NOTULEN
BUITENGEWONE
ALGEMENE
VERGADERING
6
GEHOUDEN OP 30 SEPTEMBER 1974
TE 14.00 UUR
IN DE „PRINS VAN ORANJE" TE GOES
De secretaris, de heer Luteijn zegt nog in aansluiting
op het betoog van de voorzitter, betreffende de verschil
len in eisenpakket, dat het aan de leden uitgereikte sten
cil door het ZLM secretariaat is opgesteld om zoveel mo
gelijk de belangrijkste punten naar voren te brengen.
Bepaalde details, zoals door de heer Maris naar voren
worden gebracht, worden dan ook zeker niet vergeten.
Terwille van de duidelijkheid echter zijn niet alle, niette
min wel belangrijke aspecten, daarin uitvoerig opgesomd.
De voorzitter zegt, dat in het ZLM-blad van 6 septem
ber uitvoerig is ingegaan op het verschenen rapport „Mi
lieu en Landschap", waarin ook belangrijke punten in het
belang van de landbouw naar voren worden gebracht.
HIERNA geeft de voorzitter het woord aan de heer
C. J. Bevelander, Poortvliet, die de hoop uitspreekt,
dat hetgeen de voorzitter op deze vergadering naar vo
ren heeft gebracht allemaal uit zal komen, doch 'dat hij
er niet op rekent, dat dit het geval zal zijn!
De heer Bevelander bekritiseert de uitlatingen van de
heer Schlingemann over het vele werk, dat ir. Knottnerus
de laatste maanden zou hebben verricht. Spreker trekt
een en ander in twijfel en is van mening, dat het hoog tijd
is, dat de heer Knottnerus door een jongere voorman
wordt vervangen!
Voorts acht de heer Bevelander het nut van de eer
ste door de landbouw landelijk gevoerde akties nihil, ter
wijl hij ook de tweede provinciale aktie waarbij land- en
tuinbouwprodukten zijn uitgedeeld, waardeloos vond.
Deze akties hebben geld en moeite gekost, aldus spre
ker, die voorts van het bestuur antwoord verwacht, wie
deze kosten draagt. Hij zegt te verwachten dat ook diè
kosten weer wel door het gewone lid zullen moeten wor
den betaald! Als het bestuur deze extra kosten voor 1974
al heeft voorzien, dan is het begrijpelijk dat de contribu
tie naar boven moest.
De heer Bevelander zou het beter gevonden hebben,
als de boeren massaal naar de grote steden waren ge
trokken en daar de produkten tegen de prijzen hadden
verkocht, die de boer zelf ontvangt. Men zou dan heb
ben gezien, welke grote verschillen er zijn tussen de
prijzen, die de producent ontvangt en de consument moet
betalen. Dit zou ook nog voor de „Ster-reclame" kunnen
gebeuren, hetgeen beter zou zijn, dan de huidige voor
de melk gevoerde reclame, die spreker smakeloos vindt!
Naast andere in het uitzicht gestelde overheidsmaat
regelen noemt spreker ook de slachtpremie waardeloos
en acht hij het niet betalen van belasting ook al een
„lachertje".
Voorts is volgens spreker het Landbouwschap al ja
ren een overbodige luxe en pleit hij voor het oprichten
van één landelijke landbouworganisatie. Tenslotte stelt
spreker voor om gezamenlijk tot een besluit te komen
over 1974 geen belasting te betalen, alvorens alle eisen
zijn ingewilligd!
De voorzitter antwoordt, dat wij hier niet in deze ver
gadering zouden zitten, indien alle eisen binnenkort zou
den worden of inmiddels zouden zijn ingewilligd!
Op de eerste plaats keert de voorztter zich tegen de
ongemotiveerde kritiek van de heer Bevelander op de
heer Knottnerus. De ingewijden, die nauw met de heer
Knottnerus samenwerken hebben op dit punt recht van
spreken en deze zijn een totaal andere mening toege
daan.
