11
ten opkweken enz. De druivenserre staat er al van 1963.
Deze is slechts 200 rn2 en dus vrij klein. In een later sta
dium kwam de heer Hage tot de overtuiging dat een gro
tere kas nodig was. Drie jaar geleden werd daarom een
warenhuis gebouwd, dat vorig jaar werd vergroot tot de
huidige omvang van 1000 m'2. De benuttingsmogelijkhe-
den werden kortgeleden verbeterd door aansluiting op
het aardgasnet.
ÉÉN MAN PER 11/2 HA
De 82-jarige Hage sr. is nog elke morgen op het be
drijf te vinden.
is veel aanpassingsvermogen vereist om snel op de situa
tie in te haken.
Als het ene gewas gerooid of opgeruimd wordt, moe
ten de planten voor het andere weer al klaar staan. Alles
moet kloppen, want anders loopt het o.a. met het oogsten
spaak. Vanzelfsprekend kunnen de weersomstandighe
den daarbij veel invloed uitoefenen, in gunstige en on
gunstige zin. Door kouJe, warmte, droogte, enz. kan het
zo moeizaam opgestelde plan gemakkelijk in de war wor
den gestuurd.
Daarom is de regenleiding op dit bedrijf het belang
rijkste onderdeel. Zonder beregening zou er veel misluk
ken en zouden veel plannen in de honderd lopen. Nu
kon b.v. ondanks de droogte in mei het witlof op tijd wor
den gezaaid, de bloemkoolplanten worden opgekweekt
en uitgeplant, enz. Het rendement van de aardbeien is in
hoeveelheid grond is klein, de hoeveelheid werk
is zeer groot. De heer Hage kan het lang niet al
leen aan. Rien Hage, 27 jaar oud, een zoon van zijn
broer, werkt al ruim 10 jaar lang volledig mee op het
bedrijf en zalTiem waarschijnlijk mettertijd opvolgen. Ver
der helpt de vrouw een gedeelte van het jaar bij het plan
ten en oogsten en is de 82-jarige vader Hage ook nog
elke dag op 't bedrijf te vinden en aktief en zeer nuttig be
zig. Hage sr. is 's middags aan huis gebonden, anders
was hij er de hele dag. Al met al betekent het een aan
tal arbeidsuren voor ongeveer drie volledige werkkrach
ten. En dat op 41/2 ha!
Vooral 's zomers komt men met voornoemde vier per
sonen nog tijd tekort. Zoon Rien (20 jaar, studeerde in
Delft) en 16-jarige dochter Ina (5e klasse Atheneum) hel
pen dan ook o.a. in de vakantie naar vermogen, terwijl
ook de 11-jarige Cobi (6e klasse basisschool) zich ver
dienstelijk maakt.
Het is dus een typisch gezinsbedrijf van het soort dat
weliswaar fiscaal en sociaal zit in de hoek waar de sla
gen vallen, maar toch dank zij een gezonde ondernemings
lust en zeer hard werken tot nu toe goed overeind blijft.
Er komt echter veel kijken om alles bij te houden. Hard
werken met de handen alleen is onvoldoende. Er is aan
vullend enerzijds veel denk- en rekenwerk vereist om
per seizoen alles op tijd in en uit de grond te krijgen,
te oogsten, in goede kwaliteit op de veiling te krijgen
enz. Anderzijds is er de zorg om vooruit te zien en via
investeringen de winstcapaciteit op peil te houden. Het
geld voor die investeringen moet men proberen door be
sparing te verwerven. In de voorgaande jaren werd door
de heer Hage zoals gezegd o.a. in twee fasen het waren
huis gebouwd. Dit jaar werden hoge kosten gemaakt voor
de aansluiting op het aardgas en de bronbemaling. Er is
pas een mechanische koelcel aangekocht (capaciteit 250
Rechts winterbloemkool, die als alles goed gaat vol
gend voorjaar wordt geoogst Links aardbeien op
plastic.
bemesting (gras) ingezaaid of stalmest toegediend.
De afzet van de geteelde produkten vindt plaats via de
veiling Bergen op Zoom. Voor de vollegrondsprodukten
vindt de heer Hage de prijsvorming bij deze veiling be
vredigend. Het vervoer gebeurt overwegend ollect+ef. Al
leen aardbeien worden vaak zelf gebracht om langer te
kunnen plukken.
Wat machines en werktuigen betreft is er o.a. een vier
wielige 16 pk Porsche trekker aanwezig, een 714 frees
machine, alsmede een aanaarder, sleper, zig-zag egge,
rooiers, karren, enz. zoals die op een bedrijf met derge
lijke beperkte oppervlakte nodig en nuttig ikunnen zijn.
Verder is een spuitinstallatie voorsanden voor de drains
die werkt via de pomp en buizen van de regen installatie.
De eerste vroege aardappelen werden dit jaar op -6
juni gerooid. Een extra vermelding waard.
Witlof is één der voornaamste peilers van het inko
men. Hier is men bezig met het inkuilen van de wor
tels. Van links naar recht: Rien Hage, de baas zelf en
de 82-jarige Hage sr.
Het uit de ondergrond opgepompte water komt te-
rechf in het bassin bij de kas en wordt daarna via de
regeninstallatie verder gedistribueerd.
De grond is slempig en daarom wordt extra aandaoht
besteed aan de voorziening met organische stof. Links
is gras ingezaaid als groenbemester.
veel jaren ook afhankelijk van water geven na het plan
ten en tijdens het uitgroeien van de vruchten.
