D e droogte tijdens de zomer van 1976 heeft de produktie van
bonen voor de conservenindustrie sterker gereduceerd dan die
voor de verse markt. Na twee jaar van overmatige produktie-uit-
breiding (in 1974 en 1975) hadden de voorraden bonenconserven
aan het begin van de campagne 1976 een omvang bereikt die de
concurrentie nog verder verscherpte. Deze situatie leidde tot een
areaalinkrimping in 1976 om tot een afslanken van de voorraden
te komen. De droogte zorgde er evenwel voor dat de overvloed in
schaarste werd omgezet. Tot begin juli van het vorige jaar be
wogen de consumentenprijzen zich op een laag niveau. Nadien
zijn de prijzen tot december sterk gestegen om zich later te
stabiliseren, terwijl er tegen het voorjaar een tendens tot daling
viel waar te nemen.
Bonen voorraden worden weer aangevuld in Europa
D e voorraden bonenconserven in Frankrijk. België. Neder
land en West-Duitsland hadden vorig jaar een omvang van 168
min 1/1-blik, 31% meer dan gemiddeld op 1 mei in de jaren 1972
t/m 1975. De fabrikanten kwamen gezamenlijk tot een
areaalinkrimping die varieerde van 10 tot 40%. Deze produk-
tieplannen werden in ernstige mate door het weer bei'nvloed. De
genoemde vier landen produceerden gezamenlijk 233 min 1/1-
blik (vj 406; vvj 443). dat is 43% minder dan in 1975. Aan het
begin van de bonencampagne rond 1 juli bedroeg de voorraad
nog circa 150 min 1/1-blik. Bij een jaarlijks verbruik van gemid
deld een kleine 400 min 1/1-blik hield dit in dat er een tekort zou
kunnen ontstaan. De prijsstijgingen van bonenconserven be
droegen veelal meer dan 50%.
G unstiger is de situatie in de bloembollen, althans wat de
tulpen en irissen betreft. De heer J. Neele vertelde dat door
tijdige regenval in april de tulpenoogst in Zeeland meeviel. In
"de Hollanden" was het beschot echter minder goed en daar
door is er thans sprake van een levendige handel met vrij hoge
tot hoge prijzen. Ook naar irissen is veel vraag.
D e heer J.A. Vogelaar wees er op dat de appeloogst in de EEG
abnormaal klein is. Vandaar dat het prijspeil zo hoog ligt.
Naarmate de prijs hoger stijgt nemen de kansen op invoer echter
toe. Boven 1,50 per kilo moet b.v. zelfs rekening worden
gehouden met invoer uit de Verenigde Staten, waar men dit jaar
wel een goede oogst heeft. Er is dus een grens, maar niettemin
mag op een gunstig prijspeil voor de appels worden gerekend,
want invoer uit verre landen is alleen mogelijk tegen relatief
hoge prijzen.
H et areaal aan bonen in België zal dit jaar ongeveer gelijk zijn
aan dat van 1976. De oppervlakte bonen werd toen door het
VCTV in Leuven geraamd op 5.000 ha, waarvan ruim 4.500 ha
bestemd was voor contractteelt en het overige deel voor de teelt
van bonen voor direkte consumptie.
Vergadering kleine Tuinbouwkommissie 9Cz.i.m.
Dit jaar is het uitgezaaide areaal aan contractbonen tegen de
verwachting in niet veel groter dan in andere jaren, met name de
late uitzaai is kleiner dan men aanvankelijk geraamd had. Zoals
het er nu naar uitziet zullen de opbrengsten meer dan gemiddeld
zijn. De voorraden zullen dan ook tot een aanvaardbaar niveau
aangevuld kunnen worden, terwijl tevens de consumentenprijzen
zullen dalen. Het ziet er niet naar uit dat het lage niveau van 1975
op korte termijn zal terugkeren.
De verse markt heeft vorig jaar weliswaar minder van de droogte
te lijden gehad, maar ook hier overtrof de vraag het aanbod en
waren de prijzen hoger dan normaal. Iedere teler die over een
beregeningsinstallatie beschikte zal hier de vruchten van hebben
kunnen plukken. De opbrengsten liggen dit jaar iets boven nor
maal, waardoor de prijzen voor de consumptie reeds tot een
aantrekkelijker niveau zijn gedaald.
E.E.G.
Aangelokt door deze hoge prijzen en de tijdelijk (september/
december) verlaagde invoerrechten (22% werd 16%) werden er
in 1976 door met name West-Duitsland aanmerkelijk meer
blikbonen uit derde landen gei'mporteerd; terwijl de invoer uit
de E.E.G.-partnerlanden terugliep tot 92.500 ton (vj 96.100).
