Ook bedroevende
bedrijfsresultaten
m elk veehouder ij
VRIJDAG 28 MAART 1975
63e Jaargnag - No. 3274
matig aangepast worden aan de prijsstij
ging van de verschillende duurzame pro-
duktiemiddelen.
De arbeid van ondernemer en gezinsleden
zijn in rekening gebracht tegen het gel
dende CAO-loon van een vaste vakarbei
der incl. diplomatoeslagen en sociale las
ten. Een berekening die echter niet ver
gelijkbaar is met het brutoloon van een
werknemer.
ONTWIKKELING PRIJZEN EN PRODUKTIVITEIT WEIDEBEDRIJVEN
(in van voorgaande jaren)
Prijzen
produkten
Prijzen Produktiviteit Verandering
produktie- opbrengsten/
middelen kosten-
verhouding
Grotere bedrijven (gem. 25 ha)
ly69/70 2
1970/71 4-
1971/72 4-
1972/73
1973/74 (voorlopig) 4-
1974/75 (raming) 4.
2,3
0,4
12,7
7.8
2,3
1.0
7,1
7.9
6,7
9,9
13,2
10,2
0,5
4,9
3,4
3,6
0,5
4,9
2,1
9,4
1,7
10,0
1968/69—1973/74 (5 jaar) 28
53
11
6
TN de achter ons liggende weken
werd in ons blad ruime aandacht
besteed aan een drietal rapporten „Harde
Akkerbouwcijfers - „Wie of wat is er
fout?" en „De kostprijs van appels en pe
ren", die door de praktijk vanuit Noord en
Oost Zuid-Beveland zijn opgesteld. Daar
in werd de bijzonder slechte financiële
situatie waarin de akkerbouw- en fruit-
teeltsektor verkeerd aangetoond.
Konden op bepaalde onderdelen, wat
betreft de uitgangspunten en de opzet, van
deze calculatie zo hier en daar nog wel
eens kritische geluiden worden gehoord,
het blijkt nu dat ook het L.E.I. de melkvee-
houderijsektor tot bedroevende financiële
resultaten komt wat betreft de ontwikke
ling van opbrengsten en kosten in de af
gelopen jaren en de verwachtingen voor
het komende jaar 1975/76. Gegevens uit
onverdachte bron die de beroerde stiuatie
waarin de agrarische sektor zich bevindt
overduidelijk aantonen! Binnenkort zal het
L.E.I. ook over de ontwikkelingen van de
resultaten op akkerbouwbedrijven een
rappor;: doen verschijnen.
Een publikatie die we met spanning te
gemoet zien! Hopelijk zullen nu eindelijk
ook de desbetreffende gegevens, die al
tijd in de Memorie van Toelichting bij de
begroting van het Ministerie van Land
bouw worden verstrekt eens aan de wer
kelijkheid zijn aangepast zodat niet in ons
parlement een volkomen scheef en verte
kent beeld over de inkomenspositie van
de land- en tuinbouw wordt verkregen
L.E.L PUBLIKATIE No. 3.54
IN L.E.I. publikatie 3.54 wordt een beeld
gegeven van de bedrijfseconomische
ontwikkeling op melkveehouderijbedrijven
zoals die in de afgelopen jaren is geweest
en voor de naaste onder normale produktie-
omstandigheden kan worden verwacht. In
gegaan wordt op het verloop van kosten, op
brengsten en bedrijfsresultaat. Voorts is
aandacht besteed aan de ontwikkeling van
grotere en kleinere bedrijven in de verschil
lende gebieden. Tenslotte wordt ingegaan op
de invloed van het prijsverloop van produk-
tiemiddelen en produkten en van de produk-
tiviteit op de bedrijfsuitkomsten. In dit rap
port van 63 pagina's met 27 tabellen worden
achtereenvolgens behandeld de uitgangspun
ten van de berekeningen, voorcalculatie
1975/'76 alsmede een overzicht gegeven van
de resultaten van de afgelopen jaren.
Het volgende kan slechts een onvolledig
beeld zijn van enkele van de belangrijkste
gegevens uit deze publikatie. Wie zich nader
wil documenteren kan het rapport bestellen
door overschrijving van 8,50 op giroreke
ning no. 412235 t.n.v. het Landbouw-Econo
misch Instituut te Den Haag Vermeld dient
te worden: „Zend publikatie no. 3.54".
UITGANGSPUNTEN
De berekeningen zijn gebaseerd op boek
houdkundige gegevens over de boekjaren
1968/'69 t/m 1973/'74 van weide- en ge
mengde bedrijven met overwegend rund
veehouderij die ingedeeld zijn in grotere
en kleinere bedrijven. Als grotere bedrij
ven zijn beschouwd bedrijven die in 1973/
'74 een bedrijfsomvang hadden van meer
dan 113 SBE's, hetgeen bij benadering
overeenkomt met de prodiuktieomvang
per man die bij een doelmatige bedrijfs-
grootte wordt gerealiseerd. In 1973/'74
komt 113 SBE overeen met een melkvee
houderijbedrijf van 18 ha cultuurgrond
met 30 melkkoeien met bijbehorend jong
vee.
