W anneer een aanvankelijk gaaf grasmatje na verloop van tijd
verandert een soort spons van mos, betekent dat voor de eerst zo
trotse gazonbezitter een diepe teleurstelling en een vaak blij
vende bron van ergenis. Zo verging het ook een trouw lezer van
deze rubriek. In een schrijven aan de redaktie vroeg hij ons een
oplossing voor dit probleem aan te willen dragen. Omdat het een
nogal algemeen voorkomend probleem is willen we daartoe in
deze rubriek een poging wagen.
H et beste middel om mos te doden is Tenoran. Tenoran is een
middel dat zodra de vorst voorbij is op het gazon gespoten kan
worden. Het werkt onder koude omstandigheden vrij langzaam,
maar wel grondig.
Spruiten - schaars en duur
biNG-EN VAM DE WEEK
H et Nederlandse spruitenseizoen pleegt om deze tijd van het
jaar, naar de hoeveelheid gemeten, voor krap driekwart, en naar
de waarde gemeten voor rond tweederde voorbij te zijn. Aan
vankelijk - d.w.z. t/m oktober - hielden aanvoer, prijzen en
besomming ongeveer het midden tussen die van 1974 en 1975,
maar nadien liepen de prijzen - bij een overigens normale tot
ruime aanvoer - op tot een voor de tijd van het jaar ongekende
hoogte. Per saldo leverde een middelmatige grote aanvoer 25%
meer geld op dan in 1975/'76 (tot medio jan.) en zelfs 35% meer
dan in 1974/'75. De verklaring voor dit voor de telers bijzonder
fraai resultaat schuilt duidelijk niet bij het aanbod maar bij de
vraag. Met name de buitenlandse vraag was door de schaarste
aan groenten in het algemeen abnormaal groot.
T och komen thans de eerste berichten over de mogelijkheid
van minder importappelen dan het vorig jaar al zal dat dan niet
komen op grond van regeringsbesluiten. Zuid Afrika maakte
bekend dat de uitvoer van fruit dit jaar kleiner zal worden dan
men aanvankelijk dacht. De export wordt op dit moment ge
raamd op 1453 miljoen kg tegen het vorig jaar 182,9 miljoen kg
een reductie dus met ruim 20%. Van de totale export zou 127,5
miljoen kg of wel 88% bestemd zijn voor West Europa.
Uit Nieuw Zeeland komen berichten dat de uitvoer van appelen
en peren uit een belangrijk teeltdistrict dit jaar flink zal achter
blijven, doordat de fruitoogst aldaar eind 1976 zwaar is getroffen
door hagelstormen. Men verwacht dat de export er voor een
kwart zal terug vallen en ongeveer de helft van het te exporteren
kwantum appelen en peren uit Nieuw Zeeland komt uit deze
streek.
Mos in het gazon Bevelanden B.V.
S pruiten zijn betrekkelijk schaars en duur in West-Europa;
nog schaarser en nog duurder dan vorig seizoen. De oorzaak is
bekend. De droge zomer van 1976, heeft de oogsten per ha fors
gereduceerd, met name in het ons omringende buitenland. De
Nederlandse handelsproduktie wordt 2,5% groter geschat (vj
-16%), de Belgische 33% kleiner (vj -22), de Engelse 19% kleiner
(-18) en de Westduitse 35% kleiner 5). In deze vier landen
tezamen komt de produktievermindering op gemiddeld 14% (vj
-17). De prijzen zijn hoog en het ziet er naar uit dat ze tot aan het
einde van het seizoen hoog zullen blijven. Dit tenzij de Europese
consument het advies opvolgt van het Franse blad France Soir
"om de groenten voorlopig te boycotten en bruine bonen te
eten"! Maar ja, alle dagen bruine bonen is nu ook weer zo lekker
niet. Overigens zal die Franse journalist het allemaal niet zo cru
bedoeld hebben, maar hij raakt wel de kern van de zaak: Er is
deze winter minder groente in West-Europa en als de geza
menlijke huisvrouwen desondanks evenveel groenten willen
blijven kopen, zijn in feite zij mede oorzaak van de hoge prijzen.
