C.T.V. aardappelafzet-
organisatievoorlichting
Op weg naar een
betere prijsopbouw voor
teler en afnemer
DE AARDAPPELAFZET
17
QNDER leiding1 van de voorzitter van de aardappeltelers-
vereniging „Zeeuws-Vlaanderen" de heer J. B Becu
te Groede werd verleden week donderdag te Terneuzen een
voorlichtingsmiddag over de aardappelafzetorganisatie ge
houden. De heer Becu wees in zijn openingswoord erop dat
in de aardappelorganisatie voor Zuid-West Nederland B.V.,
een zestal telersverenigingen, Cebeco-Handelsraad en Cebe-
co Zuid-West als aandeelhouders deelnemen. Het vorig jaar
werd een omzet van 100.000 ton behaald.
Deze organisatie (BV) was echter te klein om van door
slaggevende betekenis te zijn in de Nederlandse markt, laat
staan de Europese. Dit heeft geleid t; samenwerking met
Zuiderdel te Broek op Langedijk en Agrico te Emmeloord,
door stichting, samen met. Cebeco-Handelsraad, van een
centraal verkoopkantoor een marketing organisatie
met als naam Agrico-Holland, die ongeveer een omzet van
350.000 ton heeft behaald.
Zodra de aardappelen de sorteerinrichtingen verlaten heb
ben zijn ze voor rekening van de marketing organisatie. Die
verkoopt ze voor rekening van de partners (BV, Agrico
Noord etc.) in een landelijke jaarpool. De uitkering van de
eindprijs aan de partners geschiedt pro rata op basis van
de ingebrachte' kilo's. Uitkering van de poolprijs aan de
teler daarentegen is een zaak van de regionale organisatie,
in ons geval de BV te Zierikzee. Deze trekt van de poolprijs
de sorteerkosten, aanvoerkosten etc. af.
Je hoort wel eens „ctv legt een zware verplichting op",
aldus de heer Becu, maar onze taak is het dienen van het
totale telersbelang, en dat moet beschermd tegen kwaadwil
ligheid van individuele telers. Wij werken daarom met strak
ke regels maar passen die soepel toe bij telers die door om
standigheden en te goeder trouw niet kunnen voldoen aan
de aangegane verplichting! 'Dan is dat lid geen nummer op
de aandelenlijst m'aar beziet het bestuur die gevallen indi
vidueel zodat niemand „in de tang" wordt genomen!
Vaak wordt de vraag gesteld „Wordt zo'n landelijke or
ganisatie niet te log". Het antwoord hierop is neen, want
het kontakt met de teler blijft in de regio en zo'n grote orga
nisatie maakt ons juist meer wendbaar. Denkt u maar eens
aan deze oogst; toen het in het Zuid-Westen slecht ging en
er voldoende aanleiding zou geweest zijn tot angst dat niet
aan de kontraktuele leveringsverplichtingen zou kunnen
worden voldaan. Omdat in een grote organisatie werdi sa
mengewerkt konden de partners, die er gunstiger voor zaten
bijspringen. Hetgeen de aardappelorganisatie Z.W. Neder
land BV biedt is „niet alleen zalig makend", aldus de heer
Becu. Vandaar dat ook anderen hun visie vanmiddag zullen
geven.
JE DOET HET OF JE DOET HET NIET!
0E heer W. J. M. M. Brooyman, Nieuw-Vossemeer, voor
zitter van de telersvereniging „Brabant - Tholen St.
Philipsland en zelf aardappelteler en uit dien hoofde spre
kend gaf een uitvoerig overzicht over de aardappelsituatie
in Nederland en in de E.E.G. en de eisen die in het kader
van de afzet moeten worden gesteld. Nederland moet ca.
40 van zijn consumptieaardappeloogst exporteren. Het
aantal aardappeltelers neemt af, de oppervlakte per bedrijf
neemt toe, hetgeen voor de individuele teler een groter
risico inhoudt. Want de aardappelteelt is kapitaalintensief,
en de investeringen ervoor zijn voor meerdere jaren. Kon-
tinuïteit in de afzet is voor de teler dan 90'k onontbeerlijk.
