Wat zijn en betekenen
beheersovereenkomsten
8
INLEIDING
Het is ruim een jaar geleden dat in samenspraak met
de Provinciale Direktie voor de Landinrichting en de Land
bouworganisaties in Zeeland een commissie werd inge
steld die als opdracht kreeg een beheersovereenkomst
op te stellen met de daarbij behorende richtlijnen ten be
hoeve van het z.g, ganzengebied, gelegen in de ruilver
kaveling „De PoelHeinkenszand". Dit gebied gelegen
ten zuid-westen van Goes met een grootte van 165 ha
dient volgens het ruilverkavelingsrapport ex. artikel 34 in
zijn huidige staat behouden te blijven.
In dezelfde ruilverkaveling wordt het uit een oogpunt
van natuur- en landschapsbescherming van groot belang
geacht dat het bijzondere karakter van het heggenland
schap in de Goese Poel wordt behouden en onderhou
den na de ruilverkaveling.
LANDBOUW MOET OPTIMAAL
KUNNEN FUNCTIONEREN
Wanneer een landbouwbedrijf beperkingen worden op
gelegd van welke aard ook, zal het onmogelijk zijn op
een dergelijk bedrijf een inkomen te behalen. De be
staanszekerheid van de boer, de veehouder, de fruitteler
en de tuinder komt op het spel te staan. Dit laatste is
WELKE BEPERKINGEN WORDEN OPGELEGD
IN HET GANZENGEBIED?
Men verplicht zich door ondertekening dat men niet zal
overgaan tot:
a. het scheuren van grasland dan wel de graszode te
vernieuwen;
b. het uitvoeren van terreinegalisaties;
c. het dempen van aanwezige drenkputten;
d. het kunstmatig verlagen van de waterstand gedurende
de periode 1 november1 maart.
VAN WELKE UITGANGSPUNTEN IS UITGEGAAN BIJ
HET VASTSTELLEN VAN RICHTLIJNEN TER BEPALING
VAN DE VERGOEDING
Als uitgangspunt werd gehanteerd dat de boer in het
ganzengebied een arbeidsinkomen moet behouden dat
vergelijkbaar is met dat van zijn buurman in de verkavel
de Poel.
WAT ZIJN DE MEERKOSTEN
Er zijn in het ganzengebied duidelijk meerkosten voor
de veehouderijbedrijven door aankoop van meer vee
voer vanwege:
a. vermindering grasopbrengst;
b. vermindering kwaliteit gras;
c. langere stalperiode.
De waarde van dit gederfde voer is uit te drukken in
een z.g. zetmeelwaarde (z.w.). Uit berekeningen van de
commissie is gebleken dat de waarde van het gederfde
voer is uit te drukken in 2.000 kg zetmeelwaarde eenhe
den. Op basis van 1975 is verder uitgegaan dat vervan
gende ruwvoer kan worden aangekocht voor 0,60 per
kg z.w. De meerkosten bedragen dus 2000 kg x f 0,60
1.200,—.
lid worden benoemd. Deze «beiden benoemen het derde
lid, die tevens voorzitter is. Deze vertrouwenscommissie
heeft de volgende bevoegdheden:
a. stelt de vergoeding vast;
b. kan na telkens 3 jaar de vergoeding herzien;
c. geeft bindend advies bij geschillen;
d. kan een boete opleggen tot een bepaald maximum.
WELKE BEPERKINGEN EN HANDELINGEN WORDEN
GEVRAAGD IN HET HEGGENLANDSCHAP?
a. bijsnoeien van de heg, waarbij inbegrepen het uit
snoeien van uitgroeiend gewas;
b. er mag geen vuil worden gestort in de heg;
c. er mag niet bemest worden in de heg;
d. er mogen geen verdelgende middelen worden ge
bruikt in de heg;
e. er dient een deugdelijke draadveekering te worden
geplaatst.
WAARUIT IS DE VERGOEDING OPGEBOUWD
BIJ HET HEGGENLANDSCHAP?
a. vergoeding voor het onderhoud van de heggen;
b. vergoeding voor landverlies (geen opbrengst, maar
ook geen teeltkosten);
c. vergoeding voor randschade (minder opbrengst maar
wel alle teeltkosten);
d. vergoeding voor slechtere bewerkbaarheid;
e. een beletsel voor perceelsvergroting en vormverbete
ring.
MINDERKOSTEN
Het opruimen van de heggen gebeurt niet. De hieraan
verbonden kosten behoeven dus niet te worden gemaakt.
Een goede verkaveling en ontwatering biedt veel voordelen. Heggenlandschap bij Nisse. Op dergelijke percelen is de bedrijfsvoering zeer
oneconomisch.
absoluut onaanvaardbaar. Er dient dus een oplossing te
worden gezocht tussen het optimaal kunnen functione
ren van de „Landbouw" op de meest moderne wijze en
het vereiste behoud van het landschap. Een tweedelige
taak dus voor de commissie.