Ook Frankrijk importeerde aanmerkelijk meer bonen in blik.
met name uit Spanje (4.328t; vj 771) en Marokko (4.799; vj
2.909). In Engeland. Nederland en België nam deze invoer niet
toe. Italië dat minder leed van de droogte, exporteerde flink wat
meer bonen naar andere E.E.G.-landen.
De verwachting voor dit seizoen is dat er 420 min 1/1-blik bonen
in de eerder genoemde landen in blik en glas geproduceerd
zullen worden. Uitgaande van een verbruik binnen de E.E.G.
van rond 400 min 1/1-blik (voorraad 1/5 plus produktie minus
voorraad 1/5 over 1973 t/m 1975) en een voorraad van 50 min
1/1 blik per 1/5 ziet het er naar uit dat de zelfvoorzieningsgraad
binnen de E.E.G. weer op een redelijk peil is aangeland. De
consument krijgt bonen tegen betaalbare prijzen, terwijl de fa
brikant betere prijzen zal kunnen maken dan in 1975.
Situatie in Nederland!
anwege de hoge prijzen die afgelopen jaar voor de bonen
Te koel voor komkommers
B ij het bespreken van de situatie in de diverse tuinbouwsek-
toren kwamen de heren G. Sterrenburg en P. Hoogenboom met
sombere berichten over de glastuinbouw. De prijs van de "grote
drie" (tomaten, komkommers en sla) staat al geruime tijd onder
druk. Vooral de komkommers liggen slecht in de markt als
gevolg van het koele weer. de grote aanvoer en ook wel de
konkurrentie van derde landen. Sommige bijprodukten. zoals
bonen, waren meer gevraagd en brachten bevredigende prijzen
op.
Bij de vollegrondsgroente werd bloemkool goed betaald, maar
andere koolsoorten werden ook te laag gewaardeerd. De uit
komsten met de aardbeien werden gedrukt doordat de vruchten
in een te korte periode rijp werden.
Late gladiolen
Voor Zeeland is de gladiolenteelt het belangrijkste. Dit gewas is
nog moeilijk te beoordelen, maar de vooruitzichten zijn zeker
niet optimaal. Er is namelijk sprake van een forse achterstand in
werden betaald, zowel vers als geconserveerd, viel te verwachten
dat het areaal in Nederland zich zou uitbreiden. Volgens de
eerste raming van het Proefstation voor de Akkerbouw en
Groenteteelt in de vollegrond was dit inderdaad het geval. Men
verwachtte begin mei dat er in totaal 500 ha meer aan stamsla-
bonen zou worden uitgezaaid voor contractteelt dan vorig jaar.
De raming was 6.100 ha (vj 5.6Q0; vvj 6.700). De uitbreiding van
de teelt zou moeten plaatsvinden bij de late bonen die als tweede
gewas worden gezaaid. Deze uitzaai heeft inmiddels plaatsge
vonden en men schat dat er in totaal ruim 10% minder aan
stamslabonen is uitgezaaid dan in 1975, zodat het areaal nu
5.000 ha bedraagt. Redenen voor deze vermindering in opper
vlakte kunnen zijn; het late voorjaar, waardoor de eerste vrucht
verlaat geoogst kan worden, droogte tijdens uitzaai van late
bonen en het ondanks de met 20% verhoogde telersprijs moeilijk
kunnen onderbrengen van contracten (menig landbouwer had
de schrik van de lage beschotten van vorig jaar nog in de benen).
Bij snij- en spekbonen bedraagt het areaal 430 ha (vj 230; vvj
340), een aanmerkelijke uitbreiding vergeleken met vorige ja
ren. Voor de verse markt is volgens het Proefstation 1.000 ha
uitgezaaid, een areaal dat weinig verschilt van dat van een jaar
geleden.
De totale oppervlakte aan bonen bedraagt 6.500 ha (vj 7.000 ha;
vvj 8.280), min of meer tegen de verwachting in een verminde
ring van 7%.
De opbrengstprognose is over het algemeen vrij gunstig, "rede
lijke" weersomstandigheden in aanmerking genomen. Het ge
middelde rendement bij de contracttelers wordt geraamd op 10
t/ha (vj 6; vvj 8). Voor de vroege bonen is dit meer en voor de
late minder. Voor de verse markt verwacht men gemiddeld 15
t/ha te plukken (vj 9; vvj 11
Samenvattend betekent dit dat er in totaal 70.000 ton bonen
geproduceerd worden (vj 56,3'; vvj 71,6'), bijna een kwart meer
dan in het zeer droge jaar 1976 en ongeveer evenveel als in '75
toen het areaal evenwel 25% groter was.
