Bestrijding van zilverschurft
en fusarium met TBZ
T BZ is afkomstig uit de farmacie en heeft al
jaren bij vee toepassing gevonden als worm
verdrijvend middel. Het is een systemisch,
fungistatisch middel, d.w.z. de knol neemt wat
van het middel op en remt de groei van be
paalde schimmels. Het heeft geen werking te
gen bacteriën.
H et middel wordt in ons land geleverd door
de fa. Ligtermoet. In de handel zijn een 60%
TBZ-bevattend spuitpoeder (Lirotect 60) en
een 45% TBZ-bevattende, licht pasta-achtige
vloeistof (Lirotect-Flowable) verkrijgbaar. In
vergelijkbare doses zijn beide middelen even
goed: mogelijk dat Tecto-Flowable wat minder
gauw problemen geeft met het verstopt raken
van de nozzles.
T BZ kan ook later, b.v. bij of na het sorteren
worden toegediend. De resultaten zijn dan
echter minder goed. De inmiddels opgetreden
uitbreiding van zilverschurft kan dan niet meer
door een bespuiting ongedaan worden ge
maakt. Ook werd in proeven vastgesteld, dat de
fusarium-aantasting dan minder goed wordt
tegengegaan, vooral indien reeds een aantal
droogrotte knollen bij het sorteren.voorkomt.
Overigens dient men bij het bespuiten bij of na
het sorteren dezelfde dosis te gebruiken.
T oepassing van TBZ op konsumptie-aardap
pelen heeft vooral de bestrijding van Fusarium
ten doel. Toch moet ook het gunstig effekt op
de blankheid van de knollen door de bestrij
ding van zilverschurft niet uit het oog worden
verloren b.v. in verband met het wassen en
kleinverpakken.
B ij een dosering van 30 gr. aktieve stof per
ton, bedragen de kosten aan middel ca. 5,—
per ton aardappelen. De volledige benodigde
apparatuur (spuittank, motor, roerinrichting,
nozzles, etc.) kost, afhankelijk van de grootte
van de tank, zo'n 1.300,— tot 1.600,—.Het
extra werk bij het vullen van de cellen valt erg
mee. Als men gesteld staat en de tank is gevuld,
moet men alleen nog een handel overhalen bij
het in- en uitschakelen van de spuitapparatuur.
Om bezinken van vloeistof te voorkomen, is
het gewenst niet meer vloeistof klaar te maken
dan dezelfde dag gebruikt wordt.
KORTE WENKEN
IL^Jl
Ing. C.P. Meijers en Ing. P.S. Hak,
(I.B.V.L. - Wageningen)
O inds juni 1976 is het toegestaan voor de bestrijding van zilverschurft en fusarium op
pootaardappelen het middel thiabendazole (TBZ) toe te passen. Omdat deze goedkeuring
kort voor het oogstseizoen afkwam, is het middel slechts op beperkte schaal gebruikt. De
resultaten die hiermede in de praktijk zijn verkregen zijn echter zo duidelijk, dat verwacht
mag worden, dat dit jaar een veel groter kwantum pootgoed met TBZ behandeld zal
worden. In februari 1977 kwam ook de goedkeuring af voor toepassing op konsump-
tie-aardappelen.
In dit artikel willen wij op enkele aspekten van het gebruik van TBZ ingaan.
Bij konsumptie-aardappelen heeft het echter
geen zin partijen bij de oogst te behandelen, die
vóór januari in de handel worden gebracht.
(Tussen behandeling en in de handel brengen
dient een periode van ca. 3 maanden te worden
aangehouden). Er mag maar één behandeling
worden gegeven aan konsumptie-aardappelen.
Ons inziens verdient een behandeling van
konsumptie-aardappelen met TBZ alleen
overweging:
a) bij langdurige bewaring, vooral voor de
verwerkende industrie;
b) op bedrijven waar men dikwijls met een
ernstige Fusarium-aantasting te kampen
heeft;
c) bij langdurige heropslag na sorteren.
