Nu.
UIEN
vooreen beter
bewaar
resultaat
REIXA BLUFT
ROYAL SLUIS
De besloten vennootschap
met beperkte
aansprakelijkheid
27
B. J TE PASKE
Econ. Soc. Voorl.
Sinds in 1971 de besloten vennootschap (B.V.) als
rechtsvorm in werking is getreden, bestaat er in agrari
sche kring belangstelling voor in die zin dat sommigen
zich wel eens afvragen: „Past deze rechtsvorm ook in on
ze situatie en wat zijn de voor- en nadelen?"
Voorop moet worden gesteld dat aan dit onderwerp
zeer veel haken en ogen zitten en het zal derhalve niet
mogelijk zijn om in enkele artikelen alle facetten daarvan
te belichten. Het onderwerp vraagt bovendien een grote
mate van deskundigheid, teneinde in bepaalde konkrete
situaties tot een weloverwogen advies te kunnen komen.
Het raadplegen van diverse specialisten op dit tèrrein is
dan ook noodzakelijk om een juiste beslissing te kunnen
nemen.
WAT IS EEN BESLOTEN VENNOOTSCHAP?
IJE
B.V. is een vennootschap:
- met rechtspersoonlijkheid, d.w.z. dat zij onder eigen
naam zelfstandig aan het rechtsverkeer deelneemt;
- met een in aandelen verdeeld kapitaal, hetgeen be
tekent dat de deelgenoten een bepaalde waarde aan
geld en/of goederen inbrengen waarvoor zij aandelen
ontvangen;
- waarbij geen aandeelbewijzen mogen worden uitge
geven (deze beperking is opgenomen omdat het aan-
deeibewijs in de praktijk wel wordt igezien als een
soort waarde-papier waarmee het aandeelhouder
schap zou kunnen worden overgedragen);
- waarbij de aandelen niet vrij overdraagbaar zijn (de
overdraagbaarheid moet in de statuten worden gere
geld);
- waarbij de aandeelhouder niet persoonlijk aanspra
kelijk is voor hetgeen in naam van de vennootschap
wordt verricht en
- waarbij de vennoten niet gehouden zijn boven het be
drag dat op hun aandelen behoort te worden gestort,
in de verliezen der vennootschap bij te dragen.
DE B.V. TEN OPZICHTE VAN
DE NAAMLOZE VENNOOTSCHAP
I
IYE B.V. kenmerkt zich ten opzichte van de open
naamloze vennootschap (N V.) vooral door het niet
vrij verhandelbaar zijn van aandelen alsmede dat geen
aandelen aan toonder mogen worden uitgegeven. De
RIVATO
POSTBOX 22 - ENKHUIZEN - HOLLAND - TEL. 02280-2741
B.V. vertoont derhalve enige overeenstemming met de
vroegere familie N.V. Het feit dat N.V.'s thans hun jaar
rekening op de voorgeschreven wijze moeten laten op
maken, laten kontroleren en publiceren, heeft tot gevolg
gehad dat veel van deze familie-vennootschappen zijn
omgezet in een B.V. Voor de B.V. bestaat n.l. geen publi-
katieplicht, tenzij het balanstotaal meer is dan acht mil
joen en er bovendien meer dan honderd werknemers in
dienst zijn. Ook de kontrole van de jaarrekening behoeft
niet door een register-accountant te geschieden, tenzij
het geplaatste aandelenkapitaal 500 000,of meep-be-
draagt.
Het omzetten van een eenmanszaak, van een maat
schap of van een vennootschap onder firma (v.o.f.) in
een B.V. kan verschillende motieven hebben en zal als
regel sterk afhankelijk zijn van soort, omvang, risiko's en
winsten der onderneming alsmede van diverse persoon
lijke omstandigheden van de ondernemer. Hierbij kun
nen overwegingen van aansprakelijkheid een rol spelen,
van sociale verzekeringen, van bedrijfsopvolging alsme
de overwegingen van fiskale aard. In het hierna volgen
de wordt op enkele mogelijke doeleinden nader ingegaan.
B.V. EN AANSPRAKELIJKHEID
AANGEZIEN de B.V. als rechtspersoon zelf drager van
rechten en plichten is, wordt de aansprakelijkheid
voortvloeiende uit de bedrijfsvoering, beperkt De aan
deelhouders zijn tegenover derden niet aansprakelijk
voor de schulden van de B.V. Hun risiko bedraagt ten
hoogste het bedrag van het geplaatste aandelenkapitaal.
De aansprakelijkheid van de ondernemer in privé is dus
uitgesloten. Dit laatste heeft evenwel slechts betekenis
voorzover de ondernemer naast bedrijfsvermogen ook
nog ander privé-vermogen heeft.
