Ratweringsmaatregelen
13
ongunstig te maken. In de moderne hokken is het voedsel
in de vorm van meel, eieren en water konstant aanwezig.
Wij moeten dus steeds waakzaam blijven dat de ratten met
binnen de gebouwen komen. Voor iedere pluimveehouder,
die de bestrijding serieus wil toepassen, kan een ratvrij be
drijf worden gegarandeerd. De kosten, die hiervoor moeten
worden gemaakt, zijn gering en bestaan in hoofdzaak uit
arbeidskosten n.l. het op de juiiste plaatsen uitleggen van
vergif. Alleen het uitleggen van vergif is niet voldoende;
ook het regelmatig controleren van de gif plaatsen is nood
zakelijk.
Misschien laat u de rattenbestrijding door een particuliere
firma uitvoeren en betaalt u daarvoor een hoog bedrag per
jaar. Ook kunt u de gemeente inschakelen, die voor u de
rattenbestrijding uitvoert. De ervaringen, die wij met enkele
Zeeuwse gemeenten hebben opgedaan, zijn minder gunstig.
Dit heeft tot gevolg gehad, dat er kontakt met de Rijksdienst
ratten- en muizenbestrijding te Wageningen is opgenomen.
Deze rijksdienst heeft in alle provincies kontaktpersonen,
die door Wageningen worden geïnstrueerd en de ratten- en
muizenbestrijding op een zeer deskundige wijze uitvoeren.
En.de daaraan verbonden kosten zijn nihil want deze
service is geheel gratis!
ENKELE BEKENDE RASSEN
[TR zijn 19 rattenrassen bekend. De meest bekende zijn:
zwarte rat - bruine rat - muskusrat - woelrat en
beverrat. De zwarte rat komt nog sporadisch in Zuid-Neder
land voor en in enkele streken in het noorden en oosten van
ons land, doch 'veel in havensteden. Deze zwarte rat leeft
bij voorkeur op zolders en onder dakbesohuttingen, klimt
uitstekend, graaft niet en komt zelden buiten.
Voor ons is de bruine rat van het meeste belang, die ook
wel riool rat of waterrat wordt genoemd. In het voorgaande
is reeds gesteld, dat voor een goede bestrijding van de rat
ten eerst een goede biologische kennis noodzakelijk is. Wij
moeten weten hoe de rat leeft, wat hij doet en wat hij niet
doet. Van de bruine rat is bekend, dat hij gangen graaft,
goed zwemt ,maar niet graag klimt. Hij is tijdens de winter
maanden graag binnenshuis en zo mogelijk onder de vloe-
De bruine rat eet 10 kg per jaar.
ren van gebouwen. Hij komt in het gehele land voor, maar
het liefst in een waterrijke omgeving.
Verder is bekend, dat bruine ratten ziektekiemendragers
kunnen zijn, waardoor ook de mens en huisdieren besmet
kunnen worden. Wij noemen de ziekte van Weil en para-
J^EN rat gaat daar wonen waar voor hem de leef
omstandigheden gunstig zijn. Dit betekent, dat
hij gaat nestelen op plaatsen waar een rustig ver
blijf verzekerd is en voldoende voedsel aanwezig
is. Het rattennest behoeft men niet altijd op die
plaatsen aan te treffen, waar ook de voedselvoor
raden zijn. Er zijn gevallen bekend, dat de rat 1 km
van de voedselbron vandaan woont. Rattenbestrij
ding betekent' de leefomstandigheden voor de rat
ongunstig of onmogelijk maken. Wij kunnen daar
zelf veel aandoen maar in dé praktijk worden nog
te weinig ratweringsmaatregelen genomen. Als
men merkt, dat er op het bedrijf ratten voorkomen,
wordt er in het gunstigste geval vergif uitgelegd.
Vaak moeten wij echter constateren dat er eerst
meer ratten moeten komen voordat er groot alarm
wordt.geslagen. Het gaat dan echter merkbaar geld
kosten en dus moet de rattenverdelger worden in
geschakeld. Deze vaak zeer kundige mensen gaan
eerst de omgeving van de rattenbron verkennen en
maken studie van het gebouw, waarin de ratten
voorkomen. De rattenverdelger geeft u advies wel
ke ratweringsmaatregelen er op uw bedrijf geno
men kunnen worden. Het heeft n.l. weinig zin de
ratten te bestrijden, als niet de bron van het kwaad
wordt aangepakt.
F vele gevallen kan een ratteninvasie met wei
nig moeite worden voorkomen. Als aan de
juiste huisvestingsvoorwaarden wordt voldaan is de
bestrijding van de aanwezige ratten vrij simpel. De
rattenverdelger geeft aan waar en hoe het vergif
moet worden uitgelegd. Nu is het een kwestie van
uw eigen werklust om de bestrijding juist te laten
verlopen. De vergifplaatsen moeten regelmatig
worden gecontroleerd en zonodig worden bijgevuld.