De individuele teler staat wat dat betreft 'zwak en de vrije
teler loopt het risico op de overschottenmarkt terecht te
komen. Vandaar dat de heer Brooymans wees op het samen
werken in telersverenigingen, waarin poolen mogelijk is met
als voordelen een gemiddelde jaarprijs, vermindert risico,
verhoogde rentabiliteit en als gelijkwaardige partner tegen
over de koper te staan. Vandaar de CTV's met inspraak
van de teler en aansluiting bij een toporgaan, dat over de
grenzen kan kijken.
Ook de particuliere aardappelhandel groepeert telers om
zich heen, maar daarbij gaat het in de eerste plaats om de
commercie. Bij ons gaat het uiteraard ook om de commercie
magr dan ten bate van de telers. We beschikken over 4 sor-
teerbedrijven, Breskens, Middelburg, Zierikzee en Steenber
gen. Omzet 2e jaar reeds meer dan 100.000 ton. De leden
van een telersvereniging kiezen een eigen bestuur dat ledien
kan aannemen en ontheffing van verplichtingen kan ver
lenen. Voor leden-aandeelhouders met leveringsplicht is nor
maal 1 aandeel per ha, maar het kan ook op bijv. basis van
80 zijn bijv. 5 ha - 4 aandelen. Dan geldt de verplichting
tot leveren van 25 ton die voldoen aan de eisen van het
aardappelreglement. D.i. dat de aarflappel dient te voldoen
aan de PD-eisen voor West-Duitsland'. Valt de partij in de
hogere aa-klasse dan is de toeslag 5 op de basisprijs; voor
de beste aaa-klasse is de toeslag 10 Bij 100 levering
mag echter alles geleverd worden. Waarom stellen we de
verplichting zo hoog wordt wel gevraagd. Ons uitgangs
punt is: „je doet het of je doet het niet!"
KWALITEIT SCHIET TE KORT
De heer J. Huige, direkteur MacCain Europ BV, die zich
in dit gezelschap als vertegenwoordiger van industriële on
dernemers zag, meende in de uitnodiging voor deze bijeen
komst „Op weg naar een betere prijsopbouw voor teler en
afnemer een enorme tegenstelling te ervaren. U bedoelt,
zo zei hij, voor de afnemer de prijs zo laag mogelijk en voor
U als producent zo hoog mogelijk! De consument is gebaat
bij een prijs op redelijk niveau, waardoor de teelt wordt ge
waarborgd en voor de teler (aanvaardbaar is. Moeilijker ligt
dit bij de aardappelverwerkende industrie. Zodra de aard
appel in de afzetkanalen is gekomen, wordt daar de prijs
bepaald en heeft dan te lijden van een '«noords/.ia
rentie! De mogelijkheden voor de teler liggen in het brengen
van een betere kwaliteit, dus een betere tetLbego'.?i IJ
praat, zo zei de heer Huige, over een araalinkrimping en
verwacht daardoor een betere prijs. Tijdelijk wellicht kan
dat juist zijn, maar de markt zal vlot reageren. Maak Uzelf
niets wijs! Het bereiken van een nieuw niveau van even
wicht tussen kosten en opbrengsten zal moeilijk zijn en
offers vragen. Er zijn enkele lichtpunten omdat de industrie
met de handel en de teler op weg is naar een betere struk-
tuur. Niettemin zal de aardappel noch voor teler noch voor
de industrie vetpot worden!
KWALITEIT DIT OOGSTJAAR BEDROEVEND
yw afzetorganisatie, zo zei de heer Huige, zie ik zake
lijk als een zeer positieve bijdrage. Voor ons als in
dustrie, om er mee kontrakten af te sluiten, speelt de finan
ciële draagkracht dus kontinuïteit in de grondstoffenvoor-
ziening, de kwaliteit (sorteercapaciteit, deskundigheid) en
de betrouwbaarheid een grote rol. Daarom brengen wij in
voorkomende gevallen liever een financieel offertje dan dat
wij het zoeken in goedkope partijtjes hier en daar.
Helaas, zo merkte de heer Huige op, is dit oogstjaar de
kwaliteit in het algemeen bedroevend slecht! Boeren en or-
Zuid-West Nederland doet in dit ongebruikelijke sei
zoen nog steeds zijn best om aardappelen te rooien, maar
erg vlotten deed het de laatste tijd beslist niet.
