D
I
W e zetten het fruit af op de veiling combi
natie te Barendrecht. Tegenwoordig met de
H,
H
H enk Flikweert. nog een jonge ondernemer.
Hij heeft het goed naar zijn zin. Ik heb geen
behoefte om zitting te hebben in besturen of
verenigingen. Ik ben lid van de Z.L.M. en de
N.F.O. die bijeenkomsten hebben mijn be^.
langstelling. In de fruitteelt is er altijd werk. Als
ik nu weer moest aanplanten zou ik het onge-
•veer hetzelfde doen. Je weet het immers toch
nooit definitief. Ze zeggen wel eens "De plan
ter van nü is de gek van morgen."
T
H
voor nodig, om extra grond bij te kopen. Ik heb
overigens geen extra grond voor mijn bedrijf
nodig. Maar het is wel gemakkelijk om wat
meer land te hebben, dan heb je wat meer
"adem" wat meer ruimte om te manoevreren.
Nou ja ik heb toen de kans gehad. Voor
grondprijzen zoals die vandaag aan de dag
gelden wordt het weer een heel andere reke
ning. Toen had ik het moeten doen. maar ze
zeggen hier: "Achteraf kijk je een koe in zijn
kont". Reken het maar uit. anno 1977. vijftig
duizend gulden voor één hektare grond, tel
daar dan nog maar minstens 25 duizend gulden
voor een nieuwe aanplant met bijbehoren bij
op en probeer vervolgens je winst maar uit te
tellen!
De Winston was een steunpilaar!
k heb in tojaal 13850 vruchtbomen staan. Ga
ze maar natellen als je me niet gelooft, grapt
Henk. We geloven het graag. Maar hoe zit het
rassenassortiment nu precies in elkaar? Henk
heeft dat allemaal precies op papier staan. Ik
heb twintig procent peren en tachtig procent
appels. Nou laten we maar bij de peren begin
nen. die zijn nog van de oorspronkelijke in
plant blijven staan, dus zo van 1964-1967. Een
gedeelte St-Remy is in 1973 ingeplant. De pe
ren zijn als volgt onderverdeeld: 36% Confe
rence. 15% Bonne Louis. 10% Beure Hardy,
10% Doyenne du Commice. 10% Lucas en 17%
St. Remy.
Bij de appels ben ik bewust een beetje van de
Golden afgestapt. De hele aanplant op een
beetje Cox en Goudreinette na is van na 1969.
Ik heb dus een boomgaard die nu sterk ver
jongd is. De rassen zijn als volgt onderverdeeld
:25% Winston. 18% Goud Renette. 18% Cox,
15% Golden Delicious, 11% Benoni. 8% James
Grieves. 2% Odin. 2% Jonagold en nog een half
procent Stark Earliest. Ik ben heel tevreden
over de Winston. Die appel heeft met zijn op
brengst vaak het bedrijf financieel moeten
dragen. Jaar voorjaar ben ik met dat soort goed
geweest. De grond is voor dat ras ook uitermate
geschikt, want lang niet bij iedereen heeft de
Winston zo'n goede naam. Je weet het ook
nooit precies van te voren. Als een akkerbou
wer er een jaar naast zit met zijn rassenkeuze
dan is dat vervelend, maar volgend jaar doet hij
het wel anders. In de fruitteelt zitje er voor een
kwart van een mensenleven aanvast als je ten
minste niet vroegtijdig gaat rooien. Bij de Be
noni heb ik dikwijls veel aan bloemdunning
moeten doen. De Winston heeft veel tijd ge
vraagd voor vruchtdunning. Ik was nu een
beetje ongerust voor de vruchtzetting na dat
droge jaar. Ik ben dan ook wat voorzichtiger
geweest met het snoeien. Het was niet nodig
geweest want er hangt nu meer dan genoeg
fruit aan. Golden Delicious is een ras datje niet
kunt missen, ik noem het maar de "Bintje"
van de fruitteler. Wil je eens een extraatje
hebben en ook wat meer rekening houden met
het marktassortiment dan moetje het ook met
andere rassen proberen.
Prijzen die je niet vergeet;
e prijsvorming is dit jaar bij de start veel
belovend. Henk ziet het echt wel zitten. Ik ver
wacht gemiddeld een redelijke prijs. Maar je
bent er nog lang niet. Er kan nog van alles
tussen komen. Er is in ieder geval een goede
vruchtzetting geweest, de bomen hangen vol.
