Dirk Werther
D irk heeft zijn vee in de winter thuis op stal
staan. Een oud hollandse stal. In twee gedeel
ten in de schuur ondergebracht. Alles is wellis
waar zoveel mogelijk aangepast aan de meest
moderne voorzieningen, maar toch in oude
gebouwen kun je nu eenmaal niet het nieuwste
toepassen. Het melken in de winter is een ander
probleem. Hier zijn we wel verplicht om na
iedere koe de machine leeg te maken en de
melk via de ouderwetse zeef te zuiveren
D e Werthers zijn een op en top boerenfami
lie. Beiden zijn ze ook uit die stand voortgeko
men. Zij uit het land aan de andere kant van de
Maas en hij geboren en getogen in Sprang-Ca
pelle. Ze hebben een fraaie boerderij die
evenwel nu min of meer stil staat in de ont
wikkeling. Er is veel onduidelijkheid voor de
toekomst. Toch ga je gewoon verder, zegt Dirk,
D irk is tjenieuwd hoe het met de grondpoli-
tiek zal gaan in de toekomst. Overname van
deze belachelijke hoge prijzen is een kruis voor
iedere jonge boer. Als de toekomstige regering
daar wat aan zou kunnen doen zonder al te
diep in te grijpen in de persoonlijke vrijheid
van de boer, dan zou zoiets toch wel zeer toe te
juichen zijn. Wanneer zoals nu wordt beweerd
straks bij grondverkopen er een garantie moet
zijn dat de grond ook in handen van de land
bouw blijft en daardoor de prijs zal worden
gedrukt dan vind ik dat een goede zaak. Als je
nuchter bent kun je er toch moeilijk tégen zijn,
ook al kost het iets van het vrije handelen. Deze
prijzen doen ons anders toch op een andere
manier de das om.
N a dit interessante bezoek kom je eens te
meer weer onder de indruk van de veelzijdig
heid en veelsoortigheid der bedrijven in ons
werkgebied. Zou er wel één bedrijf te vinden
zijn dat lijkt op het andere. Zo men dit al
kunstmatig tot stand zou brengen dan nog zou
het onmogelijk zijn om de mensen op dat be
drijf onder één noemer te zetten. Overal en
altijd zal het boerenhedrijf in welke vorm dan
ook blijven bestaan of vergaan.door de indivi
duele beslissing van haar leider. Dat maakt het
van de andere kant ook zo levendig en steed
weer anders. We werken soms twintig uur pe-
dag als dat nodig is. Wanneer ik daarentegen
een praatje wil maken op welk uur van de dag
dan ook, is er niemand die mij dat verbiedt. D<-
vrijheid in het boerenleven is nog lang niet
dood. volgeps Dirk zal dat ook nooit gebeuren,
met praktische mensen aan het hoofd van dc
agrarische onderneming.
te Sprang-Capelle
TT och is Dirk een fel tegenstander van een
gegarandeerd minimuminkomen. Wat schiet je
daar mee op? Dan moet er toch ook een dui
delijke maatstaf komen voor een goede en een
slechte boer. Ik ben er falikant tegen dat b.v.
Een gedeelte van de koestal, die grotendeels door Dirk zelf is gebouwd.
Op eigen initiatief heeft hij in het verleden reeds op kleine schaal aan ruilverkaveling gedaan.