Ruim een maand geleden zat er nog minstens zo'n
5.000 ha aardappelen in de grond, naar schatting zal dit
bègin deze week zo'n 4.500 ha hebben bedragen. De
laatste weken kwamen er slechts enkele tientallen ha's
uit, want het was voor rooiwerkzaamheden veel te nat.
Daarin is sinds vorige week met wat nachtvorst en droog
zonnig weer verandering in gekomen zodat, daar waar
mogelijk, deze week er zeker weer de nodige ha's uit
gehaald zullen zijn.
De aardappelmeelindustrie in het noorden des lands
heeft bereids in de afgelopen periode in een drietal fa
brieken enkele tienduizenden tonnen consumptieaard
appelen uit de wateroverlastgebieden in het westen en
zuid-westen tot aardappelmeel verwerkt. Aardappelen,
die door de ongunstige oogstomstandigheden niet (meer)
voor de consumptie geschikt zijn. Toch blijkt de aanvoer
naar de aardappelmeelindustrie onvoldoende te zijn en
te stagneren.
Vandaar dat de direktie van Aveebee besloten de aard
appelmeelfabriek D.W.M. te Veendam met ingang van
maandag 24 februari a.s. te sluiten.
Voorlopig zal de aardappelmeelfabriek W.T.M. te Ter
Apelkanaal de vermaling van aardappelen nog voortzet
ten in afwachting van de verdere ontwikkeling. Mocht
blijken, dat op korte termijn niet meer aardappelen be
schikbaar komen dan tot nu toe het geval is, dan zal
ook dit bedrijf de verwerking beëindigen.
FORUMDISCUSSIE
1"IJDENS de op de inleidingen volgende discussie wer
den vele schriftelijke en mondeling gestelde vragen
van velerlei aard door tiet forum, waarin naast de sprekers
o.m. ook de heren Siloos, Bakkum en Den Hamer zittng had
den, beantwoord. De volgende keus werd daaruit door ons
gedaan.
vraag Doet U als afzetorganisatie mee op de termijn-
markt?
antwoord: Het verschil tussen inkoop -en verkooppositie
moet gedekt gehouden worden. Je komt er niet
onderuit op de termijnmarkt te opereren. Niet
om lekker te speculeren maar juist om speculatie
uit te sluiten.
vraag Bij anderë aardappelverwerkingsbedrijven kan ge-
KontraKteerd worden, waarom ujj do wV's nier?
antwoord: De CTV's gaan ervan uit dat een boer voor een
deel van zijn produkt wil kontrakteren. De CTV's
kontrakteren tot een maximum van 50 in elke
maat tegen een redelijke prijs voor de oogst.
vraag Ben je als aandeelhouder van een CTV voor
eeuwig daarmee verbonden?
antwoord: Een CTV is geen kruiwagen met kikkers! Men kan
twee jaar op het aantal aandelen doorgaan, daar
na wordt het aantal aangepast. De CTV gaat niet
op de stoel van de teler zitten; die behoud zijn
Vrijheid bijv. om in zijn bouwplan om te schake
len. Zolang hij aardappeltelers is, is hij gebonden,
met dien verstande dat het individuele lid, mits
te goedertrouw, kan rekenen op een soepele be
handeling.
vraag Kan de CTV ook voor de telers rooien?
antwoord: Is in Zeeuws-Vlaanderen wel eens gebeurt. Geeft
echter grote problemen, ook tussen de telers on
derling. Doen het liiever niet.
In een persbericht wijzen de gezamenlijke landbouw
organisaties in het zuid-westen en westen er op dat, zo
als ook wij in vorige berichten meldden, de indruk be
staat dat er nog wel wat partijen gerooide aardappelen
zijn, die niet of moeilijk konsumptiewaardig te maken
zijn. Deze partijen zullen kunnen dienen om in de bestaan
de behoefte bij de industrie te voorzien. Dit aanbod zal
dan wel op korte termijn moeten loskomen.
De organisaties geven daarom hun leden, die over kon-
sumptieaardappelen beschikken in overweging, te bekij
ken of zij nog aardappelen hebben, die voor levering aan
de industrie in aanmerking komen.
