STELLINGEN
Erf
en
akker
P.J.G.N.-NIEUWS
3 CJ.O.-STUURGROEP BEOORDEELDE
RAPPORT VAN DE STUDIEKOMMISSIE
PROBLEMATIEK JONGE AGRARIËR
£"\P maandag 2 juni j.l. waren de leden van de 3 C.J.O.
Stuurgroep (het samenwerkingsorgaan van de 3
plattelandsjongerenorganisaties op agrarisch terrein) bij
een voor een eerste diskussie over het zojuist versche
nen rapport van de Kommissie ter Bestudering van de
Problematiek van de Jonge Agrariër. Op deze bijeen
komst waren ook de leden van de Agrarische Jongeren
Raad van de K.P.J.N. en van de Agrarische Kommissie
van de Nederlandse C.P.J. aanwezig.
Het ging daarbij om het rapport van de Kommissie, die
bijna 2 jaar geleden door het Bestuur van het Land
bouwschap werd ingesteld. Deze kreeg toen de taak om
de problematiek van de jonge agrariër te bestuderen,
waarbij vooral de aandacht gericht moest worden op de
problemen in het financieel-ekonomiöche vlak. Bij geble
ken noodzaak werd de Kommissie verzocht voorstellen
te doen voor maatregelen ter verlichting van de moeilijk
heden voor jonge ondernemers in de land- en tuinbouw.
PROBLEMEN VAN FINANCIËLE AARD
MA 23 keer vergaderen en na v:rschillende tussen-
tijdse besprekingen is nu eindelijk het zo lang
verwachte rapport verschenen. Een samenvatting van
de inhoud van dit rapport is vorige week reeds op een
andere plaats in deze krant weergegeven. Uitvoerig is
in het rapport aandacht besteed aan de problemen van
de jonge agrariër. Hoewel de Kommissie van mening is
dat de problemen van de jonge agrariërs qua karakter
grotendeels dezelfde zijn als die van de agrarische sek-
tor a's geheel, erkent zij dat de algemene problemen bij
de jongeren harder aankomen dan bij de ouderen. Het
belangrijkste punt waarop de jonge agrariër in het na
deel verkeert ten opzichte van zijn oudere kollega's is
de verhouding tussen vreem'd en eigen vermogen. De
jonge agrariërs beschikken in de regel over aanzienlijk
minder eigen vermogen dan de ouderen. Het zijn dan
ook vooral de problemen op financieel-ekonomisch ge
bied waarmee de jongeren in sterke mate worden ge
confronteerd.
OOK ANDERE PROBLEMEN
DE Kommissie heeft verder gekonstateerd dat de
jonge agrariër ook nog andere problemen heeft
dan die op financieel gebied. Deze problemen liggen
vooral op het gebied van de schaalvergroting. Vele jon
ge agrariërs vrezen dat de (psychische) druk, die een
sterk groeiend bedrijf met zich meebrengt, nauwelijks
zal zün °P *e brengen. Verder verkeert de jonge agra
riër in onzekerheid over de plaats van de landbouw en
van de zelfstandige ondernemer in de maatschappij.
Hij heeft last van de externe invloeden (b.v. milieu en
landschapsbehoud) die de bedrijfsinvoering beïnvloeden.
De bedrijfsgëbondenheid en het gebrek aan vrije tijd
ervaart hij ook als een probleem.
VOORSTELLEN
NA een uitvoerige bestudering van de problematiek,
geïllustreerd met cijfermateriaal, dat, bij gebrek
aan recentere gegevens, aangeeft hoe de situatie tot
voor enkele jaren was, komt de Kommissie met een
aantal voorstellen. Deze voorstellen hebben betrekking
op een aantal maatregelen, die stuk voor stuk een on
derdeel van de 'bestaande problematiek trachten te ver
lichten. De agrarische jongeren van de 3 plattelands
jongerenorganisaties hebben met name over deze voor
gestelde maatregelen van gedachten gewisseld. Als re
sultaat van deze eerste gedachtenwisseling kwam het
volgende naar voren:
De agrarische jongeren onderschrijven volledig het
voorstel om de EG-Richtlijn, die de mogelijkheid
opent om de werkenden in de agrarische sektor een
inkomensdervingsvergoeding te verstrekken wan
neer zij een bij- of nascholingskursus volgen, ook in
Nederland toe te passen.
