Nabeschouwing
demonstratie
zaaibereiding
bietenland
te Oud-Vossemeer
23
Specialist voor Werktuigen
en Arbeid,
Ing. T. T. MIEDEMA
C.A.R. - Goes
|TEN zeer belangrijke conclusie, die we
moeten trekken na deze demonstra
tie is, dat met de aangedreven werktuigen
op een uitzondering na, zeer goed werk is
geleverd.
Tot nu toe is vaak gesteld, dat aangedre
ven werktuigen in principe ongeschikt zijn
voor een oppervlakkige bewerking. Als de
werktuigen zijn uitgerust met een goede
dieptestel-mogelijkheid en vooral met een
speciale egalisatie-set, die odk fijn instelbaar
is, zijn er beslist goede mogelijkheden voor
ondiep werk.
Niet alleen bij het werktuig moeten de af-
stellingsmogelijkheden worden benut, ook die
trekker moet goed zijn uitgerust.
Om een vlak resultaat te krijgen, moet de
trekker zo weinig mogelijk oneffenheden
veroorzaken. Kooiwielen of dubbellucht zijn
vereist bij dit soort werk. De bande9panning
is een faktor, die veel verschil kan maken.
piNSDAG 6 april j.l. vond te Oud Vossemeer een demonstratie plaats, die
werd georganiseerd op initiatief van de Vereniging voor Bedrijfsvoorlich
ting „Tholen en St Philipsland". De Federatie „Het Landbouwwerktuig" had de
demonstratie als landelijk erkend, d.w.z. dat handelaren medewerking mogen ver
lenen door te demonstreren met werktuigen.
De demonstratie had ten doel om te tonen, waartoe de werktuigen voor het ma
ken van een oppervlakkig zaaibed, die aan de markt zijn, in staat zijn. Het organi
seren van een dergelijke demonstratie is in meerdere opzichten geen eenvoudige
opgave:
er moet een perceel voor worden gevonden.
^Het tijdstip van de demonstratie moet zo gekozen worden, dat de om
standigheden goed zijn en dat belangstellenden tijd hebben om te
komen.
Het aanbod van werktuigen is zodanig groot, dat naar een beperking
van de oppervlakte moet worden gestreefd.
Doordat na het inzaaien in de praktijk moet worden gewerkt, wordt een
risico genomen van opbrengstderving op het demonstratieperceel.
Voor elk van deze punten is een oplossing gevonden! De Gebr. Van Engelen in
de Hollarepolder waren bereid een perceel van ongeveer 7 ha ter beschikking te
stellen, ondanks alle onzekerheden, die er aan de demonstratie kleven. Vooral zij
hebben de demonstratie mogelijk gemaakt.
Dat we van het weer afhankelijk zijn, en niet ver vooruit kunnen plannen, was er
de oorzaak van, dat de demonstratie niet 30 maart maar eerst op 6 april kon wor
den gehouden. Op die dag waren veel landbouwers nog niet klaar met hun eigen
inzaai- of plantwerk. Uitstel naar later betekende meer risico's. De omstandig
heden van grond waren uitgelezen.
Om de benodigde oppervlakte te beperken was geëist, dat werd gedemon
streerd met trekkers van maximaal 70 pk aan de aftakas. De meeste werktuigen
hadden een werkbreedte van tussen 3.00 en 4.00 m.
Er moet worden afgewacht, wat het groeiverloop op het perceel is. Het tijdstip
van inzaaien (dezelfde dag) doet geen verschillen verwachten. De bezoekers heb
ben samen een opmerkelijk vaste wendakker gemaakt!
HET perceel, waarop de demonstratie
werdi gehouden, was geen gemakke
lijke grond: 35 afslibbaar. Er was goed
geploegd, geen voorbewerking na het ploe
gen of over de vorst. Er moest worden ge
werkt dwars op de ploegsneden.
Door de vorst was de grond goed ver
weerd, en het zou net als op vele plaatsen
in de praktijk, niet meevallen, een ondiepe
bewerking uit te voeren. Ondanks de goede
omstandigheden geen gemakkelijke opgave,
dus!
