UIEN
vooreen beter
bewaar
resultaat
De brouwgerst
in 1975
en wat in 1976?
IF
Groeiende belang
stelling voor de teelt
van blauwmaanzaad
ROYAL SLUIS
9
Ir. W. WILTEN,
NIBEM—TNO, Zeist
GROEISEIZOEN
jaar
1970
3100
2800
4300
3550
1971
3700
3400
3900
4150
1972
4100
4700
4400
4050
1973
4200
5300
4100
4400
1974
4200
5300
4650
4700
gem
3860
4340
4270
4170
(100)
(100)
(100)
=(100)
1975
4000
3800
4500
4300
voor
lopig
(103.6)
=(8-7.6)
(105.4)
(103)
In de andere kleigebieden kon vroeger worden inge
zaaid en is het korrelopbrengst-niveau iets hoger dan het
gemiddelde van de laatste vijf jaren.
AREAAL EN PRODUKTIE
JtlT de cijfers van de meitelling 1975 blijkt de zomer-
gèrst in Nederland en ook in Zeeland het belang
rijkste graangewas te zijn. Helaas is hiervoor niet de
financiële aantrekkelijkheid van dit gewas de oorzaak.
De reden van dit grote areaal zomergerst ligt in de on
mogelijkheid om tarwe in de herfst en de winter van
1974/1975 uit te zaaien.
Graanareaal in ha naar de rassenlijsten 1975 en 1976
gewas
Nederland
1974 1975
Zuidw.
1974
winterarwe
zomertarwe
wintergerst
zomergerst
haver
rogge
mais (korrel)
103.267
26 833
8.329
64.922
32.550
22.147
2.021
64.941
42.100
6.229
77.509
34.452
18.340
1.338
35.300
2.700
200
17.600
1.800
900
klei
1975
18.100
10.800
26.500
3.400
700
was voor de zomergerst in 1975 in het zuidwesten
geen ideaal jaar. Slechts een zeer gering percen
tage kon op de gebruikelijke zaaitijd in de grond worden
gebracht, het merendeel van de zomergerst kon pas eind
april, begin mei worden gezaaid. Er volgde een droge
periode na de zaai waardoor kieming en opkomst traag
en onregelmatig plaats vond. Voor de onregelmatige en
bossige ontwikkeling nadien was ook de slechte struk-
tuur van de ondergrond verantwoordelijk. De verwach
tingen omtrent de oogst lagen einde juni dan ook niet
hoog. Dat er nog iets van terecht gekomen is, is 't gevolg
van de gunstige regenval in juni en juli, waardoor een
goede ontwikkeling van de rijpende korrel plaats had.
KORRELOPBRENGSTEN
DE korrelopbrengsten vielen in het zuidwesten niet
mee. Volgens de schattingen van het CBS liggen ze
Zeeland 13 lager dan het gemiddelde van de laatste
vijf jaren.
Korrelopbrengsten zomergerst in kg/ha 19701975
gebied Nederland Zeeland NOP/OFL Noord, klei
Dit betekende dat in Nederland ruim 12.000 ha meer
zomergerst werd uitgezaaid dan in 1974 waar van in het
zuidwestelijk brouwgerstgebied 9000 ha meer dan in 1974
terecht kwam We mogen hieruit echter niet de conclusie
trekken dat het areaal van de zomergerst zich in het
zuidwesten in opgaande lijn beweegt!
Met een goede korrelvulling betekende dit echter dat
ondanks de lagere korrelopbrengst in het zuidwesten de
totale brouwgerstproduktie in 1975 ruim 80.000 ton is ge-
b.even. Bovendien bleek de kwaliteit uitstekend te zyn
ondanks een wat hoger eiwitgehalte.
RASSENKEUZE 1975
|YE wat teleurstellende resultaten met het ras Piroutte,
oogst 1973 in de brouwerij maakten het in voorjaar
1975, toen de verwerkings-resultaten van oogst 1974 niet
gereed konden zijn, onmogelijk om op dat tijdstip een
RIVATO
POSTBOX 22 - ENKHUIZEN - HOLLAND - TEL. 02280-2741
advertentie IM
andere dan een klassiek advies voor de uitzaai van de
rassen als brouwgerst te geven: Zephyr, Berac, Delisa
en Gerkra. Inmiddels werd veel Pirouette uitgezaaid
daar de landbouwkundige resultaten van dit ras uitste
kend waren. Van het totale zuidwestelijk zomergerst-
areaal werd 50 met Ber:.c, 25 met Pirouette, 13,5
met Zephyr en 10 met Delisa bezaaid.
Zoals gewoonlijk ligt het sortiment in het zuidwesten
anders dan gemiddeld over geheel Nederland waar Ma
zurka met 26 van het totale gerstareaal het voornaam
ste ras was, 17 was daar met Berac, 14 met Aramir,
12 met Pirouette en 8 met elk van de rassen Zyphir
en Belfor bezaaid. De volgende tabel geeft een overzicht
van de uitgezaaide rassen.
Rassensortiment zomergerst in 1975 uitgezaaid
in van het areaal
ras
Nederland
zuidwest, klei
Mazurka
26
sporadisch
Berac
17
49
Aramir
14
sporadisch
Pirouette
12
25
Zephyr
8
14
Belfor
8
Delisa
3
10
Diversen
12
2
Inmiddels werd Pirouette als brouwgerst in de 51ste
Rassenlijst opgenomen. Van oogst 1975 werden reeds
grote kwanta, grotendee s niet bevredigend resultaat
verwerkt.
