Chemische onkruid bestrijding in
Erwten, Stambonen en Veldbonen
D
Plantenziektenkundige Dienst Wageningen
"e chemische onkruidbestrijding in erwten, stambonen en
veldbonen is uitsluitend gericht tegen eenjarige onkruiden.
Overblijvende onkruiden moeten in een voorafgaand gewas of
in de stoppel worden bestreden.
ERWTEN
In erwten zijn in het algemeen middelen met een lange wer
kingsduur zeer geschikt. De grond moet echter gedurende lange
tijd vochtig zijn, anders valt de onkruiddoding tegen.
BODEMHERBICIDEN
Op de meer vochthoudende grondsoorten, zoals klei- en zavel
gronden worden voornamelijk langwerkende middelen ge
bruikt. Zo nodig wordt na opkomst nog gespoten met dino-
seb-acetaat of met dinoseb.
De bodemherbiciden hebben het nadeel ten opzichte van de
kontaktmiddelen, dat de teelt van een ondervrucht doorgaans
niet mogelijk is. Zij hebben echter een lange werkingsduur en
een brede werking. Behalve eenjarige tweezaadlobbige onkrui
den wordt ook straatgras goed bestreden. Tevens hebben de
middelen een gunstige nevenwerking tegen duist. Wanneer veel
duist voorkomt is hiertegen een afzonderlijke behandeling no
dig, evenals tegen wilde haver. Vóór het zaaien van de erwten
moet dan worden gespoten met 3,51/ha Avandex). Vanwege zijn
grote vluchtigheid moet dit middel direkt 3-5 cm diep worden
ingewerkt. Breedbladige onkruiden worden door Avadex niet
gedood, zodat hiervoor op een later tijdstip nog een ander mid
del moet worden gebruikt. Indien met Avadex is gespoten is
inzaai van graszaad niet mogelijk, wel kan karwij worden ge
teeld als ondervrucht,
simazin
Merk: Gesatop - 50, Gesatop 500 FW
Dosering: 0,6 - 0,75 kg resp. 1/ha.
De toepassing moet kort na het zaaien plaats hebben op on-
kruidvrije grond. Het middel is vooral geschikt op van nature
vochthoudende zavel- en kleigronden tot 25% slib en op
leemhoudende zandgronden.
methabenzthiazuron Merken: Tribunil, AAmeryl, Söell Tritivin,
Luxan Metazuron spuitpoeder
Dosering: 3-4 kg/ha Dit middel moet kort na het zaaien worden
gespoten. Het is minder geschikt voor zeer humusrijke gronden.
Bij gebruik van dit middel in erwten is na de oogst de teelt van
een ander gewas niet geheel zonder risiko. Wel kan kool worden
geplant of wintergranen en Italiaans raaigras worden gezaaid,
cyanazin
Merk: Bladex
Dosering: 1-2,5 kg/ha Op zandgronden, lichte slempgevoelige
klei- en zavelgronden: 1 kg/ha, op löss, rivier- en zeekleigron
den tot 25% slib: 1,5 kg/ha, op kleigronden met meer dan 25%
slib: 2 kg/ha, op zware humusrijke kleigronden en op dalgron
den: 2,5 kg/ha.
Bladex moet kort na het zaaien worden gespoten, NIET toe
passen in de IJsselmeerpolders in verband met kans op schade.
Zaai de erwten gelijkmatig diep (min. 3 cm) en vermijd een
grofkluiterige struktuur van de grond,
prometryyn/simazin
Merk: Camparol
Dosering: 1,25 - 2 kg/ha Door de kontaktwerking van prome-
tryn worden kiemplantjes gedood. Camparol moet daarom bij
voorkeur enkele dagen voor de opkomst van de erwten worden
gespoten.