De voorraden aan bonen in blik waren in het begin van 1976 nog
op een te hoog niveau, hoewel reeds 12% kleiner dan in 1975. De
fabrikanten waren er daadwerkelijk op uit om de voorraden
bonenconserven weer tot op een aanvaardbaar peil terug te
brengen. Door droogte en hitte werd er een streep door de
voorraadrekening gehaald. De produktie viel 30% kleiner uit
dan men aanvankelijk begroot had, en lag met 38 min 1/1-blik
ver beneden het gemiddelde verbruik van de daaraan vooraf
gaande 5 jaren, ruim 55 min. 1/1-blik per jaar bedroeg.
de ontwikkeling. Bij zeer gunstig weer in de komende maand
kan alles nog meevallen, maar anders zullen de bollen aan de
kleine kant zijn. Later rooien om de bol langer te laten groeien
betekent al vlug meer risiko en problemen met het drogen.
Betreffende de bloementeelt wees de heer Neele nog op de
enorme uitbreiding in een groot aantal landen, o.a. in Afrika en
Oost Europa. De ontwikkelingshulp speelt daarbij soms ook een
grote rol. De kans is groot dat reeds over enkele maanden de
west-europese markt wordt overvoerd met die bloemen uit der
de landen, want er is geen sprake van uitbreiding met 10% of
20%. maar soms met meer dan 100%. Als 't zo doorgaat kan dat
binnen enkele jaren catastrofale gevolgen hebben Ivoor de Ne
derlandse bloementeelt
Goede vooruitzichten voor appels en peren
Optimistisch was de heer Vogelaar over de peren. Eens te meer
blijkt dat we voor deze fruitsoort een goed klimaat hebben, want
De importen namen af met 7%, wat op zich wat verwonderlijk is,
omdat er in heel West-Europa schaarste was.
Dat de exporten een stijging laten zien van 16% zal veroorzaakt
zijn door de zuigkracht van de Westduitse markt, waar ons
grootste afzetgebied van exportbonen ligt. Het tekort aan vers
produkt was daar nog meer voelbaar dan in andere landen.
Opvallend is, zoals uit de balans van gesteriliseerde bonen ver
der blijkt, dat het verbruik daalde. Er werd 27% minder van dit
produkt geconsumeerd. Dat de prijsontwikkeling daar een be
langrijke rol in heeft gespeeld zal niemand verbazen. De groot
handelsverkoopprijzen voor bonen in blik zijn in de periode van
juli 1976 t/m juni 1977 met ruim 40% gestegen, de reaktie van
het koperspubliek was dat men minder van dit produkt aan
schafte dan men normaal gewend was. De conservenfabriek kon
aldus er voor zorgen dat er voldoende bonen aanwezig waren tot
de nieuwe oogst zich zou aankondigen.
Het verse produkt is in 1976 ook duur geweest. In de maanden
juni en juli was de veilingprijs een veelvoud van wat die in 1975
was. Dit jaar zijn ze weliswaar weer gedaald, maar ze liggen
desalniettemin ruim boven die van 1975: sperziebonen in juni jl.
245 ct/kg (vj 341; vvj 119) en in juli 174 (327 en 104); snijbonen
in juni 380 (433 en 219) en in juli 290 (362 en 176).
België
De teelt van bonen voor de verse markt is slechts van minimale
betekenis. Het areaal aan "vrije" teelt is dit jaar vrij sterk toe
genomen. Een slechte oogst met relatief lage contractprijzen
hebben de telers in 1976 weinig inkomen verschaft. Dientenge
volge is men nu meer voor eigen rekening gaan verbouwen.
Frankrijk
an alle E.E.G.-landen heeft Frankrijk de grootste produktie
van bonen in blik en glas. De droogte van 1976 heeft hier dan
ook het hardst toegeslagen: er werden ruim 100 min 1/1-blik
minder bonenconserven geproduceerd dan in andere jaren. De
verwerking in 1976 bedroeg in totaal 137,8 min 1/1-blik, het jaar
daarvoor was het nog 248,7 min. Met andere woorden een ver
mindering van maar liefst 44%. De binnenlandse consumptie is
veruit het belangrijkste en kan worden geschat op 175 mjn
1/1-blik per jaar. Daarnaast wordt er nog 45 min 1/1-blik geëx
porteerd. zodat de totale afzet op 220 min 1/1-blik komt te liggen.
