KNLC KO MM ENTAAR
Struktuurvisie landbouw
N a de vaststelling van de E.G.-landbouwprijzen voor 1977/'78,
heeft het Dagelijks Bestuur van het Landbouwschap, als belan
grijkste representant van het georganiseerde landbouwbedrijf
sleven, onmiddellijk om een onderhoud met Minister van der
Stee gevraagd. Immers, hoezeer men ook opgelucht kan zijn dat
er in elk geval besluiten zijn genomen, de besluiten op zich blijven
belangrijk achter bij wat wij minimaal noodzakelijk vinden. Ge
zien de moeilijke inkomenspositie in sommige sektoren en de
niet al te rooskleurige verwachtingen zijn aanvullende maatre
gelen dan ook absoluut nodig.
D e heer J.M.van Heyst zei in zijn veehouderij overzicht dat
het toch nog een laat voorjaar is geworden ofschoon in het begin
iedereen het anders had verwacht. Er staan nu nog heel wat
dieren op stal. terwijl het al mei is. Het gras begint nu pas een
beetje door te groeien. Maar door de droogte van vorig jaar zijn
er veel graslandpercelen waar 't onkruid een grote kans heeft
gekregen, dat blijkbaar weinig last heeft van de koude. De
melkaanvoer blijft achter bij vorig jaar, geschat wordt dat dit
ongeveer 3$ is. Toch is het aantal koeien niet afgenomen, de
oorzaak moet gezocht worden in de slechte voederpositie, terwijl
het ook mogelijk is dat de kalftijd wat meer verlegd is naar het
najaar, waardoor nu de dieren over hun topproduktie heen zijn.
Een ander punt is dat nu de produktie van boter lager is, de
konsumptie daarvan stijgt. Ook is de produktie van magere
melkpoeder lager, terwijl de vraag van de derde landen voor dit
produkt is toegenomen. De mengvoederindustrie is ook wat
meer belangstelling gaan tonen, nu de sojaprijzen aan het op
lopen zijn. Verontwaardigd was de heer van Heyst over de
Brusselse prijsbesluiten. Ze hebben daar zitten truezelen, zodat
we twee maanden te laat de prijsverhoging hebben gekregen.
Wat kost ons dat niet? Maar voegde hij er aan toe, een prijsver
hoging van 3 Vi% terwijl we met een kostenstijging hebben te
maken van 10% is eigenlijk meer een aalmoes en is voor de
veehouderij niet acceptabel. Aanvullende maatregelen zijn ge
wenst. Maar een regeling in de bijstandssfeer moeten we afwij
zen, want wat blijft er dan nog van ons ondernemersschap over.
We moeten onze eigen boontjes kunnen blijven doppen, daar
aan moeten de prijzen worden aangepast en als dat niet binnen
het EEG verband kan. dan moet het maar nationaal gebeuren.
Want van die 3 x/i% prijsverhoging gaat in september weer 1 xh%
af als bijdrage in een heffing om de overschotten weg te werken.
Kort na de oorlog werd ons gevraagd om voor lage prijzen
goedkoop voedsel te leveren? dat hebben we gedaan, met de
belofte als garantie, wanneer het niet zo goed zou gaan we dan
ook niets tekort zouden komen. Welnu, laat men het dan na
tionaal waarmaken. Zo niet dan zijn we straks vooral in de
veehouderij allemaal bijstandtrekkers. De overschotten in de
zuivel zijn ons opgedrongen door het opjaagsysteem van steeds
maar meer produceren per man per bedrijf. Het heeft grote
investeringen gekost, maar nu de zaak schijnt vast te lopen met
de overschotten, probeert men het probleem af te schuiven en
dat is vriendelijk gezegd ONREDELIJK, aldus besloot de heer
van Heyst zijn veehouderij overzicht
D e komende tijd staat de nota Landelijke gebieden als on
derdeel van de derde nota op de ruimtelijke ordening ter dis-
kussie. De Z.L.M. zal bij die procedure een aktieve rol spelen.