Een zaaibed voor bieten moet ondiep wor
den klaargemaakt, zeer vlak zijn en fijn
verkruimeld. Bovendien moeten de zaadjes
zodanig worden gezaaid, dat ze goed in kon-
takt komen met de ondergrond, die het
vocht moet leveren. De gelijkmatigheid van
de werkdiepte is dus ook zeer belangrijk.
De 14 verschillende werktuigen, waarvan
er 4 aangedreven waren en 7 verschillende
z.g. combinatiewerktuigen, leverden zeer
duidelijk waarneembare verschillen in resul
taat. Ondanks de goede omstandigheden van
grond.
Het gaat niet aan, om op basis van het
resultaat op deze demonstratie machines te
gaan be- of veroordelen. De demonstratie
is slechts een momentopname, de verschillen
in resultaat kunnen veelal worden terugge
voerd op afstelling of uitrusting van het
werktuig dan wel het al of niet gebruiken
van hulpmiddelen!
Het duidelijk aanwijzen van deze punten
kan helpen om te komen tot een meer be
wust gebruik van de mogelijkheden die er
In ieder werktuig zitten en zo tot een betere
kwaliteit van het werk te komen.
i>ei naar schatting ongeveer 1000 bezoe
kers hebben in twee groepen de werk
tuigen aan het werk kunnen zien. Een be
oordelingscommissie van vier personen
heeft het geleverde werk beoordeeld op een
aantal criteria en de heer ing. Andringia van
„Wageningen" voorzag het geleverde werk
van kommentaar.
Een machtig schouwspel werd gevormd
door het vierspan koudbloedpaarden van
stal Brooymans, dat de tandensleep trok.
Dit beeld, dat praktisch is verdwenen in
de praktijk heeft beslist zijn 'bekoring. Het
meest onwennig was het feit, dat de com
binatie zich in beweging zette zonder me
chanische geluiden. Er klonken slechts de
aanmoedigingen aan Jolanda, die als leidster
van het vierspan optrad. Er is van deze
combinatie een enorm aantal foto's gemaakt.
Het was vooral de bedoeling, het land
klaarleggen „op z'n ouderwets", met de tan
densleep, zonder ononderbroken sporen, te
vergelijken met het resultaat van moderne,
speciaal voor trekkertractie ontworpen
werktuigen. De demonstratie heeft wel ge
toond, dat zowel mooier als slechter werk
kan worden geleverd met deze moderne
werktuigen.
No. 3; Grond verkruimel aar P. Z. De trek
ker vóór dit werktuig was wel uitgerust met
vierwielaandrijving, maar niet met kooiwie
len of dubbellucht. Om de aansluiting met
de ondergrond vlak te houden werd dieper
gewerkt dan anders nodig was geweest. Het
resultaat na één bewerking was zeer goed.
De werkdiepte iets diep, gelijkmatigheid van
werkdiepte prima, verkruimeling ook prima,
egalisatie zeer goed.
No. 4 teruggetrokken.
No. 5; Combinatiewerktuig Becker. De
combinatiewerktuigen zijn opgebouwd uit
een frame in de herinrichting, waaraan ach
terin verkruimelroUen zijn gemonteerd, die
het frame dragen. Voor deze rollen kunnen
eggen of cultivators worden gehangen, die
zo regelbaar zijn in werkdiepte. Enkele com
binatiewerktuigen, waarondier Becker waren
uitgerust met een egalisatieset. Dit heeft
steeds het resultaat gunstig beïnvloed.
Werkdiepte zeer goed, licht! Gelijkmatig
heid van werkdiepte eveneens erg goed.
Egalisatie had beter gekund, was bij de
goede. Er is iets te voorzichtig gewerkt. Het
resultaat na 1 bewerking was goed.
No. 6; Combinatiewerktuig Cramer. Dit
werktuig toonde duidelijk, dat het moeilijk
is, om goed werk te leveren als er wordt ge
werkt zonder egalisatiebal'k. Het gaat niet
aan, om te concluderen, dat het werktuig
niet goed is. Een egalisatiebalk van hoek
ijzer voor 3.00 m werkbreedte is geen grote
investering. De mogelijkheden om opper
vlakkig te werken zijn dan veel groter. Om
toch nog egaliserend te werken werd de
machine dieper afgesteld. Het resultaat was
Bij een lage bandespanning gaan de banden
„wangen", wordt het draagvlak breder en
daarmee de sporen minder diep. Vooral bij
dubbellucht wordt minder aandacht aan de
bandespanning geschonken, dan wenselijk is.