Er ontstond derhalve een tekort van 80 min 1/1-blik aan boneij in
blik. Dit had men niet kunnen voorzien: de ruime voorraadpo-
sitie sloeg in een paar maanden tijds om in een schaarste. Dat
men bevreesd was. voor een tekort moge blijken uit het feit dat
de import aan bonenconserven met 176% toegenomen is, terwijl
de export met 16% is afgenomen. De Fransen zijn zelf de
grootste afnemer van blikbonen en slechts 20% wordt geëxpor
teerd. Van deze export neemt de Bondsrepubliek 75% voor haar
rekening, terwijl het restant naar de overige E.E.G.-lidstaten
wordt uitgevoerd. Door de schaarste zijn de exportprijzen met
28% toegenomen.
West-Duitsland
olgens de juli-raming van het Statistisches Bundesamt zou
de met bonen beteelde oppervlakte dit jaar 5.861 ha beslaan (vj
5.728; vvj 6.213). Volgens dezelfde raming zou men een 30%
grotere opbrengst kunnen verwachten dan in 1976 en per ha 5%
meer oogsten dan gemiddeld in de afgelopen 5 jaar. De totale
opbrengst wordt geraamd op 58.000 ton: dit is 10 ton per hectare
(vj 8; vvj 9). De fabrikanten verwachten dit jaar ruim 50 min.
1/1-blik bonen te kunnen steriliseren, 46% meer dan in het uit
zonderlijke jaar 1976, maar evenveel als in de daaraan vooraf
gaande jaren.
in Zeeland is er een goede oogst, terwijl o.a. in diverse delen van
Frankrijk de pereoogst slecht is. Voor de Conference ziet de
afzet er weer rooskleurig uit maar ook voor b.v. de Hardy kan
een vlotte afzet worden verwacht.
Wat de appels betreft was het opvallend dat de James Grieve zo
lang royaal boven de twee gulden per kilo opbracht, terwijl de
Golden Delicious uit Frankrijk lager noteerde en de Grieve in
West Duitsland ook duidelijk goedkoper was. De prijsval op
25-26 augustus voor de James Grieve was daarom niet onver-
wacKt.
De heer Vogelaar memoreerde nog dat de Goudreinette dit jaar
in Zeeland beneden het gemiddelde zit wat de oogst betreft,
doch dat de in onze provincie naar verhouding veel geteelde
Winston nu al een reeks van jaren opmerkelijk goed voorde dag
komt.
Andere punten
.A.ndere punten die aan de orde kwamen, waren o.a. bloem
bollenvoorlichting. De Heer Stilacke gaat naar de Noordoost
polder. Er kan een opvolger worden aangesteld, maar ir. Sytstra
verwachtte dat het aantal gegadigden voor de funktie niet groot
zal zijn, omdat als stringente eis een H.T.S. opleiding is voorge
schreven.
Derde landen beleid. Vooral in verband met de opmerkingen
van de heer Neele over de uitbreiding van de bloementeelt in de
derde landen werd benadrukt dat een juist derde landen beleid
een levensvoorwaarde is voor de Nederlandse glastuinbouw.
Ramingen fruitproduktie. Terwijl vorige jaren de eerste EEG
ramingen voor de fruitoogst aan de lage kant waren, zodat de
cijfers later naar boven moesten worden herzien, was het nu
andersom. Overal in de EEG zat men met de eerste raming veel
te hoog. Was dat politiek om eventuele kopers niet te veel af te
schrikken? De heer Vogelaar meende dat wat Frankrijk betreft
een rol heeft gespeeld dat men daar nog nooit zo'n kleine oogst
heeft gehad. Men had gewoon geen ervaring met misoogsten en
daarom wellicht gedacht dat het nog wel mee zou vallen. Ir.
Sytstra deelde nog mede dat de volgende raming voor de
Zeeuwse appeloogst ook nog wat lager zal uitvallen, omdat ei*
noch te weinig binnen in de bomen hangt.
Bloemenaanvoer uit derde landen baart grote zorgen
O p donderdag 25 augustus j.l. vergaderde de "kleine Tuinbouwkommissie der Z.L.M." onder leiding van de heer M.J.
Goud. Deze deelde mee dat waarschijnlijk voor de laatste keer in deze samenstelling bijeen werd gekomen, omdat het de
bedoeling is dat de reorganisatie aanstaande winter zijn beslag krijgt. Wel zal nog een keer met de voltallige'"grote"
Tuinbouwkommissie worden vergaderd. Daarna zal de "Tuinbouwkommissie nieuwe stijl" gaan funktioneren, die wat
ledental betreft min of meer het midden zal houden tussen de huidige "grote" en "kleine" kommissies.
17