terbutry n terbutv lazin
Merk: Topogard
Dosering: 2-3 kr/ha afhankelijk van het slib- en humusgehalte
van de grond. Topogard kan worden toegepast direkt na het
zaaien tot ca. 3 dagen vóór opkomst van het gewas. Bij de
toepassing op bepaalde, vooral nieuwe rassen, alsmede bij toe
passing in de IJsselmeerpolders, is de kans op enige opbrengst-
derving aanwezig,
dinoseb-acetaat/monolinuron
Merk: Ivorin
Dosering: 4,5 - 7,5 kg/ha, afhankelijk van het humusgehalte en
de zwaarte van de grond. Het middel heeft een goede kontakt
werking op de onkruiden en moet daarom bij voorkeur enkele
dagen vóór de opkomst, van de erwten worden gespoten. Een
eventuele ondervrucht van karwij mag nog niet zijn opgekomen,
prometryn/propazin
Merk: Campagard
Dosering: 5 kg/ha. Dit middel heeft een goede kontaktwerking
op de onkruiden. Campagard kan worden gebruikt in erwten
uet karwij als ondervrucht. Het moet worden toegepast vóór de
opkomst van beide gewassen.
CONTACTHERBICIDEN
Op humusrijke gronden zijn de resultaten met de langwerkende
middelen vaak minder goed en hebben de contactherbiciden de
voorkeur. Grasachtige onkruiden worden door deze middelen
echter niet bestreden. Het beste resultaat wordt behaald als
zowel vóór, als na de opkomst een bespuiting wordt uitgevoerd.
Kort voor de opkomst van de erwten wordt hier veel gespoten
met DNOC of met dinosebin-olie; van dit laatste hebben niet
alle merken een toelating voor dit doel. Vanaf de opkomst van
het gewas kan men de onkruiden bestrijden met dinoseb-acetaat
(Ivosit). Onder droge omstandigheden valt de werking van di
noseb-acetaat vaak tegen en kan men beter gebruik maken van
dinoseb.
Voor onkruidbestrijding in erwten op humeuze gronden is
bentazon (Basagran). Het middel moet na de opkomst worden
toegepast,
dinoseb
Diverse merken
Dosering: 7,5 1/ha. Onder droge omstandigheden kan men het
beste gebruik maken van dinoseb. De toepassing van dit middel
vereist namelijk een afgehard gewas, hetgeen in de regel het
geval is na enkele dagen droog weer. Ook tijdens de behande
ling dient het gewas droog te zijn. Ter bestrijding van kamille is
een bespuiting tot 14 dagen voor de oogst toegestaan. In land-
bouwerwten en in traaggroeiende kreukerwten kan dinoseb
10
worden gespoten bij een lengte van het gewas van 5-10 cm.
In snelgroeiende kreukerwten en in konservenerwten kan men
beter wachten tot het gewas een hoogte van 10 - 20 cm heeft
bereikt. Gebruik na opkomst in erwten nooit dinoseb-in-olie!
dinoseb-acetaat
Merken: Ivosit, Ivosit BASF
Dosering: 3,5 - 5 kg/ha. Dit middel kan worden toegepast vanaf
de opkomst van öet gewas met 3,5 - 4 kg/ha. Alleen kleine
onkruiden met niet meer dan 2 - 4 blaadjes worden gedood.
Vanaf 3 - 4 cm lengte van het gewas is de dosering: 4 - 5 kg/ha.
Tijdens de bespuiting moet de luchtvochtigheid hoog, de grond
vochtig, maar het gewas bij voorkeur droog zijn. Onder droge
omstandigheden valt de werking van het middel vaak tegen,
bentazon
Merk: Basagran Vloeibaar
Dosering: 3 1/ha Het middel wordt toegepast na opkomst op een
afgehard gewas van 5 - 10 cm hoogte. Er wordt een breed
onkruidsortiment bestreden, met name kamille is zeer gevoelig.
Eenjarige grassen worden niet bestreden.
Klaver en gras als ondervrucht verdragen bentazon goed. De
teelt van karwij als ondervrucht is ecöter niet mogelijk.
STAMBONEN
Stambonen zijn gevoeliger voor chemische onkruidbestrijdings
middelen dan erwten. Dit geldt zowel voor de bodemherbiciden
als voor de contactherbiciden.
Stambonen die groen worden geplukt (stamslabonen) zijn nog
gevoeliger dan stambonen die droog worden geoogst (land-
bouwstambonen).
