Nu.
VLASTEELT HERA OOGSTZEKERHEID!
ONDERNEMINGSVORM
EN HET RECHT
De persoonlijke onder
neming
Pootgoedvoorziening
bij de consumptieaardappelteelt
Ir J. F J. HOEFMANS,
S. E. V.—L. T. B.
Advertentie IM
Wat is een persoonlijke onderneming?
Deze vraag is het gemakkelijkst te beantwoorden door
te vertellen dat er nog een andere vorm is namelijk een
ondernemng in de vorm van een rechtspersoon. De N.V.
(Naamloze Vennootschap), de B.V. (Besloten Vennoot
schap), de Coöperatieve vereniging, de Stichting e.a. zijn
rechtspersonen.
Het ié duidelijk dat deze constructies dingen zijn, dus
geen personen. Aan deze constructies hebben we echter
een aantal rechten en verplichtingen toegeschreven die
personen ook hebben. In het rechtsverkeer, zoals we dat
dan uitdrukken is de B.V. evenals de anderen, een rechts
persoon. Een duidelijk verschil tussen een gewoon per
soon en een rechtspersoon zit hem in de vertegenwoor
diging.
Omdat een rechtspersoon een constructie ofwel een
ding is, moet steeds iemand namens een rechtspersoon
optreden. Een gewoon natuurlijk persoon treedt meestal
zelf op. Als hij dat wil, dan kan hij zich laten vertegen
woordigen.
Een gewone eenmanszaak is een persoonlijke onder
neming. Verder zijn er de maatschap, de vennootschap
onder firma en de commanditaire vennootschap. Deze
laatste drie zijn tevens samenwerkingsvormen.
WELKE VERSCHILLEN?
1YE verschillen tussen de natuurlijk^ persoon man)
en een rechtspersoon ding) zijn nogal verre
gaand. Niet alleen juridisch maar ook financieel, fiscaal
en wat "betreft de sociale verzekeringen. Ook zijn er
verschillende gevolgen bij vererving. Eén van de duide
lijke verschillen is de aansprakelijkheid. Een persoonlijk
ondernemer is met zijn hele hebben en houden aan
sprakelijk voor zijn doen en laten. Er is geen verschil
tussen iemand, die een onderneming drijft en iemand
die dat niet doet.
Een leverancier van het bedrijf kan behalve op het
bedrijf ook verhaal zoeken op de privé-bezittingen van
de betrokkene wanneer die er tenminste zijn. Voor een
privé-leverancier geldt hetzelfde. Ook bij de maatschap,
de vennootschap onder firma, meestal firma genoemd
en de commanditaire vennootschap is dat zo. Wel wordt
veelal aangenomen dat de firma een afgescheiden ver
mogen bezit. Dat kan dan een voordeel voor de schuld
eisers var. de zaak zijn. Bij rechtspersonen zoals bijvoor
beeld een B.V. is de aansprakelijkheid beperkt tot de
bezittingen van de B.V.
Een voorbeeld ter verduidelijking: Iemand richt een
B.V. op waarin hij de helft van zijn bezittingen inves
teert De andere helft heeft hij zelf. Wanneer de B.V.
eens failliet gaat dan heeft deze man slechts de helft
van zijn vermogen, namelijk de helft die in de B.V. zat,
verloren.
Dat lijkt misschien aantrekkelijk. Je zou op deze wijze
nooit alles tegelijk kwijt zijn. Het is duidelijk dat een
bank minder ver gaat met de financiering wanneer men
de aansprakelijkheid beperkt.
MAATSCHAP OF FIRMA
WE hebben la-ten zien dat er een groot verschil was
tussen persoonlijke ondernemingsvormen en rechts
personen. Thans zullen we de maatschap en de vennoot
schap onder firma (v.o.f.) vergelijken. Beide zijn per
soonlijke ondernemingsvormen. Het zijn geen rechtsper
sonen, zoals wel eens wordt gedacht. We noemden
ook nog de commanditaire vennootschap. Die komen
we in de Land- en Tuinbouw echter weinig tegen- We
beperken ons dus tot de vorengenoemde rechtsvormen.
DE FIRMA
1YE firma is een bijzonder soort maatschap. De omschrij-
ving van een maatschap luidt: „De overeenkomst
tussen twee of meer personen waarbij deze zich verbin
den om iets in gemeenschap te brengen met de bedoe
ling het daaruit ontstane voordeel samen te delen". Dat
iets, kan dus ook een onderneming zijn-
De omschrijving van de firma luidt: „De vennootschap
onder firma is de maatschap tot uitoefening van een
onderneming onder een gezamenlijke naam". In de land
en tuinbouw gaat het echter steeds om een onderne
ming. Het enige verschil is dan nog de gezamenlijke
ren (zoals leveranciers) duidelijk is geregeld. Hier is een
firma op zijn plaats. Een firma die geregistreerd is bij
de Kamer van Koophandel uiteraard.
Bij samenwerking tussen vader en zoon gaat het om
geleidelijke bedrijfsoverdracht en dan is de maatschap
meestal de aangewezen vorm. Vader zal intern de ver
antwoording voor zijn zoon blijven aanvaarden ook al
is naar buiten de vader slechts voor zijn deel aanspra
kelijk en niet voor het geheel. Bovendien is het een
tijdelijke zaak De zoon is te zijner tijd de opvolger.
We hebben thans aangegeven dat een duidelijk uit
gangspunt wordt gevonden in het doel van de samen
werking. Geleidelijke bedrijfsoverdracht is een heel
andere situatie dan de bedoeling om zo lang mogelijk
gezamenlijk een bedrijf te voeren.