Nog steeds is een boer een vrij man
11
Ik heb jarenlang meegedaan met de melkkon-
trolevereniging en altijd goede resultaten be
haald. We hebben een goede veestapel die we
helemaal uit eigen fokmateriaal hebben opge
bouwd. We zijn lid van de K.I. vereniging maar
voor het jonge vee gebruik ik een stier, die we
zelf in Drente hebben gekocht. Jongvee wordt
door de natuurlijke dekking gemakkelijker
drachtig. Er staan nog heel wat melkbussen aan
de dam. In een tijd waarin de melktank steeds
meer furore maakt begint dit een vreemd ver
schijnsel te worden. Maar laat mij hier nu maar
eens een tank aanschaffen, ik weet niet eens of
we hier wel blijven. Je kunt geen kant uit als je
niet precies, weet waar je aan toe bent. Voorlo
pig gaan we dus door met de bussen. De vin
dingrijkheid van Dirk en zijn kennissen hebben
er trouwens wel voor gezorgd dat ze van die
bussen in de zomerperiode niet zoveel last on
dervinden. Er wordt in de doorloopmelkwagen
namelijk direkt in de bus gemolken. Er is geen
in 't pak in de schuur. Inmiddels heb ik weer
volop gras, zoveel dat ik er al een gedeelte voor
de tweede keer van heb moeten maaien. Langs
de lange smalle percelen, plantte men vroeger
hout. Meestal was dit els en wilg. Dat had na
tuurlijk een funktie, want je moest toch palen
hebben voor je weiland, en brandhout voor
gebruik rondom en in het bedrijf. Nu is die
behoefte afgenomen of geheel verdwenen,
maar de wallen zijn er nog wel. Wanneer ze
niet regelmatig worden gekapt, dan gaan ze
veel te veel schaduw geven. Dirk wijst op per
ceeltjes, waar het hout hoog opgroeit, fraai, uit
natuurlijk oogpunt, dat valt niet te ontkennen,
maar het houdt wel in dat je er als buurman
nadeel van ondervindt. De man zelf natuurlijk
nog het meest als hij het aan beide kanten van
zijn smalle perceel heeft. De grond hier gaat
over in velerlei soorten. Vlak tegen de hoge
rand van de bebouwing aan is het "licht" zand,
dan verzeil je in "zwaar" zand, vervolgens een
strook met een veen/moerassige substantie en
tot slot klei. Het lijkt nu natuurlijk heel wat,
maar vergis je niet, zodra het nat wordt, dan
heeft de grond geen draagvermogen. Je moet
niet proberen om akkerbouwprodukten te te
len, zoals bieten, tien tegen één dat je er nooit A
afkomt. Het enige dat ik verbouw is snijmais. Een karakteristiek bedrijf voor deze streek. Huis en sehuur aan elkaar gebouwd, terwijl er later
1 nog eens een stal tegenaan werd gezet.
Ieder jaar scheur ik een minder goed perceel
grasland, daarop dan mais en vervolgens weer
terug in gras. Wanneer we mest uitrijden, dan
moetje altijd rekening houden met de bodem
gesteldheid. Het is vlug te nat, vergeet het
transport dan maar. Een nadeel is ook als het
regent dat dan de koeien er smerig uitzien. De
grond voor de melkstal is direkt een modder
poel. Je hebt baggerlaarzen nodig om de dieren
gemolken te krijgen in de doorloopwagen. Er is
dan ook heel wat poetswerk aan de uiers te
verrichten. Een voordeel is datje ook in droge
zomers altijd goed gras houdt.
Werken met oude gebouwen
Tijdrovend. We hebben ook een stal met het
drijfmestsysteem zelf gemaakt. Maar ik ben
blij dat we niet alles zo hebben gemaakt. Het is
wel makkelijk, maar tegelijkertijd vind ik het
ook onhygiënisch. Alles blijft daar in die put
zitten. Ook stukken nageboorten, en wanneer
een koe een ziekte heeft blijft de drijfput als
een infektiebron intakt! De rest van de koestal
heeft een grup. Je moet toe kunnen geven als
boer, wanneer er iets niet deugt. De fout van
velen van ons is dat we zo weinig geneigd zijn
om gemaakte vergissingen toe te geven.
