Megista: Mest, gier en stank
Wat brengt de tuinbouwvoorlichting te
Liempde Ing.J.B.Vinkenvleugel
I n het kader van het functioneren van de Mestbanken is voor de
mest verwerkende akkerbouwbedrijven gezocht naar een goed
kope tussenopslag voor dunne mest. Een dergelijke opslag is
gevonden in de vorm van een beklede grondput. Grondputten
worden half in en half boven de grond gebouwd. Ze worden
machinaal uitgegraven en de grond wordt als een dijk om de~put
gezet, zodanig dat de helling ca. 45° bedraagt. Als bekleding van
de put kan beton of een kunststoffolie dienst doen.
De tussenopslagbassins zijn, vanwege de lage investering meest
al bekleed met plasticfolie. De grondput wordt via een 8" p.v.c.
buis met afsluiter en snelkoppeling-aansluiting door een grote
I.M.A.G.-Mestverwerking en Stankbestrijding-Praktijkoplossingen en Onderzoek
(Nadere informatie te Liempde)
Opslag van inest
Drijvende roerder die öydraulisch wordt aangedreven.
tankwagencombinatie met dunne mest gevuld. Ook het leeghalen
van de put vindt vanuit dit punt plaats. De Commissie Hinder-
preventie Veeteeltbedrijven en het O S-fonds voor de Land
bouw hebben de bouw van beklede grondputten op akkerbouw
bedrijven financieel gesteund.
Een tussenopslag op akkerbouwbedrijven maakt een regelmatig
transport van dunne mest vanaf de bedrijven met een overschot
aan organische mest naar de akkerbouwbedrijven mogelijk. De
investeringen voor een grondput bekleed met kunststoffolie zijn
afhankelijk van de grondwaterstand en de inhoud en variëren van
ca. 8,50 13,— per m3. De inhoud van de ruim 50 tot nu toe
gebouwde grondputten varieert van 500 - 4000 m3, met een ge
middelde van 2000 m3.
Het roeren van mest
Om een homogene mest over het land te kunnen uitrijden is met
name voor kippe- en varkensmest het roeren vóór en tijdens het
uitrijden noodzakelijk. Gedurende de opslagperiode krijgt men
nl. een dikke bezinklaag. Door het IMAG is een drijvende
roerder ontwikkeld, die hydraulisch en elektrisch kan worden
aangedreven. Nader onderzoek wordt gedaan naar het juiste
toerental en de stand van de schoepen.
Bestrijding van stank
Beluchten van dunne mest. Financieel gestimuleerd door de
Commissie Hinderpreventie Veeteeltbedrijven en het O
S-fonds voor de Landbouw zijn op ca. 35 bedrijven beluchtings
installaties gebouwd. Op deze bedrijven kan de mest stankvrij
worden uitgereden en kan tevens de mest regelmatig uit de
stallen worden gesp'oeld met behulp van de beluchte mest. Het
beluchten vindt meestal plaats met een oppervlaktebeluchter in
een met beton beklede grondput. Andere beluchtingssystemen,
zoals het inbrengen van de lucht met een beluchter met holle
buis en geleideschaal, de beluchtingskussens en de beluchtings
toren, worden nader onderzocht.Met het beluchten wordt een
stankvrije opslag van mest verkregen, kan de mest stankvrij
worden uitgereden en wordt een reductie van de in de stal
ontwikkelde stank gerealiseerd. De extra kosten per afgeleverd
varken belopen voor het beluchten en het spoelen, bij een aantal
van 1000 dieren, een bedrag van ca. 3,50.
Scheiden van dunne mest. Het scheiden van dunne mest in een
Met folie beklede grondput waarvan de bovenzijde is verzwaard
met autobanden en zandzakken ter voorkoming van eventuele
stormschade.
vaste, steekbare mest en een vloeibaar gedeelte kan op sommige
bedrijven met voordeel worden toegepast. Bij het beluchten van
de vloeistof kan men met minder energie toe, terwijl deze
vloeistof daarna kan worden verregend. Ook het uit de stal
spoelen met deze beluchte vloeistof verloopt door de grotere
pompcapaciteil beter.
Het wassen van de ventilatielucht. Indien hinder van ernstige
aard in de directe omgeving van een bedrijf moeilijk is te voor
komen, kan gedacht wprden aan de toepassing van luchtwas-
sers. De af te voeren ventilatielucht wordt hierbij in de lucht-
wasser in contact gebracht met water. De stankstoffen lossen in
het water op en worden in het water door een op het vulmate
riaal aanwezige bacterieflora afgebroken. Met goed functione
rende luchtwassers - afhankelijk van type vulmateriaal en de
stankconcentratie van de ventilatielucht - kan een stankreductie
van 65 - 90% worden bereikt. De kosten per afgeleverd varken
variëren, mede onder invloed van de benodigde maximale ven-
tilatiecapaciteit en het type luchtwasser, van ca. 5,— tot
7,- Deze kosten zijn zodanig, dat toepassing van luchtwas
sers alleen moet worden overwogen bij een dreigende sluiting
van het bedrijf. Een aantal bedrijven met varkens en kippen
heeft inmiddels met het toepassen van luchtwassers een hin
derwetvergunning verkregen. In het onderzoek wordt aandacht
besteed aan gedeeltelijke toepassing van luchtwassers en het
plaatsen van de wassers buiten de stal.
