BEWAARPLAATSEN
VOOR AARDAPPELEN
EN UIEN
BIJ nieuwbouw kunnen zowel stalen als
gelijmde houten spanten worden toe
gepast, die sterk genoeg moeten zijn om de
zijdelingse druk op te vangen. Aan de bin
nenzijde kunnen tegen de spanten ook pre
fab-panelen worden aangebracht, welke
druk vast en geïsoleerd zijn.
14
De specialist boerderijbouw,
J. H. VAN NIEUWENHUIZEN,
C.A.R. - Goes.
In het artikel van de vorige week
zijn de verschillende beluchtings
systemen in bewaarplaatsen voor
aardappelen en uien behandeld. Een
bewaarplaats vraagt echter ook ge-
isoleerde en drukvaste wanden. Zon
der voorzieningen kan niet tegen de
wanden worden gestort. In deze bij
drage hierover de volgende bijzonder
heden.
WANDRUK BIJ LOSGESTORTE
AARDAPPELEN
storthoogte
zijwaartse druk per
strekkende meter wand
1,50 m
169 kg
2,00 m
300 kg
2,50 m
469 kg
3,00 m
675 kg
3,50 m
920 kg
4,00 m
1200 kg
Voorbeeld1: een wand van een bewaar
plaats (10 m lang en 4 m hoog) moet bij een
storthoogte van 3 meter een totale druk
kunnen weerstaan van 10 x 675 kg is 6750
kg. Bij een storthoogte van 4 meter wordt
dit 10 x 1200 kg is 12000 kg! D wanden kun
nen worden gebouwd met pakken stro, hout,
stenen of verplaatsbare keerwanden.
PAKKEN STRO
QE goedkoopste oplossing is de wanden
te bouwen met pakken stro. Voor de
drukvastheid en de isolatie is hot beter om
dit te doen ter dikte van twee pakken stro.
In de pakken stro moeten dan voldoende
stokken worden gestoken om de pakken op
hun plaats te houden. In de praktijk blijkt
het werken met stro niet te bevallen. Er gaat
veel opslagruimte verloren, het opbouwen
en afbreken van de wanden vraagt veel
werk, terwijl schade door ongedierte en
vorst altijd aanwezig blijft.
HOUTEN WANDEN
^E laatste jaren zijn de meeste wanden
gebouwd met hout. Door een aanne
mer aangebracht is een houten wand niet
veel goedkoper meer dan een gemetselde
wand, aangezien hout duur is geworden.
In eigen werk uitgevoerd blijft een houten
wand financieel nog steeds aantrekkelijker
dan een gemetselde wand (circa 50,per
m2).
Het is gewenst om het hout met een con
serveringsmiddel te behandelen. De wanden
worden gebouwd met houten balken IV2 x
I7.V2 cm. Deze balken staan circa 10 cm
vanaf de buitenwanden en worden circa 15
cm los in de betonvloer geplaatst. Men kan
de balken ook plaatsen in een goed op de
vloer bevestigde stalen balk (U.N.P. 18).
Onder de balken dient een goed gewapende
betonvloer te liggen (3040 cm dik!).
ISOLATIEPLATEN
Tussen de houten balken worden isolatie
platen aangebracht ter dikte van min. 2 x
4 cm glaswol, steenwol of tempex.
Geschikte platen o.a. van Isoverbel (glas
wol) de plaat P.I. 156 afmeting 120 x 60
cm of van Lapinus (steenwol) de plaat 211
afmeting 100 x 60 cm. Deze platen wor
den op de volle breedte 2 cm ingedrukt, zo
dat de houten balken precies 58 cm van
elkaar moeten worden geplaatst!
De tempex-platen zijn o.a. 122 cm breed
en moeten dus doormidden worden gezaagd
of de platen op de juiste breedte bestellen.
De balken staan circa 60 cm van elkaar, om
dat tempexplaten zich niet laten samendruk,
ken.
Om het isolatiemateriaal op hun plaats
te houden worden achter de platen tussen
de stijlen latten van 22 x 32 mm aange
bracht. Tegen de stijlen worden daarna 1"
g.g.-planken aangebracht (1" g.g. 19 mm).
Tempex is goedkoper dan glas- of steenwol-
platen, zodat voor Isolatie veelal tempex
wordt gebruikt.