De bedrijfsresultaten zijn berekend op
basis van pacht. Op basis van eigendom
zijn de kosten van grond en gebouwen
als regel aanmerkelijk hoger. In 1973/
'74 bedroeg dit verschil op de grotere be
drijven bij benadering 300,350,
per ba.
Over het geïnvesteerde vermogen (excl.
grond- en gebouwen) wordt een gemid
delde rente (7y2 in rekening gebracht,
op basis van de samenstelling van het
vermogen. Op deze rente wordt een af
trek toegepast voor de hierin begrepen
vergoeding voor geldontwaarding. Rente
en afschrijving worden elk jaar berekend
op basis van de in dat jaar geldencfce prijs
(c.q. nieuwwaarde) zodat de kosten regel-
Bruto CAO-loon
Sociale lasten
werkgever
af: premie
AOW
AWW,
AWBZ,
AKW 5.400
premie
pen
sioen
fonds
ZW,
WAO,
WW 6.100,—
premie
Zieken
fonds 3.000,
33.100,— 79
8.900,— 21
42.000,— 100
Kleinere bedrijven (gem. 12 ha)
1969/70 4- 1,8
1970/71 4- 1,0
1971/72 -f 12,2
1972/73 4- 8,1
1973/74 (voorlopig) -f 3,0
1974/75 (raming) -f 0,4
1968/69—1973/74 (5 jaar) 4- 28
8,1
9,5
8.7
11,1
13,8
11,7
3,7
0,1
4,9
3,5
0,6
2,3
7,7
8,5
0,8
8,9
63
12
10
af: inkomensherver
deling (kinderbij
slag loontrekken-
den)
Netto loon
(voor aftrek I.B.)
14.500,— 35
27.500,— 65
1.200,— 3
26.300,— 62
Uit het overzicht ontwikkeling van prij
zen en produktiviteit blijkt dat op de gro
tere bedrijven in de periode 1968/69 t/m
1973/74 (5 jaar) de prijzen van de pro-
duktiemiddelen (4- 53%) aanmerkelijk
meer zijn gestegen dan die van de pro
dukten (4- 28 Hiertegenover staat
een vermindering van de benodigde hoe
veelheid produktiemiddelen per eenheid
produkt 11%). Het resultaat hiervan
is dat de opbrengsten/kostenverhouding
6 in deze periode dus ongunstiger is ge
worden.
De ontwikkeling van de resultaten op
de kleinere bedrijven vertoont ongeveer
hetzelfde beeld. De grotere prijsstijging
van de produktiemiddelen op de kleinere
bedrijven is een gevolg van het feit dat
de sterk gestegen arbeidskosten op
deze bedrijven een groter aandeel in de
RESULTATEN IN GLD. VAN WEIDEBEDRIJVEN
Opbrengsten
Kosten
Netto-overschot
Arbeids
per ha
per ha
per ha
opbrengst
ondernemer
per bedrijf
Grotere bedrijven (gem. 25 ha)
1968/69
3781
3728
53
16500
1969/70
3774
3913
139
14900
1970/71
3956
4195
239
14900
1971/72
4417
4279
138
26600
1972/73
5176
4927
249
32700
1973/74 (voorlopig)
5548
5850
302
24400
1974/75 (raming)
5810
6505
695
20800
1975/76 (voorcalc.)
6875
7325
450
31400
Kleinere bedrijven
(gem. 12 ha)
1968/69
3684
4241
557
8600
1969/70
3879
4569
690
8800
1970/71
3792
4840
—1048
7800
1971/72
4370
5002
632
14000
1972/73
4943
5610
667
16900
iy73/74 (voorlopig)
5056
6306
—1250
13800
1974/75 (raming)
5180
7020
—1840
12000
produktiekosten uitmaken dan op de gro
tere bedrijven.
Voor het lopende jaar 1974/75 wordt
eveneens een sterke stijging van de prij
zen van de produktiemiddelen verwacht.
De prijsstijging van de produkten zal
slechts gering zijn door prijsdalingen van
rundvlees en varkensvlees.
VOORCALCULATIE GEHELE BEDRIJF
JN de publikatie is verder onder meer
aandacht besteed aan de ontwikke
ling van de resultaten op de gemengde
bedrijven met overwegend rundvee, aan
de onderlinge verschillen in bedrijfsresul
taat tussen de gebieden en aan het ver
loop van de afzonderlijke kosten- en op
brengstenbestanddelen.
Tenslotte nog een overzicht van de kos
ten en opbrengsten van het gehele bedrijf
per gebied, waarbij moet worden opge
merkt dat in deze voorcalculatie de prijs
verhogingen waarover onlangs overeen
stemming werd bereikt 1975/76 nog niet
zijn verwerkt. Een en ander houdt, gege
ven deze prijswijzigingen, een stijging
van de arbeidsopbrengst van de onderne
mer in zoa'.s door ons aan de tabel werd
toegevoegd.
Voor de varkenshouderij is de invloed
van deze prijsverhogingen buiten be
schouwing gelaten, omdat tegen kostprijs
is gecalculeerd.
