Het nieuwste
op het gebied van
aardappelsorteren
bjj Van Beveren B.V.
Brouwershaven
11
DEEDS verschillende malen hebben wij in ons blad
aandacht besteed aan het zeer moderne aardappel-
sorteerbedrijf Van Beyeren B.V. te Brouwershaven één
van de werkmaatschappijen van Holding Zingstra B.V.
te Assen. Holding Zingstra B.V. omvat een drietal werk
maatschappijen n.l.:
Zingstra b.v. te Assen waarin zijn ondergebracht de
kommerciële en administratieve aktiviteiten. Het bedrijf
heeft de beschikking over opslag gebouwen voor losge-
storte en kistenbewaring en beschikt over een sorteer-
afdeling. De teelt in eigen beheer voor de veredelings
industrie is hier belangrijk. Het pootgoed bedrijf te Rol
de valt eveneens onder deze onderneming.
Teeltkoncentratie Zuid-West-Nederland. De aktivitei
ten hier zijn ondergebracht in Van Beveren Aardappe
len b.v. te Brouwershaven. Zij beschikt over opslag ge
bouwen, waaronder met zeer moderne vul- en ventilatie
systemen en een sorteerstation, dat uniek is. Opgenomen
in deze aktiviteiten is het bedrijf van Quik te Dreischor.
A. van den Ende en Zoon's b.v. te Rotterdam een van
ouds bekend exportbedryf, gespecialiseerd in de over
zeese handel van landbouwprodukten, zowel im- als ex
port, dat in 1974 toe trad.
Dinsdag j.l. was er voor vele genodigden te Brouwers
haven een ontvangst, een persbijeenkomst en bezichti
ging van het bedrijf en 's middags een „open dag" voor
relaties en belangstellenden. De adjunkt-direkteur drs. J.
de Vries ing. weet wat public relations is en zorgt op ge
zette tijden voor.de nodige informatie!
SCHREVEN we in mei 1974 nog dat achter de opslag
hallen een nieuw sorteerbedrijf in opbouw was, en
vonden toen de sorteerwerkzaamheden nog op de min
of meer traditionele wijze plaats, nu is ook dit gedeelte
van de bedrijfsvoering afgebouwd. Het nieuwste op het
gebied van aardappelen sorteren kan men daar vinden.
Het bedrijf is zo ingericht, dat nog slechts één man no
dig is om alle technische handelingen te verrichten. Hij
doet dit vanuit zijn besturingskabine voorzien van regel-
knoppen, schakelaars, meters en televisie-kamera's, die
de vitale punten bewaken.
Het vuile gedeelte van het bedrijf is volledig geschei
den van de z.g. „leeskamer", waar de slechte uit de
goede aardappelen worden gezocht.
Deze uitzoekers („lezers") zijn er vergeleken bij vroe
ger een stuk op vooruit gegaan. De werkomgeving is aan
zienlijk verbeterd, stof en lawaaivrij met vrij uitzicht
naar buiten. Voorlopig houden zij de konkurrentie tegen
mechanische uitzoekers dan ook nog met gemak vol.
Binnen een uur, nadat de aardappelen worden aange
voerd, verlaten zij op maat en uitgezocht het bedrijf in
dezelfde wagen, waarmee zij gekomen zijn. De maximale
capaciteit van het bedrijf, bedraagt 60 ton netto per uur.
DE COCKPIT
N panoramisch bureau met knoppen, tasters, tel
lers, meters en t.v.-monitors naast een groot en
kleurrijk tableau met tientallen lichtjes is het hart van
deze aardappelsorteerinstallatie. Hierover waakt één
man, die alles bestuurt vanaf zijn bureaustoel. Met zijn
elektronische scepter schept hij orde in de transport
banen en dirigeert hij de aardappelen waar hij ze wil
hebben.
Hij bepaalt de hoeveelheid door de toevoer sneller of
langzamer te stellen. Meters en monitors verstrekken
hem informatie. Zijn aanwijzingen brengt hij elektro
nisch naar de diverse stuurmotoren. Waarschijnlijk daar
om ook werd deze stuurkamer door de operators omge
doopt in Cockpit.
Dit op afstand bestuurde en door een gesloten t.v. cir
cuit bewaakte sorteerstation te Brouwershaven zit tech
nisch als volgt in elkaar.
1. De ontvangst vindt plaats in de verlaadhal. Aanvoer
d.m.v. kipwagens vindt plaats via twee stortbakken.
De stortbakken lossen op een toevoerband. Aanvoer
d.m.v. wagens met een onderlosband vindt recht
streeks op een toevoerband plaats. Er zijn twee toe
voerbanden met in totaal acht ontvangstpunten. Op
zes van deze punten kan via een bandensysteem een
buikwagen van bovenaf beladen worden. De afgifte
uit de auto's wordt centraal geregeld, de toevoer
snelheid van de stortbakken eveneens.