BODEMHERBICIDEN
Als voor de onkruidbestrijding in stambonen een bodemherbi
cide wordt gebruikt, moeten de boenen voldoende diep 3-4
cm) zijn gezaaid. Zware regenval direkt na een bespuiting kan
beschadiging van het gewas in de hand werken, vooral als de
grond onvoldoende bezakt is. Om deze reden wordt de toepas
sing van bodemherbiciden op humusarme zandgronden, slem-
pige kleigronden en droge gebarsten gronden afgeraden.
grond. De bonen moeten voldoende diep worden gezaaid,
(minstens 3 cm).
Metobromuron moet alleen worden gebruikt in droog te oogs
ten landbouwstambonen.
contactherbiciden
Door de late zaai van stambonen zijn de omstandigheden, als
vochtigheid van de grond en het weer, vaak minder gunstig voor
de langwerkende middelen.
Vooral op zandgronden wordt enkele dagen vóór de opkomst
van de stambonen veel gespoten met DNOC of met dino
seb-in-olie. Meestal is dan na de opkomst van het gewas nog een
behandeling nodig met dinoseb-acetaat of met dinoseb. Deze
middelen moeten met veel water en een grove druppel worden
verspoten. Dinoseb-acetaat en dinoseb kunnen worden toege
past wanneer de bonen de eerste twee niet-samengestelde
blaadjes bezitten. Een bespuiting moet in of tegen de avond
worden uitgevoerd, als de bladeren schuin van de stengel af
hangen. Dit zgn. slaapstadium moet nauwkeurig in acht worden
genomen, daar anders gemakkelijk schade optreedt.
Soms is nog veel onkruid aanwezig op een moment dat het
gewas al te ver in ontwikkeling is voor een behandeling met
dinoseb-acetaat. In enkele gebieden wordt dan wel tussen de
rijen van de bonen gespoten met zelfontwikkelde spuitappara
tuur met afschermkappen, waarmee DNOC, dinoseb, of Gra-
moxone toegepast.
dinoseb-acetaat
Merk: Ivosit, Ivosit BASF
Dosering: 3 kg/ha. Met dit middel is de kans op beschadiging
van het gewas kleiner dan met dinoseb. Tijdens de behandeling
moet het gewas droog zijn, maar de grond bij voorkeur vochtig.
Het middel kan ook vóór de opkomst worden toegepast.
dinoseb
Diverse merken
Dosering: 6 1/ha op zand- en zavelgronden; 7,5 1/ha op klei
gronden.
Het is gewenst dat het gewas door enkele dagen droog weer goed
is afgehard. De behandeling dient nauwkeurig te geschieden.
Opvoeren van de dosering is riskant. In stamslabonen kan beter
geen dinoseb worden gebruikt.
VELDBONEN
Tot veldbonen worden duivebonen, paardebonen, wierbonen en
tuinbonen gerekend. De teelt van tuinbonen heeft ook op land-
Om later tijdens het machinaal oogsten van stamslabonen geen
problemen te krijgen is het een vereiste dat het gewas geen
onkruid bevat.
dinoseb-acetaat/monolinuron
Merk: Ivorin
Dosering: 4,5 - 7,5 kg/ha. Een bespuiting kan worden uitge
voerd vanaf het zaaien tot uiterlijk twee dagen vóór de opkomst
van het gewas. Ivorin heeft een goede contactwerking op de
onkruiden en moet daarom bij voorkeur enkele dagen vóór de
opkomst van de bonen worden toegepast. Het middel kan zowel
in landbouwstambonen als in stamslabonen worden gebruikt.
Ivorin is in het algemeen een veilig onkruidbestrijdingsmiddel
in landbouwstambonen. Uit onderzoek van het Proefstation
voor de Groenteteelt in de volle grond te Alkmaar is gebleken,
dat er tussen de stamslabonerassen verschillen in gevoeligheid
zijn voor Ivorin. De kans op schade neemt toe naarmate er meer
neerslag valt na de toepassing, vooral op humusarme- of slibar-
me gronden (Zie verder de Rassenlijst).
monolinuron
Merk: Aresin
Dosering: 1-2 kg/ha. Aresin moet uitsluitend in droog te oog
sten stambonen worden toegepast. Alleen op zeer humusrijke
zandgronden kan het middel in stamslabinen worden gebruikt.