Daarbij dient overwogen te worden dat, alhoewel het
verdere verloop van aardappelconsumptiemarkt niet te
voorspellen is, volgens de thans beschikbare gegevens
en weinig reden tot optimisme dienaangaande is. Nog af
gezien van het feit dat er nu al partijen zijn met spruitvor-
ming is het eveneens onzeker in hoeverre de veevoer-
sektor aardappelen zal blijven afnemen. Tevens daalt bij
langere bewaring het zetmeelgehalte, hetgeen de uitbe-
talingsprijs van de zetmeeli"dustrie beïnvloed, terwijl bij
levering nu men zich bewaarkosten (kiemremmingsmid-
delen, ventilatie enz.) bespaart. Aardappelen met blauw
en dergelijke afwijkingen, die voor consumptie-aardappe
len niet geaccepteerd worden, kunnen bij de zetmeelin-
dustrie zonder nadelige gevolgen verwacht worden. Wel
geeft hoge tarra oponthoud bij het lossen, een slechte
kwaliteit zetmeel en hogere produktie- en vrachtkosten.
Zorgen voor een zo laag mogelijke tarra geeft beide par
tijen dus het grootst mogelijke voordeel!
Betaling naar kwaliteit!
ganisaties schieten schromelijk tekort in kwaliteitsbewaking!
Wij konstateren ca. 35 defekten, niet regionaal hier alleen,
het speelt overal.
Geef ons goede kwaliteit, dat is ook uw belang! Hoe die
kwaliteit bepaald moet worden, daarover is overleg gaande.
Als eerste resultaat is er een overeenkomst tussen uw afzet
organisatie en McCain. De heer Huige wees er tenslotte op
dat hij vermoedde dat Bintje verdrongen zal worden door
andere rassen. Eén van die kwaliteitsaspekten is de grootte
van de aardappel en er is sprake van een toenemende vraag
van de verwerkende industrie naar grote aardappelen. Van
Bintje is slechts de helft grof en groter vraag heeft een
groot prijsverschil tussen fijn en grof tot gevolg. De indus
trie zoekt zelf naar andere rassen, o.m. Engelse. McCain
test nu op 50 ha een bepaald ras, aldus de heer Huige.
vraag Zijn er in de toekomst geen mogelijkheden tot
verwerking van aardappelen in de maten 35/50?
antwoord: Ja, voor verwerking tot bijv. puree en chips.
Frites is echter het belangrijkste produkt en
daarvoor zijn grote aardappelen nodig.
vraag Hoe wordt de tarra vastgesteld?
antwoord: Tarra grond, rot ,ziek - wat aan kg resteert
wordt betaald naar gelang kwaliteit en maat.
Sorteerkosten worden berekend over geleverde
kilo's. Vorig jaar waren die ƒ1,34 plus ƒ0,01
voor elk tarra en uitgesorteerd voer.
vraag Kan de landelijke organisatie nog worden uit
gebreid?
is ons marktaandeel zodanig dat grootafne
mers niet buiten ons om kunnen?
kunnen afnemers voor langere tijd basisprij
zen garanderen?
hoe hoog kunnen die prijzen zijn?
antwoorden: De omvang van de organisatie kan zeker nog
worden uitgebreid, enerzijds bijv. door interne
groei, anderzijds door verdere samenwerking met
Nedato. Er is geen organisatie die zoveel „geor
ganiseerde' aardappelen kan aanbieden. Dat
grootafnemers niet zonder de afzetorganisatie
zouden kunnen is echter weer teveel gezegd! Ons
sterke punt is spreiding in de produktiegebieden.
De heer Huige, de laatste twee vragen beant
woordend, achtte een basisprijs over langere
periode zeer zeker mogelijk, mede noodzakelijk
voor de verwerkende industrie, i.v.m. een regel
matige grondstofvoorziening en de daarmee sa
menhangende produktieplanning en kostprijscal
culatie. Hoe hoog die prijs zou kunnen wezen,
wildo hij zich niet over uitlaten maar slechts ver
melden dat (vandaag) de basisprijs 9 a 10 ct
boven de dagprijs lag!
En tenslotte werd de vraag of leveringsplicht
aan een CTV ook de verplichting tot aankoop
van bijv. pootgoed', kunstmest enz. inhoud ont
kennend beantwoord. Aardappelafzetorganisatie
en Cebeco-Zuid-West zijn afzonderlijke zaken al
worden natuurlijk aankopen via Cebeco Zuid-
West van die kant wel op prijs gesteld!
BI.