Inmiddels lijken er aanwijzingen dat met name een aantal
Westduitse huisvrouwen zo geen eieren, dan toch bruine bonen
voor haar geld beginnen te kiezen. Daar zijn de spruitenprijzen
althans niet of nauwelijks hoger dan vorig jaar; en dat ondanks
het weer 14% kleinere totaal-aanbod aldaar. Aldus het "Markt
en prijsbericht" van het Produktschap voor Groenten en Fruit
van 20 januari, waaraan wij nog betreffende de spruitensituatie
het volgende ontlenen:
C.J.Nouse
Oorzaken
zijn een groot aantal factoren die aanleiding kunnen geven
tot mosvorming in een gazon, of liever gezegd er is een groot
aantal factoren dat het concurrerend vermogen van de grasmat
beïnvloedt. En daar gaat het in feite om. Want bijna steeds
treedt mosvorming op, daar waar de groeiomstandigheden voor
gras niet optimaal meer zijn.
Een aantal oorzaken waarbij grasgroei afneemt en mosvorming
kan optreden zijn de volgende.
Een te dichte en/of vette toplaag van de grond. Lucht en water
kunnen zich onder die omstandigheden te moeilijk door de
grond bewegen. Het gevolg is dat er voor de grasplantjes te
weinig zuurstof beschikbaar komt waardoor deze gaan kwijnen
en ruimte, maken voor o.a. mossen die met veel minder genoe
gen nemen.
Te sterke verdichting van een toplaag kan voorkomen worden
door bij aanleg een te vette grond te verschralen met zand.
het gras tot gevolg hebben. Daarentegen zal het voor tal van
mossen een aangename voedingsbodem zijn. Ook voor dit
aspect zal een grondmonster met bemestingsadvies de weg
kunnen wijzen die bewandeld moet worden om tot een beter
resultaat te komen.
Wateroverlast en schaduw, zijn eveneens factoren die op gras
een nadelige en op mosvorming een gunstige invloed hebben.
Door verluchten, verschralen en draineren kan wateroverlast
veelal voorkomen worden. Tegen schaduw is meestal weinig te
beginnen. Hoogstens kan een wat aangepast graszaadmengsel
gekozen worden.
Uit het bovenstaande mag de conclusie getrokken worden dat
de beste vorm van mosbestrijding bestaat uit het zorgen voor
optimale levensomstandigheden voor het gras.
De bestrijding van reeds aanwezig mos.
Een ander wat moeizamer toe te passen middel is ijzersulfaat dat
als "mosdoder" onder veel merken en fancynamen in de handel
is. Het kan in oplossing of vermengd met zand toegepast wor
den.
Voor de juiste toepassing van de genoemde-middelen steeds de
gebruiksaanwijzing nauwgezet opvolgen.
Het doden van mos is slechts een tijdelijke maatregel. Alleen het
verbeteren van de groeiomstandigheden van gras kan een blij
vende oplossing bieden.
In 't kort
1.een duurzame mosbestrijding bereikt men door te zorgen voor
optimale levenskansem voor het gras. Zorgen dus voor een
goede toplaag, een goede ontwatering, een goede bemesting,
een tijdige beluchting en indien wenselijk verschraling.
2.Aanwezig mos kan bestreden worden door spuiten met Teno
ran of toepassen van ijzersulfaat.
3.Na bestrijding dood mos verwijderen en de grasmat middels
de geschetste maatregelen in goede conditie brengen.
4.Niet te kort maaien en maaisel in de vochtige maanden van het
gras verwijderen.
5.Stikstof liever als zwavelzure ammoniak dan als kalkammon-
salpeter toedienen.
(zie voor uitvoeriger aanwijzingen met betrekking tot gazo-
naanleg en -onderhoud de artikelen van 11 juni en 6 augustus
jl).
Verhelpen kunnen we deze oorzaak door de grond te beluchten
door middel van gaatjes prikken met een prikrol of door het
opensnijden van de grasmat met een zogenaamde "verticuteer-
hark" of'verticuteermachine". Deze apparaten snijden dunne
reepjes zode uit de grasmat. Nadat een dergelijke behandeling is
uitgevoerd dient er een dunlaagje zand uitgestrooid te worden.
Een slechte bemestingstoestand van de grond. Grassen zijn over
het algemeen goede eters en voor een voorspoedige ontwikke
ling verlangen ze dan ook een regelmatige en ruime bemesting.
Vooral stikstof vormt een belangrijk onderdeel van het menu.
Om een mooi gazon te houden dient U er steeds de nodige
aandacht voor te hebben.
De zuurgraad van de grond. Een te hoge, maar vaker een te lage
zuurgraad van de grond zal een sterk verminderde vitaliteit van
Komt er in een grond te weinig voedsel beschikbaar, dan gaat
het grasbestand hard achteruit en zullen mossen zich gemakke
lijk vestigen. Verkeert U in een dergelijke situatie laat dan een
grondmonster nemen en volg het daaraan verbonden beme
stingsadvies consequent op.