Aresin wordt kort na het zaaien verspoten. De bonen moeten
regelmatig op een diepte van tenminste 3 3 cm zijn gezaaid,
linuron
Merken: AAIinuron 50%, Shell Linuron 50%
Dosering: 1,5-2 kg/ha. Het middel kan worden gespoten vanaf
het zaaien tot uiterlijk drie dagen vóór de opkomst van het
gewas. Linuron moet uitsluitend in droog te oogsten stambonen
worden toegepast. De werking tegen grassen is in het algemeen
zwakker dan van monolinuron.
linuron/monolinuron
Merk: Kombyrone
Dosering: 1 - 2 kg/ha. Het middel moet alleen in de teelt van
bruine bonen (droog te oogsten landbouwstambonen) worden
gebruikt. Toepassen kort na het zaaien.
Op humusarme sneldoorlatende gronden wordt Kombyrone
niet aanbevolen in verband met kans op schade,
metobromuron
Merken: Patofan, Patoran BASF
Dosering: Op gronden met minder dan 30% slib, respectievelijk
minder dan 5% humus: 3 kg/ha; op zwaardere gronden met
meer dan 30% slib, respectievelijk meer dan 5% humus: 4 kg/ha.
De bespuiting wordt bij voorkeur kort na het zaaien maar altijd
vóór opkomst van het gewas op zo mogelijk enigszins vochtige
Een mooi gewas erwten waarin geen onkruid voorkomt.,
bouwbedrijven ingang gevonden, wat de behoefte met zich mee
brengt chemische onkruidbestrijdingsmiddelen te gebruiken. De
onkruidbestrijding kan in deze teelt evenals in die van duivebo
nen, paardebonen en wierbonen als volgt worden uitgevoerd.
Ie kort na het zaaien
2e vanaf het zaaien tot enkele dagen vóór opkomst van het gewas
3e enige weken na opkomst van het gewas. Hiervoor staan de
volgende middelen ter beschikking.
BODEMHERBICIDEN
prometryn/simazin
Merk: Camparol
Dosering: 1,5 kg/ha. Het middel wordt toegepast 2 tot 4 dagen
vóór opkomst van het gewas in tenminste 600 i water per ha. De
toepassing heeft bij voorkeur plaats op het moment dat de eerste
onkruiden boven zijn.
Camparol heeft een goede werking op een breed onkruidsorti
ment, waaronder 09k eenjarige grassen.
Op humusarme zandgronden en op zware kleigronden boven
50% slib wordt het middel niet geadviseerd,
cyanazin
Merk: Bladex
Dosering: 1 - 2,5 Op zandgrond, lichte slempgevoelige klei- en
zavelgrond: 1 kg/ha. Op zeekleigrond tot 25% slib, op lössgrbnd
en rivierklei: 1,5 kg/ha. Op zeekleigrond boven 25% slib: 2
kg/ha. Op humusrijke kleigronden: 2,5 kg/ha.
Teneinde een goede werking te verkrijgen, dient het middel te
worden toegepast op een niet te grofkluiterig zaaibed. Zaai
gelijkmatig diep (min. 3 cm). Het middel bestrijdt eenjarige
onkruiden, het effect op grassen is evenwel zwak. De toepassing
wordt op IJsselmeerpoIdergronden ontraden in verband met het
optreden van schade. Om dezelfde reden kan het middel ook
niet worden toegepast in geplante tuinbonen,
linuron 50%
Merken: AAIinuron 50%, Afalon, Shell Linuron 50%.
Dosering 1 - 1,5 kg/ha. Het middel wordt toegepast vóór de
opkomst, dan wel vóór het uitplanten van de tuinbonen. Een
gelijkmatige, niet te grofkluiterige ligging van het zaaibed komt
het effect ten goede. Paarse dovenetel en duivekervel zijn niet
gevoelig voor dit middel. Duist, straatgras en kamille zijn na
opkomst ook minder gevoelig. Vermijd overlappingen tijdens
de bespuiting, vooral wanneer kort na de behandeling veel
neerslag valt kar^, hierdoor ernstige schade in he gewas optreden.
