De bestrijding van oogvlekkenziekte in
Betere selectiviteit!
Basagran p vloeibaar
spaart het graan maar niet
het onkruid!
H
Verantwoorde gewasbescherming
D
'BasagranP,
weerzo'n uitgedokterd
RASFprodukt!
BASF
"GEEN CCC OP ARMINDA
WINTERTARWE
KORTE WENKEN C.A.R.-Zevenbergen
VEEHOUDERIJ
Wintertarwe Ir. D. van der Beek
Consulentschap in algemene dienst voor Plantenziekten en On-
kruidbestrijding in de Landbouw/Stichting Nederlands Graan-
Centrum.
e meest voorkomende voetziekte in wintertarwe is de oog
vlekkenziekte Paeudocercosporella herpotrichoides. De symp
tomen zijn een ovale (oogvormige) vlek op het onderste stengel
lid, in later stadium legering en soms witarigheid. De oogvlekken
kunnen vaak al in april of soms nog eerder waargenomen worden.
Uit onderzoek is gebleken dat schade optreedt wanneer in de
eerste helft van mei meer dan 15-20% van de stengels aangetast
is. Eveneens is aangetoond dat met een chemische bestrijding
juist in deze periode het beste effekt bereikt wordt. De gewas
lengte is dan ongeveer 25 cm.
Om te kunnen beoordelen of een bestrijding noodzakelijk is,
dient men dus zijn percelen wintertarwe gedurende de eerste helft
van mei te controleren.
Indien meer dan 15-20% van de stengels aangetast is, kan een
bestrijding uitgevoerd worden met de volgende systemische fu-
ngiciden:
middel:
benomyl
carbendazim
carbendazim -l- maneb
handelsnaam dosering
Benlate 0,5 kg/ha
Bavistin 0,5 kg/ha
Brabant Carbendazim 0,5 kg/ha
Delsene 0,5 kg/ha
Derosal 0,5 kg/ha
Bavistin M 4,0 kg/ha
Brabant Carbendazim-
Maneb 4,0 kg/ha
Deroman 4,0 kg/ha
Shell Carlane MZ 4,0 kg/ha
Vondocarb 4,0 kg/ha
Topain M 1,0 kg/ha
Topain M app. 1,0 kg/ha
thiofanaat-methyl maneb Topsar 3,0 kg/ha
Topsar app. 3,0 kg/ha
carbendazim
maneb
zineb
thiofanaat-methyl
Om het middel goed bij de stengelvoet te krijgen dient men veel
water te gebruiken.
Speciaal op zand- en dalgronden komt naast de oogvlekken
ziekte ook de scherpe oogvlekkenziekte (Rhizoctonia sp.) voor.
Deze schimmel geeft symptomen die slechts weinig van die van
de oogvlekkenziekte verschillen. De vlekken op de stengel zijn
wat onregelmatiger van vorm en wat scherper begrensd. De
aantasting is wat oppervlakkiger. In tegenstelling tot de "gewo
ne" oogvlekkenziekte kan de scherpe oogvlekkenziekte niet
chemisch worden bestreden. Er zijn zelfs aanwijzingen dat het
gebruik van systemische fungiciden het optreden van de scherpe
oogvlekkenziekte enigzins bevordert. Op de zand- en dalgron
den wordt een bestrijding van voetziekte dan ook afgeraden.
m m P Wt
Het beproefde middel van
BASF tegen eenjarige twee-
zaadlobbige onkruiden zoals
kamille in alle granen!
De rol van de CCC
Tijdige kontrole kan veel geld en ergernis besparen.
et halmverkortingsmiddel CCC (chloormequat) verstevigt
de stengel en kan zo de gevolgen van de voetziektenaantasting
(legering) verminderen. CCC bestrijdt de ziekte niet.
Het tijdstip voor de toepassing van CCC valt eerder dan dat van
de toepassing van de systemische fungiciden, namelijk bij een
gewaslengte van 15 cm. Het gebruik van CCC (dosering
wintertarwe) 1,5-2 1/ha verdient aanbeveling op de meest
bedreigde percelen, namelijk percelen waarop de afgelopen ja
ren vaak graan is geteeld. In een later stadium (begin mei) moet
dan alsnog het perceel gecontroleerd worden op het voorkomen
van oogvlekkenziekte. CCC kan tevens gebruikt worden om
legering ten gevolge van een te geile stand te voorkomen.
Gezien hef feit dat de beste tijdstippen voor de CCC-toepassing
en de voetziektebestrijding enige weken van elkaar afliggen,
verdient het geen aanbeveling deze bespuitingen gelijktijdig uit
te voeren. Het effekt van de voetziektebestrijding, namelijk het
afremmen van de ziekte, wordt bij een te vroege toepassing later
in het seizoen weer teniet gedaan, waardoor alsnog legering kan
optreden.
Een te late toepassing van CCC vermindert he't gewenste effekt
op de stevigheid van de stengelbasis.
ing.H.GLAS
Consulentschap voor de Akkerbouw in Noord-Holland
te Schagen.
