Het WMZ innamestation
Isabellarigool
Memorie van AntwoordWetsontwerp Voorkeursrecht
Gemeenten verwerving onroerend goed
T^E rechter baseert zijn uitspraken op de wetten.
Wetten zijn algemene regelen die tot stand komen
door samenwerking van de Kroon en de Staten-Gene-
raal. De voorbereiding van een wet wetsontwerp)
vindt meestal plaats op een der departementen. Daarna
gaat het onderwerp naar de ministerraad, vervolgens
naar de Raad van State voor advies. Vervolgens wordt
het ontwerp met een memorie van toelichting ingediend
bij de Tweede Kamer. Dat indienen gebeurt veelal via
een schriftelijke boodschap, dat is een vast formulier
ondertekend door de Koningin. De memorie van toe
lichting wordt ondertekend door de verantwoordelijke
minister. Het wetsontwerp wordt ontvangen door het
presidium van de Tweede Kamer. Daar wordt bepaald
of het ontwerp naar een vaste kamerkommissie of naar
een bijzondere kommissie wordt gezonden. De kommmis-
sie brengt over het wetsontwerp (voorlopig) verslag uit.
Ingeval van een voorlopig verslag wordt dit teruggezon
den naar de regering. De regering antwoordt op het voor
lopig verslag door middel van een memorie van ant
woord. Daarmee stelt de kommissie haar eindverslag op.
Als dit voorbereidende onderzoek voorbij is kan de open
bare behandeling in de Tweede Kamer beginnen. Het
wetsontwerp wordt in de Kamer verdedigd door de be
treffende minister, die daarbij terzijde wordt gestaan
door zijn ambtenaren. De Kamer kan bij de behandeling
wijzigingen voorstellen. Dit is het zgn. recht van amen
dement. Over een amendement wordt apart gestemd.
Vervolgens wordt er over elk artikel apart gestemd.
Tenslotte volgt de eindstemming. Bij aanneming gaat het
wetsvoorstel vervolgens naar de Eerste Kamer. Ook in
de Eerste Kamer vindt een voorbereidend onderzoek
plaats. Eventueel vindt er overleg plaats met de betrok
ken minister. Na het eindverslag van het voorbereidend
onderzoek komt het wetsontwerp bij de Eerste Kamer
in openbare behandeling. De Eerste Kamer heeft niet
het recht wijzigingen aan te brengen. Er wordt dan ook
slechts gestemd over het gehele ontwerp. Bij aanneming
moet tenslotte de Kroon haar goedkeuring verlenen.
Dat is de zgn. sanctie of bekrachtiging. Als laatste fase
moet het nu wet geworden voorstel worden afgekondigd
in het Staatsblad om kracht van wet te krijgen. Tenzij
anders bepaald treedt een wet pas in werking op de
twintigste dag na plaatsing in het Staatsblad.
UET zal duidelijk zijn dat de hierboven geschetste
gang van zaken nogal wat tijd vraagt, soms vele
jaren. De regeling van de totstandkoming van wetten
behoort tot het staatsrecht. Het ligt in de bedoeling van
tijd tot tijd wat meer aandacht aan het staatsrecht te be
steden. Tenslotte staan de verkiezingen weer voor de
deur en het is toch wel interessant wat meer inzicht te
hebben in zaken die uiteindelijk een regeling op moeten
QEZIEN het toenmalige stijgende waterverbruik voor
industrieel- en partikulier verbruik werden reeds 25
jaar geleden, door de toenmalige Waterleiding Maatschappij
Zeeuwsch-Vlaanderen, plannen ontwikkeld om van het over
tollige water, waarmee het drassige poldergebied vlak over
de Belgische! grens mee kampte, gebruik te maken voor aan
vulling van de Zeeuws-Vlaamse watervoorraad. Reeds in
1956 bleek dat er van Belgische zijde geen principiële be
zwaren tegen deze plannen bestonden. Als er water uit Bel
gië kon worden betrokken, dat het echter zaak zaak over
opslagmogelijkheden .te beschikken waaruit, naar behoefte
kon worden geput. Voor de aanleg van een proefbekken in
1960 werd de nodige kennis en ervaring en de technieken
voor aanleg en zuivering opgedaan en kon in 1961 begon
nen worden met het zgn. „spaarbekkenprojekt". Het recht,
door de betrokken Belgische polderbesturen verleend tot
waterwinning uit het gebied aan de W.M.Z., voorlopig vast
gelegd in een overeenkomst, zal worden opgenomen in een
aanhangsel op het t.z.t. tussen de Belgische en Nederlandse
regeling te sluiten traktaat inzake het kanaal GentTerneu-
zen.