Deze controle moet zolang worden herhaald tot het
vergiftigde voedsel blijft liggen. Dan pas kunt u er
van verzekerd zijn, dat de laatste rat is verdwenen.
Wanneer wij op de juiste manier met de rattenver
delger samenwerken, is het bedrijf binnen 4 weken
ratvrij. Als het moment is aangebroken, dat de laat
ste rat verdwenen is, zijn wij tevreden en geven een
zucht van verlichting. Dat hebben de mannen uit
Wageningen netjes opgelost. Inderdaad, maar wees
niet te blij; het bedrijf van uw buurman is misschien
nog niet ratvrij. Trouwens ook van grotere afstanr
den kunnen de ratten u opnieuw met een bezoek
vereren.
Rattenbestrijding is een uitstekend idee, maar doe
het goed; doe het in samenwerking met uw buur
man. Denk aan de ratweringsmaatregelen en blijf
daaraan denken, maar laat het niet bij denken al
leen. Blijf vergif uitleggen, vernieuw het elke
week, ook als er volgens u geen ratten zijn. Een ad
vies dat weinig kost, gemakkelijk is uit te voerenden
een hoog rendement geeft.
de rat van de ene stal naar de andere worden overgebracht.
Op deze manier kunnen veeziekten worden verspreid: vogel
pest - varkenspest - mond- en klauwzeer enz.
DE SCHADE, DIE DE BRUINE RAT VEROORZAAKT
||OEWEL de directe schade het meest aanspreekt, moe
ten wij wel bedenken, dat de indirekte schade zeer
groot kan zijn. Denk maar eens aan het doorknagen van
lodenwaterleidingen en ldahtleidingen. Het wegslepen van
voedselvoorraden is ook niet direkt waarneembaar, maar
kan veel geld kosten. Ook het doden en wegslepen van kui
kens, kippen, konijnen en zelfs biggen behoren tot de nach
telijke werkzaamheden van de bruine rat. De bruine rat
vreet 10 kg voedsel per jaar. Als dit voedsel voor de helft
uit kippevoer zou bestaan betekent dit een direkt verlies
van 2,50 per aanwezige rat. En u weet dat niet alleen bij
kippen miaar ook bij ratten de vermenigvuldigingsfaktor
groot kan zijn. Het is moeilijk de totale schade per rat per
jaar in geld uit te drukken. Maac het staat wel vast, dat één
rat per jaar meer schade veroorzaakt dan twee kippen kun
nen verdienen.
DE VOORTPLANTING
£EN rattenpaar gaat zich in een omgeving nestelen, waar
geen andere ratten voorkomen. De voortplanting gaat
zeer snel. Een wijfje kan 5 tot 18 levende jongen per keer
ter wereld brengen, maar grotere aantallen komen ook voor.
In zachte winters kan men ook buiten nesten met jonge rat
ten aantreffen. Na drie maanden is de jonge rat reeds
vruchtbaar. Dit betekent dat één rattenpaar voor 300
nakomelingen per jaar kan zorgdragen.
HOE WORDT DE BESTRIJDING UITGEVOERD?
^iLS de ratten in de bedrijfsgebouwen zijn doorgedron
gen, moet een snelle behandeling plaatsvinden. Hier
voor kunt u rechtstreeks kontakt met de ratten- en muizen-
bedrijfsvoorlichter inschakelen, die voor een verdere afwik
keling zorgt.
De bestrijding van ratten dient op intelligente wijze te
worden uitgevoerd; ratten zijn erg slim! De bestrijding langs
mechanische weg is moeilijk en vraagt veel geduld en in
zicht van de rattenvanger. Zoals reed's opgemerkt verplaat
sen ratten zich zodicht mogelijk langs gebouwen, muren of
andere vaste obstakels. Wanneer de bestrijding met een rat-
tenklem wordt uitgevoerd, dan moet deze klem eerst in
ongespannen toestand met voedsel op het rattenpad worden
gezet. Als het voedsel wordt weggenomen en het onbekend
objekt kennelijk is geaccepteerd, kan de klem worden ge
spannen. De uren van de rat zijn dan snel geteld. Hoewel
op deze wijze ratten gevangen kunnen worden is het leggen
van vergif eenvoudiger en effektiever. Als vergif wordt cu
marine gebruikt, gemengd met haver of zonnepitten. Di
vergif heeft een antibloedstollend effekt, waardoor de dood
zeer geleidelijk intreedt. Wanneer de ratten maar één- o!
