Chemische
onkruidbestrijding in
graszaad
6
PRASZAAD wordt vaak in het voorjaar gezaaid onder
een ander gewas (erwten, vlas e.d.). Soms wordt
ook wel zonder dekvrucht ingezaaid. Sinds enkele jaren
heeft op grote schaal inzaai plaats gedurende de herfst
onder wintergranen. In de graszaadteelt is chemische on
kruidbestrijding goed mogelijk. Er zijn vele middelen be
schikbaar, die al of niet gemengd en aangepast aan het
onkruidsortiment kunnen worden toegepast.
Meestal is er meer dan één 'bespuiting nodig; omdat
zowel één-jarige, als overblijvende onkruiden, tweezaad-
lobbige als grasachtige onkruiden kunnen voorkomen.
Vooral het optreden van grasachtige onkruiden zoals:
duist en kweekgras kan tot problemen leiden. Voor de
bestrijding van deze onkruiden zijn er weinig mogelijk
heden. Bovendien kunnen de bespuitingen schade ver
oorzaken hetgeen een lagere opbrengst aan zaad tot ge
volg had.
De teelt van graszaad en in het bijzonder die van raai
gras dient dan ook bij voorkeur plaats te hebben op per
celen welke niet met duist of kweekgras zijn besmet.
In PD bericht No 1922, dat werd opgesteld in samen
werking met de, sektie Handelsgewassen van het Proef
station Akkerbouw en de afdeling Onkruidonderzoek
van het I.B.S. worden de volgende adviezen gegeven.
ONKRUIDBESTRIJDING IN DE DEKVRUCHT
INDIEN graszaad onder granen, vlas of erwten inge-
zaaid wordt begint de onkruidbestrijding reeds
in die dekvrucht. De bestrijding van de breedbladige on
kruiden in deze gewassen kan met de daarvoor toegela
ten groeistoffen en/of contactmiddelen worden uitge
voerd. Hierbij dient te worden opgemerkt dat aan jonge
grasplantjes in het één a twee .bladstadium door contact
middelen enige schade kan worden berokkend.. Voor de
bestrijding in de dekvrucht van eenjarige grasachtige
onkruiden zijn diverse bodemherbiciden beschikbaar. De
teelt van graszaad als ondervrucht is bij gebruik van
deze middelen evenwel niet steeds mogelijk.
In granen is er nog zo weinig ervaring mee opgedaan
dat moet worden afgeraden een bodemherbicide toe te
passen als graszaad gelijktijdig met het graan wordt ge
zaaid.
In erwten en vlas is in proeven gebleken dat bij ge
bruik van bepaalde onkruidbestrijdingsmiddelen inzaai
van graszaad wel mogelijk is.
Bij gelijktijdige uitzaai van de grassen onder erwten
kan gespoten worden met Ivorin. Maar als een andere
bodemherbicide wordt gebruikt, dient het graszaad pas
6 weken later ingezaaid te worden.
In de dekvrucht vlas kan bij gelijktijdig uitzaaien linu-
ron worden toegepast. Bij gebruik van de onkruidbestrij
dingsmiddelen Venzar, Eptapur of Gesudin kan pas 6
weken na de bespuiting graszaad worden ingezaaid. Bij
late zaai bestaat er zowel onder erwten als vlas kans op
enige opbrengstderving van het graszaad.
BREEDBLADIGE ONKRUIDEN
Onder dekvrucht gezaaid (en zeer vroege zomerzaal)
Na de oogst Van de dekvrucht zijn de grasplantjes nog
erg klein, zodat ze gemakkelijk door het onkruid, of op
slag van de dekvrucht, dat zich veel sneller ontwikkelt,
worden overwoekerd. Vlakgroeiende onkruiden, zoals:
varkensgras, muur, zwaluwtong, uitstaande melde, ere
prijs en kamille, maar ook klein hoefblad kunnen het
jonge gras verstikken als niet tijdig een 'bespuiting wordt
uitgevoerd. Hiervoor kan DNOC of een van de andere
middelen worden gebruikt die staan Vermeld onder
„Zaai in open land" elders op deze pagina.
In het algemeen zal na een bespuiting met een van
deze middelen weer hergroei van onkruiden optreden.
Zo mogelijk kan daarom met de onkruidbestrijding be
ter worden gewacht text de overblijvende onkruiden
(wortelonkruiden) moeten worden bestreden.