Een van de bouwstenen van de nota landelijke gebieden is de
struktuurvisie landbouw van minister van der Stee. Deze struk
tuurvisie beperkt zich tot de primaire produktie en is van groot
belang voor de positie-bepaling van de landbouw in de komen
de jaren. Voorzitter Doeleman konstateerde dat er met de uit
gangspunten van de struktuurvisie te werken valt. "Voor ons is
essentieel dat het beleid erop gericht moet zijn dat de inventieve
ondernemers hun bedrijven levensvatbaar kunnen maken of
houden. Nu de mogelijkheden via bedrijfsvergroting minder
zijn zal opbrengst- en kwaliteitsverbetering verder voorop ko
men te staan. Daarbij is nodig dat de inflatie beperkt e.; de
belastingdruk verminderd wordt. In de nota wordt gekonsta-
teerd dat de (relatieve) betekenis van het aantal nevenbedrijven
zal toenemen. Wij onderschrijven dat het beleid niet op deze
bedrijven gericht wordt, ook al aanvaarden wij deze ontwikke
ling in onze samenleving. Een andere vorm van aange
paste bedrijfsvoering zal plaats moeten vinden via beheersove
reenkomsten. We zullen daar niet altijd onderuit kunnen. Het
belang van ruilverkaveling, grondverbetering, drainage en ont
sluiting kan echter niet genoeg onderstreept worden. Noodza
kelijk is eveneens modernisering en rationalisering van vooral
de gezinsbedrijven, waardoor de arbeidstijden en de werkom
standigheden verbeterd kunnen worden. Ook bedrijfsverzor-
gingsdiensten, loonwerk en samenwerking verdienen daarbij de
volle aandacht. Juist ook omdat de landbouw van groot belang
is voor onze nationale ekonomie dienen de landschappelijke en
ruimtelijke belemmeringen tot het uiterste beperkt te worden.
Een algemeen minimuminkomen wordt ook in de struktuurnota
als moeilijk verenigbaar beschouwd met de normale ontwikke
ling van de bedrijven. Wel moet er voor de wijkers een goede
sociale begeleiding blijven. Voor bijzondere calamiteiten zou de
R.Z.-regeling verder uitgebouwd kunnen worden.
D e Z.L.M.-voorzitter zag de behandeling van deze nota als
een eerste diskussieronde. Er zullen ook (nog) geen definitieve
standpunten over de afzonderlijke bouwstenen van de nota
landelijke gebieden worden ingenomen. Wij moeten dit in zijn
totaliteit bekijken. Wij moeten er zorg voor dragen dat er met
H et Hoofdbestuur konstateerde met instemming dat de
struktuurnota uitgaat van de landbouw als ekonomische aktivi-
teit. Voor de meiveehouderij voorzag men echter grote proble
men. Met name ook over de (landelijke) uitwerking van de
relatie landbouw en milieu is het laatste woord nog niet uitge
sproken. In de uitvoering daarvan zal de landbouw voldoende
mee moeten kunnen spreken. Naar aanleiding van een uiteen
zetting daarover door het hoofd van de sociaal-ekonomisch
voorlichtingsdienst van de Z.L.M. de heer J. Markusse, onder
streepte 't Hoofdbestuur de belangrijke taak van de provinciale
advieskommissies in deze. Daarin met name ook zal de stem van
de landbouw duidelijk mee moeten kunnen spreken. De dis
kussie wordt voorgezet.
vervolg verslag vergadering H.B.
Veehouderij
Tuinbouw
Aanwezigen op de
Hoofdbestuursvergadering
Min. Van der Stee wil op zijn manier
de veehouders helpen
Meningsverschil
Maatregelen die naar onze mening (en die van het Landbouw
schap) in hun uitwerking zoveel mogelijk eenzelfde effekt dienen
te hebben als prijsverhogingen. Dus alle producenten die de ge
volgen van het tekortschietend Brussels prijsbeleid ondervinden
dienen van de compensaties te moeten kunnen profiteren. Als
meest gerede mogelijkheid is daarbij een verhoging van de door
de boer te ontvangen b.t.w. op zijn produkten bij de Minister naar
voren gebracht. En wel in de orde van grootte van 300 a 400
miljoen gulden, overeenkomend met een prijstekort van 3 a 4
voor de gegarandeerde produkten.