OP PAPIER ZETTEN
HAN belang is steeds bij de maatschap en de firma
om de zaken goed op papier te zetten. In de wet
is namelijk op dit terrein bijzonder weinig geregeld. Het
is dus van groot belang dit zelf te doen. Een samenwer
kingsverband zonder kontrak! is een onding voor de
partijen. In de kontrakten moeten allerlei zaken goed
geregeld worden in verband met de toekomst, zoals:
wat wordt ingebracht en op welke wijze (eigendom,
economisch belang of gebruik en genot). Hiervoor
zijn de uitgangspunten bij een maatschap tussen va
der en zoon geheel anders dan bij een firma als
horizontale samenwerk ngsvorm;
naam. Door wel of niet een gezamenlijke naam te kie
zen, zouden we reeds een keuze maken tussen de maat
schap of de firma. Het is duidelijk dat we de keuze zul
len moeten laten afhangen van de echte verschillen die
er tussen de maatschap en de firma zijn.
Het verschil zit hem in de aansprakelijkheid.
Bij de maatschap is ieder der partijen voor een gelijk
deel aansprakelijk voor de handelingen van de maat
schap. Bij de firma: elke vennoot is hoofdelijk aanspra
kelijk voor het geheel.
Nu is het mogelijk de handelingsbevoegdheid van een
vennoot te beperken. Deze beperkingen moeten in het
handelsregister (bij de Kamer van Koophandel) staan
ingeschreven, anders werken ze niet. Sinds 1 januari
1970 is het wettelijk verplicht op zakelijke corresponden
tie het nummer van inschrijving bij de Kamer van
Koophandel te vermelden. Het handelsregister is publiek.
WANNEER MAATSCHAP, WANNEER FIRMA?
DIJ een horizontale samenwerking, bijvoorbeeld twee
broers die samenwerken, en handelsbedrijven is
het van belang dat de positie ten opzichte van krediteu-
hoe worden de gevolgen van arbeidsongeschiktheid
geregeld;
welke bevoegdheden hebben de partijen;
hoe wordt het inkomen verdeeld;
wie kan toetreden;
wanneer eindigt de overeenkomst en wat gebeurt er
bij de verschillende wijzen van beëindiging;
hoe wordt het risico van vroegtijdig overlijden ge
regeld;
worden wijzigingen kontraktueel vastgelegd, en
hoe moet het bedrijf in de toekomst uitgebouwd
worden?
ADVIES
WANNEER u plannen heeft om tot een of andere
samenwerkingsvorm over te gaan, neem dan
eerst kontakt op met de E. S. V.-er van de Z. L. M.
in uw werkgebied. Die zal, zonodig in samenwer
king met andere diensten en deskundigen u zo
goed mogelijk informeren en van advies dienen.
(Vervolg van pagina 7)
SNIJDEN VAN POOTGOED
Bij gebruik van grof pootgoed, vanaf de maat 45/55,
is overlangs doorsnijden van de knollen in principe
gunstig. Men verkrijgt hiermee meer stengels per knol
en bovendien een betere slenge:vercleling in de rij, waar
door met wat minder pootgoed kan worden volstaan.
Praktisch kleven er aan snijden echter nogal wat be
waren. Het snijden /.elf vraagt veel arbeid, terwijl het
lautoiaot i- ch poten van knolhelften als regel niet -goed
■r..'golijk is. Ook neemt de kans op het optreden van
V ..sarumrot bij .snijden toe. Al met al vormt snijden van
pootgoed dan ook nauwelijks een bruikbaar alternatief.
POOTGOEDVOORBEHANDELING
Nu het pootgoed zo duur is, is het zeker zaak dit zo
goed mogelijk voor te behandelen, om tot een zo groot
mogelijk aantal stengels per knol te komen. Dit laatste
kan men bereiken door poters die koud zijn bewaard
tijdig op te warmen. Eer, warmtestoot ca. 1 week voor
het poten levert als regel de meeste stngels. Deze werk
wijze heeft echter het nadee. dat de kieming moeilijk in
de hand is te houden, als 'bet poten vanwege slecht weer
geruime tijd moet worden uitgesteld. In dit opzicht is
het vei iger om de knollen vanaf ca. half maart lang
zaam te laten oplopen. Ook een keer afkiemen 1 week
voor het poten beïnvloedt het aantal stengels als regel
positief. Afkiemen heeft echter het bezwaar dat de kans
op Fusariumrot toeneemt.
Welke methode men ook kiest, in elk geval moet
worden voorkomen dat het pootgoed koud, b.v. direct uit
de mechanische koeling in de grond komt. Dit leidt tot
slechte opkomst met weinig stengels en als regel tot een
langzame beginontwikkeling.
Bij het streven naar zoveel mogelijk sterke stengels
per poter verdient ook de bestrijding van kno.ziekten
aandacht. Als niet met kwik is ontsmet, kan een behan
deling van de poters in de pootmachine met middelen als
b.v Mancoseb en Bavistin M een aantasting door Rhizoc-
tonia goed tegengaan. Bovendien beperkt men hiermee
waarschijnlijk tevens de kans op aantasting van de knol
len door Fusarium.
TENSLOTTE
Nu er de laatste jaren steeds telers in moeilijkheden
komen met hun pootgoedvoorziening, komt de vraag
naar voren of dit niet kan worden vermeden.
Tijdige afspraken, bijvoorbeeld in de vorm van (meer
jarige) contracten met de handel, verdienen onzes in
ziens hierbij meer aandacht. Niet alleen is men dan re
delijkerwijs verzekerd van voldoende uitgangsmateriaal,
maar tevens loopt men een geringer prijsrisico.