De platen worden echter in de praktijk
niet tussen de houten balken, maar tussen
de houten balken en de buitenwanden ge
plaatst, dus achter de houten balken. Dit
werkt veel eenvoudiger dan de platen pre
cies tussen de balken te bevestigen. Het is
wel gewenst om d.m.v. latten het isolatie
materiaal vrij van de buitenwanden te hou
den (ze worden anders vochtig).
Op de houten balken komt een houten
koppelbalk (7Y2 x \l/2 cm) of een stalen
balk (U.N.P. 16). De verbinding tussen de
houten balken en de houten koppelbalk is
eenvoudig te maken met 2 griphoekankers
(vraag aannemer). Daarna worden alle kop-
pelbalken met elkaar verbonden via die zol
derbalken en of trekstangen. Indien geen
zolder worden aangebracht, worden de kop-
pelbalken via trekstangen verbonden aan de
spanten. Dit laatste is vooral bij nieuwbouw
het geval. De spanten moeten hierop zijn
berekend!
Verder mag er geen ongedierte achter de
geïsoleerde houten wanden kunnen komen.
HOUTSPANPLATEN
QMDAT het hout duur is geworden, zijn
het afgelopen jaar veel wanden be
kleed met houtspaanplaten. Deze platen zijn
snel aan te brengen en belangrijk goedkoper
dan 1" planken. Spaanplaten zijn er in ver
schillende afmetingen. Spaanplaten kunnen
echter gemakkelijk vocht opnemen en zijn
bovendien minder sterk dan hout. De stijlen
moeten niet meer dan 50 cm van elkaar
staan.
De meest gebruikte spaanplaten zijn 150
cm breed en 350 cm lang. De dikte moet bij
een stijlafstand van 50 cm minstens 19 mm
zijn. Er zijn ook vochtbestendige spaanpla
ten in de handel, alleen de prijs is hiervan
veel hoger.
In een aantal bewaarplaatsen zijn in plaats
van hout of spaanplaten voor de wanden
multiplexplaten toegepast (dik triplex). Deze
platen zijn vochtbestendig, niet duurder dan
hout, het aanbrengen kan snel gebeuren
vraag prijs aan de aannemer). Afmeting pla
ten 122 x 244 cm en 19 mm dik balken
60 cm van elkaar. Om de bewaarplaats ge
makkelijk te kunnen vullen en ledigen moet
bij afwezigheid van buitendeuren één van de
wanden uitneembaar zijn. Voor deze wand
worden de balken dan 2 meter van elkaar
geplaatst. Tussen de balken wordt hout aan
gebracht ter dikte van 5 cm. Het is ook mo
gelijk om deze wand op te bouwen met L-
steunen. 'Deze steunen zijn 3 meter hoog,
niet vorstvrij en worden tegenwoordig ge
leverd met een stalen voetsteun. Bij vorst
zal deze wegneembare wand moeten worden
bedekt met plastic en of pakken stro.
In alle gevallen moeten in een wegneem
bare wand voldoende loskleppen worden
aangebracht.
PREFABPANDEN
Deze panelen zijn o.a. gemaakt van 4,8
mm dik hard-board (Masonite) en hebben in
de kern een isolatie van tempex. In bestaan
de gebouwen is het door allerlei omstandig
heden niet eenvoudig om deze panelen aan
te brengen.
Een bewaarplaats met wanden van deze
prefab-panelen is in 1973 gebouwd op het
bedrijf van de heer J. van Driel te Kats.
De panelen zijn 122 cm breedi en 122 x
366 cm lang. Prijs circa 40,per m2 inclu
sief B.T.W. De panelen worden tegen de
houten balken bevestigd. De dikte van de
tempexkern is 812 cm.
VERPLAATSBARE KEERWANDEN
Voldoende bekend zijn de verplaatsbare
keerwanden van L-steunen met hout. Ach
Drukvaste wand met gasbeton (Ytong) buitenblad baksteen in spouw
tempex of minerale wolplaten.
ter deze keerwanden moet voldoende isola
tie worden aangebracht. Keerwanden wor
den het meest toegepast voor scheiding tus
sen partijen.