Klein hoefblad, distels, éénjarige onkruiden,
waaronder muur
Voor de bestrijding van wortelonkruiden en grote één
jarige onkruiden in augustus zal in het algemeen een
mengsel van groeistoffen nodig zijn. Het gewas moet op
het moment van toepassing 4-5 blaadjes hebben. Wan
neer klein hoefblad aanwezig is moet de bestrijding in
de eerste plaats tegen dit moeilijke onkruid gericht zijn.
De voorkeur gaat daarbij uit naar een middel op basis
van 2,4-D. Aangepast aan de rest van het onkruidsorti
ment kan 2,4-D gemengd worden gespoten met één of
meer andere groeistoffen. Als geen klein hoefblad voor
komt, maar wel veel distels, kan in plaats van 2,4-D be
ter MCPA 4-5 1 per ha worden gebruikt.
2,4-D/dicamba Jepolinex 4-5 1/ha
Brabant 2,4-D-dicamba 4-5 1/ha
Chimac 2,4-D-dicamba 4-5 1/ha
Shell Grazafix 4-5 1/ha
2,4^D/MCPA/dicambLuxan Dicamix G 5 1/ha
AA-Mix 6 1/ha
2,4-D/dicamba'benazolin/MCPA Aseptaludin 5 1/ha
2,4-D fenoprop (2,4,5-TP) 2-2,5 1/ha 1,5 1/ha
2,4-D/mecoprop (MCPP) 2-2,5 1/ha 4 1/ha
De dicamba bevattende middelen worden het meest
gebruikt voor de onkruidbestrijding in de graszaadteelt.
Deze middelen hebben een zeer brede werking, geven
een vrij snelle doding van de onkruiden en beïnvloeden
het graszaad weinig.
Door toevoeging van ioxynil aan de combinaties van
2,4-D met fenoprop of mecoprop wordt ereprijs beter be
streden, terwijl de andere onkruiden in het algemeen
ook wat sneller afsterven.
,Er zijn aanwyzigingen, met name in veldbeemd, dat
mecoprop de spruit- en wortelontwikkelipg van het
graszaad afremt. Dit is in mindere mate het geval 'bij
toepassing van fenoprop.
Indien vlas als dekvrucht is gebruikt, is voor bestrij
ding van opslag steeds fenoprop nodig. Als zeer veel
muur voorkomt, verdient dit middel eveneens de voor
keur. t
2,4-D bevattende middelen moeten niet later dan eind
september worden toegepast, omdat anders schade aan
het gras kan optreden. Timothee is gevoeliger voor zowel
MGPA als 2,4-D bevattende middelen.
Waarschuwing
Groeistofbespuitingen in de graszaadteelt veroorzaken
ieder jaar weer schade aan witlof op aangrenzende per
celen doordat de spuitvloeistof overwaait. Witlof is heel
erg gevoelig voor geringe hoeveelheden groeistof. Spuit
in de buurt van witlof uitsluitend met groeistoffen, als
de wind uit de richting van het witlofperceel komt. Ge
bruik extra veel water, een grove druppel en een zo laag
mogelijke druk.
Kamille
Jonge kamille wordt in het algemeen wel meegenomen
door bovengenoemde mengsels. Als echter in september/
oktober nog veel kamille voorkomt, of als de kamille wat
groter is, moet worden gespoten met MCPA/TBA 6 1 per
ba, of Basagran P. 4 1 per ha. Indien in veldbeemd voor
straatgrasfoestrijding diuron of methabenzthiazuron ge
bruikt wordt kan de bestrijding tegen kamille achter
wege blijven.
In de winter is tegen kamille en kleine muur ook nog
een goed resultaat te .behalen met MGPA/TBA 6 1 per ha,
of Basagran P. 4 1 per ha. Deze middelen moeten echter
niet tijdens vorst en niet meer na eind maart worden
toegepast.
W aarschuwing
Hooi afkomstig van met MCPA/TBA behandeld gras
zaad dient te worden verbrand. Het moet niet worden
gébruikt als veevoer of als strooisel en moet evenmin
op de composthoop worden gebracht. TB A is namelijk
erg persistent in hooi en stro en kan nog schade veroor
zaken aan land- en tuinbouwgewassen (o.a. tomaat en
komkommer) via de toegediende stalmest.
Ereprijs
Soms is het nodig in de herfst tegen ereprijs nog een
aparte bespuiting uit te voeren. Het beste kan men hier
voor nemen:
DNOC-80 6—9 kg/ha
DNOC-50 10-15 kg/ha
Onder daarvoor gunstige omstandigheden kan ook een
ioxynil bevattend produkt worden gebruikt. Indien bu-
turon of met'haibentzhiazuron wordt toegepast voor
straatgras'bestrijding kunnen de bespuitingen tegen ere
prijs en ook muur achterwege blijven.
