BINGGM VAM DB WBBK
H et kleinfruitseizoen behoort weer een eind tot het verleden
en dit geeft aanleiding nog eens stil te staan bij de ervaringen en
resultaten. We willen dit vooral doen naar aanleiding van een
bezoek, dat we in de afgelopen tijd brachten aan het Proefstation
voor de Fruitteelt te Wilhelminadorp, speciaal met betrekking
tot het kleinfruit en de proeven die hiervoor zijn genomen. Zoals
bekend, werd tot begin 1976 het kleinfruitonderzoek van dit
proefstatioen uitgevoerd op de proeftuin voor kleinfruit te Ka
pelle en daarna op een perceel van de proeftuin te Wilhelmina
dorp. Men heeft daar een perceel van 1 ha beschikbaar, ver
deeld over 20 kleine perceeltjes. Er zijn er 8 bestemd voor aard-
beienonderzoek, 3 voor frambozen, 3 voor rode bessen, 2 voor
bramen en 2 voor zwarte bessen, terwijl 2 percelen beschikbaar
zijn voor kruisbessen en diverse nieuwe gewassen. De aard
beienteelt is voor wat Zeeland betreft niet meer zo belangrijk
maar wanneer we zien welke resultaten er behaald kunnen wor
den, dachten we dat deze verminderde belangstelling ten on
rechte is.
I n Zeeland is de bramenteelt van heel grote betekenis en van
zelfsprekend zijn er een aantal proeven rond dit gewas. Dat
betreft met name rassenproeven waarbij nieuwe gedoomde en
doornloze rassen worden vergeleken met de standaardrassen
Himalaya en Thornless Evergreen. Het zit er wel in, dat er over
enkele jaren interessantere nieuwe bramenrassen beschikbaar
zullen komen, mogelijk ook een goede vervanger voor de ge
doomde Himalaya. De frambozen worden beproefd in rassen
proeven waarbij 12 rassen zijn uitgeplant en verder wordt nage
gaan wat de invloed is van druppelbevloeiing op groei en op
brengst. Duidelijk is, dat een goede druppelbevloeing voor fram
bozen een bijna onmisbare voorwaarde wordt, maar de water
voorziening is ook voor de meeste andere kleinfruitprodukten
van grote betekenis. Bij de opzet en inrichting van bedrijven zal
daar terdege rekening mee gehouden moeten worden.
Gunstig verloop bij frambozen en rode
bessen
Vertraagde groei door
droogte.
Belangrijk deel fruitoogst reeds op
stam verkocht.
Op Zuid-Beveland hebben de telers van kleinfruit een beter
seizoen dan in de voorgaande jaren, althans voorzover het
frambozen en rode bessen betreft. De frambozen brengen goede
prijzen op en hoewel de stand van het gewas veelal matig was,
komt men geldelijk toch nog aan behoorlijke opbrengsten. De
rode bessen werden ook grif afgenomen tegen aantrekkelijke
prijzen. De kwaliteit werd sterk bevorderd door het droge weer.
In feite konden de weersomstandigheden niet gunstiger zijn, er
ging niets verloren door rot, altijd goed plukweer en er was ook
weinig droogteschade. Hoe groot de invloed van het weer is
bleek op maandag 16 mei, toen het 's morgens regende. Het
produkt was zacht en de prijs kelderde met guldens per kilo.
Wellicht dat de teelt van klein fruit in het gebied Kapelle door
dit alles weer een stimulans krijgt. Dat was hard nodig want door
de sterk stijgende plukkosten was er in de voorgaande jaren
weinig te verdienen, trouwens, een prijs van 1,25 voor een
halfpondsdoosje frambozen mag erg hoog lijken, maar als je ziet
hoeveel doosjes je per uur kunt plukken, dan is het nog geen
buitensporige weelde! Zeker niet als er zo zorgvuldig en gerou
tineerd wordt geplukt dat het een topprodukt is dat die prijs
haalt. Rode bessen zijn blijkbaar bezig populair te worden bij
teler en consument. De aanvoer te Kapelle was groot en de
handel verliep vlot, evenals vorig jaar. Evenals bij de frambozen
wordt vooral de beste kwaliteit, IA en Extra, goed betaald: met
eigen mensen lukt dat het best om die prima kwaliteit te-halen.