Veel bezwaar bestaat tegen het voorstel om aan de
groep jongeren, die in loondienst zitten, en die thuis
op het bedrijf meewerken, in de gelegenheid te stel
len een bedrag van 7500,per jaar belastingvrij
te storten op een geblokkeerde rekening. Afgezien
nog van de praktische uitvoerbaarheid (velen kun
nen dit bedrag niet reserveren) acht men het een
onjuiste zaak om deze reserve aan het bedrijf te ont
trekken. Gepleit wordt voor de mogelijkheid om dit
bedrag van 7500,belastingvrij in het bedrijf te
mogen 'beleggen.
Voor de kleine groep loontrekkenden die tijdelijk
buiten het bedrijf werken acht men het voorstel van
de Kommissie een haalbare zaak.
De 3 C.J.O. Stuurgroep gaat akkoord met de voor
stellen om de vrijgestelde bedragen in de Successie
wet te verhogen en om het funktioneren van de
pacht te bevorderen.
De voorstellen om de werking van de Grondbank te
verbeteren dragen in grote mate de goedkeuring van
de agrarische jongeren. De toetredingsnormen zullen
dan flink verlaagd worden, het ver.engingsrecht is
beter geregeld, terwijl ook de mogelijkheid voor te
rugkoop is ingebouwd. Deze voorstellen kunnen in
'belangrijke mate bijdragen tot verlichting van de
lasten, die de grondfinanciering tegenwoordig met
zich meebrengt.
Het voorstel van de kommissie om door de Banken
een financieringsvorm te laten introduceren, waar
bij de mogelijkheid aanwezig is om een deel van de
verschuldigde rente bij te schrijven achten de jon
geren van grote waarde. Het zou een aanzet kun
nen zijn voor het partikuliere bankwezen om een
taak op zich te nemen ter verlichting van de pro
blematiek van de jonge agrariërs. Daarbij wordt te
vens van de Banken gevraagd om meer voorlich
ting te geven over de financieringsmogelijkheden
voor de overname van bedrijven. De indruk bestaat
dat de mogelijkheden nog onvoldoende worden be
nut.
De jongeren ondersteunenn het voorstel om de groep
jonge zelfstandigen (of degenen die in een maat
schap samenwerken) een extra fiskale aftrek te ver
lenen, om daarmee de opbouw van zijn eigen ar
beidsplaats te steunen.
O O O O O O O O O O
VOORDE VROUW
Deze week werd geen copy ontvangen. Wij ver-
wachten de volgende week e.e.a. op tijd te zullen
ontvangen.
o o o o o o o o o o
Een tijdelijke rentesu'bsidieregeling voor de finan
ciering van de bedrijfsovername wordt akkoord be
vonden, met deze restriktie dat deze regeling dan
pas mag worden gestaakt, wanneer de andere rege
lingen voldoende vrucht gaan afwerpen.
NADERE BEOORDELING VOLGT
Zoals reeds eerder is opgemerkt gaat het bij deze be
oordeling om het resultaat van een eerste gedachten-
wisselig over de voorgestelde maatregelen. De diverse
voorstellen zullen in de komende tijd nog nader wor
den bestudeerd en geanalyseerd. Dit zal op de ver
schillende nivo's en op diverse plaatsen in de jonge
renorganisaties zeer zeker plaats vinden.
WENSEN
Er zijn echter ook nog een aantal punten waarop een
nadere bestudering ter aanvulling van het werk van
de Kommissie wenselijk is.
Daarbij kan genoemd worden dat er meer onderzoek
nodig is naar het selektieproces. Onvoldoende duidelijk
is n.l. wat de oorzaken zijn, waardoor vele jongeren al
vroegtijdig besluiten om maar geen 'boer te worden.
Ook de sociale problematiek, waarmee jonge agra
riërs worden gekonfronteerd, verdient nog meer aan
dacht.
TOT SLOT
Hoewei op diverse punten nog een nadere en meer
diepgaande bespreking ribdig is, kan reeds gesteld wor
den dat de agrarische jongeren blij zijn met het uit
brengen van het lang verwachte rapport, dat aandacht
'besteedt aan de specifieke problemen van de jonge
agrariërs. Zij hopen dat hieruit die voorstellen worden
overgenomen, welke daadwerkelijk een verlichting van
die problemen kunnen betekenen. Daarbij moet wel
worden aangetekend dat het een en ander ook beoor
deeld moet worden tegen de achtergrond van het ge
wenste struktuurbeleid in de land- en tuinbouw.