Muur
Wanneer in de loop van de winter veel muur in het
graszaad aanwezig is, dient hiertegen nog een bespuiting
te worden uitgevoerd met:
fenoprop (2,4,5-TP) 1,5 1/ha
menoprop (MCPP) 4 1/ha
Fenoprop moet niet meer na eind februari worden toe
gepast, mecoprop niet meer na eind maart.
Distels
MCPA 25 3—4 1 per ha ureum 20 kg per ha)
De bestrijding van distels in het voorjaar kan even
tueel worden uitgevoerd tot vóór het in de aar of pluim
komen van het graszaad; latere toepassing is gevaarlijk.
De resultaten van de ureumtoevoeging zijn wisselend.
ZAAI IN OPEN LAND
BIJ inzaai zonder dekvrucht zijn de onkruidproblemen
vaak minder groot dan wanneer onder dekvrucht
is gezaaid. Het accent valt hier op de bestrijding van de
éénjarige onkruiden.
oor een bespuiting moet het graszaad 3 a 4 blaadjes
hebben.
Er kan worden gespoten met:
broomfenoxim
benazolin/dicamba/MCPA
Asepta Ben-Cornox 5 1/ha
bentazon Basagran 3 1/ha
bentazon/mecoprop Basagran P 4 1/ha
bromoxynl/MQPA/
MCPP Certrol-Combin 4 1/ha
broomfenoxim Faneron 34% kg/ha
DNOC-80 6—8 'kg/ha
DNOC-50 10—12 kg/ha
ioxynil Actril 2 1/ha
Certrol-20 4 1/ha
ioxynil/MCPA Actril AC, Certrol A 4 1/ha
ioxynil/MCPP Actril-M, Certrol-P 4 1/ha
Het grootste effect wordt verkregen als een bespuiting
wordt uitgevoerd bij een hoge relatieve luchtvochtigheid.
DNOC en Faneron moeten bij bedekte lucht worden
gespoten, de ioxynil en bromoxynil bevattende middelen
bij zonnig weer.
Bentazon bestrijdt goed kamille en muur. Faneron is
goed op kamille en "varkensgras. Ereprijs is gevoelig voor
de ioxynil bevattende middelen. In Westerwolds raai
gras, dat in het voorjaar in open land wordt gezaaid en
m hetzelfde jaar' in juli wordt geoogst, kunnen voor de
onkruidbestrijding dezelfde middelen worden gebruikt.
GRASACHTIGE ONKRUIDEN
Kweekgras
Kweekgras is een van de onkruiden die zich in gras
zaad sterk kan uitbreiden. Een effektieve bestrijding is
dan ook 'beslist noodzakelijk. Indien in een graszaadper
ceel een plekje kweekgras wordt geconstateerd, moet de
ze plek met een grasdodend middel met de rugspuit be
handeld worden.
Bij herhaalde toepassing kunnen redelijke resultaten
worden bereikt met dalapon. Hiervan wordt een 2 -op
lossing gebruikt, d.w.z. 200 gram in 10 1 water. De be
spuiting moet in de herfst zo vroeg mogelijk worden uit
gevoerd en in vele gevallen in het voorjaar worden her
haald. De direkte omgeving van de kweekplek, minstens
een halve meter rondom, dient meegespoten te worden
om de soms ver verwijderde uitlopers ook mee te nemen.
De bestrijding in graszaad kan ook worden uitgevoerd
door op deze plekken Casoron-G, Fydulan-G of Prefix
korrels te strooien.
Zorg voor een regelmatige verdeling en gebruik per
are niet meer dan twee kg. Bij overdosering kan dit in
een volgend gewas nog moeilijkheden veroorzaken.
Duist
Een goede duistbestrijding kan verkregen worden door
in de periode van 15<25 november 3Vz liter chloorpro-
fam (chloor IPC) te verspuiten. Chloorprofam is echter
een agressief middel, dat alleen toegepast kan worden
in onder dekvrucht uitgezaaide beemdlangbloem, krop-
aar en veldbeemd, mits dit goed ontwikkeld is. Ook kan
het worden verspoten in de tweedejaarsgewassen van
genoemde grassoorten en in tweedejaars moerasbeemd
en timothee.