De genoemde overeenkomst heeft betrekking op een
10.550 ha groot afstromdngsgebied, te weten de Isabellapol-
der van 7.350 ha en de Zwarte Sluispolder van 3.200 ha.
Daarvan zal nuttig gebruikt worden het afstromingswater
van 6.326 ha. Dit vereist wel de uitvoering van een groot
aantal waterbeheersingswerken, zoals de bouw van stuwen
en gemalen, de verbreding en uitdieping van sloten, boe
zems en kanalen en de aanpassing van het gehele systeem
van afvalwaterlozing. Het is namelijk noodzakelijk alle in
vloeden die de kwaliteit van het water kunnen schaden zo
veel mogelijk te elimineren.
Het afstromingswater wordt in een voor dat doel in de
Belgische gemeente Boekhoute gebouwd innamestation ge-
Automatisch werkende krooshekreinigers bij het pompge
maal van het innamestation.
pompt door een dubbele betonleiding, met een doorsnede
van elk 1.300 mm en een kleine 2.500 m lengte, tot vlak over
de Nederlandse grens even ten noorden van de Vrijen dijk,
waar het water in een open kanaal komt en van daar naar
de spaarbekkens.
Het innamestation heeft een inlaat, 9 meter breed en 40
meter lang, met grof vuilroosters en een oliekering, die de
verbinding vormt met de vangkom. Deze is 215 meter lang
en heeft! op de bodem een breedte van 13 meter en aan de
oppervlakte van 19 meter. Bij normale waterstand zal de
diepte ongeveer 2,25 meter bedragen. Deze vangkom werkt
als buffer en als bezinkbekken. Het water komt dan het
pompstation binnen via automatisch werkende krooshek
reinigers. In het pompgemaal staan vier elektrische onder
waterpompen drie met elk een kapaciteit van 5.000 m3 per
uur en één van 2.000 m3 per uur. Elke pomp staat in een
aparte ruimte die van boven met een stalen rooster is af
gesloten. Van iedere pomp gaat een persleiding naar een
betonnen reservoir van 10 meter hoogte, waarvan 7 meter
boven de grond, en met een inhoud van 540 m3. Op dit
reservoir is de dubbele betonnen vrij-vervalledding aange
sloten, waardoor het water, via een betonnen meetkelcter
en het open kanaal naar die bekkens stroomt. Dat kanaal
heeft een maximum transporfckapaciteit van 25.000 m3 per
uur. De natte doorsnede is 7 m'2 en het verhang 25 cm pet!
km. Het kanaal heeft een lengte van 4,3 km en vereiste dé
bouw van 5 gewapende betonbruggen, 3 wegkruisingen met
duikers en een aquaduct
KOSTEN
i
Met de bouw van het innamestation, dus het inlaatwerk,
de vangkom, het pompgemaal, de verzameltaak, het bedie
ningsgebouwtje, de dubbele vrij - vervalleidang met signaal
kabel, kompleet met alle apparatuur, grondaankopen en ont-
werpkosten, is een bedrag gemoeid geweest van rond vijf
miljoen gulden. Hierbij rijn niet inbegrepen die werken ia
Nederland noch de kosten voor de verbetering van de ont
watering van de polders, waarvan een deel door de polders
en een deel door WiMZ wordt betaald. .Voor 1977 wordt door
<je WMZ een investering geraamd ails bijdrage aan de Bel
gische polders voor voorzieningen erdoor betreffende het
gedeelte gemaal Stelleweg van ca. 2,3 miljoen gulden.
