De AKF
drainmaster serie S
betere en goedkopere drainage. De eindbuizen moeten ca.
10 cm boven het gemiddelde daarvan uitmonden. De grond
waterstand is mede afhankelijk van die onderlinge afstand
der sloten, de duur, én de intensiteit van de regenval en de
doorlatendheid van de grond. De grondwaterstand in de
loop van het jaar laat in de winter een bolle, in de zomer
een holle stand zien. Na een regenbui zal het regenwater
wegzakken naar het grondwater, zodat de grondwaterspie
gel stijgt en de afstand tussen maaiveld en grondwaterspie
gel drooglegging) kleiner wordt.
Door toepassing van drainage wordt een grotere droog
legging verkregen over het gehele perceel, omdat de drain-
reeks het waiter direkt afvoert en een verdere stijging van
het grondwater voorkomt.
Het overtollige water beweegt zich door de grond volgens
banen naar de drainreeksen. Deze stroombanen vertonen
ongeveer het beeld zoals in fig. 4 is weergegeven en komen
aan de onderzijde van de drainbuis uit. Slechts de regen die
direkt boven de drainbuis op het maaiveld valt, zakt verti
kaal naar beneden en bereikt zonder omwegen de drain-
reeks. Door ondoorlatende lagen in het profiel verandert
die vorm van de stroombanen en wordt ook de snelheid,
waarmee het water wordt afgevoerd, beïnvloed. De max.
te draineren oppervlakte in ha voor verschillende buistypen
bij een verhang van 10 cm/100 m en een afvoer van 7 mm
is als volgt:
Buiten- Binnen- De te draineren
diameter diameter oppervlakte in
in cm in cm ha
Gebakken buis
7,2
5,0
0,47
11,0
8,0
1,76
16,0
12,0
5,10
Gladde plastiek buis
5,0
4,8
0,43
7,0
6,7
1,02
Plastiek ribbelbuis
5,0
4,4
0,24
6,0
5,4
0,40
6,5
5,7
0,47
8,0
7,2
0,87
10,0
9,2
1,70
12,5
10,6
3,40
Een belangrijk voordeel van diep draineren is, dat de
grond in een regenperiode veel water kan bergen, alvorens
de grondwaterstand tot een ongewenste hoogte zal stijgen.
Diep draineren levert een groter gesloten waterberging. De
diepte wordt echter beperkt door de kosten van het grond
verzet en de afwateringsmogelijkheden. Door een ondiepe
drainage is ook een goede drooglegging te handhaven, maar
de reeksen komen dan dichter bij elkaar te liggen, hetgeen
weer andere kosten met zich meebrengt.
De Cultuurtechnische Dienst stelt voor drainage-ontwer
pen de eis, dat voor gras- en bouwland de drainreeksen zo
diep worden gelegd, dat de drooglegging tussen de drains
niet kleiner wordt dan 40, resp. 50 cm bij een afvoer van
10, resp. 7 mm neerslag per etmaal voor grasland, resp.
bouwland. Om aan deze eisen van drooglegging en grond
bewerking te voldoen, worden de reeksen veelal 90 100 cm
benedien het maaiveld gelegd. Daarbij is bij ondiepe drainage
Ribbebuis vooromhuld met grofvezelige turfmolm.
de kans op stukvriezen of vernieling door de wieldruk van
zware werktuigen, groot. Aan het boveneind van de reeks
worden de buizen tenminste 70 cm beneden het maaiveld
gelegd.
DE DRAINHELLING
||OEWEL het theoretisch voor een goede ontwaterende
werking van een drainreeks niet noodzakelijk is, de
reeksen hellend te leggen, wordt in de praktijk een helling
gegeven van 0.10 tot 0,25 of 10 tot 25 cm per 100 m. Deze
helling diient om het water in de reeksen snelheid te geven,
zodat de waterafvoer uit de reeksen in overeenstemming is
met de aanvoer via de stootvoegen en de afzetting van vaste
deeltjes wordt tegengegaan. Ondanks dit praktische voor
deel komt ook de horizontale drainage voor, b.v. indien het
verschil tussen maaiveld en de voor drainage bepalende
slootwaterstand zo gering is, dat geen verval kan wordien
gegeven. De reden kan ook zijn, dat men streeft naar een
drainage die alleen dienstbaar is aan de ontwatering, maar
ook voor de ondergrondse wateraanvoer in droge perioden.