De heer van der Maas was tevreden over het besluit van
Prov.Staten in Zeeland om de geldende distelverordening te
handhaven, ofschoon van landbouwzijde het ontheffingsbeleid
wel nauwlettend gevolgd dient te worden.
Tot slot werd nog het kontraktenstelsel of het mengprijssysteem
voor suikerbieten aangehaald. Voor 1978 moet de landbouw
dienaangaande een keuze hebben bepaald.. De heer van der
Maas dacht aan een vast quotom A B suiker per bedrijf met
een referentieperiode van drie keuze jaren uit vijf voorafgaande
jaren, dan wel met uitzondering van het jaar 1977. Dus geen
voortschrijdende referentieperiode. Omdat de quota niet on
derling verhandelbaar zullen zijn achtte hij een tussentijdse
bijstelling wel noodzakelijk b.v. om de vier of zes jaar. Er bestaat
nl. een kans dat op het oude land ingeteerd gaat worden t.a.v.
het nieuwe land. Tevens is het gewenst dat als quotomreferentie
een bouwplan van 1:4 zal worden gehanteerd. Wanneer het
kontraktenstelsel niet door zou gaan, dan moet het Zuid-Westen
zich sterk maken om te komen tot een mengprijssysteem zonder
restricties, dus ook het blijven claimen voor een groter quota
voor Nederland in verhouding tot de EEG partners.
Ten aanzien van het iso-glucose probleem, zei hij dat de
Z.W.bietentelers niet anders kunnen dan voor hun belangen op
komen, ook al zouden die dan in konflikt komen met de belan
gen van de veenkoloniale boeren, maar ook ongelijke belastin
gen tussen mais en suiker moeten worden opgeheven, zodat
iso-glucose geen bevoordeelde positie in gaat nemen. Om tot
een goede oplossing van dit probleem te komen achtte de heer
van der Maas tot slot een nauwe samenwerking met de suike
rindustrie op zijn plaats.
Naar aanleiding van het akkerbouwoverzicht van de heer van
der Maas diskussiëerde het Hoofdbestuur over het te kiezen
bietensysteem. Daarbij werd ook het verslag van de Akker
bouwcommissie betrokken. De voorkeur ging daarbij uit naar
het zgn. kontrakt-systeem. Over de preciese uitwerking daarvan
zal op de volgende vergadering verder worden gesproken.
Een dergelijke, tijdelijke, aanvullende maatregel is naar onze
mening zeer goed verdedigbaar vanuit de argumentatie dat de
prijsbesluiten in Brussel dit jaar in feite niets met de reële kons-
tenontwikkeling te maken hadden, maar alles met afbraak van
monetaire compensaties in vele landen. Daardoor konden alle
E.G.-boeren buiten de Benelux en W.-Duitsland in feite natio
naal in belangrijke mate voor de veel te late gemiddelde prijs
verhoging worden gecompenseerd.
Juist tegen deze achtergrond vinden wij overigens dat Minister
Van der Stee in zijn akkoordbevinden met het compromisvoors
tel toch tenminste de mogelijkheid had moeten openhouden om
als Benelux-landen aanvullend nog wat te kunnen doen.
Lege handen
I n het gesprek met de Minister werd overigens al snel duidelijk
dat hij niet alleen uit "Brusselse" overwegingen niets voor alge
meen compenserende maatregelen, zoals b.t.w.-verhoging, voelt,
maar dat hij dergelijke compensaties ook niet vindt passen in de
door de regering de laatste jaren gevoerde inkomenspolitiek.
Wij vragen ons wel af of daarmee de Minister niet bezig is een
paar zaken door elkaar te halen. Immers ook de Minister vond
toch de prijsaanpassing te gering. En om het "gat" te overbrug
gen werkt een compensatie als via de b.t.w. toch het meest neu
traal. Als de Minister nu zegt dat alleen compensatie via de
R.Z.-regeling past dan verloochent hij daarmee in feite het toch
door hot Ministerie (onder meer in de beleidsnota) gehuldigde
standpunt dat de inkomens primair uit de prijzen der produkten
moeten komen.
