Bietenbladoogst 1975 of:
Als het bieteblad
duur wordt
In 't kort
Mogelijkheden van
kaliaanwending
als los produkt
11
Specialist landbouwwerktuigen
en arbeid,
CAR. - Goes
Ing. T. T. MIEDEMA.
1A#E staan aan de opening van het bietenrooiseizoen
1975. Op het gebied van de suikerbietenoogst heb
ben we de laatste jaren veel veranderingen kunnen aan
schouwen. Het seizoen 1974, dat gelukkig achter ons ligt,
was uiteraard door de abominale omstandigheden anders
dan anders. De opgang van de zesrijige rooisystemen is
vorig jaar wel versneld.
Voor dit seizoen zijn door een aantal loonwerkers en
combinaties nieuwe rooimachines of -combinaties aange
schaft. De verschuiving is duidelijk in de richting van zes
rijige systemen, hoewel ook enkele twee- en drierijige
rooiers zullen worden ingezet.
Zowel voor de mensen, die met de machines moeten wer
ken, als voor de klanten zal het inzetten van een nieuw
systeem betekenen, dat erop zal moeten worden ingespeeld.
Dit inspelen betreft vooral de organisaties van het geheel
van rooien en afvoer. Bij meerrijige systemen wordt per uur
een grotere hoeveelheid bieten gekopt en gerooid, zodat een
aanmerkelijk grotere stroom produkt moet worden afge
voerd. Het is van vitaal belang, dat er voldoende wagens
beschikbaar zijn. 'De rooimachine of lader mag geen opont
houd hebben, omdat er te weinig wagens voor de afvoer
beschikbaar zijn. Mede om die organisatieproblemen het
hoofd te kunnen bieden zijn op een aantal plaatsen in Zee
land rooicombinaties opgericht, waarbij de bietentelers hun
bieten door één loonwerker laten rooien, en onderling sa
menwerken om het transport rond te krijgen.
Een dergelijke groepsvorming zou ook plaats kunnen vin
den bij de vaste (en losse) klanten van een loonbedrijf. De
organisatie van het transport kan liggen bij de loonwerker,
die daarvoor van zijn klanten moet weten of ze al dan niet
bereid zijn, om bij het transport bij collega-telers te helpen.
Voor dit bietenvervoer met een trekker en een kipwagen
kan in overleg een tarief per uur worden vastgesteld. Indien
gewenst, is het zelfs mogelijk, om een gesloten-beuzen
systeem op te zetten. Hiertoe moet wel iedere klant van
één loonbedrijf meedoen. De organisatie bij dit laatste
systeem is uiteraard ingewikkelder dan bij een verrekening
per gereden uur.
BIETENKOPPEN EN -BLAD
glETENBLADKUIL is een aantrekkelijk veevoer. Over
heel Nederland gezien is in de zomer van 1975 een
minder dan normale hoeveelheid hooi- en kuilvoer gewon
nen. In het Zuid-Westen ligt de voedierpositie mede door een
buitje op zijn tijd gunstiger dan elders. Mede hierom zullen
waarschijnlijk een groot aantal bietentelers dit jaar beslui
ten hun bietenkoppen en -hlad te oogsten in plaats van dit
onderploegen. Dit oogsten is hetzij voor eigen gebruik hetzij
voor handelsdoeleinden.
Vanouds is bekend dat bietenkoppen van een éénrijige
bunkerrooier, afgelegd in dwarszwad, met een voorlader
goed zijn te verwerken en in te kuilen. De kwaliteit van die
kuil kan goed zijn, mits niet teveel grond wordt meege-
schept en het inkuilen in een korte periode plaatsvindt. Het
inkuilen-op deze manier vergt wel relatief veel arbeid.
In enkele gebieden in Zeeland, met name in Zeeuws-
Viaanderen is op vrij uitgebreide schaal ervaring opgedaan
met het oogsten van gehakselde bietenkoppen en -blad uit
de ontbladermachine via een afvoerband op een naastrijden-
de wagen. Het blijkt, dat die gehaltes aan ZW en vre ruim
zo goed zijn als bij ongehakseld ingekuilde koppen. Boven
dien is de conservering aanmerkelijk beter. Dit is vooral in
het voorjaar duidelijk te constateren: de gehakselde kuilen
stinken niet en bevatten droog materiaal. De dieren nemen
het goed op. Zelfs in het rooiseizoen 1974 is van een aantal
percelen het gehakselde blad geoogst. De kuilen zijn goed
geslaagd.
Het is in een aantal gevallen voorgekomen, dat het ge
hakselde materiaal een hoger zandgehalte hadi dan op „nor
male" wijze ingekuild bietenblad. Deze gevallen zijn terug
te voeren op percelen, waar dieper dan nodig werd gekopt,
en op die manier losse droge grond mee werd opgezogen.