Het Produktschap voor Groenten en Fruit maakte dezer da
gen bekend dat de voorraad appelen in ons land bij het begin van
de jaarwisseling werd geschat op 186 miljoen kg. Dat is 15%
minder dan een jaar daarvoor op dezelfde datum en ongeveer een
gelijke hoeveelheid als twee jaar releden. Er zijn echter flinke
verschillen wat de rassen betreft. Door de slechte houdbaarheid
en de kleinere oogst van Cox's Orange Pippin en goudreinette
zijn deze rassen in sterkere mate dan in de voorgaande jaren
geruimd en hierdoor is het aandeel van de Golden Delicious in de
totale voorraad appelen groter dan de laatste jaren ooit het geval
was. ?3% van de appelvoorraad in ons land per 1 januari bestond
uit Golden Delicious en dat was het vorig jaar maar 61% en twee
jaar geleden 68%. Op grond van dit gegeven zijn er mensen die
van mening zijn dat het er dus slecht uitziet voor de afzet van dit
belangrijkste appelras van ons sortiment. We dachten dat er voor
een al te grote angst op dat gebied toch geen reden is. Zeker, we
zien ook niet direkt extra hoge prijzen voor dit ras, maar wanneer
we er voor zorgen dat aan de vraag die er is voor de binnen- en
buitenlandse markt, regelmatig wordt voldaan, dan kan er mis
schien toch wel een redelijke markt worden opgebouwd in de
komende maanden met betere prijzen dan we gewoon zijn voor de
Golden Delicious. Op het ogenblik is er een goede vraag naar iets
groenere partijen. Daar is moeilijk aan te komen en wat groen de
cel in ging zal ook het langst bewaard kunnen blijven. Het zal
echter wel in het belang zijn van de appelafzet dat wat geel is,
regelmatig wordt geruimd en niet wachten tot het produkt ver
sleten is en hierdoor extra de markt bederft.
Het Nederlandse spruitenareaal 1976 kwam bij de jaarlijkse
augustus/september steekproef van het C.B.S. uit de bus met
5.265 ha (vj 5.162; wj 4.804). Dat is 2% meer dan het jaar te
voren (vj 7%; wj 8%). Er is dus sprake van een voortgezette
maar sterk vertraagde uitbreiding van de beteelde oppervlakte.
De oogst per ha wordt geraamd op 12 ton bij eenmalige pluk en
14 ton bij meermalige. Aangezien ongeveer een derde van het
areaal wordt doorgeplukt kan het gemiddelde beschot becijferd
worden op 12,7 ton per ha (vj 12,6; wj 16,0!), m.a.w. de droogte
heeft de beschotten weer bijna net zo sterk gereduceerd als in
het eveneens droge 1975. Uitgaande van deze beschotraming
zou de beteelde oppervlakte een handelsproduktie opleveren
van 66.700 ton (vj 65.114) wj 77.081). Dat is 2,5% meer dan vorig
seizoen, maar 13,5% minder dan in 1974/'75. Van de genoemde
66.700 ton is het grootste deel al gerealiseerd. Er kwam tot half
januari 44.500 ton geschoond produkt aan de veiling. Telt men
daar de gebruikelijke 10% bij voor aanvoeren buiten de veiling
om dan komt men op rond 49.000 ton. Inklusief nog ca. 1.000
ton geschoond produkt en een 2.000 ton kontraktspruiten wordt
dat rond 52.000 ton. (vj 48.800; wj 54.400). Gedurende de rest
van het seizoen kan er dan nog 14.700 ton verwacht worden
(16.300 en 22.700), of 10% minder dan verleden jaar (en ruim
een derde minder dan eerverleden jaar). Tot dusver kwam er
7,5% meer aan de veiling dan in 1975/'76 en desondanks lagen
de veilingprijzen gemiddeld ruim 16% hoger (hoger dan de toch
al hoge prijzen van vorig seizoen). Als de aanvoer de komende
maanden inderdaad 10% kleiner gaat worden zal dat zijn uit
werking niet missen op de veilingprijzen. Die kwamen afgelo
pen week voor het ongeschoonde produkt op gemiddeld 150
ct/kg (vj 78; wj 97). Het lijkt aannemelijk dat de prijzen zich de
komende maanden tenminste op dit hoge niveau zullen hand
haven (vorig jaar maakte men na half januari gemiddeld 137 kg
en eerverleden jaar 98 ct/kg).