IR. N. A. BOR
Proefstation voor
de Akkerbouw
Lelystad
Het meeste in ons land geproduceerde blauwmaanzaad
wordt vooral gebruikt bij de bereiding van maanzaad
koeken en maanzaadbroodjes in West-Duitsland, Oosten
rijk en de Verenigde Staten. Deze toepassing vraagt zaad
van een bijzonder goede kwaliteit wat verkregen kan
worden door extra zorg bij het oogsten, drogen en be
waren.
PERSPECTIEVEN
TN de jaren 19561959 is het areaal blauwmaanzaad
4.000 tot 6.000 ha geweest. Daarna is de animo om
dit gewas te telen sterk teruggelopen onder invloed van
de lage prijzen in de jaren 19601964. De lage prijzen
zijn voornamelijk veroorzaakt door de grote aanvoer van
blauwmaanzaad uit de Oostbloklanden. Sinds 1966 is de
gemiddelde marktprijs van blauwmaanzaad aanzienlijk
aangetrokken. Toch is het areaal door de grote arbeidsbe-
hoefte o.a. als gevolg van de moeilijk uit te voeren on-
kruidbestrijding slechts langzaam uitgebreid tot 880 ha in
1971. In 1972 is het middel Asulox beschikbaar gekomen
voor de onkruidbestrijding in blauwmaanzaad, waardoor
de teelt aanzienlijk gemakkelijker is uit te voeren. Ook de
prijzen zijn verder aangetrokken, waardoor deze teelt
weer economisch aantrekkelijk is geworden; de opper
vlakte is daardoor weer toegenomen tot 2.000 ha. Het
prijsverloop zal in de komende jaren afhangen van het
areaal blauwmaanzaad en de hoeveelheid die geëxpor
teerd wordt vanuit de Oostbloklanden. Het afgelopen jaar
is de oogst in Polen en Roemenië tegengevallen, waar
door er praktisch geen zaad voor export beschikbaar is
geweest. De prijzen zijn daardoor, ondanks het voor ons
land vrij grote areaal, toch sterk gestegen. Een en ander
wordt geïllustreerd door de gegevens in de volgende
tabel.
Verwacht mag worden dat er dit jaar in de Oostblok
landen meer zal worden uitgezaaid Het zeer hoge prijs-
nieveau van deze winter lijkt volgend jaar dan ook niet
haalbaar. Maar bij een hectare-opbrengst van ca 1.400
kg en een prijs van 2,— per kg ligt het saldo bij on
geveer 2.000,waardoor blauwmaanzaad met graan
gewassen kan concurreren. Het verleden heeft geleerd
dat een te sterke uitbreiding van het areaal onherroepe
lijk leidt tot lage prijzen.
Blauwmaanzaad, weer een gewas van betekenis?
ZAAITECHNIEK
DLAUWMAANZAAD is een gewas dat de hoogste op-
brengst geeft als het vroeg gezaaid wordt. Het stelt
echter hoge eisen aan (het zaaibed. Vroeg zaaien mag
daarom niet ten kosten gaan van de bereiding van een
goed zaaibed.
Momenteel is er één ras beschikbaar: Marianne. Hier
van is bij gunstige omstandigheden een hoeveelheid
zaaizaad van 800100 gr voldoende om het gewenste
plantaantai van 80100 per m2 te verkrijgen. Om deze
lage hoeveel', eid zaaizaad te kunnen zaaien is het gebruik
van fijnzaad wieltjes die bij elke nokkenradzaaimachine
apart te krijgen zijn mogeiijk, of men kan mengen met
andere zaden of met dood zaad. Bij een goed zaaibed
kan een mengsel van 1.000 gram blauwmaanzaad met 6
kg witte klaverzaad goede resultaten geven. Op gronden
die daarvoor gevoelig zijn kan door het optreden van
korstvorming de opkomst van het blauwmaanzaad slecht
zijn. De bijgemengde witte klaver is dan in staat een
eventueel gevormde korst te doorbreken. Ook is het mo
gelijk 1 kg blauwmaanzaad gemengd met 8 kg veld-
beemdzaad uit te zaaien; blauwmaanzaad is een goede
dekvrudht voor graszaad
ONKRUIDBESTRIJDING
]YE chemische onkruidbes^-ijding in blauwmaanzaad
kan worden uitgevoerd met Asulox. Dit middel kan
zowel vóór als na opkomst worden toegepast in een do
sering van 6 1/ha in 600 1. water. Bij deze bespuitingen
kan enige groeiremming van het gewas optreden zodat
enige opbrengstderving mogelijk is
Bij toepassing direct na zaaien moet het middel zo
kort mogelijk na het zaaien worden gespoten, omdat er
anders gevaar is voor uitdunning van het gewas- De
onkruiden duist, straatgras en muur worden goed be
streden maar de werking op herderstasje, witte ganze-
voet en zwarte nachtschade is zwak.
Bij toepassing na opkomst wordt Asulox gespoten op
een afgehard gewas van 5 cm hoogte of meer, bij voor
keur onder zonnige, warme weersomstandigheden. Bij
deze toepassing worden met name witte krodde en klein
hoefblad goed bestreden, terwijl de werking op duist en
straatgras onvoldoende is.
Eventueel ondergezaaide veldbeemd, gewoon rood-
zwenk of witte klaver verdragen Asulox siecht. Karwij
verdraagt vrij goed de toepassing na het zaaien, alhoe
wel schade aan het gewas niet is uitgesloten.
Arealen en prijzen van blauwmaanzaad in Nederland.
Jaar
Areaal in ha
Gemiddelde beursprijs in guldens
per 100 kg per kalenderjaar.
1965
1966
577
151
1967
211
150
1968
130
220
1969
431
225
1970
634
245
1971
882
195
1972
1160
162
1973
2099
197
1974
1464
302
1975
2141
326