2. De aardappelen lopen via Oen monsterneemapparaat.
Hier wordt een vooraf ingesteld aantal monsters ge
trokken op niet te beïnvloeden momenten. De aard
appelen worden vervolgens via een speciaal voor dit
bedrijf ontworpen voorreiniger gevoerd, waar grond
en ondermaat separaat worden uitgesorteerd.
3. Na het transport naar boven vindt de eerste keuze
plaats. Rechtsaf met bestemming opslaghal, linksaf
voor bestemming sorteerhal.
4. De sorteermachines staan naast elkaar opgesteld en
ontvangen bij toerbeurt aardappelen van een pen
delband. De ondermaat verlaat de machine via een
vast transport naar de daarvoor gereserveerde bun
ker. De vier overige sorteringen kunnen naar elk van
de acht bunkers worden gestuurd. Iedere sortering
komt van de sorteermachine op eigen schuifband.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Z.g. leeskamer, waar de aardappelen zich aan alle kan
ten laten bekijken door de lezers. Geluiddempende wan
den, gesloten vloeren, gemakkelijk te >ereiken werk-
stand, goede luchtverversing en veel daglicht zijn ken
merkende verbeteringen.
KONTRAKTTEELT
HET nieuwe bedrijf van Holding Zingstra b.v. te
Brouwershaven is opgezet voor een jaarkapaciteit
van 100.000 ton netto aardappelen. De enorme investe
ringen in aanmerking nemende waarbij o.m. rekening
moet worden gehouden met rente en afschrijving is ze
erheid omtrent voldoende levering van aardappelen
een eerste vereiste. Een zekerheid die de kontraktteelt
kan bieden en die de boer in slechte jaren een minimum
prijs garandeert en laat meedelen in betere aardappel
prijzen in goede jaren. Meerjarige kontrakten vormen de
basis voor een rendabele aardappelteelt. Zingstra heeft
thans vier jaar ervaring met deze meerjarige kontrakten.
Daarbij wordt per hektare aardappelen 20 ton tegen te
voren overeengekomen prijs afgenomen, en de overigen
tegen marktprijs ontvangen. Het kollekterende bedrijf
heeft de zekerheid over de nodige grondstof te kunnen
beschikken, de teler heeft de zekerheid van afname en
beslist zelf over het tijdstip, waarop hij afscheid van
zijn produkt wil nemen. Voor het vrije kwantum aard
appelen d.i. de helft of meer, draagt hij marktrisiko en
is daardoor nauw bij het prijsverloop betrokken.
Voor gespecialiseerde bedrijven biedt het kontrakt op
deze wijze een goede prijs- c.q. omzetgarantie. De kosten
kunnen daardoor aanzienlijk worden gedrukt. De part
ners bereiken zo een scherpe marktpositie. Gezien de be
langen ligt het voor de hand dat aan de totstandkoming
van het nieuwe kontrakt hard gewerkt is. In diverse ver
gaderingen met de telerskommissie is dit tot stand ge
komen. In de bereikte vorm kunnen de deelnemers zelf
de looptijd van hun kontrakt bepalen van 2 tot 5 jaar.
Daarbij wordt een vergoeding ingebouwd ten gunste van
de langer lopende kontrakten.
„De Cockpit" stuurkamer van aardappelsorteerinrichting
met bedieningspaneel en controle monitors.
HET WERKZAME HART
HET bedrijf is duidelijk opgebouwd op basis van twee
gedachten:
1. De mensen, die de aardappelen uitzoeken, onder zo
gunstig mogelijke omstandigheden, in staat te stellen
ongestoord hun werk te verrichten.
2. De technische installatie met behulp van de techniek
te bewaken.
Het vele handwerk in een aardappelsorteerbedrijf
kan (nog) niet door machines verricht worden. Ogen en
handen zoeken (nog) beter en sneller uit, wat er niet in
thuis hoort. Wel kan de produktiviteit verhoogd worden
door mensen in een aangenamer omgeving te plaatsen.
De leeskamer voldoet aan de moderne ontwikkelingen
dienaangaande. Een moderne hal, vrij van stof, volop
licht en verse lucht.
De technische installatie kenmerkt zich door recht-
AARDAPPELVERWERKENDE INDUSTRIE
VOOR de aardappelteelt is het van groot belang, dat
de aardappel als grondstof voor een aantal voorge-
fabriceerde produkten wordt gebruikt. Fabrikanten, die
deze produkten in grote hoeveelheden maken, zijn erin
geïnteresseerd hun grondstofbehoefte van te voren te
dekken. Zij wensen een zo goed mogelijke en gelijkma
tige kwaliteit tegen een zo laag mogelijke prijs. Zij wen
sen nauwelijks boven kostprijs af te sluiten op iets lan
gere termijn.