tweemaal van dit vergif vreten heeft dit echter niet de dood
tot gevolg. Het is noodzakelijk dat de ratten elke dag van
dit vergiftigde voedsel vreten, waardoor na 5 a 10 dagen de
dood intreedt. De ratten, die dit vergif binnen krijgen, voe
len zich prettig, ze gaan vermageren, worden trager en
gaan zonder pijn te hebben geleden dood. Omdat de rat zich
prettig blijft voelen gaat er van hem geen waarschuwing uit
maar zijn of haar familieleden. 'Bij het gebruik van andere
vergiften worden de overige familieleden wel gewaarschuwd,
hetgeen betekent, dat van het vergiftigde voedsel niet meer
wordt gevreten.
tyfus. Ook kunnen smetstoffen over grote afstanden door bestrijding in Wageningen opnemen. Maar u kunt ook uw
Door de trage werking van cumarine moet de be
strijding op regelmatige tijden worden herhaald. Als
dit niet gebeurt dan kan men zelfs door het zo nu
en dan verstrekken van dit vergiftigde voedsel de
ratten voeren, zonder dat er sterfte optreedt.
Waarschuwing: Cumarine is niet alleen een vergif
voor ratten maar is ook gevaarlijk voor mens en
huisdieren. Het kant en klaar aangekochte cuma
rine kan te oud zijn, waardoor het zijn werking ver
liest. Het is daarom gewenst, dat de rattenbestrij
ding door een deskundige wordt begeleid.
HET AFMESTEN VAN PARELHOENDERS
De parelhoenders worden als ééndagskuiken naar het
afmestbedrijf getransporteerd. De kuikens zijn sterk,
maar wel schrikachtig. Het is daarom raadzaam het af-
mesten in donkerhokken te doen plaatsvinden. Omdat
de dieren erg zenuwachtig zijn geeft het afmesten op de
batterij teveel beschadiging. Als voorzorgsmaatregel te
gen opschrikken en paniek is het gewenst de groepen
niet te groot te nemen. In de praktijk blijken éénheden
van 500 kuikens goed te voldoen. De temperatuur onder
de kunstmoeder moet de eerste dagen 38° C bedragen
met een afloop op 3 weken leeftijd naar 35° C. Op een
leeftijd van 3 weken mag de bezetting niet meer dan 14
dieren per m2 bedragen. Tijdens de eerste 10 levenswe
ken is de haaii zwaarder dan de hen, daarna is de hen
zwaarder.
In het algemeen zijn parelhoenders weinig gevoelig
voor ziekten. Op een leeftijd van 10 a 12 dagen en 5 we
ken wordt tegen vogelpest geënt.
GEWICHTEN/VOEDERCONVERSIE EN KOSTPRIJS
OP 10 WEKEN LEEFTIJD
Gew. haan hen voederc. gem. voederverbr. haan 4- hen
1050 gram 3,00 3150 gram
Om de gedachten te bepalen kan de kostprijs van het
parelhoen (bij genoemde resultaten) op ƒ3,60 per kg
worden gesteld. De gemiddelde opbrengst is ƒ4,50 per
kg levendgewicht. Bij de poelier kost. een parelhoen
10.00 per kg geslacht produkt.
Wanneer de kostprijs van het parelhoen met die van
slachtkuikens wordt vergeleken komt het parelhoen on
gunstig te voorschijn. Het inslachtingspercentage van het
parelhoen is veel lager dan het inslachtingspercentage
bij slachtkuikens. Bij het levend gewicht heeft een parel
hoen 51 vlees, terwijl het vleespercentage bij het
slachtkuiken 46 is. Hierdoor is het prijsverschil min
der groot dan het op het eerste gezicht lijkt.
DE AFZETMOGELIJKHEDEN
De consumptie van parelhoenders in Frankrijk was 10
jaar geleden 200 gram per hoofd van de bevolking; thans
is de consumptie 1 kg per hoofd van de bevolking. T>e
produktie van parelhoenders bedraagt in Frankrijk meer
dan 10 c/r van de totale produktie aan gevogelte. Het pa
relhoen is 4 jaar geleden vanuit Frankrijk naar België
overgebracht en heeft daar de volle belangstelling. In
Nederland is het verloop nog schoorvoetend.
Er zijn nog weinig slachterijen waar parelhoenders
worden geslacht. Het bedrijf in Koewacht levert de kui
kens voor 80 9r naar België. Volgens de heer Koetsen-
ruyter neemt ook in Nederland de belangstelling voor de
parelhoenders snel toe. De vraag is momenteel zodanig,
dat er meerdere afmestbedrijven moeten worden .ge
zocht.