Het geringe voordeel in grondverzet is niet doorslaggevend
voor horizontale drainage.
DOORLATENDHEID VAN DE ONDERGROND
^EZE kan redelijk nauwkeurig worden bepaald^ waarna
de drainafstand kan worden berekend. Een door-
latendheidsbepaling en een daarbij behorende drainafstands-
berekening kan men door een cultuurmaatschappij laten ver
richten. Wanneer het kleinere oppervlakten betreft is dit
meestal verhoudingsgewijs nogal kostbaar. Men kan ook
werken met de volgende gemiddelde normen.
De nieuwste AKF Drainmaster de F 80. Een kompakte kleine
RET zijn alle machines die gezien de hoge aanschaffings-
kosten van tenminste 200.000,alleen lonend te
exploiteren zijn door Cultuurmaatschappijen, gespecialiseer
de drainagebedrijven en loonwerkers, die deze machines
voortdurend kunnen inzetten.
Dit is eveneens het geval met de nieuwste draineermachi
ne, de AKF „F 80", die medio december gedemonstreerd
werd. Met een prijs die zal komen te liggen tussen de
125.000,en 150.000,— is het beslist geen werktuig dat
zo maar „even" aangeschaft wordt!
De AKF Drainmaster „F 80" is ontworpen om een kom
pakte kleine machine te kunnen bieden, met een relatief
hoog motorvermogen, en dit voor dce gebieden waar lang
en groot transport problemen kan geven. Het ontwerp van de
,;F 80" is gericht op: minder onderhoud, komfort voor de
machinist, meer automatiseringsfaciliteiten en daarbij een
machine die een grote verscheidenheid van arbeidsomstan
digheden aan kan.
In het ontwerp zijn de bij de AKF opgedane praktijkerva
ringen en de meest modlerne konstruktietechnieken toege
past. De machine is uitgerust met een 148 pk Ford 6 cylinder
Dieselmotor, een vermogen dat door toepassing van bepaalde
voorzieningen in het hydraulisch systeem altijd optimaal
benut wordt. Nieuw zijn:
Zware kleigronden, zeer fijnzandige zavelgronden en fijn-
zandige leem- of slibhoudende zandgronden hebben meestal
een slechte doorlatendheid, waardoor de drainafstanden bij
een draindiepte van b.v. 1 meter ongeveer 10 meter bedra
gen.
Niet te zware klei- en zavelgronden hebben een betere
doorlatendheid. Hier bedragen de drainafstanden bij een
diepte van b.v. 1 meter 10 tot 20 meter.
De meeste zandgronden hebben een goede doorlatendheid
Voor deze gronden gelden dirainafstanden bij een draindiepte
van b.v. 1 meter van 15 tot 25 meter en meer.
AFDEK- EN OMHULLINGSMATERIAAL
A FDEK- en omhullingsmateriaal worden om drie redenen
gebruikt, n.l. als filter om inspoeling van gronddeel-
tjes tegen te gaan, ter vergroting van de buitendiameter,
waardoor de werking van de drain beter wordt en het bieden
van bescherming tegen het stukgaan van de buizen bij het
in de sleuf vallen van harde kluiten.
Afdekmateriaal wordlt tijdens het leggen op de drains aan
gebracht. Het kan bestaan uit: losse turfmolm, heide, schel
pen, vlasband, turfband, cocosband, glasvliet. Met omhul
lingsmateriaal worden vooral de ribbelbuizen omwikkeld.
Het kan bestaan uit: vlasvezelband, turfband, turfmolm,
cocosband, glasvlies en nylondoek.
Met uitzondering van glasvlies en nylondoek, bestaan de
afdek- en omhullingsmaterialen uit volumineus materiaal en
hebben dus een gunstige invloed op de grootte van de bui-
tendiiameter van de buis. Vanuit dit oogpunt gezien, zijn
glasvlies en nylondoek veel minder geschikt. Verder hebben
deze produkten het nadeel dat ze gemakkelijk verstopt ra
ken, vooral door ijzer, waardoor ze min of meer als een
afsluitende laag gaan werken.