Maar ik moet er direkt bijzeggen dat men niet
moet denken dat dit alleen maar het resultaat
van de kennis van de kweker is. Er komen
zoveel onbeïnvloedbare faktoren bij. Prijzen
zoals ze nu zijn gemaakt komen misschien
maar eenmaal in een mensenleven voor. Vorig
jaar was het fruit vroeg versleten, nu is er geen
overjaars fruit meer. Door het koude en late
weer zijn de eerste appels ook wat vertraagd op
de markt gekomen waardoor er in feite een gat
is ontstaan. Vorig jaar maakte ik van mijn Be
noni 80 tot 100 cent de kilo. nu lag de prijs
(dagprijs) 18-8-'77rond de twee gulden veer-
tig.
De konsument vraagt een kwaliteitsprodukt,
streeft naar het best mo&eliike.
Henk en zijn vrouw verrichten samen heel wat werk.
Struktureel is het in de fruitteelt fout?
k zou geen antwoord kunnen geven op de
vraag of mijn bedrijf rendabel is of op de vraag
wat is rentabiliteit? Als ik nou eens al onze
werkuren en de uren datje aan je bedrijf denkt
zou optellen en vermenigvuldigen met het
huidige CAO loon van een vakwerker in de
fruitteelt, aan wat voor een bedrag zou je dan
niet behoren te komen...? Maar zó reken ik
niet. Je hebt een gezinsbedrijf. Met de kracht
die daar bij hoort. We kunnen inspelen op een
primeur. We kunnen fruit voorrijpen. In het
sorteren zit veel avondwerk. Er zijn vaak
avonden bij dat we niet in huis komen voor tien
uur half elf... Ik maak soms weken van tachtig
werkuren. Hoe moet ik die dan berekenen?
Maar je kunt de vraag ook anders stellen. Ben
je tevreden over de bedrijfsuitkomsten? Dan
moet ik dat voor de laatste jaren beamen. Ook
zie ik de toekomst niet zo somber meer in. Van
de andere kant moet ik er direkt bij zeggen dat
er niettemin nog steeds een struktureel over
schot levensgroot aanwezig is. Eén goed
draagjaar in heel Europa en het zit allemaal
weer op zijn gat. Toch geloof ik zegt Henk dat
het wel de goede richting uitgaat. Er zijn heel
wat oudere fruitkwekers die zonder opvolger
zitten. Er wordt op menig akkerbouwbedrijf
met fruitteelt aan ontmenging gedaan. Het zijn
faktoren die het areaal fruit zullen doen in
krimpen. En door het ouder worden van veel
aanplant van begin de zestiger jaren zal in Eu
ropa langzaam de produktie dalen. Toch is het
een foute gedachte om te menen dat de
boomgaard gerooid zal worden omdat de
kwaliteit van het hout achteruit gaat. Het
rooien hangt bijna altijd van andere faktoren
af. Wat is het alternatief, wanneer de bomen
weg zijn. of welke alternatieven worden er ge
boden? Vaak is het ook zo gelijk een vriend van
me wel eens zegt. die fruittelers zijn allemaal
"gek" want ze denken iedere keer maar weer
dat het "volgend jaar beter is.."
Sorteerkosten zelf verdienen
daarvoor wil men een goede prijs betalen. Henk
nieuwe verbindingen maar vijf en twintig kilo
meter weg van hier. Hier wordt bijna alles via
de veiling verkocht. Overigens is Schouwen
van ouds een gebied waar veel op bet hout
wordt verkocht. Nu moet je niet denken dat
verkoop op het hout altijd nadelig zou zijn.
Want het is net als die kopers zelf soms zeggen,
eer we met dat fruit de dam van de boogerd
over zijn zit er al minder gewicht in de kist dan
toen we ze daar straks wogen. Verder sorteer-
en bewaarkosten. kunnen ook gauw oplopen
tot vijf en twintig a dertig cent per kilo. Zoals
gezegd sorteren we zelf. Die acht cent sorteer
kosten die je anders bij ceniraal sorteren moet
betalen kun je op ons bedrijf (gemakkelijk?)
zelf verdienen.
Reklame maken voor een goed produkt
.enk is het eens met het idee om veel meer
aandacht te besteden aan de presentatie van
het Nederlandse fruit. Die dozen waar men het
nu over heeft hebben mijn instemming, mits de
konsument het weet te waarderen. Die oude
kisten tonen geen fraai beeld. Maar als de
consument het waardeert zouden we het ook
térug moeten kunnen vinden in de opbrengst-
prijs! 't Is tenslotte zo gesteld dat het gezegde
luidt "iemand die me een halfje meer biedt
wordt van mijn grootste vijand weer mijn beste
vriend." De Fransen weten, hun produkt goed
te brengen. Het is opvallend hoe anders de
presentatie is wanneer het fruit niet de grens
overgaat. Ik ben eens een kijkje gaan nemen in
de markthallen te Parijs. Daar sta je dan toch
wel verbaasd met je ogen te knipperen. Maar
wij gebruiken zelfs voor export grotendeels
meermaiig fust en dan is dit zonder meer in ons
nadeel t.o.v. de Fransen. Toch kan er niet ge
noeg nadruk worden gelegd op de kwaliteit van
ons fruit. De consument vraagt kwaliteit. Wat
het kost is vaak niet eens van belang. We moe
ten reclame maken voor ons eigen produkt op
de binnenlandse markt, maar dan moeten we
het doen op een tijdstip dat er ook volop van
aanwezig is. Een slagvaardig reclamebeleid -
het heeft geen zin de consument te wijzen op
een produkt waarvan de prijs schreeuwend
duur is en het aanbod nog gering - Want voor
kwaliteit veel willen betalen wil nog niet zeg
gen dat de huisvrouw niet prijsbewust zou zijn.