Dit laatste doet zich soms in het voorjaar voor,
wanneer men b.v. de maat 35/50 mm voor
konsumptie wil verkopen en de grotere maat
voor een pommes frites fabriek tot juni/juli
Werkzaamheid van TBZ tegen schimmelaan
tastingen
Van de veel op aardappelen voorkomende
schimmelziekten worden zilverschurft en Fu
sarium bij een juiste toepassing zeer goed bes
treden.
Ook Phoma en pukkelschurft (komt in ons land
nagenoeg niet voor) kunnen met TBZ worden
bestreden. Ten aanzien van de bestrijding van
Rhizoctonia is met de doseringen zoals deze
voor het bespuiten van de knollen zijn toeges
taan en waarbij rekening is gehouden met de
residu-tolerantie, weinig effekt te verwachten.
Alleen met hoge concentraties, toegepast in een
dompelbad (pootgoed) is een goed resultaat te
bereiken. Voorzover nu bekend, wordt Colle-
totrichum (zwarte spikkel) niet door TBZ bes
treden.
Toepassing op pootgoed bij de oogst
Uit het sinds 1973 verrichte onderzoek is ge
bleken dat het bespuiten van de knollen bij het
vullen van de bewaarplaats, de beste resultaten
oplevert. Hierbij wordt het middel met water
verdund en van deze suspensie wordt 2 L per
ton aardappelen toegediend. De dosering is 30
gr. aktieve stof per ton aardappelen.
Van Lirotect 60 is dus per liter vloeistof 25 gr.
middel en van Lirotect-Flowable 33 ml middel
nodig.
Dit bespuiten gebeurt aan het einde van de
boxenvuller. Voor een goede dosering en ver
deling van de vloeistof moeten 2 nozzles van
een bepaald type worden gebruikt. Het type
nozzle moet nl. aangepast zijn aan de hoeveel
heid aardappelen die de boxenvuller per tijds
eenheid passeert. Door de druk aan te passen,
kan men met één type nozzle toch binnen ze
kere grenzen een variërende hoeveelheid aard
appelen behandelen. Om een goede verdeling
van het middel te kunnen handhaven mag de
druk tussen 2 en 5 ato variëren. Een werkdruk
van 3-4 ato verdient de voorkeur.
Welk type nozzle bij enkele hoeveelheden aard
appelen past, blijkt uit bijgaand overzicht
Hoeveelheid te behan
Firma Delavan
Firma Dubex
delen aardappelen in
(Cebeco-Handelsraad) 1)
tonnen per uur
25 - 40
HC 8
8-30 ton/uur: wervelplaatje -
28 - 50
HC 10
2 gaats 0,8, met spuit-
33 - 62
HC 12
plaatje 10
50 - 92
HC 14
30-80 ton/uur: wervelplaatje -
62 - 110
HC 22
2 gaats 1,5, met spuit-
plaatje 15
1) Voor hoeveelheden van 0,5-8,0 ton/uur (toediening op leesbanden) wordt een speciale hy
draulisch werkende unit aanbevolen.
De nozzles moeten zo aan de transportband
worden bevestigd, dat tijdens de bespuiting de
band niet nat wordt (voorkomt aankoeken van
grond) en de knollen door de spuitkegels val
len. De richting van de spuitkegels moet ook
zodanig zijn, dat de knollen bij het naar bene
den rollen langs het talud ook nog bevochtigd
worden. De knollen worden overigens bij toe
diening van 2 L vloeistof per ton nauwelijks
zichtbaar vochtig. Bij droogblazen is dit vocht
ook weer snel verwijderd.
