PATENTKALI
w anneer het weer een beetje mee wil zitten, kan het een
vroeg voorjaar worden. Ineens is h£t dan met de rust op de
bedrijven gedaan. Koortsachtig wordt er gewerkt om zo
snel mogelijk onder gunstige omstandigheden te zaaien.
Het land kan op verschillende manieren worden klaar
gemaakt. Tegenwoordig zijn er heel wat werktuigen op de
markt op dit gebied. Toch blijven de belangrijkste doe
leinden hetzelfde als vroeger, n.l.
Zaai en pootbed bereiding..
D eze worden achter een trekker over het perceel getrokken.
Er is geen sprake van aandrijving. In principe bewegen de tan
den zich in een rechte lijn over het veld. Eventueel vertoont deze
lijn kronkels door het "spelen" van de eg. In de praktijk hecht
men een zekere waarde aan dit "spelen", omdat dit de verkrui
meling zou bevorderen. Dit is slechts ten dele waar. Immers
tegenover de grotere verkruimeling aan de ene kant staat een
minder intensieve bewerking op het punt waar de eg "vast" ligt.
De werking is intensiever naarmate de eg meer tanden per veld
heeft. De diepteregeling van een dergelijke eg is erg gebrekkig.
H ieronder wordt verstaan de werktuigen, die bestaan uit een
in de hefinrichting gemonteerd frame, waarin naar believen
eggevelden met verende of vaste eggetanden worden gehangen.
Vaak worden triltandcultivatortanden in deze werktuigen ge
bruikt. Aan dit frame zijn bovendien verkruimelrollen gemon
teerd. Deze verkruimelrollen dienen tesamen met de hefinrich
ting van de trekker voor de diepteregeling van het werktuig en
voor het aandrukken van de toplaag. De bewerkingsintensiteit
moet net als bij de overige niet-aangedreven eggen komen uit de
rijsnelheid. Als regel moet méér dan één bewerking worden
uitgevoerd om het gewenste resultaat te behalen. Bij deze com
binatiewerktuigen moet de egalisatie geheel met de tanden
worden bereikt. Er zijn vele merken en soorten van deze werk
tuigen aan de markt. In Duitsland worden ze veelvuldig ge
bruikt, voor zowel oppervlakkige als diepere bewerkingen. Op
zware kleigrond zijn de resultaten van een diepere grondbe
werking vaak onvoldoende.
H et werktuig bestaat uit twee rondsels met axiaal erop ge
monteerde wrijfplaten. Ze zijn voorzijde en tussen de beide
rollen bevindt zich een raam met twee rijen tanden. Tijdens het
werk beïnvloeden de rollen elkaar zodanig, dat de voorste te
langzaam en de achterste te snel draait ten opzichte van de
rijsnelheid. Hierdoor sleept de voorste rol terwijl de achterste rol
door de hogere snelheid een wrijvende werking heeft. Door de
voorste rol .wordt de grond geëgaliseerd, door de achterste wor
den kluitjes verkleind. De eggen zorgen er voor, dat er losse
grond wordt gemaakt. Door zijn bouw heeft dit werktuig zeer
goede mogelijkheden om oppervlakkig te werken en toch vol
doende te verkruimelen. De fabrikant heeft de machine zodanig
uitgevoerd, dat ook een diepere bewerking kan worden verricht.
Het aantal tanden per meter werkbreedte doet vrezen, dat het
bij een diepere bewerking moeilijk zal zijn om een voldoende
intensieve verkruimeling te behalen. Voor het zaaiklaar maken
van de grond voor tarwe in de herfst wordt op de zware gronden
met de tot nu toe besproken werktuigen vaak een onvoldoende
resultaat bereikt.
H et werktuig bestaat uit een bak met tandwielen die door de
aftakas worden aangedreven. Op de assen van deze tandwielen
zitten onder de bak dragers met per stuk twee tanden. Als de
aftakas draait, gaan de tanden om en tegen elkaar in draaien.
Door middel van verwisselbare tandwielen kan de draaisnelheid
van de rotors worden aangepast aan de te stellen eisen. Achter
de machine is een steunrol gemonteerd voor de diepte instelling.
Door de ronde staven is het verkruimelend effect ervan zeer
beperkt. Het werktuig is in de hefinrichting gemonteerd en is
compact gebouwd. Er kan zeer intensief mee worden gewerkt.
Door de aftakasaandrijving kan bij een lage rijsnelheid een
De ideale meststof voor
chloorgevoelige gewassen
Nog slechts een kwestie van weken!
Verkruimeling,
Vlaklegging of egalisatie,
Juiste diepte van het zaai of pootbed,
Onkruidbestrijding.