kijk er niet op hoor. Als het druk is dan werken
we zolang het licht is, of nog langer. Ik zie mijn
werk als mijn hobby. Mijn vrouw en ik, we
zouden echt niets anders willen. We zijn nog
nooit op vakantie geweest. We hebben er ook
geen behoefte aan, de enige uitjes die we heb
ben zijn de keuringsdagen, wanneer we met de
paarden op stap gaan. Maar beamen ze allebei,
we zijn toch altijd weer blij wanneer we 's
avonds thuis zijn. Langer weg dan één dag
hoeft niet voor ons. Je kunt toch je spul, met
beesten niet zomaar achterlaten. Dirk heeft het
eens een keertje gedaan, al lang geleden, maar
hij heeft er geen prettige ervaringen mee. Toen
we thuis kwamen, was er de helft minder melk
dan anders maar ook hadden er twee koeien in
de prikkeldraad gezeten en zo waren er nog
meer dingen. Dieren zijn nu eenmaal gewend
aan hun persoonlijke verzorger, een vreemd
gezicht verontrust ze. We zouden nu echt wel
weg kunnen, want onze zoon zou gemakkelijk
het bedrijf kunnen voeren, voor een week of
meer zelfs. Maar we zijn gelukkig hier en voor
ons hoeft het niet
De verdiensten zijn te laag
een luie slechte boer zou gaan profiteren van
zo'n inkomenstoeslag. We moeten het van de
prijzen hebben. Laat die maar omhoog gaan en
laat de harde werkers die -weten hoe het moet
dan veel verdienen. Dan heb je tenminste eer
van je inspanning. Verdien je misschien te veel,
nou dan weten ze je van de Belastingen ook wel
te vinden. Maar je voorkomt er in ieder geval
mee, dat straks een luie boer zonder inspanning
een toeslag gaat krijgen, terwijl een hardwer
kende mens die door zyn ijver een hoger inko
men op eigen kracht haalt en daardóór dan niet
in aanmerking komt voor die inkomenstoeslag.
Dat is dan nivelleren op zijn slechtst. Degene
die het niet kunnen, die moeten er maar mee
stoppen, 't Is hard maar waar.
Prijsbeheersing landbouwgronden noodzakelijk
Nu, terwijl we er rondlopen, hartje zomer, kun
je zien dat Dirk's vrouw een boerin is die weet
hoe het hoort. Er valt in de schuur geen speldje
te verleggen. Ze hebben het echt niet speciaal
opgepoetst voor deze reportage. Hier is een
vrouwenhand bezig geweest die slechts rust
wanneer het kraakzindelijk is. 't Is er zo schoon
dat men zelfs iedere zomer een groep jongeren
in de stal te slapen heeft. Ze behoren bij een
ponyclub die dan overdag in de buurt met hun
paarden de bossen intrekken.
We kunnen het bedrijf geen dag missen
O p het laatst van mei had ik al vijf en halve
ha hooi droog in 't pak in de schuur zitten, zegt
Dirk trots. Dat is dan een drukke tijd. Maar ik
met plezier overigens. Iedere dag opnieuw. Al
leen over het boereninkomen zoals we dat nu
hebben zijn we niet tevreden, 't Is te weinig om
goed te kunnen boeren. De prijzen zijn te laag
terwijl de kosten, vooral die van het voer veel te
hoog zijn. 't Vervelende is datje er als individu
zo weinig aan kunt doen. Op een zeker moment
dan ben je aan het eind. Dan is er ook de grens
van het haalbare. Voor ons tweeën gaat het dan
nog wel. Maar als onze zoon er ook met een
gezin van mee zou moeten eten dan werd het
anders, wellicht onmogelijk omdat te kunnen
doen.
Tegen een minimuminkomen
g veroorzaakte een openbare weg vlak langs je bedrijf nog
ier is dat anders.
overgieten bij. Dat systeem door Dirk zelf uit
gedacht voldoet uitstekend. Ook de doorloop
melkwagen hebben we helemaal zelf gemaakt.
Wanneer je alles goed hebt geregeld dan werkt
het best plezierig en is het beslist niet waar dat
je alleen nog maar met een ligboxenstal uit de
voeten zou kunnen.
Zoveel boeren, zoveel zinnen
I eder doet het toch op zijn manier. Zet maar
tien boeren naast elkaar, met precies dezelfde
bedrijven, dan zul je merken dat er tien ver
schillende manieren zijn, maar ook tien ver
schillende inkomens. Neem nou de opbrengst
van je grasland. Hij wijst op een perceel, waar
de koeien nu na de eerste snede, moeten zoe
ken naar wat eetbaars. Dat is toch nergens voor
nodig. Kijk maar bij mij dan zie je heel wat
anders. Ik heb er al een snede af, die zit droog
1