Deze afscherming van privé-vermogen kan belangrijk
zijn als een bedrijf wordt geëxploiteerd met grote risi
ko's. Ook zou deze afscherming het aangaan van huwe
lijkse voorwaarden overbodig maken.
Bovengenoemde aansprakelijkheid heeft in de agrari
sche sektor echter geen grote betekenis. Immers voor het
aantrekken van risiko-dragend kapitaal zal de bank als
regel toch in privé weer zekerheid verlangen van de di
rekteur/groot-aandeelhouder en eventueel ook van zijn
vrouw.
B.V. EN SOCIALE VERZEKERINGEN
IpJRHAALIDELIJK blijkt dat met name buiten de
agrarische sektor veel zelfstandigen hun bedrijf
(eenmanszaak) omzetten in een B.V. Dit verschijnsel is
waarschijnlijk lang niet altijd gebaseerd op het behalen
van fiskaal voordeel, maar heeft vermoedjijk als voor
naamste achtergrond dat de betrokken ondernemers zich,
evenals de loontrekkenden, beschermd willen weten door
de sociale werknemers-ver zekeringen- Maar ook in geval
van meer winstgevendheid, waar het fiskaal wel aan
trekkelijk is om op de B.V.-vorm over te gaan, zijn on
dernemers blijkbaar bereid het belastingvoordeel te be
steden aan de duurderde, maar dan ook waardevolle
werknemers-verzekeringen.
advertentie IM
Indien de ondernemer van een agrarisch bedrijf er wat
in ziet om zijn eenmanszaak om te zetten in een B.V., be
tekent dat voor hemzelf dat hij in deze zaak wellicht zal
optreden a's direkteur/groot-aandeelhouder. In deze
funktie wordt hij als werknemer aangemerkt, ontvangt
een salaris en is eveneens verzekerd krachtens de sociale
verzekeringswetten die voor loontrekkenden van toepas
sing zijn. Tevens kunnen hem ten laste van de winst pen
sioenrechten worden toegekend en kan hij voor zijn
vrouw een weduwenpensioen afsluiten. Voorzover de di
rekteur/groot-aandeelhouder meer dan de helft der aan
delen bezit, valt hij niet onder het bedrijfspensioenfonds
voor de landbouw. Wel heeft hij de mogelijkheid om in
privé lijfrentepremies af te trekken tot een bedrag van
7.500,per jaar. Deze mogelijkheid heeft overigens ook
de zelfstandige met een eenmanszaak.
DE PREMIES
UET feit dat de direkteur/groot-aandeelhouder onder
de werknemersverzekeringen valt, kan zowel een
plus- als een minpunt zijn, afhankelijk van de vraag hoe
men ihet bekijkt. Uitgaande van de huidige hoge infla
tiegraad kan men stellen dat het niet meer mogelijk is
om zich op partikuliere basis (b.v voor een arbeidson
geschiktheidsverzekering) voldoende te dekken.
Advertentie IM
Indien een ondernemer van zeg 40 jaar nu arbeidson
geschikt wordt en hij heeft op dit moment een redelijke
arbeidsongeschiktheidsverzekering lopen met een klim
mende rente van 4 (het huidige maximum), dan zou
men eens moeten berekenen hoeveel zijn koopkracht in
20 jaar tijds daalt bij een geldontwaarding, zoals wij die
nu al een reeks van jaren kennen. In geval van verplich
te verzekering voor loontrekkenden speelt dit probleem
niet omdat de uitkeringen uit de W.A.O. welvaartsvast
zijn. De keerzijde van de medaille is evenwel (en dat
zou dan het minpunt zijn) dat voor deze werknemers
verzekeringen Loge premie's moeten worden afgedra
gen. Bij een salaris van 30.000 ca. 6.630 en bij een sa
laris van ƒ40.000 ca 8.550 premie. Aangezien de loon
grens voor het ziekenfonds momenteel (1975) ƒ27 550
bedraagt, vallen deze salarissen niet meer onder de
verplichte ziekenfondsverzekering. Uiteraard is hier ook
geen premie voor berekend. De desbetreffende direkteur
zal voor ziektekosten een particuliere verzekering moe
ten afsluiten.