Als er veel schooljeugd aan te pas moet komen wordt dat
moeilijker. En alleen voor de fabriek telen is nog steeds niet
bijster aantrekkelijk. Opgemerkt kan verder nog worden dat
Kapelle een zeer goede veiling is voor frambozen en rode bes
sen. We hebben de indruk dat men landelijk gezien zeer goed
mee kan met de prijs.
Met enige verwondering zagen we dat de appeloogst in ons land
Ook in het Thoolse Land gaat het gemis van voldoende regen
een woordje meespelen in de groei van de verschillende gewas
sen. Met enige jaloersheid borden de berichten ontvangen, dal
elders in het land 30-40 mm water is gevallen. Slechts vorige
week maandag kon hier na een druilerige dag, 8 mm worden
afgetapt! Vanzelfsprekend was dit maar een druppel op een
gloeiende plaat en met de opkomende wind was al spoedig alles
weer even droog. Als men even nagaat, hoe weinig neerslag in
de afgelopen tw.ee maanden in onze streek is gevallen, ziet men
weer veel overeenkomst met het droge 1976. Gelukkig met dit
verschil, dat tot heden toe de temperatuur, stukken lager is dan
vorig jaar. Zodoende worden ook de bladluizen populaties flink
afgeremd, die ook een geduchte schade kunnen veroorzaken.
Het verzengende van de grote hitte van vorig jaar is ons tot nu
toe bespaard gebleven, maar toch gaan we nu dagelijks meer en
meer een vertraagde groei in de gewassen zien. Indien dit niet
vlug verandert gaat dit soms spoedig over in een noodrijpheid
met als gevolg een tegenvallende oogst. Plant- en zaaiuien,aard
appelen en bloemzaadteelt schreeuwen dan ook letterlijk om
meer vocht, want de groeiperiode gaat voorbij, nu het volgende
week reeds augustus is! Wanneer we door het aardappelveld
Er zijn zeer goede rassen in de rassenproeven naar voren geko
men, waarbij wij vooral noemen het ras Tonira en ook Sivetta
maakt een goede indruk. Er is in Wilhelminadorp ook een uitge-
niet eens zoveel lager wordt geraamd dan vorig jaar. We hadden
een lagere raming verwacht, afgaande van hetgeen we links en
rechts zagen en ook hoorden. Vorige jaren was de eerste schat
ting altijd te laag, zou dat de reden zijn geweest om nu wat extra
hoog in de boom te gaan zitten. De eerste schattingen voor 1976
waren ongeveer even hoog als wat nu voor 1977 werd geraamd,
terwijl men later naar boven ging. Het wil er bij ons echter niet
in dat er weinig verschil is met vorig jaar. We zijn benieuwd naar
het verdere verloop, maar we houden het voorlopig op een naar
verhouding kleine appeloogst in de hele E.E.G. en op betere
prijzen dan voorgaande jaren.
Over de import van Granny Smith van het zuidelijk halfrond
hoort men de laatste tijd weinig. Zolang die appels een groot-
handelsprijs van rond de rijksdaalder per kg opbrengen en dus
voor de consument 3,- of meer kosten, kan men zich ook
Op Schouwen-Duiveland wordt door twee groepen mensen over
het weer geklaagd. De vele duizenden vakantiegangers verlan-
De belangstelling voor rode bessen neemt toe. De aanvoer op de
veiling te Kapelle was groot.
lopen, lijkt het boven in de plant nog aardig groen te zijn, maar
van het benedenloof schrikken we meestal, omdat dit al reeds
aan het afstervingsproces is begonnen. Zeer waarschijnlijk zul
len er praktisch geen aardappelen met een gemiddelde jaar-
produktie groeien. Dit hoeft nog niet direkt een ramp te zijn,
wanneer dit gecompenseerd wordt door een goede prijs. Het was
vorige week wel een tegenvaller dat de aardappelprijs in een
paar dagen zo drastisch naar beneden ging. Door te weinig
vocht, laat de kg-opbrengst het nu ook zitten, dus wordt de
geldelijke opbrengst ook hierdoor sterk gedrukt. Mede schuldig
aan de lage prijzen zijn ook wel, de importen uit het buitenland,
waar een betere oogst wordt verwacht dan vorig jaar. Ofschoon
de zaaiuien tot nu toe een betere stand vertonen dan vorig jaar,,
zal er ook daarvoor toch spoedig regen moeten komen om een
redelijke produktie te mogen verwachten, want eind juli is de
tijd dat de uien gaan bollen. Het is echter nog te vroeg om over
het produktiejaar 1977, pessimistische klanken te laten horen,
want er kan nog genoeg tengunste veranderen. Er is niets wat
een mens méér verstaat, dan dat men zich geregeld, te pas en te
onpas overgeeft, aan zwartgallige gedachten, waardoor het er op
lijkt dat er nergens perspektief meer inzit! Juist dan laat men
dikwijls gerede kansen onbenut, die men door zijn, toch bezit
tende capaciteiten, werkelijk te zijnen voordele zou kunnen
benutten. Ook hiervoor geldt, dat stilstand in de groei, de on
derneming niet ten goede komt!