Naast chloorprofam kan endothal handelsmerk Pre-
betox tegen 5 a 6 liter in 600 liter water ook een rede
lijke bestrijding van duist geven mits aan de volgende
voorwaarden wordt voldaan.
Het gewas moet winddroog zijn en de bodem liefst iets
vochtig tijdens het spuiten. Na het spuiten is droog, koud
weer nodig of een liphte vorstperiode om resultaat te
krijgen. Kort na het spuiten regen of zacht weer geven
vaak teleurstellingen. In het algemeen worden met en
dothal de beste resultaten behaald bij toepassing in de
cember of januari. Men kan endothal toepassen in goed
ontwikkeld veldlbeemd, hardzwenk, roodzwenk, Engels
raaigras, beemdlangbloem en Italiaans raaigras.
Chloorprofam en endothal kunnen onder bepaalde om
standigheden enige oogstderving geven. In veldbeemd
kan endothal met het oog op schade niet worden toege
past wanneer reeds eerder voor straatgrasbestrijding is
gespoten.
Komt in veldbeemd reeds vroeg duist voor dan kan
methabenzthiazuron 4-5 kg per ha in de tweede helft van
september tot half oktober worden toegepast. Dit middel
bestrijdt behalve jonge duist ook straatgras ruwbeemd
en diverse zaadonkruiden.
Straatgras in veldbeemd
Voor de bestrijding van straatgras in veldbeemd kan
gebruik worden gemaakt van methabenzthiazuron, butu-
ron en diuron.
Methabenzthiazuron heeft tevens enige werking tegen
jonge duist. Indien naast straatgras ook grote duistplan-
ten voorkomen kan uitsluitend met methabenzthiazuron
5 kg per ha worden toegepast, gevolgd door chloorpro
fam 22% 1 per ha in de periode 1525 november. Met
de overige middelen wordt het gewas doorgaans ernstig
beschadigd.
Veldbeemd moet onder dekvrucht uitgezaaid zijn, een
beworteling van ten minste 5 cm diepte hebben en de
goed ontwikkelde uitlopers moeten reeds bovengronds
zichtbaar zijn. Bij minder goed ontwikkelde percelen
kunnen opbrengstdervingen optreden, die veelal echter
zullen opwegen tegen de betere kwaliteit, n.l. een pro
dukt met minder straatgras, waarvoor ene hogere kg-
prijs kan worden -bedongen.
Middel
methabenzthiazuron
buturon
diuron
Merknaam
AAmeryl
Shell Tritivin
Tribunil
Luxan metazuron
spuitpoeder
Eptapur
diverse merken
Dosering
45 kg/ha
45 kg/ha
45 kg/ha
45 kg/ha
34 kg/ha
2 kg/'ha
De middelen moeten worden verspoten in 600 1 water
per ha. Voor vlotte opname is groeizaam weer, en 'n tem
peratuur van 10 gr. C of hoger nodig. De middelen kun
nen worden toegepast op een vochtig gewas, terwijl eni
ge neerslag na de bespuiting de werking bevordert.
Bij lagere temperaturen blijkt de opname nogal traag
te verlopen en valt het resultaat tegen.
Methabenzthiazuron kan worden toegepast eind sep
tember tot half oktober. Voor buturon en diuron zullen
in het algemeen de omstandigheden in de eerste helft
van oktober (of bij een zeer vlotte groei eind september)
het meest geschikt zijn voor deze bespuiting.
Behalve straatgras worden ook andere zaadonkruiden,
waartegen men in sommige gevallen een extra bespui
ting zou moeten uitvoeren, bestreden. Deze middelen zijn
ook in tweedejaars veldbeemd toe te passen. Men moet
dan wel bedenken dat de hergroei, indien na het spui
ten wordt gemaaid, ongeschikt is voor veevoer. Dit gras
is alleen geschikt voor de mest- of composthoop.
Naast de reeds genoemde produkten kan ook endothal
tegen 6 a 7 liter in 600 liter water, onder omstandigheden
zoals beschreven bij duist, redelijke resultaten geven.
Tenslotte kan volledigheidshalve het middel kalkstik-
stof worden genoemd. Kalkstikstof dient met een goede
schotelstrooier voorzien van kalkstikstof-kamwiel, ver
strooid te worden. Het gebruik van 400 kg per ha, ge
strooid op een berijpt gewas, gevolgd door een zonnige
dag, kan goede resultaten geven, mits de temperaturen
de eerstvolgende dagen laag blijven. De resultaten met
kalkstikstof en endothal zijn echter zeer wisselvallig.
(Zie verder pag. 7.)