Overigens zal de overgrote meerderheid der Nederlandse boeren
O ok in de tuinbouw is het koude weer van invloed op de gang
van zaken, aldus de heer M.J.Goud in zijn tuinbouwoverzicht.
Met name is er nogal wat nachtvorstschade in de fruitteelt. Het
schadebeeld is grillig, terwijl er ook een groot verschil van streek
tot streek waar te nemen valt. Het appelras Cox is vooral in
ZeeuwsVlaanderen in sterke mate bevoren, terwijl dit ook geldt
voor West-Brabant. Maar ook rassen als Goudreinette, Winston
en Golden hebben hier en daar schade geleden van de nacht
vorst Het lijkt er op dat de schade bij de peren meevalt, maar
van de vruchtzetting valt op het ogenblik nog niet veel te ver
tellen.
Ook de groenteteeltsektor heeft last van de koude, waardoor het
aanbod wat achter is geraakt, maar de prijsvorming verloopt
zonder al te veel strubbelingen, voor de meeste produkten is er
sprake van een redelijk prijspeil. De sla brengt goede tot zeer
goede prijzen op, ook bij de komkommers gaat het goed. De
tomaten zijn gezien de eporme stookkosten eigenlijk niet duur.
Het ziet er naar uit dat het aanbod van groente in de komende
tijd niet noemenswaardig zal toenemen, waardoor een redelijk
prijspeil zowel in het binnen als in het buitenland verwacht mag
worden. Radijs is dit jaar een duur produkt, er is grote vraag
naar, ook vanuit het buitenland. Bij de vollegrondsgroenteteelt
staat de winterbloemkool er goed voor. De afzet verloopt vlot
tegen hoge prijzen terwijl er ook weinig konkurrentie is vanuit
andere teeltgebieden. Gelukkig is de uienmarkt weer uit het slop
gekomen, ofschoon het aanbod nog slechts mechanisch gekoel
de uien betreft.
De voorverkopen van de Gladiolen vinden plaats op een lager
prijsniveau. De tendens van schaalvergroting zet zich door,
minder telers gaan meer hektares bewerken. De gladiolen zijn
onder gunstige omstandigheden geplant. De indruk bestaat dat
het areaal is toegenomen. De tulpen staan er ook goed voor.
Wat het fruit betreft bestaat het aanbod van peren nu hoofdza
kelijk uit Conference, die tegen hoge prijzen worden verhan
deld. Het aanbod van appels bestaat hoofdzakelijk uit Golden
Ons boerenvoortbestaan staat op spel
zich toch wel zwaar genomen voelen als men in het kader van veel
te lagee E.G.-prijzen als compensatiemogelijkheid de bijstands
wet krijgt voorgeschoteld.
Ook de tweede door de Minister genoemde compensatiemoge-
lijkheid lijkt weinig voor te stellen. Immers specifieke maatrege
len ter versterking van de concurrentiekracht klinkt mooi, maar
als het dan blijkt te gaan om maatregelen (zoals investeringsbij
dragen bij modernisering) waar we ook los van de prijzen steeds
al om gevraagd hebben, lijkt het erop alsof het Ministerie ons
bepaalde maatregelen twee keer wil verkopen. Op zich kan na
tuurlijk lastenverlichting hetzelfde effekt hebben als b.t.w-ver-
hoging, maar dan moet het wel voor iedereen gelden en aanvul
lend zijn.
Dat zou b.v. kunnen door de hoge bedragen die het bedrijfsleven
nu in het kader van de gezondheids- en kwaliteitszorg, de afzet-
propaganda e.d. zelf moet opbrengen, als overheid voor haar
rekening te nemen. Dat het daarbij soms om forse bedragen gaat,
blijkt wel als we naar de melkveehouderij kijken. Daar zou een
lastenverlichting voor de boer van omstreeks 1 4 ct./liter melk
mogelijk zijn. En dat is toch 150 min. gulden op jaarbasis. Al met
al moeten we helaas konstateren dat in eerste aanleg het erop
lijkt flat de regering de boeren en tuinders die met een tekort
schietend E.G.-prijsbeleid worden geconfronteerd, lelijk in de
kou laat staan. En dat de eerdere, stoere uitspraken van Minister
Van der Stee meer en meer tot inhoudsloze doekjes voor het
bloeden zijn ineengeschrompeld. Onnodig te constateren dat
mede hierdoor de onvrede in boeren- en tuinderskringen dage
lijks toeneemt.