breide proef aan de gang met gekoelde wachtbedplanten. Op
verschillende tijdstippen, van 6 april tot 20 juli, is het ras Sivetta
geplant en nu wordt bekeken op welke wijze de hoogste produktie
wordt behaald. Ook door deze teelt van gekoelde aardbeiplanten,
waardoor een aanzienlijke verlenging van de oogsttijd mogelijk
wordt, krijgt de aardbeienteler nieuwe kansen en dat geldt zeker
ook voor de mogelijkheid voor doordragende rassen, waarvan er 8
worden beproefd in Wilhelminadorp. Ook bij deze doelmethode
zijn er mogelijkheden voor degenen die het goed willen doen.
f^en andere zaak waaraan de kleinfruitteler niet ongestraft
moeilijk zorgen over maken. Ons Nederlandse fruit van oogst
1976 is praktisch op, dus kan men nauwelijks meer van concur
rentie spreken. De Zeeuws-Vlaamse kollega's hebben met hun
late Golden Delicious best geboerd! We gunnen ze het graag en
zijn al bliü dat ze het fruit niet tot september vast hielden zoals
vorig jaar, toen de afzet van de vroege appels er door in de knoei
raakte. Dat heeft toen niet alleen de lange bewaarders veel geld
gekost, maar door de lage prijs van de vroege appels werd
iedereen de dupe.
Het verloop van de afzet van de Zeeuws-Vlaamse Golden De
licious kan men ook zien als een pleidooi voor afzetconcentratie.
Nergens elders in ons land was er zoveel aanbod gedurende een
aantal weken als te Terneuzen en nergens in ons ons land was de
prijs zo hoog. Toch wel om over na te denken. We verwachten
echter dat het bij nadenken zal blijven.
gen naar meer zon en hogere temperaturen, want op het water
en aan het strand valt het weer van de afgelopen weken wat
tegen. Door veel agrariërs wordt echter verlangend naar een
flinke hoeveelheid neerslag uitgekeken. Plaatselijk is wel een
flinke bui gevallen maar op korte afstand soms maar enkele
mm. Vooral bij de vollegrondstuinbouw heeft deze droge pe
riode vertraging veroorzaakt bij het uitplanten van gewassen
b.v. prei. Percelen zonder voorvrucht waren in de tweede helft
van juni nog voldoende vochtig en hier staat de prei ook goed.
Daar waar vroege aardappelen of tulpen als voorvrucht dienden
was de grond kurkdroog. Na de geringe neerslag van begin
vorige week is toch de meeste prei geplant. Met de regenbui van
deze week hopen we dat ze nu nog een vlotte start kunnen
maken want ze hebben een achterstand in te halen. We hebben
de indruk dat de belangstelling voor de teelt van prei weer is
toegenomen. Op een aantal bedrijven waar deze arbeidsinten
sieve teelt al enkele jaren plaatsvindt zijn ze er goed over te
spreken. Een groot risico is echter de start na het planten, als dit
in een droge periode valt. Vorig seizoen zijn de meeste percelen
hierdoor mislukt. Wij vragen ons af of een inventarisatie van de
zoetwater behoefte in ons gebied niet noodzakelijk is! Een zo
sterk mogelijke argumentatie om zoetwater in te kunnen laten, is
dringend nodig, anders gaat het beslist aan onze neus voorbij.
Veel kleinere landbouwbedrijven hebben de laatste jaren tuin-
bouwgewassen in het bouwplan opgenomen en de behoefte aan
zoet water is hierdoor sterk gestegen. De laatste vroege aardap
pelen zijn voor tegenvallende prijzen geruimd. De kg opbreng
sten waren goed. De knolselderij staat er gemiddeld goed bij. De
gladiolen zijn door het late uitplanten nog wat achter.