Als deze gematigde raming van het verdere prijsverloop ver
wezenlijkt wordt zou dat betekenen dat de produktiewaarde per
ha gaat uitkomen op ruim 150.000 gulden. Vorig seizoen was dat
(in guldens van 1976!) 14.700, in 1974/'75 16.500 en in
1973/'74 19.700. Zo bezien lijkt 1976/'77 voor de spruitente-
lers dus wel een redelijk seizoen te worden, maar bepaald geen
seizoen met financiële rekord-resultaten! De prijzen waren tot
nu toe wel hoog en lijken dat ook wel te blijven, maar door
oogstredukties (het korter "geschakeld" blijven van de planten
en het - als gevolg daarvan - kleiner blijven van de spruiten) ging
daarvan weer veel verloren. Voor de huisvrouw betekent dat dat
ze nog al wat extra tijd kwijt is aan het schonen. Ook de kwaliteit
is niet altijd even best. Er komt nl. vrij veelvuldig luis- en
smetaantasting voor.
In de maand december werden er in ons land 21 miljoen kg
appelen afgezet. Dat kwantum zal aanzienlijk groter moeten
worden om door de voorraad heen te geraken. Overigens troosten
we ons dan maar met de gedachte dat niemand weet hoe een
marktverloop zal zijn en dat het ook nog wel eens een keer mee
kan vallen. Dat zien we de laatste weken bij de Doyenne du
Comice. Er was een grote oogst van dit ras en er werd veel
opgeslagen in de koelhuizen. Ieder vroeg zich af hoe deze zich
zouden houden en men was er allesbehalve gerust op. Er kwam bij
dat er tot eind november vrijwel geen Doyenne du Comice in het
buitenland verkocht kon worden. Alles moest worden afgezet op
de binnenlandse markt. Midden december waren er nog enorm
gróte voorraden, groter dan ooit tevoren en een ieder vroeg zich
af wat daarvan terecht zou komen. Algemeen vreesde men het
ergste. Maar kijk, midden december gaat het buitenland ineens
de voortreffelijke kwaliteit van de Nederlandse Doyenne du Co
mice ontdekken. Er komt vraag voor België maar ook voor West
Duitsland, dat er nog nimmer wat van had willen weten. Ook
Frankrijk komt aan de markt en de grote aanvoeren blijken
opeens geen probleem. Midden januari lag de prijs van deze peer
gemiddeld bijna 40 cent per kg hoger dan begin december. We
halen dit aan om te laten zien dat het anders kan gaan dan we
verwachten. Op zich is dat natuurlijk geen nieuws. Van veel
betekenis voor de afzet van onze Golden Delicious in de komende
tijd zal zijn beleid dat wordt gevoerd met betrekking tot de import
van appelen van het zuidelijk halfrond in de voorjaars- en zo
mermaanden. Het is genoegzaam bekend dat hierdoor het vorig
jaar de appelmarkt in ons land finaal werd bedorven. Er is veel
gezegd en geschreven over het absurde van deze situatie en via
het Copa is een dringend beroep gedaan op de autoriteiten in
Brussel om in dezen te komen tot een ander beleid. De vrijwillige
importbeperking waartoe het vorig jaar was beslotten, bleek in de
praktijk een wassen neus te zijn. Ook thans blijkt dat er bij de
bevoegde instanties nog weinig begrip wordt opgebracht voor
deze toch alleszins gerechtvaardigde wensen van de Europese
appeltelers en vooral van die in ons land want zij worden speciaal
de dupe vanwege de grote invoer- en opslagmogelijkheden in het
Rotterdamse havengebied.
Tenslotte komt uit Australië het bericht dat men in het komende
seizoen de uitvoer van appelen naar West Europa wil beperken
tot 38 miljoen kg. Het vorig jaar kwamen er uit Australië 45,5
miljoen kg appelen West Europa binnen. Nog sterker dan de
appelexport wil dit land de uitvoer van peren naar West Europa
in het voorjaar beperken.
Het zijn dus allemaal wat moedgevende berichten. Wanneer ze
werkelijkheid worden is de kans aanwezig dat we wat minder met
dit euvel van te grote importen te maken zullen krijgen en dat kan
hoop geven voor onze appelafzet. Met de uitspraak van het Pro
duktschap voor Groenten en Fruit dat de vooruitzichten voor de
export van peren veel slechter zijn, zijn we het niet eens. Er is nog
een grote voorraad, maar ook een grote vraag en wanneer er
voldoende export is, behoeft het grote kwantum geen probleem te
zijn.
15