Eén werktuig kon geen optimaal werk leve
ren, omdat de kooiwielen waren vergeten.
Voor een goed resultaat zijn een aantal
voorwaarden vereist:
Een goed werkende egaliseerinrichting.
veel tanden
nauwkeurig regelbare werkdiepte
rijsnelheid
een goed uitgeruste trekker.
RESULTATEN DEELNEMENDE
WERKTUIGEN
No. 1; Tandensleep, 4,50 m werkbreedte.
Getrokken door het vierspan van de heer
Brooymans.
'De tandensleep is een reeds lang bekend
werktuig. Het voldoet niet aan een aantal
van de voorwaarden, die zijn opgenoemd.
Het werk is als volgt te karakteriseren;
werkdiepte iets aan de diepe kant (werk
diepte niet instelbaar!)
gelijkmatigheid van werkdiepte goed
egalisatie slecht. Er werd weinig grond
meegenomen. Werken met de sleep op
zijn kop zou 'het resultaat verbeterd heb
ben
Verkruimeling goed
Resultaat na 1 bewerking niet voldoende.
Er is minstens twee maal bewerkt.
De paarden als traiktie hadden het voor
deel, dat er geen ononderbroken sporen in
het veld lagen, de ondergrond was vlak. De
paardepoten maakten in deze losse grond
wel zulke indrukken, dat ze niet in één keer
werden gevuld. De werksnelheid met een
trekker ligt hoger, misschien dat dan ook
een iets beter egalisatie was verkregen. De
beschikbare trekkracht was bij de eerste
bewerking aan die krappe kant. Gezien de
verhouding van 4 pk op 4,50 m werkbreedte
is dit te begrijpen.
No. 2; Triltandcultivator Kongskilde 3,40
m met egalisatieset en rollen. Goed werk in
één bewerking. Werkdiepte goed, kon lich
ter, gelijkmatigheid kon mooier. Egalisatie
erg goed. Verkruimeling ook erg goed.
Om goed werk te leveren moet men er bij
dit werktuig voor zorgen, dat de veertan-
den niet in onverweerde grond kunnen kun
nen pakken. Dit voorjaar zag men nog al
eens dat aHeen die egalisatiebalk en de ver
kruimelroUen werkten, en de tanden prak
tisch niet. Bij het klaarmaken van een opper
vlakkig zaaibed heeft men de mogelijkheid,
dubbele beitels aan de tanden te monteren,
wiaardoor het aantal tanden groot genoeg
wordt voor licht verkruimelend werk.
t.
Agrator, een nieuw werktuig. Biedt moge
lijkheden.
Vicon 2-balksschudeg, prachtig werk.
Dubbellucht en lage bandespanning geven
zeer weinig insporing.
slechts gedeeltelijk goed. Er werd dieper ge
werkt dan wenselijk was, de gelijkmatigheid
van de diepte had beter gekund. De egalisa
tie was onvoldoende. De verkruimeling van
de toplaag was redelijk. Al met al werd in
één 'bewerking geen voldoende resultaat be
reikt.
No. 7; Triltandcultivator Landsberg. Een
triltandcultivator is in principe gemaakt om
een diepere grondbewerking mogelijk te
maken. Het aantal tanden per m werkbreedte
is dan ook klein. Als er oppervlakkig moet
worden gewerkt, loopt men het risico, dat
niet alles los wordt gemaakt. Dit werktuig
IN T KORT
De demonstratie zaaibedbereiding
bietenland te Oud-Vossemeer heeft
tot enkele interessante conclusies ge
leid:
Ook bij gunstige bodemomstandig
heden moet een werktuig voldoen
de zijn uitgerust en goed afgesteld
om goed werk te kunnen leveren.
Het is met aangedreven werktuigen
beslist mogelijk goed werk te leve
ren ook al moet ondiep worden
gewerkt. Als in een ander jaar min
der losse grond beschikbaar is om
te egaliseren, kan het resultaat
uiteraard geheel anders komen te
liggen.