Het drogen van kippemest. Het drogen van kippemest in de stal
met behulp van ventilatielucht heeft - naast belangrijke voor
delen ten aanzien van verlaging van gewicht en volume - ook
een positief effect op de stank van de in de stal opgeslagen mest.
Belangrijke aspecten bij het doen slagen van het drogingsproces
zijn voldoende ventilatiecapaciteit en het verhinderen dat
morswater bij de mest komt. Een verharde vloer in de mestkel-
der kan veel problemen bij het uithalen van de mest voorkomen.
Injectie van mest. Met behulp van een injecteur, gemonteerd op
de vacuummesttank, kan de mest stankvrij in de grond worden
gebracht. In kaal bouwland en in gewassen (snijmais, bieten en
aardappelen) is het technisch goed mogelijk de mest te injecte
ren. In de praktijk functioneren momenteel ca. 12 injecteurs. De
extra benodigde trekkracht voor de injectie is afhankelijk van de
grondsoort, de tandvorm en de werkdiepte.
Onderzoek
In het Megista-onderzoek is de laatste jaren de aandacht voor
het kwantitatief vaststellen van de stank geïntensiveerd. Met
behulp van metingen van een bepaalde stankstof (p-cresol) is
het mogelijk om een globale indeling van stankniveaus van
mestvarkensstallen te maken. Ook de werking van luchtwassers
kan met behulp van monstername en analyse in het laborato-
Met een op de vacuummesttank gemonteerde injecteur kan de
mest stankvrij worden ondergebracht.
rium op p-cresol worden vastgesteld.
Enkele andere Megista-onderzoekprojecten zijn o.a.:
onderzoek naar de fysiologische werking van koper en een
evenwaardige kopervervanger in de varkenshouderij (IV-
VO);
transport en accumulatie van fosfaat in de bodem (LH en
IB);
onderzoek naar de stankveroorzakende processen bij de
anaërobe bewaring van drijfmest;
anaërobe verwerking van drijfmest (LH).
Bij de anaërobe verwerking van dunne mest is het doel een
gisting te bewerkstelligen, zodat de mest verder stankvrij kan
worden opgeslagen en verwerkt. Bij deze vergisting wordt me
thaangas gevormd. Een model van 'n anaërobe vergistings-
installatie is op Liempde te zien.
Bij het zoeken naar praktijkoplossingen en het opzetten en uit
voeren van onderzoekprojecten is door de Commissie Hinder
preventie Veeteeltbedrijven en het O S-fonds voor de Land
bouw een belangrijke bijdrage geleverd.
Van de beschreven oplossingen voor de mestverwerking, de
stankbestrijding en over het huidige Megista-onderzoek is op de
Werktuigendagen in Liempde nadere informatie en documen
tatie beschikbaar.
i Consulentschap voor de Tuinbouw te Tilburg
Hoofd Voorlichtingszaken
Het is om de twee jaar telkens weer een opgave om ook als Tuinbouwvoorlichting met nieuwe
aktiviteiten te komen die zinvol zijn en de moeite waard om er kennis van te neuen.
Voor 1977 is de voorlichting present met zeer aktuele onderwerpen.
In het kort een zo volledig mogelijk overzicht van de aktiviteiten op de beide voorlichtingster-
reinen.
Voorlichtingskas
- In de voorlichtingskas staat de teelt van
komkommers op steenwol centraal. Het jaar
1977 wordt voor de komkommertelers "het jaar
van de waarheid". Vallen de eerste bedrijfsre
sultaten bij deze '.eelt op steenwol gunstig uit,
dan mogen wij verwachten dat in 1978 op grote
schaal op deze teeltwijze overgeschakeld zal
worden. Bovendien mogen we dan ook een
verdere uitbreiding verwachten in de richting
van de tomatenteelt en misschien zelfs de
aardbeienteelt.
- Een andere aktiviteit in de voorlichtingskas is
het buis-railsysteem bij tomaten. Hiermede
tracht men
a. een betere warmteverdeling te bereiken bij
de tomatenteelt
b. het transportsysteem bij de oogst te verge
makkelijken hetgeen leidt tot een beter kwali-
teitsbehoud bij dit gewas.
- Als derde aktiviteit mogen we niet vergeten
"De kwaliteitsverbetering bij tomaten".
In dit orttlerdeel zal gewezen worden op de
noodzaak van goede sorteermachines en op
stelling hiervan middels een kleursorteerder.
De hulpmiddelen bij de oogst - voorraadwa
gens plukemmers - plukkisten enz. die gebruikt
en misbruikt worden. Het Centraal Bureau van
Tuinbouwveilingen heeft voor dit doel hulp
materialen beschikbaar gesteld, waarvoor wij
hen zeer erkentelijk zijn. Middels enkele teks
ten zal er gewezen worden op een juiste be
handeling van het produkt bij en na de oogst.