Wat de kritiek betreft op de z.g. oudere bestuursleden,
zegt de voorzitter, dat het gewone lid hiervoor verant
woordelijk is. De ZLM is een democratisch opgebouwde
vereniging, waarin de verkiezingen van onderaf geschie
den. De gewone leden zijn in de afdelings- en kringver
gaderingen verantwoordelijk voor de verkiezingen van
de bestuursleden.
De voorzitter wijst erop, dat het hoofdbestuur nog
deze morgen in deze zin heeft gehandeld door de be
noeming van de 31-jarige secretaris, ir. Luteijn tot voor
zitter der ZLM!
Over de kosten van de akties zegt de voorzitter, dat
een demonstratie te Utrecht inderdaad door de organi-
saies moet worden betaald. Als men deze echter be
titeld als waardeloos, dan moet men zelf betere voorstel
len doen. Wat de produkten betreft is niet gekozen voor
verkoop tegen lagere prijzen, omdat men dan de mid
denstand zou treffen, die in gelijke moeilijkheden ver
keert als de landbouw.
Ten aanzien van de contributie der maatschappij merkt
de voorzitter op dat deze in 1974 niet is verhoogd en ten
zij de Algemene Vergadering in december anders be
slist, deze ook in 1975 niet gewijzigd zal worden.
De voorzitter gaat op enkele andere door de heer Beve
lander genoemde punten in en zegt, dat met name het
oplossen van de kwestie van de vleesoverschotten, die
in feite niet zo groot zijn, bijzonder moeilijk blijkt te zijn.
Vele deskundigen houden zich met dit probleem bezig,
doch een goede oplossing is nog niet gevonden.
Ten aanzien van de vraag om tot één landbouworgani
satie in Nederland te komen merkt de voorzitter op, dat
deze wens gemakkelijk kan worden geuit, doch nog
steeds blijkt, dat bij anderen de tijd hiervoor nog niet
rijp blijkt te zijn.
UIERNA wordt het woord gevoerd 'door de heer H.
C. v. d. Maas, Kats, die graag waardering uit
spreekt voor hetgeen deze middag door de voorzitter
naar voren is gebracht (applaus). Spreker zegt niet te
willen ingaan op werkkracht en kwaliteit van de land-
bouwvoormannen omdat in deze vergadering op vragen
dienaangaande geantwoord is, dat veel goed werk wordt
verricht. De heer v. d. Maas zegt als ZLM-er blij te zijn
met de documentatie, die ter vergadering aan de leden
is uitgedeeld en die in grote mate gelijk is aan de eisen,
door een landelijk actie-comité opgesteld. Het ZLM-eisen-
pakket gaat het verst, waaruit blijkt, dat het bestuur be
grepen heeft, waarom de boeren enkele maanden gele
den de wegen hebben geblokkeerd. De tevredenheid over
het pakket wordt echter overschaduwd door de gedachte
hoe lang het nog zal duren alvorens aan de eisen tege
moet gekomen zal zijn. Waarschijnlijk zal tegen die tijd
al weer een nieuw pakket met eisen gereed moeten zijn,
omdat men nu met grote koppen in de krant ziet, dat de
landbouw misschien 5 krijgt, terwijl in een klein be
richtje in hetzelfde blad vermeldt staat, dat de „metaal
bonden" al weer een eis voor een loonsverhoging van
15% op tafel hebben gelegd. De heer v. d. Maas vindt
een en ander een belediging voor de boerenstand!
Spreker becijfert dat de kostenstijging voor een akker
bouwbedrijf de laatste 2 jaren een bedrag van ca. f 600,
per ha bedraagt. Het is toch een volkomen redelijke eis,
als wij deze 600,kostenstijging per ha terug willen
hebben, omdat deze hogere kosten geheel buiten om
Na de pauze gaf de discussie gelegenheid om eens goed
„stoom" af te blazen. Hier is de heer Maris aan 't woord.
de schuld van de boer tot stand zijn gekomen. In feite
zou de verhoging van de prijzen voor de gegarandeerde
produkten moeten neerkomen op 25%; met de helft, ca.