Zout water zet de aanpassing stil
Maar de weg wordt versperd door het gebrek
aan beregeningsmogelijkheden. Het IJsselmeer
is toch ook zoet geworden, het is niet gaan
stinken, zo zal de Grevelingen dat beslist ook
wel niet doen. Er is immers voldoende door
spoelwater. Als een beroepsvisser zegt 't moet
zout blijven kunnen we er nog wat begrip voor
hebben, maar als men op grond van het milieu
zoet water afwijst wil dat er bij mij niet in.
De planter van nu is de gek van morgen
Veel risiko's, maar geen slapeloze nachten
enk heeft nog iets anders dat hem na aan
het hart ligt. namelijk het zoet water probleem.
Er is hier nergens goed water te krijgen.
Daarom vind ik dat onze organisaties met ge
noeg kunnen blijven hameren op de mogelijk
heid om kansen te scheppen voor het verkrij
gen van zoet water. We hebben hier de kansen:
Ik denk aan de Grevelingen en straks mis
schien voor de andere gebieden het Zoommeer.
Ze hebben het toch ook voor elkaar gekregen
om de Oosterschelde zout te houden?! Nou.
dan moeten wij als agrariërs onze poot stijf
zetten en vechten voor zoet water. Tot ongeveer
vijftig meter diep is hier het grondwater nog
zout. daar hoeven we niets van te verwachten.
In deze streek willen heel wat ondernemers
zich meer gaan toeleggen op de groententeelt.
och betekent dit dat je er vandaag wel je
hersens bij moet gebruiken. We gaan met hem
nog wat door de boomgaarden. Het eerste wat
je als leek dan opvalt is de enorme hoeveelheid
fruit die er aan de bomen hangt, 't Ziet er goed
uit zegt Henk. Ben je dan nooit eens bang dal
alles ineens zou verhagelen? Ik ben er niet voor
verzekerd, maar toch kan ik er gelukkig best
van slapen hoor; Naast hagelschade zijn er in
de fruitteelt nog een aantal grote risiko's. die
dan misschien wel minder tot het grote publiek
spreken maar voor de kweker toch even ge
voelig zijn. We denken dan aan: le nacht-
vorstschade. (beregenen kan hier niet): 2e
slechte zetting van de bloemen; 3e foutieve
rassenkeuze doordat een ras niet door de
handel gewaardeerd wordt of vanwege een te
grote overproduktie; 4e bewaarrisiko's. Door
alleen een flinke premie tegen hagelschade te
betalen ben je nog niet klaar. Reservering bij
de belasting vind ik wel een harde noodzaak en
deze mogelijkheid is er gelukkig.
Het bedrijf ziet er verzorgd uit. Het gras tussen
de bomen is kort. Ik moet er wel bij zeggen
voegt hij er aan toe. dat het samenwerkings
verband met mijn broer een gelukkige beslis
sing is geweest. We hebben hiervoor een subsi
die van de Overheid gekregen. We waren toen
we er aan begonnen een van de eersten die
zoiets deden in de fruitteelt. Samen ben je toch
altijd sterker dan alleen. We zijn nog geen lid
van een bedrijfsverzorgingsdienst. want je kunt
als het er op aan komt toch de klappen nog
opvangen, maar voor de toekomst is het toe
treden toch zeker wel het overwegen waard.
Jong beginnen biedt vele voordelen
enk is er gelukkig mee dat hij al op jonge
leeftijd zelfstandig een bedrijf kon beginnen
Dat is een groot voordeel. Jammer genoeg-
komt het nog veel te vaak voor dat iemand
jaren aan een stuk thuis blijft werken onder de
hoede van Pa. Soms helaas ook nog voor een
appel en een ei. Wanneer zo iemand dan zelf
standig kan gaan beginnen is hij een groot
aantal kostbare jaren kwijt en de inflatie heeft
alleen maar negatief gewerkt. Gelukkig heefi
mijn vader dat goed gezien. Ik ben hem er erg
dankbaar voor