Dit wordt versterkt, als door de rooimachine uitgezeefde
grond tegen de nog niet gekopte bieten ligt.
Dit gehakselde oogsten van suikerbietenkoppen en -blad
gebeurt met de tegenwoordig vrij algemeen toegepaste ont-
Er komen dit seizoen een aantal nieuwe bieten-
rooiers in het veld.
De organisatie van de afvoer behoeft overleg
tussen loonwerker en klanten.
Het is niet onwaarschijnlijk dat het bietenblad
een goede prijs gaat „doen".
De oogst van bietenblad kan zowel met de een-
rijige als met de meerrijige systemen met ont
bladermachine plaatsvinden.
De kwaliteit van de ontbladerde ingekuilde bie
tenkoppen en -blad is goed qua conservering en
gehalte.
De afstelling van de ontbladermaihine is be
langrijkook in verband met het zandgehalte.
Voor transport over lange afstand kan per
vracht méér gehakseld materiaal worden ver
voerd in vergelijking met hele koppen en blad.
De afvoer van blad bij een zesrijige rooisysteem
vraagt over dezelfde afstand ongeveer evenveel
wagens als de afvoer van de bieten.
Onderling samenwerken biedt de mogelijkheid
het transport rond te zetten bij een gelijktijdige
oogst van suikerbieten en -blad.
Bij een goed uitgekiende organisatie is het zelfs
mogelijkde verrekening van de onderlinge hulp
voor bieten- en bladtransport met gesloten
beurs te laten plaatsvinden.
bladermachine. Deze machine kopt de bieten door middel
van klepels, die tegelijk het materiaal klein maken.
Normaal wordt het ontbladerde materiaal in een langs-
zwad afgelegd of ook wel verspreid. Om het materiaal te
kunnen oogsten moet de machine zijn uitgerust met een af-
voertransportband of een vijzel. De delen van het blad en
de koppen komen op deze manier terecht op een naastrij-
dende wagen. Deze afvoerband vergt slechts een beperkte
investering.
Als op deze manier het blad wordt geoogst, moet er in de
meeste gevallen op het perceel transportmateriaal zijn voor
zowel de bieten als de kop. Er wordt immers door de ont
bladermachine en de rooier achter elkaar aan gewerkt.
Wanneer het bietenblad wordt geoogst met als doel het
materiaal te verkopen, kan het voorkomen dat een meer of
minder grote afstand over de grote weg moet warden ge
transporteerd. Een bijkomend voordeel voor gehakseld oog
sten is dat in dat geval per vracht meer materiaal kan wor
den meegenomen. Het verkorte materiaal is veel vaster van
pakking dan „hele" koppen met blad.
In het geval van verkoop en transport moet tijdens het
rooien het blad aan de harde weg in tussenopslag worden
gestort. Het materiaal laat zich door een kraan of voorlader
gemakkelijk verwerken.
Gezien bovenstaande aspecten van de suikerbietencam
pagne verdient het aanbeveling, om met de loonwerker in
kon/takt te treden om te overleggen wat de mogelijkheden
zijn.
C.A.R. - Zevenbergen
Ing. A. M. v. d. VEEKEN
Het strooien van kali in het najaar
neemt in de kleiakkerbouwgebieden
van jaar tot jaar geleidelijk toe. De
kali apart strooien en de stikstof en
het fosfaat als NP mengmeststof toe
dienen, is belangrijk goedkoper dan
het gebruik van volledig NPK mest
stoffen. De kali los verwerken geeft
bovendien nog een extra direkt gelde
lijk voordeel.
ICALI IN HET NAJAAR EN NP MENGMESTSTOFFEN
IN HET VROEGE VOORJAAR
gLI een gescheiden bemestingssysteem, waarbij de kali
in de vorm van kali 60 in het najaar wordt toege
diend en een NP meststof in het voorjaar, bedraagt het
direkt geldelijk voordeel ten opzichte van het gebruik van
volledige NPK mengmeststoffen gemiddeld 30,40,
per ha. Dit geldt dan voor gewassen die een vrij zware be
mesting vragen zoals bijv. aardappelen en suikerbieten en
op basis van gelijke hoeveelheden aan stikstof, fosfaat en
kali. Voor een bedrijf van 40 ha met die helft aan rooi-
vruchten, aardappelen en suikerbieten, betekent dat een
direkt geldelijk voordeel van 600,tot 800,
De kosten voor het opzakken van de kunstmest inklusief
de plastikzakken bedragen 1,50 per 100 kg meststof.
Voor een akkerbouwbedrijf waar, afhankelijk van de groot
te, 10 k 12 ton kali 60 gestrooid moet worden, is dit 150,
tot 180,—. Weliswaar is deze marge tussen los en gezakt
produkt niet zo erg groot, maar zij zal door prijsstijgingen
van plastik en arbeid en de toekomst zeker groter worden.