Latere toediening van TBZ op pootgoed
Bij de ontsmetting van pootgoed kan ook TBZ
aan het kwikbad worden toegevoegd. Per 100 L
vloeistof dient dan, zowel voor de 5- als
20-min.-methode, 500 gr. Lirotect 60 of 650 ml
Lirotect-Flowable aan het kwikbad te worden
toegevoegd. Het doel hiervan is vooral een
vermindering van de zilverschurft-aantasting
in de nieuwe oogst te verkrijgen. Eventueel kan
na ontsmetting van het pootgoed in een kwik
bad zonder verdere toevoegingen ook een se
parate bespuiting met TBZ worden uitgevoerd.
De dosering kan dan worden verlaagd tot 18 gr.
aktieve stof per ton, als reeds bij de oogst een
behandeling is gegeven.
Toepassing op konsumptie-aardappelen
wordt opgeslagen. Heropslag na sorteren voor
meer dan 3-4 weken is door het optreden van
Fusarium een riskante zaak. Een behandeling
met TBZ tijdens dit in heropslag brengen
maakt dit risiko veel minder groot.
Men moet dan wel de betere partijen voor dit
doel reserveren, omdat een behandeling van
een reeds door Fusarium aangetaste partij, wel
eens op een teleurstelling kon uitlopen.
Overigens moet ook bij behandeling na sorte
ren aan de termijn van 3 maanden tussen be
handeling en in de handel brengen, gedacht
worden!
Voor de onder a) en b) aangehaalde situaties.
wordt uiteraard behandeling bij de oogst
geadviseerd.
Verder mo?t men bij de toepassing van TBZ op
konsumptie-aardappelen rekening houden met
de export mogelijkheden.
TBZ is nl. nog niet in alle landen op konsump
tie-aardappelen toegestaan en er kunnen dus
voorwaarden gesteld worden ten aanzien van
het residu-gehalte van de knollen.
Resistentie
an systemische middelen is bekend dat re
sistentie kan optreden. Alhoewel er nog niets
bekend is van een resistentie van schimmels bij
aardappelen en een éénmalige behandeling
met TBZ per seizoen, daar hopelijk ook niet zo
gauw aanleiding toe zal geven, is het bij de
pootgoedteelt toch gewenst dit facet niet uit het
oog te verliezen. Dit gevaar bestaat niet bij
pootgoedpartijen die voor de konsumptieteelt
of export bestemd zijn. Na één teelt worden
deze knollen gekonsumeerd. Bij hoogwaardig
pootgoed, dat jaar op jaar zou worden behan
deld, is dit gevaar wel aanwezig. Daarom moet
in verband hiermede voor deze categorie
pootgoed de bestrijding van zilverschurft en
Fusarium in een goede behandeling en bewa
ring gezocht worden.
Kosten
Firma's die deze apparatuur, die op elke bo
xenvuller kan worden aangesloten, kunnen le
veren zijn:
Dubex, Exloërmond 24, 2e Exloërmond, tel.
05997-220 of 565.
Deze firma heeft een dicht dealemet over ge
heel Nederland.
Delavan, vertegenwoordigd in Nederland door
Cebeco-Handelsraad te Steenwijk. -
a) Pootgoedtelers die TBZ bij de oogst willen toepassen, moeten
de N.A.K. 2 x 24 uur vantevoren waarschuwen in verband met de
monstername voor Phoma.
b) Ook al past men TBZ toe, dan moet men, zeker bij pootgoed-
Tot Slot partijen, toch nog wel droogblazen. Zoals reeds vermeld, mag
zilverschurft dan wel zeer goed door TBZ worden bestreden, het
effekt ten aanzien van de bestrijding van Rhizoctonia is bij be
spuiting van weinig praktische betekenis omdat blijkbaar de dosis
daarvoor te laag is. Wil men dus een uitbreiding van Rhizoctonia
tegengaan, dan moet men toch in de eerste plaats er voor zorgen
dat de partij wel drooggeblazen wordt. Dat droogblazen is des te
meer noodzakelijk, wanneer er nog moederknollen of andere tot
rotting overgaande knollen (waterzakken b.v.) in de partij zitten.