Tevens dient bij de beoordeling van de
in deze tabellen berekende arbeidsop
brengst van de ondernemer er rekening
mee gehouden te worden, dat voor wat de
varkenshouderij betreft de kostprijs van
ca. 3,90 per kg geslacht gewicht gelijk
is gesteld aan de opbrengstprijs.
Indien wordt uitgegaan van een ge
raamde opbrengstprijs in 1974/75 van ca.
ƒ3.per kg geslacht gewicht wordt de
arbeidsopbrengst bij de weidebedrijven
in de zandgebieden ca. 4800,lager en
op de gemengde bedrijven in de zandge
bieden ca- 16.500,lager!
De kinderbijslag loontrekkenden buiten
beschouwing latende resteert 65 van
de arbeidskosten waarop, om 'het be
steedbaar loon te berekenen nog de ver
schuldigde inkomstenbelasting in minde
ring moet worden gebracht.
De premies volksverzekeringen worden
ook door de zelfstandigen betaald even
als andere premies, zij het in andere vorm
(premie ziektekostenverzekering, dokters
kosten enz.). Wat de overige premie's
voor uitgestelde inkomensverwerving be
treft kunnen deze als besparingen wor
den aangemerkt ter dekking: van dezelfde
voorzieningen als voor werknemers gel
den, al zullen deze bedragen voor een
belangrijk deel in eigen bedrijf worden'
vastgelegd.
Uit deze tabel blijkt dat de gemiddelde
arbeidsopbrengst van de ondernemer
d.i. de vergoeding voor handenarbeid op
basis van de loonkosten per gewerkt uur
volgens de CAO, alsmede het netto-over
schot van 1970/71 tot 1972/73 is geste
gen en daarna is gedaald, terwijl voor
1974/75 een verdere daling wordt ver
wacht.
Bij de prognose van de arbeidsop
brengst in 1975/76 is rekening gehouden
met de onder normale omstandigheden te
verwachten ontwikkeling in de prijzen
van de produktiemiddelen en van de pro
duktiviteit. Voor wat betreft dé produk
ten is uitgegaan van de opbrengstprijzen
in 1974/75, die zijn verhoogd met de door
de EEG-Raad van Ministers van Land
bouw voor 1975/76 vastgestelde prijsver
hogingen. De invloed hiervan op de ar
beidsopbrengst bedraagt voor de grotere
bedrijven gem. 9600,Ondanks de aan
genomen hogere opbrengstprijzen blijft
het netto-overschot negatief. De onder
normale omstandigheden in 1975/76 te
verwachten arbeidsopbrengst van de on
dernemer per uur (ca. 3100 werkuren) zal
dus waarschijnlijk geringer zijn dan de
loonkosten per uur van een vakarbeider
op veehouderijbedrijven volgens de CAO.
VOORCALCULATIE FINANCIËLE RESULTATEN PER BEDRIJF
(FACHTBASIS) 1975/'76
Nrd. klei
Westelijk
Weidebedr.,
Gemengde
en veen-
weidegebied
zand
bedr., zand
weidegebied
gebieden
gebieden
Oppervlakte cultuurgrond (ha)
28,00
22,00
23,50
20,00
Oppervlakte grasland en
voedergewassen (ha)
27,75
22,00
23 05
17,50
Melkkoeien (st.)
49,10
45,10
44,20
33,60
Fokzeugen (st.)
0,25
3,10
2,00
12.00
Mestvarkens (st.)
0,05
22,10
31,00
96,00
Produktieomvang in SBE
184
168
177
179
Resultaten gehele bedrijf
gld.
gld.
gld.
gld.
Melkgeld
125.860
101.706
107.820
80.914
Omzet en aanwas rundvee
29.400
24.178
30.498
25.200
Marktbare gewassen
1.428
1.407
9.125
Varkenshouderij
364
13.112
20.860
71.520
Overige opbrengsten
3.948
4.290
1.502
1.562
Totaal opbrengsten (afgerond)
161.000
143.300
162.100
188.300
Arbeid (zonder bedrijfsleiding)
67.509
69.667
58.786
60.248
Werktuigen en werk door derden 20.300
14.080
17.965
18.556
Veevoeder
40.376
50.468
58.441
80.707
Meststoffen
8.994
5.011
9.467
7.706
Pacht en onderhoud gebouwen
15.820
12.760
14.500
14.920
Overige kosten
23.212
19.250
23.202
22.859
Totaal kosten (afgerond)
176.200
171.200
182.400
205.000
Netto-overschot
15.200 -
- 27.900 -
- 20.300
16.700
Arbeidskosten ondernemer
42.900
44.200
40.200
40.200
Arbeidsopbrengst ondernemer
27.700
16.300
19.900
23.500
Stijging arbeidsopbrengst i.vun.
prijsverhoging E.E.G. 1975/76
10.700
8.500
9.400
7.800
38.400
24.800
29.300
31.300
Aftrek arbeidsopbrengst op basis
huidige opbrengstprijs
varkenshouderij
100 -
- 3.000 -
- 4.800
16.500
38.300
21.800
24.500
14.800
