Lii.k-:Bi
'ijWpyj
Bewaarplaatsen
aardappelen en
voor
uien
11
SPAANPLATEN
>nriëfdronJls4 lucbt/^r4^4or*olkr
v4rpt<Jotfborfc U *t»4joè»o
:i U
I sorteer» «nmtt e\<t extra
AARDAPPELBEWARING -5°°"
--4».m. Lui^mhCm^Ïï»*--*, plafond Of
f I! M
p,q-hlf-\T~ir -U'Tri r
DOOPSNC DE
Opslagcapaciteit ca ?000 hg/m*
Wonddruk Uj- 3m stoitlincgte 675kg/m'
Spontan geturnde houten soonten of stolen dricschprmet sponter
Specialist iboendierijbouw,
C.AJL - Goes
J. H. VAN NIEUWENHUIZEiN
|N een vorig artikel zijn de verschillende beluchtings
systemen behandeld. Een bewaarplaats vraagt echter
ook geïsoleerde en drukvaste wanden. Zonder voorzaeran-
gen kan niet tegen de twanden worden gestort.
Wanddruk bij losgestorte aardappelen
storthoogte zijwaartse druk per strekkende meter wand
1,50 im 160 kg
2,00 m 300 kg
2,50 im 460 kg
3,00 m 675 kg
3,50 m 020 kg
4,00 m 1200 kg
Voorbeeld: een wand van een bewaarplaats (10- m lang
en 4 m hoog) moet ibij een storthoogte van 3 meter een
totale diruk kunnen weerstaan van 10 x 675 kg is 6750 kg. Bij
een storthoogte van 4 meter wordt dit 10 x 1200 kg is
12000 kg! De wanden kunnen worden gebouwd met pakken
stro, hout, stenen of verplaatsbare keerwanden.
VERSCHILLENDE MOGELIJKHEDEN
Pakken stro. De goedkoopste oplossing is de wanden te
bouwen met pakken stro. Voor de drukvastheid en de isola
tie is het beter om dit te doen ter dikte van twee pakken
stro. In de pakken stro moeten dan voldoende stokken wor
den gestoken om de pakken op hun plaats te houden. In de
praktijk blijkt het-werken met stro niet te bevallen. Er gaat
veel opslagruimte verloren, bet opbouwen en afbreken van
de wanden vraagt veel werk, terwijl schade door ongedierte
en vorst altijd aanwezig hlijift.
QMDAT het hout duur is geworden, zijn het afgelopen
jaar veel wanden bekleed met houtspaanplaten. Deze
platen zijn snel aan te brengen en 'belangrijk goedkoper dan
1" planken. Spaanplaten zijn er in verschillende afmetingen.
Spaanplaten kunnen echter gemakkelijk vocht opnemen en
zijn bovendien mander sterk dan hout. De stijlen moeten
niet meer dan 50 om' van elkaar staan.
De meest gebruikte spaanplaten zijn 150 om breed; en 350
om lang. De dikte moet bij een stijlafstand van 50 cm min
stens 19 mm zijn. Er zijn ook vochtbestendige spaanplaten
in de handel, alleen de prijs is hiervan veel hoger.
De laatste jaren worden in plaats van houten planken
steeds meer wanden bekleed met 19 mm dikke multipdex-
platen dik triplex). De platen zijn 122 x 244 cm en vocht
bestendig. 'De 'bouten stijlen staan dan 61 cm hart op hart
van elkaar. De platen zijn wat duurder dan planken, maar
sneller te bevestigen.
VULLEN EN LEDIGEN BEWAARPLAATS
0M de bewaarplaats gemakkelijk te kunnen vullen en
ledigen moet bij: afwezigheid van buitendeuren één
van de wanden uitneembaar zijn. Voor deze wand worden
de balken dan 2 meter van elkaar geplaatst. Tussen de bal
ken wordt hout aangebracht ter dikte van 5 cm. Het is ook
mogelijk om deze wand op te bouwen met L-steunen. Deze
steunen zijn 3 meter hoog, niet vorstvrij en worden tegen
woordig geleverd met een stalen voetsteun. Bij vorst zal
deze weg neembare wand moeten worden bedekt met plastic
en of pakken stro. In alle gevallen moeten in een wegneem-
bare wand voldoende loskloppen worden aangebracht.