Zingstra heeft zich in een vroeg stadium toegelegd op
de toelevering van aardappelen aan de veredelingsin
dustrie. De meerjarige kontrakten vormen een basis
voor de teelt. Uit voorgaande blijkt reeds, dat in deze in
dustrie transakties tegen bodemprijzen tot stand komen.
Het dienstenverlenende bedfijf, dat de verbinding vormv.
tussen teelt en fabriek maakt nauwelijks de kosten goed.
Hoe kan aan een dergelijke marginale handeling duur
zaamheid worden ontleend? Het geheim zit hem in de bij
komende faktoren. Door het afsluiten van teeltkontrak-
ten beschikt het bedrijf over aardappelen. Door het af
sluiten van leveringskontrakten beschikt het bedrijf over
afzet. Beschikkingsmacht over grondstof is belangrijk
over het handelsapparaat, omdat dit de handelspartners
zekerheid van levering geeft. Beschikbaarheid van afzet
is voor de teler belangrijk, omdat hij hiermee de zeker
heid heeft, dat zijn aardappelen 12 maanden per jaar af
gezet kunnen wordë^.. De aldus gekreëerde aardappel-
stroom geeft een basisomzetdekking, waardoor alle aan
dacht op het overige zaken doen gekoncentreerd kan
worden. Als men rondkijkt in Brouwershaven moet de
konklusie wel zijn, dat dit met stikses gebeurt.
Om de bunkers of silo's te vullen is elk voorzien
van een rijdende band. Deze band begint de aard
appelen te storten via de valbreker en zodra de hoop
tegen een voeler komt, volgt de band het talud als
een hond zijn meester. Zodra een van de schuifban-
den achter de sorteermachine zijn positie inneemt
boven een bunkervuïband, gaat de laatste automa
tisch draaien.
Voordat men begint te storten, dient de operator zich
ervan te overtuigen, dat de schuifbanden achter de
sorteermachine zich in de gewenste positie bevin
den.
Uit de bunkers kunnen aardappelen twee wegen
kiezen. De ene voert naar de leeskamer, de andere
rechtstreeks naar de verlading voor lostransport of
in zakken.
De leeskamer wordt gevoed via een doseerbunker.
Hieruit vertrekken twee verdeelbanden "Van 1.50 m
breed, die elk vijf leesbanden voeden. De verdeel
banden zijn voorzien van variabele aandrijvingen
voor de dosering. De toevoer per leesband is afsluit
baar door pneumatische cylinders.
De leesbanden zijn eveneens voorzien van variabele
aandrijvingen. Verder zijn voorzieningen aange
bracht, waardoor de omtreksnelheid van de aard
appelen wordt aangepast aan het gezichtsveld van
de lezer.
Vanuit de leeskamer kunnen de aardappelen twee
kanten opgestuurd worden. Linksaf betekent recht
streeks naar de verlading. Rechtsaf betekent terug
in de bunkeropslag of zelfs naar de opslagloods. De
transportbaan terug naar de opslagloods kan ook di-
rekt vanaf de sorteermachine gevolgd worden.
De uitgezóchte voeraardappelen gaan via een eigen
transportbaan naar de daarvoor bestemde bunker.
De belangrijkste morspunten voor grond zijn aange
sloten op een grondafvoersysteem, dat onder de in
stallaties doorloopt.
Schudzeefsorteermachines delen de aardappelen in per
maat. Tweelingopstelling met alternerende voeding.
lijnigheid. Machines, silo's en transportbanden staan alle
in het gelid! Het gebouw is op maat ontworpen om zo
passend mogelijk aan de installatie .onderdak te bieden.
Vandaar dat de machine-installatie gelijktijdig met het
gebouw is opgetrokken. Een half uur nadat de sorteer
machines, die in de nok van het gebouw torenen, op hun
ondesteuningskonstruktie waren gehesen, was het dak
toegemaakt.
De basis ontwerpen werden naar de ideeën van de
direktie in eigen huis gemaakt. De uitwerking kreeg ge
stalte in besprekingen met het I.B.V.L. te Wageningen
en de leveranciers van de diverse installaties. Voor het
realiseren van een dergelijke moderne installatie is het
noodzakelijk, dat de opdrachtgever oorspronkelijke
ideeën heeft over de verwerking van zijn produkt. De
uitvoering onder eigen direktie brengt het voordeel mee,
dat men tijdens de montage nog de gewenste wijzigingen
kan doorvoeren.
Een van de grote voordelen, voor de industriële
verwerking is, dat men ermee in staat is, zonder enige
beperking, elke partij apart te verwerken en voor een
bepaald doel te bestemmen.