Tot voor kort werd het benodigde water grotendeels
geleverd door de Waterleidingmaatschappij Zeeland met
aanvulling van opgevangen regenwater van de kassen.
Dit jaar is er een bron geslagen en nu kan 2 m3 water
per uur uit de ondergrond worden opgepompt. Dit wordt
dan zo geleid dat het in het bassin bij de kas terecht
komt, vanwaar het dan via de regeninstallatie verder
wordt gedistribueerd. Die bron met bijbehorende pomp
was niet goedkoop, maar het geeft een grote besparing
op de rekening van de waterleiding. Dit seizoen werd
in voorjaar en zomer ca. 2.000.000 liter afgenomen, dus
dat is nog al wat.
De kassen zijn ook onmisbaar bij de uitvoering van
het teeltplan. Denk o.a. aan het witloftrekken, het plan
groentekisten) voor tijdelijke opslag van o.a. bloemkool
en aardbeien. En zo gaat dat regelmatig door. Allemaal
investeringen die niet zozeer ten doel hebben het inko
men te verhogen, doch in hoofdzaak om te trachten het
op peil te houden.
NIEUWS IN HET KORT
QM het overzicht vollediger te maken nog enkele ge-
gevens in 't kort.
De grond is licht. Aan de Zoetwaterweg is het afslib-
baar-gehalte 14 tot 20 In de Suzannapolder iets zwaar
der, maar toch ook niet ver in de 20. Gemakkelijk be
werkbaar dus. Wel slempgevoelig. Dqarom wordt extra
aandacht besteed aan de voorziening met organische
stof. Elk jaar wordt op 6070% van het bedrijf groen-
Behalve zaadteelt van winterbloemkool worcft ook ge-
teed voor de winning van wortelenzaad. Het plantgoed
hiervoor heeft voorlopig 'n plaats gekregen onder 't plat-
glas. Het betreft meestal „stamzaad". De zaadteelt ge
beurt voor een firma waarmee a! vele jaren een goede
relatie bestaat.
WAARDERING
T^IT verslag is met opzet sober gehouden. De heer
Hage is bescheiden en wil niet te veel in de lucht
worden gestoken. Wat hij doet kan een ander ook, is
zijn mening. Toch menen wij dat een extra woord van
waardering op zijn plaats is, omdat met beperkte midde
len naar verhouding veel wordt gepresteerd!
A. v. O.
het agrarisch bedrijf door de eeuwen, mee bezig gehou
den. De heer De Ruiter meende dat de nog niet aan
wezig, reeds lang aangekondigde gewestvorming wel
eens de meeste reëele bedreiging van het zelfstandig
waterschapsbestel in ons land zal blijken te zijn.
Dat het rapport de instelling van milieuschappen ver
werpt, achtte de heer De Ruiter verheugend. Zij maken
de strukturen van het openbaar bestuur nog ondoor
zichtiger dan ze nu reeds zijn en bergen het gevaar
van de technocratie levensgroot in zich!
Hoe openbaar het bestuur van een waterschap moet
zijn en welke vormen van openbaarheid de meest ge-
eigende zijn en welke inspraakprocedures moeten wor
den toegepast blijven in het rapport onbesproken.
CONCENTRATE
JYE directeur van de Unie van Waterschappen mr. A.
P. van den Berge deelde mee, dat er thans nog een
800 waterschappen bestaan. Sinds 1953 zijn 1700 water
schappen opgeheven en van die 1700 sinds de Diepdel-
verscommissie begon een 700. Mr. Van den Berge meende
dat het einde van de concentratie nog niet in zicht is.
Hier dient men evenwel behoedzaam te werk te gaan en
bij de voorgenomen concentratie van de polders van Delf
land is deze behoedzaamheid wel eens zoek geweest.
In de laaggelegen delen van ons land wonen miljoe
nen mensen in een kunstmatig, bij de gratie van water
keringen en gemalen droog gehouden gebied. De vijand
waarmee niet te onderhandelen valt, is het water.
Daarmee verkeert men in een voortdurende staat van
oorlog, of kiimmender nog: staat van beleg! Voor dit
levensbelang is een bestuursvorm gekozen waarin niet
de politieke verschillen meespelen, zoals dat in andere
vormen van bestuur het geval is.
De heer Van den Berge maakte melding van een
spanningsveld tussen een steeds toenemend streven
naar efficiëncy, economisch nut, enerzijds en de de
mocratische wenselijkheid van een zo overzichtelijk mo
gelijke afstand tussen bestuur en bestuurden.
De Studiecommissie heeft zich in niet mis te verstane
bewoordingen voor behoud van <de dé-centralisatie uit
gesproken. Mr. Van den Berge vond overigens de con
structie hoofdwaterschappen binnenwaterschappen
een vernuftige, aantrekkelijke oplossing waarbij gecom
bineerd worden de voordelen van de grotere eenheid
met de van de kleinere. Bepleit wordt in het rapport een
20 a 30 hoofdwaterschappen, met de mogelijkheid bin
nen het gebied van het hoofdwaterschap, onder diens
toezicht, kleinere eenheden, met name binnenwaterschap
pen te handhaven of te creëren.
De heer De Ruiter stond wat kritisch tegenover het
ontwerp van de hoofd- en binnenwaterschappen. Naar
zijn opvatting kan het hoofdwaterschap alleen bijdra
gen tot vernieuwing en verbetering van het geheel,
wanneer van het binnenwaterschap uit wordt gedacht en
geconstrueerd. v. d. W.