Door de steeds zwaardere trekkers, zijn er steeds grotere
zaaibedbereidingswerktuigen gekomen. Bovendien
streeft men er naar om zoveel mogelijk werkzaamheden
in één werkgang uit te voeren. Veel van die werktuigen
zijn moeilijk te lossen en te laden. Vooral hierdoor is er
een grote belangstelling ontstaan voor werktuigen die aan
de hefinrichting van de trekker kunnen worden bevestigd.
Ook is er een groeiende belangstelling voor aangedreven
werktuigen.
In "Actualiteiten 5",een uitgave van het C.A.R. te Goes, de
Federatie van Verenigingen voor Bedrijfsvoorlichting op
de Zeeuwse Eilanden en de Stichting ter Bevordering van
het Landbouwkundig Onderzoek in Zeeuwsch-Vlaande-
ren, wordt door de heren Ing. T.T. Miedema en Ing. A.
Remijn uitvoerig aandacht besteed aan de diverse soorten
werktuigen die er momenteel op de markt zijn.
Getrokken eggen.
werkdiepte vrij goed regelbaar. Een bezwaar van wielen is, dat
ze slechts op één plek dragen en dat de werkdiepte van de hele
machine reageert op de oneffenheden in het baantje waar het
wiel loopt. De veertanden kunnen gemakkelijk in de onder
grond pakken en zijn daardoor niet geschiit voor de zwaardere
gronden. Om de egalisatie te verbeteren kunnen triltandculti-
vatoren worden uitgerust met een egalisatiebalk. Deze schuift
de toppen van de ploegsneden voor zich uit en laat daardoor een
veel vlakkere ligging achter. De cultivator kan zijn uitgerust met
verkruimelrollen, die de losgemaakte grond nog verder ver
kruimelen. Deze verkruimelrollen kunnen, afhankelijk van de
gekozen constructie, onder veerbelasting onafhankelijk van de
cultivator werken. Soms zijn ze door een starre verbinding met
het frame van de cultivator verbonden om mee te helpen aan dê
diepteregeling van het werktuig. Er zijn per meter werkbreedte
minder tanden dan bij een eg. Mede daardoor wordt vaak het
beste resultaat bereikt bij diepere grondbewerkingen op de
lichtere gronden. Bij één merk is dit opgelost, door de moge
lijkheid te bieden om aan iedere tand twee beiteltjes te monte
ren. Vooral voor de oppervlakkige bewerkingen is dit een posi
tief punt. Het bezwaar is soms het vollopen van de dubbele
beitel in de vochtige ondergrond. Met de triltandcultivator
wordt, evenals met de eg, bij een relatief hoge werksnelheid
gewerkt, om een intensieve verkruimeling te verkrijgen.
Combinatiewerktuigen.
"v>r,
X -V-v.
Grondverkruimelaar; egalisatie én verkruimeling.
Getrokken eg in aktie; als regel méér dan één bewerking nodig.
De vier gulden regels bij de zaai en pootbed
bereiding
Egalisatie - Verkruimeling - Werkdiepte
- Onkruid bestrijding
Een vlakke ligging van het zaaibed is nodig om bij het
zaaien een gelijkmatige en juiste diepte te kunnen hand
haven. Uiteraard moet de bewerkingsdiepte aan de ge
wenste zaaidiepte worden aangepast. Met de steeds bre
der wordende werktuigen voor de oogst van de gewassen
en de verzorging mag gesteld worden, dat aan de vla-
kligging van een perceel voor het zaaien nu veel hogere
eisen moeten worden gesteld dan vroeger. Reeds met het
ploegen moet hieraan alles worden gedaan.
De verkruimeling is in een aantal gevallen nodig. Bij het
poten van aardappelen dienen de poters in kluitvrije
grond te worden gepoot. Het is steeds van belang, dat bij
een chemische onkruidbestrijding de toplaag zo weinig
mogelijk kluiten bevat. Een relatief dure chemische be
strijding kan door het schaduweffekt van kluiten groten
deels mislukken. Bij andere omstandigheden, zoals bij
voorbeeld bij de zaai van wintertarwe, is een te vlakke en
fijn verkruimelde ligging niet gewenst. Het gevaar van
verslemping in een natte winter wordt dan te groot. Ook
is het voor een jong tarweplantje gunstiger als het wat "uit
de wind kan staan". Hieruit blijkt, dat men verschillende
eisen moet stellen aan de mate van verkruimeling.
Dat de werkdiepte afhankelijk is van de eisen van het
gewas, is duidelijk. De regeling van de werkdiepte is een
zeer belangrijke zaak. Behalve de eisen die de gewassen
stellen, heeft de bewerker vooral ook te maken met de
mogelijkheden en beperkingen, die de grond in dit op
zicht biedt. De dikte van de bovenste laag "bekwame"
grond varieert met de grondsoort. De weersomstandig
heden vóór het zaaiklaarmaken zijn hierop van grote
invloed. De diepteregeling van het werktuig moet mede
voorkomen, dat wordt gewerkt in niet verweerde grond.