Het Rapport van de Kommissie en samenvattingen
van het rapport zijn verkrijgbaar bij de P.J.G.N., Prins
Mauritsplein 23, Den Haag, tel. 070512541, tegen be
taling van de verzendkosten.
EZIEN de wijze waarop de indexcijfers van de kos-
ten van levensonderhoud worden bepaald, ware
het beter eerst een grotere betrouwbaarheid van deze ge
gevens te verwerven alvorens ze voor universeel gebruik
aan te wenden. Dit te meer daar deze gegevens allengs
als politiek instrument worden gebruikt.
Wanneer dag- en weekbladen hun lezers de gelegen
heid bieden via ingezonden stukken discussie te voeren,
dienen zij wel te beseffen, dat het langs deze weg opzet
ten van bomen, het vellen van andere bomen tot gevolg
heeft! Het papier verbruik in Nederland staat gelijk aan
2'/2 boom per persoon per jaar. (Proefschrift Th. B. J.
Marcé, Wageningen, 28 mei).
Ontwikkelingswerkers met irreële ideeën over alterna
tieve landbouwmethoden vormen geen gevaar voor de
voedselproduktie in de Derde Wereld, omdat ze daar toch
geen gehoor vinden. (Proefschrift G. J. H. Grubben; Wa
geningen, 11 juni 1975.)
Sociaal gezien verdient het aanbeveling om bij het ro
ken van een sigaret diep te inhaleren; dit maakt dat de
uitgeblazen rook minder schadelijk is voor de omgeving
van de roker.
De gemiddelde leeftijdsverwachting van de vrouw zal
negatief beïnvloed worden door de toenemende emanci
patie. (Proefschrift P. W. L. Tas; Wageningen, 10 juni
1975.)
Er worden in Kenya weinig levensverzekeringen afgeslo
ten. Maar dat wil niet zeggen dat er geen verzekeringen
voor het leven zouden zijn. Want wat zijn de beste vormen
van verzekeringen hier? Dat zijn land en kinderen. In de
eerste plaats land'. Van hoog tot laag in Kenya probeert
iedereen land in zijn bezit te krijgen. Natuurlijk lukt dit de
hooggeplaatsten het gemakkelijkst.
Zelfs de hoogste ambtenaren zorgen er voor dat ze in hun
tamgebieden grond hebben. Want kijk eens, je weet het in
een jong Afrikaans land nooit zeker hoe morgen de politie
ke wind zal waaien. Je kunt vandaag wel staatssekretaris
zijn, maar als morgen bijvoorbeeld het leger de macht grijpt
dan vlieg je zo de straat op. Dat is dan wel even naar, maar
je komt niet om van de honger je gaat terug naar het land
en je zaait mais en na een maand of drie vier heb je eten,
als het op tijd wil regenen. Maar terwijl ze nog steeds werk
hebben, kijkt moeder de vrouw wel naar het land. Het is
meestal zo dat op die plaatsen waar landbouwgrond is, wei
nig of geen andere werkgelegenheid is. De mannen zijn dus
alleen maar thuis wanneer ze vakantie hebben. Isaac die
hier in Hola een goede baan heeft als districts officer heeft
vier officiële vrouwen. Hij is er heel erg gelukkig mee, be
weert hij. Zeventien kinderen heeft hij. Alle vier die vrou
wen verdienen ieder op hun eigen manier de kost. Twee
werken er op het land en zorgen daar voor hun kinderen.
Wat er overschiet van de oogst wordt verkocht. De derde
vrouw die heeft een winkeltje annex café, een beste brood
winning vooral dat café. En de vierde en jongste vrouw is
bij hem hier en komt aan de kost als onderwijzeres. Isaac
verdient een goed salaris, en dat hele huishouden loopt als
een trein. Isaac weegt dicht tegen de honderd kilo, en kan
heerlijk simpel praten over zakendoen. Als ik niet meer bij
het gouvernement werk zegt hij, dan geen zorgen. Overdag
verkoop ik bier in mijn café, eieren van mijn boerderijtje.