Bovendien hoeft dit niet alleen voor de kali te gelden. Het
is evenzeer denkbaar voor stikstof- en 'fosfaatmeststoffen.
Ook deze produkten kunnen immers in principe los wordien
verwerkt.
WAT ZUN DE MOGELIJKHEDEN?
|N overleg met de kunstmesthandel zijn er in principe
verschillende mogelijkheden ontworpen voor losse
verwerking van kali. We zullen ze even noemen, zonder
daarbij een oordeel uit te spreken over wat het beste zou
kunnen zijn. Dit is immers van verschillende faktoren afhan
kelijk.
A. Tijdens het bemestingsseizoen haalt de boer zelf het losse
kalizout of laat thuis zijn kipwagen hiermee vullen. Door
over het achterbord van de kipwagen te lossen, kan de
bak van de kunstmeststrooier snel worden gevuld. Of
schoon losse verwefking van kali in de praktijk door de
boer zelf nog weinig wordit toegepast, heeft de praktijk
hiervoor toch kennelijk wel belangstelling.
B. Een loonwerker haalt met een 3 of 6 tons strooier het
losse kalizout bij de coöperatie of handelaar en strooit
het meteen bij de boer op het land.
C. De handelaar of coöperatie levert het losse kalizout aan
de wortel. Bij de toepassing van vloeibare meststoffen
wordt een soortgelijk systeem gehanteerd. Op een paar
plaatsen in het Zuid Westelijk kleigebied wordt dit
systeem van losse verwerking van kali toegepast. Ken
nelijk tot grote tevredenheid van de betreffende akker
bouwers. Het strooien op het land kostte slechts ruim
6,meer per ha dan het gezakte produkt op het erf
afgeleverd.
De ondier B en C genoemde mogelijkheden vragen extra
investeringen in kunstmeststrooiers) door een loonwerker.
Tussenopslag van meststoffen, bijvoorbeeld in de schuur,
moet als weinig aantrekkelijk worden aangemerkt. Evenzo
geldt dit in het algemeen voor het plaatsen van een opslag
silo voor meststoffen op het akkerbouwbedrijf. In tegen
stelling tot het rundveehouderijbedrijf worden op het akker
bouwbedrijf de kunstmeststoffen in hoofdzaak in één, of
twee keer per jaar toegediend. Op het rundveebedrijf wor
den gedurende het gehele zomerseizoen stikstofmeststoffen
gestrooid.
WELKE GEWASSEN BEMESTEN EN WANNEER?
^E toepassing van de kaldbemesting in het najaar in
kcmbinatie met het gebruik van NP meststoffen in
het voorjaar is verreweg het goedkoopst. Om redenen van
arbeidsbesparing en in verband met de opbrengst is het
weinig zinvol om granen met fosfaat en kali te bemesten.
i
Door de voorafgaande aardappelen of suikerbieten wat
zwaarder te bemesten komen de granen toch voldoende aan
hun trekken. Bij een bouwplan met 50 rooivruchten en
50 granen behoeft dan in het najaar maar de helft van de
bedrijfsoppervlakte met kali te worden bemest. Bij de zoge
naamde bouwplanbemesting in verband met blauwbestrij-
döng bij aardappelen wordt alle kali voor vier jaar tegelijk
aan de aardappelen toegediend. De daarop volgende granen
of graszaden en suikerbieten krijgen dan geen kalibemes
ting. De te bemesten oppervlakte met kali beperkt zich hier-
Het verwerken van losse kunstmest
geeft behalve kostenbesparing ook ar-
beidsver lichting.
bij tot lA gedeelte van de totale bedrijfsoppervlakte. Grote
hoeveelheden per eenheid oppervlakte zijn juist aantrekke
lijk bij losse verwerking van het produkt.
ANDERE VOORDELEN VAN LOSSE KUNSTMEST
HET verwerken van losse kunstmest geeft behalve kos
tenbesparing arbeidsverliohting. Het sjouwen met
zakken kunstmest is immers een zWaar werk. Doordat men
geen plastik zakken meer nodig heeft wordt de meststof-
toedliening tevens milieuvriendelijker. Er dwarrelen dan
geen zakken meer rond, die later de duikers gaan verstop
pen. Het op grote schaal toepassen van losse meststoffen
betekent .bovendien een besparing op grondstoffen.
Najaarsaanwending van kali vermindert in het voorjaar
de kans op zoutschade bij aardappelen, stamslabonen, bie
ten enz.
Op lichte gronden beneden 15 afslibbare delen kunnen
bij toediening van kali in het najaar extra verliezen door
uitroeiing optreden. Kalibemesting in het najaar kan op
kalifixerende kleigronden niet of bezwaarlijk worden toe
gepast.
Wanneer U belangstelling hebt voor het los ontvangen
van kunstmeststoffen, raden wij U aan hierover eens met
uw leverancier te praten.