Op de fruitteelt bedrijven is de ontwikkeling van het gewas ook
wat aan de late kant. De eerste appels worden weer geplukt. Op
veel bedrijven zijn de Yellow en Stark Earliest in de afgelopen
jaren gerooid, zodat de betekenis hiervan gering is. Mantot is er
in beperkte hoeveelheden voor teruggeplant. We verwachten
goede prijzen voor deze zomerrassen doordat het bewaarfruit
tijdig geruimd is en het aanbod van de nieuwe oogst beperkt zal
zijn. De handel in fruit op stam is de laatste weken actief ge
weest. Een belangrijk deel van het fruit is even als andere jaren
in onze regio op het hout verkocht. De eerste run van de kopers
was naar de Flevopolder, omdat daar de Cox een volle oogst
hoopt te geven en het allemaal jonge bedrijven zijn. Zodoende
kwam de handel in het zuidwesten wat later op gang dan vorig
jaar toen de situatie omgekeerd was. De prijzen die besteed
worden, afhankelijk van het sortiment, zijn hoog te noemen. Dit
betekent niet dat alle bedrijven een goede brutoopbrengst tege
moet kunnen zien. De verschillen in kg-opbrengst zijn ook dit
jaar weer groot. Op het ene bedrijf valt niets te dunnen op
andere zijn ze al weken druk bezig. Bij de Golden Delicious
komt een begin van bladval voor, het meest op de matige on
derstammen. Perebladvlo- en meeldauwbestrijding blijven onze
volle aandacht vragen. Spintbestrijding geeft dit jaar weinig
problemen. Wel zullen we begin augustus waarnemingen moe
ten verrichten en beslissen of een bestrijding vóór het afzetten
van de wintereieren nog noodzakelijk is. Bij een mooie nazomer
kunnen we anders nog door een te grote populatie verrast wor
den, die dan in verband met de veiligheidstermijn, bij de vroege
soorten moeilijk te bestrijden is. Over enkele weken zal de pluk
van de James Grieve weer beginnen. Wanneer deze oogst weer
begint staan we aan het begin van een extra drukke periode die
tot eind oktober voortduurt. Gunstig weer en gezonde mensen
zijn in die periode van het jaar extra belangrijk!
voorbij kan gaan is die van het weren van de vogels, die het
hebben voorzien op de rijpende vruchten. Op tal van kleinfruit-
bedrijven heeft men reeds netten boven het veld gespannen om de
vogels te weren. Ook op de proeftuin in Wilhelminadorp was dat
gebeurd en de chef van de proeftuin, de heer Nijsse, vertelde dat
zonder deze vogelbestrijding de oogst aldaar vergeten had kun
nen worden. De kleinfruitteler van de Toekomst lijkt daarom op
zijn bedrijf niet alleen voor water te moeten zorgen maar ook
voor met netten overspannen percelen.
Bij zwarte bessen vergelijkt men de nieuwelingen met de stan
daardrassen Baldwin Hilltrop en Wellington XXX. Opmerkelijk
was, dat deze bestaande rassen door hun vroege bloei dit jaar
vrijwel geen produktie gaven, terwijl later bloeiende rassen zeer
goed met vruchten zijn gezet. Ook bij bessen uiteraard weer de
bekende druppelbevloeing om na te gaan wat de invloed hiervan
is bij groei en opbrengst. Tevens vermelden wij nog de snoei-
proeven waarbij handsnoei en mechanische snoei met elkaar
wordt vergeleken.
Er valt veel meer te vertellen over de experimenten en onder
zoekingen zoals die in Wilhelminadorp plaats vinden. Belangrijk
is het voor een ieder, die met de teelt heeft te maken, om kennis te
nemen van de resultaten. En wanneer men dat doet moet toch de
konklusie zijn, dat er voor een goed opgezet en goed geleid
kleinfruitbedrijf zeker mogelijkheden zijn om er een redelijk be
staan in te vinden. Men zal dan wel kwaliteitsprodukten moeten
telen en alle noodzakelijke kultuurmaatregelen nemen. De mo
gelijkheden daartoe zijn echter aanwezig!
19