SPAARBEKKENS
Het water kamt hoofdzakelijk gedurende de winterperiode
november tot en met april beschikbaar. Daarom moe
ten de bekkens ter overbrugging van de droge zomermaan
den van voldoende inhoud rijn. Gekozen is voor een totale
inhoud van ruim 6,5 miljoen m3 verdeeld over vier bekkens:
Spaarbekken 0 - 85.000 m3 (het zgn. proefbekken), I -
2.500.000 m3, II - 2.250.000 m3 en spaarbekken III van
1.750.000 rii3 capacitédt.
De totale oppervlakte van de bekkens is 68 ba. Zoals be
kend rijn deze braakmanbekkens aangelegd op de voorma
lige schorren van de\ in 1952 afgesloten Braakman. Om, wa-
terverlies uit de bekkens te voorkomen, is de bodem afge
dicht met polyaethyleen-folie van 0,15 mm dikte, waarvan
de 2,50 m brede banen met een overlap van 0,30 m met een
asfaltpreparaat op elkaar rijn geplakt. Voor alle zekerheid
is de aanlegdiepte boven het zoute grondwaterpeil gehouden.
De bescherming en afdichting van de dijken is gewaarborgd
door een 12 cm dikke asfaltbetonlaag, een onderlaag van 5
cm open asfaltbeton, een kleeflaag van zure emulsie en een
bovenlaag van dicht asfaltbeton van ca. 7 cm. De bodem
van de bekkens ligt op 0,300,60 -f NAP, de kruin van de
dijk op 12,30 NAP. De miniimum waterstand is 1,50 +NAP
en de maximumstand op 10,75 +NAP. In de dijken is een
drainage van grote diameter aangebracht om eventueel door
sijpelend water af te voeren, maar ook om eventuele lekken
op te kunnen sporen. Het zand voor die dijken is ten dele
aan het terrein ontleend en verder afkomstig uit het kanaal
GentT erneuzen.
Het pompstation Braakman in rijn huidige voirm, met
deels tijdelijke installaties en deels in definitieve afbouw,
kan zo met een veilig gestelde jaarproduktie van momenteel
8 miljoen m3, bij uitbreiding innamewerken 13,5 miljoen m3,
de eerste jaren voorzien in het te verwachten gebruik.
Op vragen die door de daartoe door de 2e Kamer in
gestelde commissie betreffende het ingediende wetsont
werp Voorkeursrecht Gemeenten zijn gesteld, heeft de
regering nu in een Memorie van Antwoord geraeageerd.
Zo wordt o m. opgemerkt dat bij de beoordeling van het
ontwerp de beperkte strekking daarvan in het oog ge
houden dient te worden. De voorgestelde regeling is be
perkt tot de verwerving van onroerend goed door ge
meentebesturen ten behoeve van de uitvoering van hun
ruimtelijke plannen: voor zover die uitvoering tot hun
taak behoort. Betreffende hetgeen in de commissie is op
gemerkt dat ook andere overheidstaken met bepaalde
voorrechten op het gebied van grondverwerking gediend
kunnen zijn, wordt opgemerkt dat de mogelijkheid van
invoering van een voorkeursrecht door de centrale over
heid evenwel wordt bestudeerd!
De uit de commissie naar voren gekomen gedachten
over een mogelijke nationalisatie van de grond met het
oog op de ruimtelijke ontwikkeling en de bestrijding van
ongewenste speculatie, alsmede de aangevoerde denk
beelden over de opbouw van een meer gecoördineerd
wettelijk regiem voor de beschikkings- en beheersbe
voegdheid over de grond, vallen buiten het kader van
dit wetsontwerp.