Voor het droogblazen na de TBZ-behandeling behoeft geen
wachttijd in acht te worden genomen.
C.A.R.-Zevenbergen
AKKERBOUW
TO PROL IN AARD A P PELEN komt de laatste jaren niet
zoveel meer voor. De bladeren gaan bij deze ziekte rollen en
worden paarskleurig. Wilt U deze ziekte voorkomen, dan
moet U rond half juni spuiten met een luisbestrijdingsmid-
del. Zijn de verschijnselen van toprol zichtbaar, dan heeft
spuiten geen zin meer.
DE AARDAPPELZIEKTE (PHYTOPHTORA) is er
nog steeds. Hebt u alle aardappelafvalhopen al vernietigd?
Een echte besmettingsbron, waar u de ziekte geen kans moet
geven. Begin te spuiten wanneer de aardappelen elkaar op
de bedden raken. Regelmatig spuiten en in een kritieke
periode ook naar de radiowaarschuwing luisteren.
OOK IN BLA UWMAANZAAD kunnen bladluizen voor
komen en daar zuigschade veroorzaken. Komen grote aan
tallen voor, dan moet u daar tegen spuiten met 0.5 kg
Pirimor per ha. De enkelen die dan overblijven, worden wel
opgeruimd door roofinsekten zoals lieveheersbeestjes.
MET EEN BESTRIJDING tegen afrijpingsziekten in
tarwe: moet u wel wachten totdat alle aren aanwezig zijn.
Het middel moet op en tussen de pakjes van de aar terecht
komen. Daarom moet u indien mogelijk spuiten als het
windstil is. Tot dusver dit voorjaar wel een zware opgave.
Volgens voorschrift moet het spuiten gebeuren voor de bloei.
De aangegeven tijd is dus maar kort.
BESCHIKT U OVER EENberegeningsinstallatie en kunt
u de moed opbrengen om de aardappelen te beregenen, dan
moet dit wel tijdig De ervaring heeft dit wel geleerd in de
afgelopen jaren. Dit niet alleen in verband met de opbrengst,
maar ook met de kwaliteit. Doorwas en schurft kunt u
hiermede voorkomen.
VEEHOUDERIJ
WAARSCHIJNLIJK WAS U ook een van de vele bezoe
kers op de tentoonstelling te Liempde. Er was een enorm
aanbod van normale grote en indrukwekkend groot mate
riaal. Wanneer u werktuigen moet vervangen, gebruik dan
wel uw verstand. Werktuigen die voor uw bedrijfsopper-
vlakte of bedrijfsomvang een grote overkapaciteit hebben
vragen alleen hoge investeringen, aflossingen en rente. Door
deze onnodige kosten kan het netto inkomen sterk dalen.
VOOR TWEE GULDEN PER JAAR per koe kunt u
deelnemen aan het projekt koppeling melkkontrole-vee-
voeding. Dit is een bedrag gelijk aan de prijs van 4 kg
krachtvoer. Na opgave welk ruwvoerrantsoen u over 3 of 4
weken zult voeren, rekent de komputer uit met hoeveel
krachtvoer u per koe bij een bepaalde produktie het grond-
randsoen moet aanvullen. Deze vorm van krachtvoerbe-
waking is voor vele bedrijven geen overbodige luxe.
ZORG DAT ZE WEG ZIJN voor ze gaan bloeien, geldt
zeker voor akkerdistel die niet alleen haarden vormt door
zijn snel uitbreidende wortelstokken, maar zich ook ver
spreidt door zaadvorming. Gelukkig kan de akkerdistel
door even voor het begin van de bloei te spuiten met 4 l
MCPA per ha sterk worden teruggedrongen. Wilt u dit
stekelige onkruid helemaal kwijt, dan zal de bespuiting
enkele jaren moeten worden herhaald.
6