Bij de grondbewerking worden kleine reeds gekiemde on
kruidplantjes uit de grond gehaald. Dit is onkruidbestrij
ding. Tijdens het bewerken wordt een kiembed gemaakt
voor het te zaaien of planten gewas. Dit is eveneens een
geschikt kiembed voor nieuwe onkruidplantjes. Het on-
kruidbestrijdend effect is dan ook beperkt in het voorjaar
en is aanwezig, als na het zaaien of planten op een andere
wijze de nadien kiemende plantjes kunnen worden be
streden.
Triltandkultivator met verkruimelrollen.
Door verlengen of inkorten van de trekketting en een hogere of
langere aanspanning aan de trekker kan de neiging om in de
grond te trekken worden beperkt. Vooral op zware grond is men
huiverig van kromtandeggen. Deze hebben sterk de neiging om
te diep in de grond te trekken. Vooral in de sporen en in niet
verweerde grond wordt de taaie onbewerkbare grond bovenge
haald. De tandstand (stekend of slepend) en de tandvorm kun
nen zeer variëren. Aan het bezwaar van slechte diepteregeling
kan worden tegemoetgekomen door de eggevelden in een raam
in de hefinrichting te monteren. Een bijkomend voordeel
hiervan is, dat het transporteren wordt vereenvoudigd. Het
zware en tijdrovende werk van laden en uitleggen bij ieder
perceel vervalt. De egalisatiemogelijkheden van deze eggen zijn
vaak beperkt. Alleen de eggen met veel tanden per meter heb
ben bij een oppervlakkige grondbewerking een redelijke egali
satie. Voldoende verkruimeling én egalisatie zijn bij deze werk
tuigen in één werkgang zelden te bereiken. Een bijzondere uit
voering is de tandensleep. Deze wordt vaak gebruikt om een
oppervlakkig zaaibed klaar te maken. Hierbij wordt het raam
werk gevormd door houten balken, waaraan zeer korte tanden
zijn gemonteerd. De korte tanden kunnen niet te diep werken en
de balken zorgen voor grondtransport en egalisatie. Als zeer
weinig verweerde grond voorhanden is, kan door het belasten
van de sleep een beter resultaat worden verkregen. In zijn alge
meenheid kan worden gesteld, dat een tijdige voorbewerking
van onregelmatig geploegd land met een cultivator het resultaat
van de oppervlakkige grondbewerkingen sterk verbetert. De
voorbewerking heeft vooral als doel een vóóregalisatie toe te
passen.
T riltandcultivatoren.
O p de gemakkelijk te bewerken zavelgronden kan met deze
werktuigen een goed resultaat worden verkregen, soms in één
werkgang. De cultivator is uitgerust met flexibele verenstalen
tanden, die zijn voorzien van beitels, die verschillende vormen
kunnen hebben. Het aantal tanden per meter werkbreedte is
kleiner dan bij een eg. Doordat het werktuig in de hefinrichting
hangt, en veelal is uitgerust met verstelbare loopwielen, is de
Grondverkruimelaar.
r
Aangedreven werktuigen.
Rotorkopegge.
sterke verkruimeling worden verkregen. De egalisatie door dit
werktuig is beperkt, daar door de ronddraaiende beweging van
de tanden steeds de verplaatste grond naar achteren wordt
weggewerkt. Door montage van een egalisatiebalk, die voor de
tanden werkt, kan steeds enige grond worden vooruitgeschoven,
die de grond vooregaliseert. Voor veel diepere grondbewerkin
gen is het een uitermate geschikt werktuig. Wel dient men zeer
goed op te letten, dat de wqrkdiepte niet groter is dan de laag
bewerkbare grond. In dat geval is er gevaar voor versmering van
de ondergrond. Dit mag overigens niet de machine worden
verweten, doch de man, die ermee werkt. Door zijn compacte
bouw leent de machine er zich goed voor, om het zaaien te
combineren met het zaaiklaarmaken. De zaaimachine of even
tueel aardappelpootmachine kan aan het werktuig worden
aangebouwd. De werkbreedte van 3 meter sluit goed aan bij
zaai- en pootmachines. In het geval van combineren gaat er
tussen land klaarmaken en zaaien of poten geen grond meer
verloren in de sporen. Het is wel noodzakelijk, te beschikken
over een voldoende zware trekker, om de combinatie te kunnen
oplichten en trekken.
Schudeggen.
O ok deze worden door de aftakas aangedreven en dienen een
goede diepteregeling te hebben. Ze kunnen worden uitgerust
met verkruimelrollen die een diepteregelende funktie hebben.
vervolg op pag. 15
advertentie IM
28% kalium (K2O) 8% magnesium (MgO)
14