Er zijn voorts bezwaren geuit over de toepassing van
het structuurplan als grondslag van het voorkeursrecht.
Het zou daarvoor te globaal, te weinig bindend zijn. Bo
vendien hoeft het uiteindelijke bestemmingsplan de in
dicaties van het structuurplan niet te volgen. Er kunnen
daardoor voorbarige aankopen plaatsvinden, waaruit
schade voor de verkoper kan voortvloeien.
Deze bezwaren weerlegt de regering door er op te wij
zen dat een gemeente die zo vroegtijdig mogelijk van een
voorkeursrecht gebruik wil maken, voor een speciaal
structuurplan zal moeten zorgen, dat aanwijzingen bevat
voor de bestemming die moet beantwoorden aan de be
perkingen die in het wetsontwerp zijn gesteld.
Van een voorbarige aankoop zou bovendien alleen
sprake kunnen zijn als de latere bestemming volgens het
wetsontwerp niet voor een voorkeursrecht in aanmer
king zou zijn gekomen.
SCHADEVERGOEDING
Wèl heeft de regering begrip voor de gedachte dat
schade vergoed moet worden als de verkoper kan aan
tonen dat hem door de „voorbarige" verkoop aan de ge
meente de mogelijkheid tot verkoop tegen een hogere
prijs aan derden zou zijn ontgaan. Daarom is aan het
wetsontwerp een nieuw artikel toegevoegd dat met in
achtneming van het bovenstaande, de mogelijkheid opent
tot schadevergoeding.
De gedachte om het voorkeursrecht alleen op basis
van het bestemmingsplan open te stellen spreekt de re
gering niet aan. Door zo'n beperking zou de regering te
laat tot toepassing komen, waardoor zij aan doelmatig
heid inboet.
KOOPPLICHT
Veel vragen zijn gesteld over de mogelijk langdurige
aankoopprocedure en als de gemeente ten slotte toch
niet koopt de schade die daar voor de verkoper uit
kan voortvloeien. Aangedrongen wordt op het invoeren
van een koopplicht voor de gemeenten dan wel van een
schadevergoedingsplicht De regering overweegt dat een
gemeente, als deze bij nader inzien van oordeel is dat
het ruimtelijk beleid met de overwogen aankoop niet
is gediend, vrij moet zijn om dienovereenkomstig te be
slissen. Mede op grond van de verwachting dat de min
nelijke grondverwerving zoals die thans in de praktijk
doorgaans plaatsvindt, zal worden voortgezet, heeft zij
het invoeren van een koopplicht niet in overweging ge
nomen. Ook voor het geven van een schadevergoeding
in verband met de lange duur.
Er waren voorts bedenkingen gerezen tegen de bepa
ling in het wetsontwerp ingevolge welke de deskundigen
advies over de prijs moeten geven en de rechter daarover
uitspraak moet doen op grond van de op dit punt te wij
zigen. Onteigeningswet. Men vreest onder andere het ont
staan van rechtsongelijkheid, doordat bij verkoop aan
de gemeente volgens de regels van het voorkeursrecht
en bij verkoop op de vrije markt, verschillende prijzen
zullen ontstaan. De regering antwoordt hierop dat het
in het kader van het verwervingsbeleid geen verschil
mag maken of ee nverwerving plaats vindt ingevolge het
voorkeursrecht of krachtens een onteigening. Het gaat
niet aan dat de wetgever voor de rechter en zijn deskun
digen andere waarderingsmaatstaven zou doen gelden.
Overigens blijft de vrijheid van onderhandelen bestaan,
waardoor het mogelijk zal zijn dat een aankoop door een
gemeente plaatsvindt voor een prijs dit tot stand is ge
komen zonder advies van deskundigen volgens de regels
van het wetsontwerp.
adv. in