Het is beslist niet zo, dat het werk
van de huidige machines minder
goed is dan dat van de ouderwet
se tandensleep, getrokken door
paarden.
Het is niet eenvoudig een derge
lijke voorjaarsdemonstratie te or
ganiseren. Het was dan ook al in
jaren niet gebeurd. De komst van
nieuwe werktuigen^ toenemend
zaaien op eindafstand en steeds
meer bieten gerooid met een zes-
rijig systeem stellen hoge eisen
aan het zaaibed, allemaal argu
menten om het toch te proberen!
De ongeveer 1000 bezoekers en de
verschillen in resultaat die zijn ge
toond wijzen erop, dat het een
goede greep is geweest, om alle
hindernissen te nemen en deze de
mons ratie te organiseren.
was bovendien niet voorzien van een egali
satieinrichting. Al met al was ook hier het
resultaat na één bewerking onvoldoende.
Ook in dit geval had een andere uitrusting
met meer tanden en een egalisatieset best
een goed resultaat kunnen laten zien. Alle
'beoordelingspunten lieten nog al iets te wen
sen over.
No. 8; Combinatiewerktuig Lenuken. Dit
werktuig was uitgerust met twee egalisatie
balkjes per eggeveld, ontworpen door Ceha-
vé. Ze zaten niet vóór maar in het werktuig
Vooral door deze kleine ingreep werd zeer
acceptabel werk verkregen. Er werd mooi
ondiep gewerkt, met een goede gelijkmatig
heid. De egalisatie was door de twee balkjes
erg goed. De verkruimeling was zeer goed
en in één bewerking werd een 'beter dan ge
middeld resultaat verkregen.
No. 9; Combinatiewerktuig Rabewerk. Ook
deze machine werd acceptabel werk gele
verd. De afstelling had iets mooier gekund,
het werk na één bewerking was ruim vol
doende. Vooral de verkruimeling van de top
laag was zeer goed.
No. 10; Combinatiewerktuig Rau-combi.
Met de Rau-combi werd iets aan de diepe
kant gereden. De ingestelde diepte werd
zeer goed gehandhaafd. De egalisatie liet
door ontbreken van een egalisatiebalk
veel te wensen over. De verkruimeling was
prima. Het resultaat na één bewerking was
minder dan gemiddeld.
No. 11; Combinatiewerktuig Schmotzer.
Deze machine werd nogal diep afgesteld.
Ruim 6 cm werd gemeten. De werkdiepte
werd redelijk gehandhaafd. Ook hier was de
egalisatie niet optimaal, weer door het ont
breken van de egalisatieset. De verkruime
ling was goed en het resultaat na één be
werking was acceptabel.
No. 12; Aangedreven eg Amazone. In deze
volgorde is Amazone het eerste aangedre
ven werktuig. Het was zeker niet de eerste
de -beste. De werkdiepte van de machine
was niet erg best. Doordat overdwars op d-e
sneden werd gewerkt en het verhaal
dreigt eentonig te worden het ontbreken
van een egalisatiemogelijkheid werd de diep
te slecht gehandhaafd. De machine wordt
gedragen door een pakkerrol, die op de ploeg
sneden reageerde. Er werd) door dit werktuig
yrijwel niet geëgaliseerd. De verkruimeling
was redelijk. Het resultaat na één bewerking
was ronduit slecht. Deze machine miste de
egalisatieset meer dan de niet aangedreven
werktuigen. De pakkerrol, waarmee hij was
uitgerust, is te enen male ongeschikt voor
gebruik op kleigrond. De rol zorgt voor een
vastere ligging van de bewerkte grond, maar
door de constructie met ringen met scherpe
tanden werden niet verweerde kluiten uit de
ondergrond mee naar boven genomen.
No. 13; Aangedreven eg Lelyterra. Het
goede werk van deze aangedreven eg is voor
velen van de bezoekers een openbaring ge
weest. Door de uitrusting met egalisatiebalk
en fcietenrol met een groter aantal spijlen en
een zeer goede afstelling van het geheel is
een heel mooi zaaibed in één bewerking
klaargemaakt. Er werd zeer oppervlakkig
gewerkt. De werkdiepte werd zeer goed ge
handhaafd en egalisatie was uitstekend. De
verkruimeling was goed, doch had fijner
kunnen zijn.