Of afdek- resp. omhul 1 ingsmateriaal moet worden ge
bruikt, hangt van de ondergrond af. Bestaat de ondergrond
uit voldoende zware klei met meer dian 30 afslibbare
delen, dan is afdek- of omhillingsmateriaal niet altijd nodig;
zeker niet wanneer onder droge omstandigheden wordt ge
werkt. In andere gevallen is het gewenst om volumineus
afdek- of cmhullingsmateriaal te gebruiken. Wanneer loop-
zand aanwezig is, kan men het best omwikkelde buizen ge
bruiken. Hierdoor wordt zandinspoeling voorkomen.
CONTROLE EN ONDERHOUD VAN DE DRAINAGE
•i
JTEN goed aangelegdle drainage is een kostbaar bezit en
het is de moeite waard om zo'n kostbaar bezit goed
te onderhouden. Een eenvoudige controle is in een regen-
rijke periode eens langs de eindbuizen te lopen om te zien
of ze allemaal goed water afvoeren. Is dat niet het geval, dan
kan het zijn dat de reeks plaatselijk verstopt of sterk ver
vuild is. Bij vervuiling kan veelal het euvel met doorsteken
of doorspuiten verholpen worden. Bij verstoppang, vooral
met zandiig materiaal zal het doorspuiten moeilijk gaan en
tot opgraven moeten worden overgegaan. Schoonspuiten
geeft als regel veel betere resultaten dan doorsteken, omdat
de openingen in de buis veel beter gereinigd worden.
Schoonspuiten kan onder lage en hoge druk gebeuren.
Hoewel het principe hetzelfde is, moet toch aan de lage-
druk-methode de voorkeur worden gegeven. Wie over een
sproeimachine beschikt, kan deze voor dit werk gebruiken.
Door de handel worden complete schoonspuitinstallaties ge
leverd, bestaande uit: haspel, slang en sproeikop, welke op
de sproeimachine kunnen worden aangesloten.
machine waarin de laatste technische snufjes zijn toegepast.
De in een apart frame gemonteerde aandrijfunit (motor
en pompen).
De hydrostatische aandrijving en besturing.
Het op wringen ontlaste graaf mechanisme (door middel
van een draaibare bevestiging met het trekkerchassis
verbonden).
- Het opnemen van het trekkerchassis in het hydraulisch
systeem.
De mogelijkheid om zowel met konstante als variabele
graafhoek te werken.
Bulldozer sprocket voor regelmatige loop van de machi
ne.
Zeer royale grondberging achter de machine waardoor
breedte verstelling van de rupsen overbodig is.
1 Een graafbreedte: standaard van 18 cm, naar keuze te
verbreden tot 60 cm, graafdiepte tot 210 om.
Een vermogensverdeler die rijsnelheid automatisch aan
graafsnelheid aanpast.
Vanzelfsprekend kan ook op deze machine het Laserdiep-
teregelingssysteem met zelfzoekende ontvangers aange
bracht worden, waardoor nog nauwkeuriger en economisch
gewerkt kan worden. Alhoewel het gewicht van de draineer-
machine ca. 10.500 kg bedraagt is de gronddruk slechts
0,29 kg/cm.
NAAST gespecialiseerde apparatuur voor de chemische
en petrochemische industrie houdt de Apparaten- en
Ketelfabriek AKF b.v. te Goes zich ook bezig met het ont
wikkelen en fabriceren van grondverzetmachines. Het bij de
AKF aanwezige vakmanschap bij de produktie van velerlei
apparatuur is de inbreng voor de diversificatie die ook de
AKF ter verbreding van zijn produktieprogramma op deze
wijze in de praktijk brengt. De eerste aiktiviteit op dit ge
bied is het ontwerpen dan wel verbeteren van draineerma-
chines geweest gebaseerd op de door de AKF destijds over
genomen aktiviteiten van Van Den Ende BV Machinefabriek
en Konstruktiebedrijf te Borssele. In de afgelopen tijd zijn
verschillende typen draineermachines ontwikkeld en ge
bouwd, waarvan we willen noemen de Drainmaster Serie S,
geschikt voor het draineren in alle grondsoorten, met een
variabele graafhoek en leverbaar met motoren van 172, 200
of 250 Din pk. Een tweede type is de Drainmaster Serie V,
ontworpen voor het draineren in harde steenachtige grond
en eveneens leverbaar met de hiervoor genoemde motoren
keuze.
13