Iedereen is het er wel over eens, dat het toepassen van gewasbe
schermingsmiddelen altijd een verantwoorde zaak moet zijn. Een
moeilijkheid hierbij is echter: wat is verantwoord?
Benaderen we dit ekonomisch, dan wil het zeggen dat, wanneer
door een bestrijding van een plaag de daardoor mogelijke,
ontstane meeropbrengst hoger is dan de gemaakte kosten, een
bestrijding verantwoord is. Op dit principe berust het instellen
van de zgn. "schadedrempels".
Dus wanneer men stelt, dat luis in tarwe pas bestreden moet
worden als er gemiddeld 15 luizen per-aar voorkomen, dan
berust dat op een eerder genoemd uitgangspunt. Door de scha-
dedrempel vrij hoog te stellen, geeft dat het voordeel dat de
natuurlijke bestrijders, bijvoorbeeld lieveheersbeestjes of even
tueel schimmels die de luis in tarwe kunnen aanpakken, zich
nog voldoende kunnen ontwikkelen. Wanneer vrij snel tot be
strijden wordt overgegaan, is deze mogelijkheid er niet meer.
Wat is verantwoord?
Naast het bovengenoemde ekonomisch aspekt, wat meer direkt
geldend is, is er ook de beïnvloeding van de grond door de
middelen, soms voor meer dan één seizoen. Dan moet men
voorzichtig zijn met de winst voor één gewas te berekenen, want
dit kan wel kosten voor het volgende meebrengen, zoals bij
bodemmiddelen soms is te konstateren.
Bij keuring en toelating van de produkten wordt dit steeds zeer
nauwkeurig bekeken. Wat echter niet inhoudt,Ndat bijv. na een
extreem droog jaar nooit enige schade zou kunnen optreden.
De te verwachten opbrengstprijs voor een produkt speelt, om de
ekonomisehe verantwoording te bepalen, tevens een belangrijke
rol mee. Wanneer het om S-aardappelpootgoed gaat, is het
belangrijker tegen luis te spuiten dan in een konsumptiegewas,
waar hooguit alleen toprol de opbrengst kan drukken. De vi
rusdreiging in het pootgoed is een groot gevaar, terwijl Y-virus
in een bepaald percentage in de konsumptieteelt nauwelijks
invloed hoeft te hebben.
Houdt het spuitmiddel op de akker?
Wanneer op een of andere manier gewasbescherming wordt
gepleegd, dan is het een vereiste dat het middel niet van de
bespoten plaats afraakt. Dit kan met wind naar een naburig
perceel waaien, waar bijv. koeien grazen of daar waar groente-
of andere gewassen groeien. Het kan via het grondwater in de
sloot terechtkomen en daar invloed op het milieu veroorzaken.
Werk altijd volgens het voorschrift op het etiket, dan zullen deze
ongewenste zaken in het geheel niet behoeven voor te komen.
De afbraak zal dan sneller zijn dan de uitspoeling.
Welke eisen stellen aan de vruchten?
Wanneer insekten stukken uit suikerbieten vreten is dit minder
schadelijk, dan wanneer ze dit doen aan konsumptieaardappe-
len. Het produkt suikerbieten wordt niet gekeurd op het uiterlijk
wanneer ze in de fabriek worden verwerkt. Met aardappelen en
vele andere gewassen is dit wel zo. De verantwoording t.a.v. de
gevolgen voor een toe te passen bestrijding ligt daar dus op een
ander niveau.
W aarschuwingsdiensten
Heel belangrijk zijn thans de waarschuwingsdiensten, die
nauwlettend toezien op de ontwikkeling van ziekten en plagen.
Wanneer een dreiging te groot wordt, probeert men advies te
geven deze op de juiste manier aan te pakken. Tevens werkt het
geruststellend, te weten dat er vrij intensief naar gekeken wordt.
Ervaring met de stand van het gewas, de weerstoestand en de
soort dreiging is hierbij erg belangrijk.
Samenvatting
Verantwoorde gewasbescherming heeft zowel een ekonomisehe
als een sociale kant.
Voor de ekonomisehe kant zijn er schadedrempels, die beogen
dat de bestrijding pas begint als de kans op een meeropbrengst
door het spuiten groter is, dan de kosten die men er door maakt.
Schadedrempels kunnen voor een zelfde gewas verschillend
zijn, b.v. luis in aardappelen voor S-pootgoed of voor kon
sumptieteelt. Eveneens ligt de schadedrempel anders voor sui
kerbieten t.o.v. kroten. Kroten mogen niet geschonden worden,
wat bij suikerbieten wel het geval mag zijn.
De sociale kant behelst vooral de milieubeïnvloeding. Hierom is
het zaak dat wanneer er gespoten wordt, het middel op de
bespoten plaats aanwezig blijft er daar wordt afgebroken.
Ingszondan: Fa. VAN DER HAVE
Ieder ras heeft haar eigen optimale omstandigheden waaronder
het tot de hoogste opbrengsten komt.