Door de gestegen prijs van het hout zijn
keerwanden niet zo goedkoop meer 75,
m2). De keerwanden zijn veelal 3 m hoog en
de L-steunen staan ongeveer 150 cm van
elkaar.
GEMETSELDE WANDEN
Voor de uitvoering van de hele constructie
dient men contact op te nemen met de aan
nemer!
Voor gasbetonstenen kan de aannemer
advies vragen:
Ytong bij De Hoop, Stationsweg 4, Terneu-
zen (01150—7940).
Durox bij Durox, Postbus 23, Gorinchem
(01830—31222).
Voor holle bouwstenen aan Nehobo, Sta
tionsweg 58, Den Haag (070638963).
Gemetselde wanden worden bijna altijd
door een aannemer aangebracht.
Bestaande niet drukvaste wanden kunnen
drukvast worden gemaakt door aan de bui
tenzijde om de 2 meter steunberen te met
selen en de binnenzijde dan te isoleren met
bijvoorbeeld gewapende gasbetonsteenen ter
dikte van minimum 2 x 12 cm of 2 x 5 cm
houtwollencementplaten.
Gebouwen met aan de buitenzijde gemet
selde steunberen zijn niet mooi en daarom
wordt deze constructie niet veel meer toe
gepast. Veel beter is het om aan de binnen
zijde naast de bestaande buitenwand een
nieuwe gemetselde wand te plaatsen. Hier
voor worden meestal gasbetonstenen
(Ytong of Durox) of holle bouwstenen ge
bruikt, waarbij elke laag stenen moet wor
den gewapend met staven staal. De laatste
jaren worden deze stenen tussen stalen bal
ken gemetseld De stalen balken moeten in
oude gebouwen met de houten gebinten
worden verbonden. Beter is het echter om
de oude gebinten dan te vervangen door
stalen spanten met een vrije overspanning.
Dit werkt gemakkelijker bij het vullen van
de bewaarplaats, alleen de kosten zijn vrij
hoog. Daarom wordt in oude gebouwen
meestal voor de houten wandconstructie ge
kozen.
Bij nieuwbouw worden in Zeeland alge
meen stalen spanten toegepast, welke 4l/2
a 5 m van elkaar staan. De spanten moeten
zijn berekend op het opvangen van de zijde
lingse druk' van de aardappelen of uien. Tus
sen- de spanten worden dus de gewapende
stenen gemetseld. De drukvaste wanden
moeten aan de buitenzijde worden be
schermd met een baksteen of een golfplaat.
In de spouw komt dan als solatie 2x4 cm
dikke tempex- of glas- of steenwolplaten.
DE ISOLATIE VAN DE ZOLDER,
PLAFOND OF DAK
Een zolder of plafond dient minstens 5
meter hoog te zijn. In de meeste gevallen
wordt in bestaande gebouwen een houten
zolder aangebracht en geïsoleerd met twee
lagen pakken stro. Tussen de houten zolder
en het stro mag geen plastic worden aange
bracht, aangezien het hout gaat rotten.
Tegen de zolderbalken kunnen ook 2x4
cm dikke tempex-platen worden aange
bracht, waarbij de onderste laag eventueel
is voorzien van een dampremmende laag
(aluminiumfolie).
Bij nieuwbouw wordt meestal geen zolder
of plafond meer aangebracht, maar wordt
do isolatie tegen of tussen de gordingen be
vestigd, eveneens ter dikte van 2 x 4 cm
aan tempex-platen. Dit is de goedkoopste
oplossing, hoewel er meer isolatiematerialen
in de handel zijn.
In alle gevallen moet worden voorkomen,
dat ook hier ^ongedierte achter het isolatie
materiaal kan komen.
Bij een zolderhoogte van 5 meter en zij
wanden ter hoogte van bijvoorbeeld 4 meter,
moet een gedeelte van het dak worden ge
ïsoleerd. Bij een dakbedekking met riet of
pannen, dan eerst hard-board aanbrengen en
vervolgens de isolatie. Bij toepassing van
dakisolatie moet worden gezorgd voor vol
doende ventilatie tussen de golfplaten en
het isolatiemateriaal. Dit kan gebeuren door
in de eindgevels tussen de gordingen in de
voegen openingen te houden. Dit is belang
rijk, omdat anders de gordingen kunnen gaan
rotten!