Luteijn
Op de Hoofdbestuursvergadering van 2 mei 1977, waren
van het D.B. aanwezig de heren:
A.J.G.Doeleman, voorzitter; G.P.A.van Nieuwenhuijzen,
vice-voorzitter; S. de Visser, vice-voorzitter; A. Korteweg,
algemeen sekretaris; Mr. J. Oggel, sekretaris;
Het H.B. werd vertegenwoordigd door de heren:
L.J.van Gastel (kring Schouwen - Duiveland);
M.C.J.Kosten (kring Tholen/St.Philips/and);
H.C.v.d.Maas (kring Noord-Beveland); K.Dees (kring
O.Zuid-Beveland); J. Nieuwenhuyse (kring W.Zuid-Be-
veland); C.J.Almekinders (kring W.Zeeuws- Vlaanderen);
A.v.Hoeve (kring Axel); J.Scheele (kring Hulst);
B.H.Maijers (kring Langstraat); C.J. de Jager (kring Al-
tena-Biesbosch); M.J.Goud (kring tuinbouw); P.A.Hoo-
genboom (tuinbouw); J.M.v.Heijst (veehouderij); C.de
Visser veehouderij); L. van Gastel P.J. Z.).
Van de Z.L.M. adviseurs waren er de heren:
Dr. Ir. C. W. C. v. Beekom, Ir. L. Eelkema. Ir. H. E. Heringa,
W. Koster.
De Z.L.M.-instellingen werden vertegenwoordigd door
R.v. Wezel, redaktie; W.C.Sinke, sekretariaat; C.P.J.v.
Iwaarden, Gropatax; K.Hoiting, sekretariaat; G.Paauwe,
Coöp. Administratie en Adviesburo; J.de Lange, O. V.M.;
J.C.B. Priem, sekretariaat.
Delicious. Voor sommige partijen worden goede prijzen be
taald, maar gemiddeld genomen is het een verliesgevende zaak.
Het derde landen beleid vanuit Brussel is voor de meeste telers
onbegrijpelijk en ondoorzichtig en uitermate irritant.
Tot slot vroeg de heer Goud of er geen formule te vinden zou
zijn om de bewaarkosten in de fruitteelt te kompenseren, want
deze vragen een grote hoeveelheid energie zoveel zelfs dat het
soms neerkomt om twintig cent per kilo.
ons beslist wordt over een toekomst waar wij als landbouw
uitermate nauw bij zijn betrokken. Onze bestaansmogelijkhe
den komen in diskussie terwijl vele andere groeperingen
daarover meepraten. Maar hun voortbestaan staat niet op het
spel.
Stem van landbouw moet duidelijk meeklinken
Minister Van der Stee voelt niets voor nationale maatregelen in
de sfeer van een BTW verhoging. Overigens is hij ook van
mening dat een dergelijke maatregel alleen maar ten goede zou
komen aan grote en zeer grote bedrijven. De middelgrote en de
kleine bedrijven zouden er maar weinig aan hebben. De minis
ter zoekt het liever in het kader van een algemeen inkomensbe
leid voor de land en tuinbouw. Het markt- en prijsbeleid kan
niet onder alle omstandigheden aan alle bedrijven een bevredi
gend inkomen verschaffen. Dit komt door de grote verschillen
in bedrijfsstruktuur en de noodzaak het marktevenwicht in de
betreffende sektoren te handhaven.
Het inkomensbeleid heeft twee aspecten, nl. een verbetering van
het sociale voorzieningea pakket, alsmede een aanvulling op het
besteedbaar inkomen voor die bedrijven die buiten hun schuld
tijdelijk in hun bestaan bedreigd worden (R.Z. regeling) Voorts
denkt de minister aan maatregelen ter verbetering van de
struktuur van de middenbedrijven en eventuele maatregelen ter
verbetering van de concurrentiepositie in sektoren waar als ge
volg van de marktsituatie de inkomensvormingjiet moeilijkste
is.
4