Vanwege de diverse behandelingswijzen die momenteel in de
praktijk worden toegepast en de mening dat ARMINDA dus
danig kort en stevig is dat CCC-toepassing overbodig leek, werd
gedurende 2 jaren op het VANDERHAVE Kweekbedrijf te
Rilland een proef met een aantal rassen uitgevoerd waarbij de
invloed van de verschillende behandelingswijzen werd vergele
ken. De resultaten die hierin werden bereikt, hebben geleid tot
betrouwbare verschillen tussen de behandelingen.
De konklusies uit deze proeven kunnen als volgt kort worden
samengevat: De stevigheid van ARMJNDA is dusdanig dat een
extra bemesting met 30 kg N kan worden verdragen en duidelijk
bijdraagt tot opbrengstverhoging. Het toepassen van fungiciden
alleen en met 30 kg N gedeelde bemesting, geeft eveneens een
positief effekt. Het gebruik van CCC doet de opbrengst ver
minderen of hoogstens gelijk blijven, waardoor de toepassing
van dit middel moet worden ontraden. De kombinatie van een
gedeelde stikstofbemesting met toepassing van fungiciden lijkt
voor ARMINDA de optimale behandeling en geeft gemiddeld
7-8% meer opbrengst t.o.v. de behandeling Normaal N."
AKKERBOUW
NA DA T DE WINTER TA R WE IS UITGES TOE LD,
als regel in de 2e helft van april, kunt u spuiten met 1 'A -
2 I CCC per ha. A lleen aan de kleur kunt u dan beoordelen of uw
perceel wintertarwe te zwaar wordt.
Als u dit vermoeden hebt, moet u met spuiten niet langer wachten.
Het is juist belangrijk dat de onderste halmleden kort en stevig
zijn.
OF ER VOETZIEKTE IN DE WINTERTARWE zal komen,
valt nu nog niet te zeggen. Begin mei is daar meer van te zien. Wel
moet u dan uw ogen goed de kost geven om de oogvlek te vinden op
de halm, vlak boven de grond. Als 15 - 20% van de tarweplantèn is
aangetast, moet u een bestrijding uitvoeren. Diverse middelen zijn
hiervóór beschikbaar. Veel water gebruiken omdat het middel bij
de stengelvoet moet komen.
KLEEFKRUID IS NIET ZO GEMAKKELIJK weg te krijgen
omdat verschillende bodemherbiciden hier niets tegen doen. In
granen is echter een bestrijding goed mogelijk bij een gewaslengte
van 15 - 20 cm. Komt er kleefkruid voor, benut dan ook deze
mogelijkheid en laat deze kans u niet voorbijgaan. A Is middel kunt
u o.a. met 4 liter MC PP per ha spuiten.
HOE LA TER DE BIETEN GEZAA ID, mits de droogte geen rol
speelt, hoe beter de opkomst. Mocht de opkomst te wensen over
laten, wees voorzichtig met overzaaien. Naast de kosten van het
zaaizaad en 't zaaien blijft u zitten met 'n later gewas. Kunt u
40.000planten per ha overhouden, dan rustig laten staan en niet
overzaaien. Moet overgezaaid worden, neem dan een resoluut be
sluit. Iedere dag telt mee.
WANNEER DE VROUW IN HUIS heeft schoongemaakt, is dat
altijd niet even duidelijk te zien. Wel is te zien wanneer u schoon
maak houdt in de schuur, de rommel op de werkbank opruimt enz.
Geeft het allemaal eens een goede beurt en zet alles weer eens bij
elkaar op de juiste plaats. U behoeft dan niet meer te zoeken en het
geheel zal er beslist van opknappen.
"HET GRAS GROEIT DE KOEIEN IN DE BEK", is een oud
gezegde. Wanneer u in deze tijd zolang wacht met inscharen zit u
goed fout. Laat de koeien maar wat dieper bukken. Nog steeds is
het juiste moment van inscharen aangebroken als het weidegras
een lengte heeft van 12 d 15 cm. Kort gras bij inscharen en niet te
lang gras voor maaien, betekent kwaliteit en het behoud van de
zode.
MOEILIJKE SCHOENEN GEVEN een pijnlijke en onprettig
gevoel. Dit geldt ook voor de koeien die dadelijk weer een halfjaar
op niet nagezien schoeisel in de weide komen. Voor de koeien naar
buiten gaan, kunt u nog net de klauwverzorging uitvoeren. Het is
geen gemakkelijk werk, maar de moeite hier aan besteed, wordt
ruimschoots vergoed.
ZAN DP ERCELEN IN HET LA TERE voorjaar geploegd, geven
bij bewerking vooral op lichte gronden gemakkelijk een te fijn
zaaibed. Deze gronden worden een prooi van de schrale, droge,
sterke voorjaarswind, wanneer u geen maatregelen neemt.
Een overbemesting met 10 a 12 ton koeiendrijfmestper ha kan veel
onheil voorkomen. Deze bemesting geven, nadat de mais of het
graszaad is gezaaid.
5