A.A.W. EN FISKALE OUDEDAGS-RESERVE
IN verband met het ingediende wetsontwerp Algeme-
ne Arbeidsongeschiktheidsverzekering (A.A.W.) in
houdende een volksverzekering voor arbeidsongeschikt
heid, komen de voorgaande pms- en minpunten weer
in een enigszins ander licht te staan. Naar verwachting
zal deze wet een bodemvoorziening geven op basis van
de A.OW.-uitkeringen, nadat de betrokkene een jaar
arbeidsongeschikt is geweest. De zelfde kan zich desge
wenst voor het risiko van het eerste jaar dus zelf ver
zekeren, alsmede voor een aanvullende uitkering na het
eerste jaar van arbeidsongeschiktheid- Deze uitkerin
gen zijn echter niet waardevast. De direkteur van de
B.V. daarentegen valt gedurende het eerste jaar van
ziekte onder de werkingssfeer van de ziektewet en
daarna onder die van de W.A.O. die wel waardevast is.
Bovendien kan hij aanspraak maken op kinderbijslag
voor de eerste twee kinderen, waarvoor hij dan echter
ook premie K.W.L. moet betalen. Het zal duidelijk zijn
dat voor zelfstandigen met een gemiddelde winst van
omstreeks ƒ30.000, de premielast al gauw een bezwaar
zal zijn om op grond daarvan te kiezen voor de B.V.
Voor dit doel komen winsten van boven 50-000 eerder
in aanmerking.
Voorts is de mogelijkheid om aan de direkteur ten
laste van de winst pensioenrechten toe te kennen, voor
de kleinere B.V. nauwelijks meer een pluspunt, met na
me nu ook voor de zelfstandige ondernemer de zgn fis-
kale oudedags-reserve van toepassing is.
B.V. EN BEDRIJFSOPVOLGING
EEN B.V. wordt voor onbepaalde tijd aangegaan en
blijft in stand, ook na overlijden of uittreden van
ee.n aandeelhouder en is dus niet zoals een v.o.f.
eenzijdig opzegbaar. Slechts de algemene vergadering
van aandeelhouders kan de B.V. ontbinden. Eén en ander
is van belang voor het voortbestaan van de onderne
ming. Stel er zijn meer kinderen, één zoon wordt be
drijf sop volger, terwijl de andere kinderen buiten het
bedrijf werken- Als er geen B.V. is zouden de andere
kinderen, na het overlijden van de ouders, moeten wor
den uitgekeerd, maar in geval van een B.V. zouden zij
aandelen uit de boedel toebedeeld krijgen, zodat er geen
geld uit de onderneming vrijgemaakt behoeft te worden.
PRIORITEITS AANDELEN
F de B.V. kan men, door het scheppen van een klein
pakket prioriteitsaandelen, koncentratie van zeg
genschap mogelijk maken en daarmee de positie van de
zoon-bedrijfsopvolger veiiig stellen. In een dergelijk ge
val is het niet noodzakelijk dat de zoon de helft van de
aandelen moet bezitten om de onderneming te kunnen
voortzetten. Ook in geval de zoon-bedrijfsopvolger een
belangrijke bijdrage levert in het tot stand komen van
winst, zal men voorzieningen moeten treffen die voor
komen dat niet uitgekeerde winsten, toekomstige waar
destijgingen, alsmede open- en stille reserve's, uitslui
tend ten goede komen aan de direkteur/groot-aandeel
houder. Dit is n.l. het geval als de direkteur vrijwel alle
aandelen in bezit heeft, die intussen aanzienlijk in waar
de kunnen stijgen. Men kan dit oplossen door de waar
destijging aan een beperkt aantal afzonderlijke aande
len te doen toekomen, welke zodanig over vader en zoon
worden verdeeld dat ook de zoon het hem toekomende
deel van de waardestijging krijgt. Dit betekent dat de
koerswaarden tussen de verschillende aandelen uiteen
gaan lopen.
ONGUNSTIG RENDEMENT VOOR NIET-OPVOLGEN
DE KINDEREN
UET probleem dat zich bij de bedrijfsopvolging in de
agrarische sektor voordoet, is, dat men enerzijds
dé positie van de zoon-bedrijfsopvolger veilig wil stellen
en dat men anderzijds de andere kinderen niet wil dupe
ren Herhaaldelijk blijkt echter dat het moeilijk is om
aan beide doeleinden recht te doen. Dit wordt in hoofd
zaak veroorzaakt door een ongunstig rendement in de
agrarische sektor. Zolang deze situatie voortduurt zal
het voor een billijke verdeling van de erfenis niet veel
uitmaken of de ouders een persoonlijke onderneming na
laten, dan wel het aandelenpakket van hun B V. Hierby
dient te worden aangetekend dat ingeval van de B.V. de
direkteur veel invloed kan uitoefenen o.a. op het rende
ment voor de overige aandeelhouders. Vanuit dit oog
punt gezien is een B.V. voor de niet-opvolgende kinderen
niet aantrekkelijk.
In een volgend artikel zullen diverse fiskale overwe
gingen aan de orde worden gesteld.