- Het Rijksbijenteeltkonsulentschap komt uit
met een expositie voor de bijentelers in de
voorlichtingskas, waarbij tevens voorlichting
gegeven wordt aan augurken-, aardbeien- en
fruittelers over het nut van de bijen voor deze
gewassen en hoe te handelen om deze beestjes
te sparen.
- Daarnaast verzorgt het Consulentschap voor
Aanleg en Onderhoud van Tuinen te Wage-
ningen een stand over siertuin-, aanleg- en on-
derhoudsmachines voor de siertuin.
- De Middelbare Tuinbouwschool te Breda
komt met een eigen afdeling tuinaanleg en
bloemsierkunst. Tevens zullen de leerlingen
van deze school zorgen voor de aankleding van
de kas binnen en buiten met de nodige bloe
men en planten onder leiding van dhr. L. Op
steeg.
- Bij alle objekten in de kassen zullen deskun
digen van de Consulentschappen en het Consu
lentschap voor Bedrijfsuitrusting en Arbeid
aanwezig zal zijn om belanghebbenden van
voorlichting te voorzien.
Het buitengebeuren!
De vollegrondsgroenteteelt staat geheel in het
teken van de plastic.
- Begin maart zijn er reeds gewassen gezaaid en
geplant onder diverse soorten plastic.
Op de beide Liempdedagen kan men kennis
nemen van de resultaten bij aardbeien, prei,
bospeen, sla, andijvie, witlof en winterpeen.
- Er zal gedemonstreerd worden met diverse
folieleggers o.a.
strokenlegger van het I.M.A.G. te Wagenin-
gen folieopruimer van dit instituut.
folie-legger met een bedbreedte van 1.30 m
brede folie-legger voor een bedbreedte van 4
of meer meter. Deze folie-legger is afkomstig
uit Duitsland en wordt gratis beschikbaar ge
steld door de Proeftuin te Straelen.
De Werktuigenkoöperatie te Horst komt met
een folie-legger voor asperges een bedden
oprijmachine.
De fa.Jenneskes/Coenders zal demonstreren
met een folie-legger voor augurken.
Andere aktiviteiten op het voorlichtingsterrein
zijn:
Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de
mechanisatie o.a.
- slaplantmachine van de fa.Vlier
- spruitenplukmachine van de fa.Molenaar
- Preilichter met trekker en wielbeschermers
- Holland pottenplanter voor grote potten van
de fa.Visser
- Stationaire spruitenplukker van de fa.Don
kelaar
- Jamava zelfrijdende spruitenplukmachine
met dubbele snijkop om de stokken af te snij
den
- 5-rijige precisie-zaaimachine die motorisch
wordt aangedreven
- dubbele aspergeploeg
Wat doen we aan het slechte gietwater?
Water is de slagader voor elk tuinbouwbedrijf.
In het westen van het land heeft men te kam
pen met zout water. In de rest van Nederland
en ook in Brabant hebben we alleen maar ij
zerhoudend bronwater. Om daar goed berege-
ningswater van te maken, zowel voor het glas
als ook voor de vollegrondsgewassen is het
noodzakelijk dat wij dit water ontijzeren.
Daarvoor staan ons diverse methoden ten
dienste.
a. Het open beluchtingssysteem, dat al enkele
jaren met sukses op diverse bedrijven wordt
toegepast.
b. Het gesloten beluchtingssysteem dat voor
tuinbouwdoeleinden nog niet in gebruik is,
maar waarvan de investeringskosten
10.000,- 15.000,- per installatie) binnen
ons bereik komt.
c. Het gesloten systeem met toevoeging van
chemicaliën (Kaliumpermanganaat), dat
eveneens met een kapaciteit van 7 - 8 irr per
uur voor tuinbouwdoeleinden een betaalbare
zaak wordt. Alle drie systemen worden in
Liempde getoond.
Ongetwijfeld zijn er veel groente- en fruitkwe
kers die uit ervaringen van 1976 weten dat goed
water een noodzaak is. Zij vullen veel belang
stelling hebben voor de mogelijkheden die de
ze installaties bieden. Kom dus kijken
Fruitteelt
De fruitteeltvoorlichting is te vinden in de
N.F.O.-stand met druppelbevloeiing in de
fruitteelt en de vervanging van ons fruitsorti-
ment.
Al met al bruist het op het voorlichtingsterrein
van het Consulentschap voor de Tuinbouw
weer van aktiviteiten.
Deze worden nog verhoogd door een aantal
geleide demonstraties met toelichting die door
deskundige medewerkers van het Consulent
schap voor de Tuinbouw te Tilburg en het
R.B.A. te Wageningen worden toegelicht.
De demonstratietijden zijn:
Voor de vollegrondsgroenteteelt: 10.00 - 10.30
uur; 11.30- 12.00 uur; 13.30- 14.00 uur: 15.00 -
15.30 uur.
9