12% waar nu sprake van is, komen we, gebaseerd op
een gemiddeld Zuid-Westelijk bouwplan, slechts op een
compensatie van f 300,per ha! Waarom eisen we die
andere helft ook niet op? Laten we dan, aldus de heer
v. d. Maas als rechtvaardige eis stellen, dat het belasting
stelsel van ons land aangepast wordt aan dat van de
andere E.E.G.-landen, waar de fiscale druk lang niet zo
zwaar op de boerenstand drukt.
De heer v.- d. Maas zegt, dat de berekeningen geba
seerd zijn op reële gegevens en dat de hierop afgestem
de eisen volkomen gerechtvaardigd zijn in een land, waar
iedere bevolkingsgroep het zijne krijgt, behalve de boe
renstand, die van jaar tot jaar verder achterop geraakt,
(applaus).
De heer v. d. Maas noemt het in Brussel tot dusverre
gevoerde beleid een wanbeleid; we moeten onze volko
men gerechtvaardigde eisen dan ook aan „Den Haag"
richten en deze eisen zullen we moeten afdwingen!
En dan misschien niet door de suiker aan de fabrieks-
poorten een halve dag tegen te houden doch desnoods
gedurende een maand (applaus)! Spreker zegt in het ver
leden veel waardering te hebben gehad voor de z.g.
„Geuze-doctrine" in de ZLM, namelijk eisen stellen in
het haalbare. Als we in de vijftiger en zestiger jaren 10
verlangden, dan werd daar ook aan tegemoetgekomen.
In de huidige tijd schijnt dit niet meer te kunnen hoezeer
de gehele boerenstand dit ook betreurt!
De heer v. d. Maas doet tenslotte een beroep op alle
leden om in de komende tijd over de problemen in 'de
landbouw te helpen meedenken en mee te spreken.
De voorzitter zegt in antwoord op het betoog van de
heer v. d. Maas, dat hieruit duidelijk blijkt zijn eensge
zindheid met het streven van het bestuur om in de ko
mende winter de structuur der maatschappij van afde
lingen, kringen en hoofdbestuur volledig door te spre
ken en de daaruit voortkomende lijn, die wellicht wat an
ders zal zijn, te gaan volgen.
Ten aanzien van de door de heer v. d. Maas genoemde
cijfers inzake de kostenstijging van de laatste jaren zegt
de voorzitter hiermede volledig in te stemmen. Een stij
ging van 8 in 1973 en 12 in 1974 betekent 20 procent
van f 3.000,/ha en dat stemt volledig overeen met de
berekeningen van de heer v. d. Maas.
De voorzitter betwijfelt echter de haalbaarheid van het
claimen van alle prijsverhogingen op de gegarandeerde
produkten. Het systeem Louwes, onstaan in de dertiger
jaren was erop gebaseerd, dat de kostprijzen van 'de ge
garandeerde produkten een redelijk ondernemersloon
zodanig rendabel moesten zijn, dat de vrije produkten
niet overzaaid zouden worden en hun eigen weg konden
vinden. Dit systeem, aldus de voorzitter is zeker nog niet
uit de tijd; wanneer het bereikbaar zou zijn dit alleen maar
van toepassing te doen zijn op het gegarandeerde pro-
dukt zou voor ons wellicht gemakkelijker zijn. Het andere
systeem geldt echter in Brussel hetgeen niet wegneemt,
dat dit in de komende tijd eens nader kan worden be
studeerd.
Wat de gelijkschakeling van de E.E.G.-belastingsyste
men betreft zegt de voorzitter dat dit voor de Nederland
se landbouw zeker niet ongunstig zou zijn. Maar men
moet goed bedenken, dat de moeilijkheden om hiertoe
te geraken, gezien de geweldige verschillen in de 9
E.E.G.-landen, bijzonder groot zijn.
7>E voorzitter geeft hierna het woord aan de heer J.