Bij nieuwbouw kunnen zowel stalen als gelijmde houten
spanten worden toegepast, die sterk genoeg zijn om de zij
delingse druk op te vangen. Aan de binnenzijde kunnen
tegen de spanten ook prefab-panelen worden aangebracht,
welke drukvast en geïsoleerd zijn.
Deze panelen zijn o.a. gemaakt van 4,8 mm dik hard-hoard
(Masonite) en hebben in de kern een isolatie van tempex.
In 'bestaande gebouwen is het door allerlei omstandigheden
niet eenvoudig om deze panelen aan te brengen.
Een bewaarplaats met wanden van deze prefab-panelen
is in 1973 gebouwd op het bedrijf van de heer J. van Driel
te Kats. De panelen zijn 122 om breed en 3,66 m lang. Prijs
circa 40,m2 exclusief B.T.W. De panelen worden tegen
de houten balken bevestigd. De dikte van de tempexkern
is 8—12 cm.
VERPLAATSBARE KEERWANDEN
Voldoende bekend zijn de verplaatsbare keerwanden van
L-steunen met hout. Achter deze keerwanden moet voldoen-
meer toegepast. Veel 'beter is het om aan de binnenzijde
naast de bestaande buitenwand een nieuwe gemetselde
wand te plaatsen.
'Hiervoor worden meestal gasbetonstenen (Ytong of Du-
rox) of holle bouwstenen gebruikt, waarbij elke laag stenen
moet worden gewapend met staven staal. iDe laatste jaren
worden deze stenen tussen stalen (balken gemetseld. De sta
len balken moeten in oude gebouwen met de houten gebin
te worden verbonden. Beter is 'bet echter om de oude gebin
ten dan te vervangen door stalen spanten met een vrije
overspanning. Dit werkt gemakkelijker bij het vullen van de
bewaarplaats, alleen de kosten zijn vrij hoog. Daarom wordt
in oude gebouwen meestal voor de houten wandconstructie
gekozen.
PD nieuwbouw worden in Zeeland algemeen stalen span
ten toegepast, welke 4V& 5 m van elkaar staan. De
spanten moeten zijn berekend op het opvangen van die zijde
lingse druk van de aardappelen op uien. Tussen de spanten
worden dus de gewapende stenen gemetseld. De drukvaste
wanden moeten aan de buitenzijde worden beschermd met
een bakstenen of een golfplaat In de spouw komt als isofla-
tie 2 x 4 cm dikke tempex- of glas- of steenwolplaten.
Voor de uitvoering van de hele constructie dient men con
tact op te nemen met de aannemer!
Holle bouwstenen 14 of 16 cm dik - spantafstand 4 y2 h 5
meter. Adres: Nethobo te Heukelum (03451—6141).
Gasbetonstenen 24 cm dik - spantafstand 4 meter - max.
storthoogte 3*4 mieter, 29 cm dik - spantafstand 4J/2
meter - max. storthoogte 4 meter.
Adressen: Durox, Postbus 23, Gorinchem (0183031222).
Ytong, Catharijnesingel 56, Utrecht (0303145(31).
Ook voorj de eindgevels moet een stalen spant met tussen-
kalammen worden aangebracht.
DE ISOLATIE VAN DE ZOLDER PLAFOND OF DAK
EJEN zolder of plafond dient minstens 5 meter hoog te
zijn. In de meeste gevallen wordt in bestaande ge
bouwen een houten zolder aangebracht en geïsoleerd met
twee lagen pakken stro. Tussen de houten zolder en het
stro mag geen plastic worden aangebracht, aangezien het
hout gaat rotten.
Tegen de zolderbalken kunnen ook 2 x; 4 cm dikke tempex
platen worden aangebracht.
Bij nieuwbouw wordt geen zolder of plafond meer aange
bracht, maar wordt de isolatie tegen of tussen de gordingen
bevestigd, eveneens ter dikte van 2x4 cm aan tempex-pla
ten. Dit is de goedkoopste oplossing, hoewel er meer isola
tiematerialen in de handel zijn. In alle gevallen moet wor
den voorkomen, dat ook hier ongedierte achter het isolatie
materiaal kan komen.
Bij een zolderhoogte van 5 meter en zijwanden ter hoogte
van bijvoorbeeld 4 meter, moet een gedeelte van het dak
worden geïsoleerd. iBij een dakbedekking met riet of pannen,
dan eerst hard-board aanbrengen en vervolgens de isolatie.