Alleen maar geld innen, en dan maakt hij een gebaar van
geld opstrijken. Wel, de andere morgen naar de bank het
geld wegbrengen. Hij meent het helemaal echt, zonder twij
fel. Dan heb je David, die heeft een mooie boerderij gekocht
in de voormalige witte hooglanden. Daar doet zijn broer het
bedrijf, en hij komt een paar keer per jaar kijken. Hij is ge
lukkig, want zo'n bedrijf van een tweehonderd gemeet is
een kostelijk bezit. Ook al is er nergens geen werk te vinden
voor zijn kinderen, dan kunnen ze toch allemaal gemakkelijk
terecht op de boerderij, die je gemakkelijk in tienen kunt
splitsen.
y\fE moeten natuurlijk wel even goed in de gaten hou
den dat we in Kenya geen Algemene Bijstandswet
kennen! Maar David heeft nog een ijzertje in het vuur. Zijn
vrouw heeft een grote vrachtwagen gekocht dat wil zeggen
zij heeft een transportvergunning. We weten toevallig dat
het goede mens geen vrachtwagen heeft. Maar die transport
vergunning is geld waard. Dat weet David natuurlijk ook,
en die vergunning heeft hij aan een Arabier gegeven die wel
een vrachtwagen had maar geen transportvergunning kreeg.
Ieder jaar strijkt hij daar een mooi bedragje van op. Dan
heb je Komu, die gevangenisdirekteur is, en thuis in zijn
stamland al zes boerderijtjes heeft, voor iedere zoon een.
Maar zelf zit hij oök niet stil, al is hij gevangenisdirekteur.
Achter zijn huis heeft hij een gemet of acht om laten ploe
gen. Vervolgens heeft hij niemand meer nodig, want iedere
morgen trekken er een stuk of twintig gevangenen heen
onder bewaking. Die mannen in hun witte pakjes bewerken
zijn land. Dit jaar gaat hij zes gemeet uien zaaien, en de
rest komt onder mais en zoete aardappelen, en meloenen.
Ook heeft hij nog een hoekje voor groenten. Toen ze in de
eigen gevangenistuin helemaal geen groenten hadden, had
Komu vollop. Wel het lag voor de hand dat de direkteur die
groenten toen verkocht aan de gevangenis waar hij een dik
ke zesduizend shilling van binnenhaalde. Toen zijn meloe
nen rijp waren was er geen markt voor in Hola, maar in
Malindi waar het barst van de Duitse toeristen, wilden de
hotels grif zes shilling de kilo betalen. Zo gaat dat hier. Er
is een geweldige landhonger.
ET heeft wel het voordeel dat iedereen ook een beetje
bd*er is. Ze gaan soms zelfs zo ver dat ze inplaats
van bloemetjes in de voortuin er soghum of mais zaaien.
Het zou voor de Nederlandse boeren niet beroerd zijn als
Den Uyl en Lubbers ook een boerderijtje hadden. En een
minister van landbouw die zelf ook zijn aardappels had zien
verrotten zou wat dichter bij de boeren staan dan ene Van
d'6i" ^^00
Zelfs Kenyatta en Arap Moi de vice-president hebben vol
op land en zien daar graag zoveel mogelijk van binnenko
men. President Kenyatta roept tegen iedereen die geen werk
heeft dat hij terug naar het land moet gaan. Dat kan hier
gelukkig ook. Van de honger hoeft er niemand om te ko
men. De mensen staan nog zo dicht bij het gewone voedsel
dat je zelf kunt verbouwen, dat wanneer je nergens een paar
gemeetjes land zou hebben, je geen oog dicht meer zou doen.
In Nederland heeft bijna niemand daar nog weet van. We
zitten goed met al onze sociale voorzieningen, maar ja wij
hebben ook geen land meer natuurlijk. De tweede verzeke
ring voor het leven zijn de kinderen. Geboortebeperking
voor de gewone man is gekkenwerk. Heb je tien kinderen,
bijvoorbeeld vijf dochters en vijf zonen, dan zit je op rozen.
De dochters brengen een stevige bruidschat binnen. Meestal
koeien, geiten, schapen en geld. En de zonen die zorgen er
voor als je zelf niet meer werken kunt dat toch je matje
plaatsje krijgt, en de etensnap gevuld blijft, tot je laatste
adem.
Een nobele verzekering voor het leven!
SCHRIJFKOUTER.