A. De rechts- en bestaanszekerheid van de boer moes
ten verzekerd worden in dergelijke gebieden.
B Het behoud van het ganzengebied en het na de ruil
verkaveling overblijvende heggenlandschap diende
veilig te worden gesteld.
WAT IS EEN BEHEERSOVEREENKOMST?
Men zou deze als volgt kunnen omschrijven:
Een overeenkomst waarin op vrijwillige basis door de
gebruiker van bepaalde percelen wordt meegewerkt aan
het in stand houden van de aanwezige heggen, c.q. het
onderhouden hiervan en of het in stand houden van ter
reinen in de oude situatie, terwijl de andere partij, in dit
geval „het Rijk", zich verplicht voor deze beheershan
delingen of gebruiksbeperkingen een jaarlijkse vergoe
ding te betalen.
RECHTEN EN VERPLICHTINGEN
Zoals in iedere overeenkomst worden de rechten en
verplichtingen van beide partijen vastgelegd. Deze vor
men ook hier de basis voor het afsluiten van de beheers
overeenkomst.
VOORLICHTING OVER BEHEERSOVEREENKOMSTEN
De beheersovereenkomsten en alles wat er mee ver
band houdt zullen in voorlichtingsbijeenkomsten nog na
der worden toegelicht. Waarschijnlijk zal dat plaats vin
den in augustus - september.
WAT ZIJN MINDERKOSTEN
Er hoeven geen kosten te worden gemaakt voor egali
satie, het graven-van sloten, drainage e.d. Bij deze min-
derkosten wordt de nu bestaande subsidieregeling (Parti
culiere Cultuurtechnische Werken) voor deze werken in
mindering gebracht.
Er zal minder stikstof worden gestrooid. Nu zodenver
nieuwing wordt uitgeschakeld, dus zullen hiervoor geen
kosten behoeven te worden gemaakt. De kosten zullen,
omgerekend in loonwerkkosten, lager zijn vanwege de
verminderde opbrengst van het gras. De minderkosten
werden door de commissie begroot op 700,Er res
teert dus een te vergoeden bedrag van 500,per ha.
WAT HET BOUWLAND BETREFT DEZELFDE
UITGANGSPUNTEN
Er van uitgaande dat, indien de wintergrondwaterstand
voldoende ver zou kunnen dalen, berekenen wij aan de
hand van proeven een meeropbrengst van 15% zijnde
660,De meerkosten door drainage en onderbema-
ling werden beschouwd na aftrek PCW-subsidie op
ƒ210,voor het jaar 1975, zodat de schade een be
drag van 450,per ha inhoudt.
Mocht er naast de meer en minderkosten schade ont
staan door ganzen op bouwland als gevolg van verslem-
ping e.d. dan zal door het Staatsbosbeheer d.m.v. een
schade taxatierapport van de wildschadecommissie een
vergoeding worden uitgekeerd.
In verband met de inflatie wordt de vergoeding jaarlijks
geïndexeerd. Dit betekent dat zij zal worden aangepast
aan de wijzigende koopkracht van de gulden. Dit is van
zeer groot belang!
VERTROUWENSCOMMISSIE
Door de Gewestelijke Raad voor Zeeland van het Land
bouwschap en het Staatsbosbeheer zal door ieder één
VERGOEDING
De commissie kwam op basis van de kosten en op
brengsten 1975 tot de volgende gemiddelden voor te ver
goeden kosten van de heg.
Op graslandkavels
heggen langs kavelsloten ƒ1,per strekkende m heg
heggen binnen de kavel 2,20 per strekkende m heg
i
Op bouwlandkavels
heggen langs kavelsloten ƒ1,50 per strekkende m heg
heggen binnen de kavel 3,50 per strekkende m heg
De vergoedingen gelden voor de eigenaar/gebruiker
en de pachter. De eigenaar/verpachter c.q. eigenaar/ ge
bruiker ontvangt een medewerkingsvergoeding, ook in
het ganzengebied.
Het is nog niet zo lang gèleden dat werd gezegd: „Een
boer kan men beperkingen opleggen ten algemeen nut
te". Dat de bewaring van het landschap ten koste van
de boer zou kunnen gaan, daar werd maar zijdelings bij
stil gestaan. Professor De Haan heeft echter eens ge
zegd: „Wanneer de gemeenschap geen vergoeding wil
betalen voor het behoud van het landschap, dan moet zij
ook niet zeuren over onherstelbaar verlies van het land-
schapsschoon. Milieu kost evengoed geld als energie".
BESLUIT
Naar onze mening is er in goed overleg tussen de ge
organiseerde landbouw en de dienst Landinrichting in
Zeeland een beheersvorm gevonden waar beide partijen
mee kunnen werken en waar landschap mee gespaard kan
worden zonder dat dat ten koste gaat van de boer. Het is
de wens van de commissie, dat het uitgevoerd kan wor
den zoals is opgesteld. Want dan is er veel onzekerheid
weggenomen bij de belangstellenden.
J. MARKUSSE.