(Zie verder pag. 15)
Bewaarplaats „De Bathpolders" (1974). Buitenwanden met
gasbeton (Durox) tussen de spanten. Binnenwanden in aan
bouw met balken tussen stalen U balken en bekleding met
multiplexplaten. Let op de trekstangen van koppelbalk naar
het spant.
Houten wanden. In de meeste bewaarplaatsen worden de
drukvaste wanden van hout gebouwd. Het is gewenst om
het hout te behandelen met een conserveringsmiddel (ib.v.
conserduc te Goes, improsol via houthandel Van Riessen
te Goes).
De houten wanden worden gebouwd van houten (balken
7y2 x ny2 cm. De balken staan 10 cm vanaf de buitenwan
den en bijl voorkeur in een goed op de betonvloer bevestigde
stalen balk CU.NJP. 18).
Onder de balken dient een goed gewapende betonvioer
te iliggen (3040 cm dik!). Tussen de houten balken wonden
isolatieplaten aangebracht tier dikte van min. 2 x 4 cm glas-
wol, steenwol of tempex.
Geschikte platen o.a van Isoverbel (glaswol) de plaat
P.I. 156 - afmeting 120 x 60 cm of van Lapinus (steenwol)
de plaat 211 - afmeting 100 x 60 <m Deze platen worden
cp de volle breedte 2 cm ingedrukt, zodat de houten balken
precies 58 cm van elkaar moeten worden geplaatst!
De tempex-platen zijn o.a 122 om breed en moeten dus
doormidden worden gezaagd of de platen op de juiste
breedte bestellen. De balken staan circa 60 cm van elkaar,
omdat tempexplaten zich met laten samendrukken.
Om het isolatiemateriaal op huni plaats te houden worden
achter de platen tussen de stijlen latten van 22 x 32 mm
aangebracht. Tegen de stijlen worden daarna 1" g.g.-planken
aangebracht (eenzijdig geschaafd is 20 mm).
De platen worden echter in de praktijk niet tussen de
houten balken, maar tussen de houten balken en de buiten
wanden geplaatst, dius achter de houten balken. Dit werkt
veel eenvoudiger dan de platen precies tussen de balken te
bevestigen. Het is wel gewenst om dmjv. latten het isolatie
materiaal vrij van de buitenwanden te houden.
Op de houten balken komt een houten koppelbalk (JVï x
17V2 cm) of een stalen balk (UjN.P. 18). Daarna worden de
koppelbalken met elkaar verbonden via de zolderbalken en
of trekstangen. Indien geen zolder wordt aangebracht, wor
den de koppelbalken via trekstangen veibonden aan de
spanten. Dit laatste is vooral bij nieuwbouw het geval. 'De
spanten moeten hierop zijn 'berekend!
Verder imag er geen ongedierte achter de geïsoleerde hou
ten wanden! kunnen komen.
Buitenwanden van halfsteens baksteen in de spouw 2x4
cm minerale wolplaten. Binnenwanden van gewapende
holle bouwstenen (16 cm) tussen de stalen spanten. Bedrijf
A. Padmos te Renesse (1975).
Ontluchting via overstek aan beide topgevels („De Bath
polders" 1974).
de isolatie worden aangebracht. Keerwanden worden het
meest toegepast voor scheiding tussen partijen.
Door de gestegen prijs van het hout zijn keerwanden niet
zo goedkoop meer. De keerwanden zijn veelal 3 m hoog en
de L-steunen staan ongeveer 150 om van elkaar.
BEMETSELDE WANDEN
Gemetselde wanden worden ibijna altijd door een aan
nemer aangebracht. Bestaande niet drukvaste wanden kun
nen drukvast worden gemaakt door aan de buitenzijde om
de 2 meter steunberen te metselen en de binnenzijde dan
te isoleren met bijvoorbeeld gewapende gasbetonstenen ter
dikte van minimum 2xl2omof2x5cm houtwolcement-
platen.
Gebouwen met aan de buitenzijde gemetselde steunberen
zijn niet mooi en daarom wordt deze constructie niet veel
Drukvaste wand van gasbetonstenen (Ytong) (bedrijf
Claassen te Standdaarbuiten).