L Overbeeke, Baarland, die zegt de woorden van
de heer v. d. Maas volledig te ondersteunen. Spreker
zegt zich ZLM-er te voelen en dit ook van harte te zul
len blijven. De heer Overbeeke geeft een overzicht van
de factoren, die ertoe hebben geleid om het Landbouwhuis
te gaan bezetten. De akties in juni en juli in Frankrijk en
België door de boeren op touw gezet waren mede aan
leiding van het voeren van een hardere lijn door de Ne
derlandse boeren, temeer omdat de landbouw in genoem
de landen meer tegemoetkoming van de overheid onder
vindt dan in Nederland het geval is. Spreker wijst op de
grote arbeidzaamheid van de landbouwers in het alge
meen en het grote aantal uren, dat zij moeten werken
om een redelijk inkomen te verdienen. Dit laatste blijkt
nu zelfs totaal niet meer mogelijk te zijn! Hierbij dient
dan ook nog in aanmerking te worden genomen, dat de
situatie in landbouw en middenstand totaal verschilt met
andere sectoren van het bedrijfsleven omdat wanneer
een boer ziek wordt of arbeidsongeschikt er vrijwel geen
uitzicht is.
Speker gaat in op de in de afgelopen tijd gevoerde
handtekeningen-actie waarbij gevraagd werd om een
spoedeisende buitengewone ledenvergadering der ZLM.
Het bestuur van de ZLM bleek toen nog niet unaniem be
reid aan deze verlangens te voldoen; men koos nog
steeds de weg van de minste weerstand. Het is nog steeds
onbegrijpelijk, dat de voormannen zich neer konden leg
gen bij een verhoging van de gegarandeerde prijzen met
4 terwijl de kosten de opbrengsten niet meer dekken.
De Nederlandse boer zorgt ervoor, dat het Nederland
se volk betekkelijk goedkoop aan zijn voedsel komt en
daarom heeft hij recht op een inkomen, dat gelijk is aan
andere vergelijkbare bevolkingsgroepen, die met een 40-
urige werkweek ook aan circa 30.000,komen.
Onder hilariteit van de vergadering stelt de heer Over
beeke nog voor om de 150.000 werkzoekenden, die ons
land telt, in de landbouw in te schakelen! De heer Over
beeke besluit zijn toespraak met zijn steun aan de ZLM
aan te bieden om mee te helpen op de verschillende
vergaderingen tot een goede besluitvorming te kunnen
komen (applaus).
De voorzitter zegt naar aanleiding van de opmerking
van de heer Overbeeke inzake de werkloosheid in ons
land, dat inderdaad het bedrijfsleven kapot dreigt te wor
den gemaakt. Door allerlei overheidsmaatregelen kan de
kleine zelfstandige ondernemer het hoofd zelf niet meer
boven water houden, zijn personeel niet meer betalen
hetgeen leidt tot steeds groter wordende werkloosheid,
die grote sommen geld verslindt.
De kwestie van ziekte en arbeidsongeschiktheid, aldus
de voorzitter is eveneens een bijzonder groot probleem
voor de landbouw U kan ervan verzekerd zijn, dat dit
punt de bijzondere aandacht van de georganiseerde
landbouw heeft. Deze kwestie zal ook binnenkort weer
aan de orde worden gesteld, waarbij er dan vanuit zal
worden gegaan, dat de premie voor de arbeidsonge
schiktheidsverzekering betaalbaar moet zijn. In de twee
de plaats zal worden aangedrongen op ruimere sub
sidiëring van de bedrijfsverzorgingsdiensten, zodat ook
daar ruimere mogelijkheden voor de boer komen om bij
ziekte of ongeval geholpen te worden.
Dat de vergadering wat later aan de orde is gekomen,
dan oorspronkelijk door velen werd verlangd heeft natuur
lijk verschillende oorzaken. Een vergadering, waarin nog
niet aan de hand van gedocumenteerde eisen kan wor
den gesproken had korte tijd geleden nog weinig zin; het
zou dan wellicht tot spraakverwarring hebben geleidl
J-JIERNA krijgt de heer Iz. Haartsen, Schoondijke,
voorzitter van de P.J.Z. het woord, die zijn spijt
uitdrukt, dat er zo weinig jongeren op deze vergadering
aanwezig zijn. De woorden van de heer Haartsen worden
gelogenstraft door een flink aantal stemmen van jonge
boeren, die blijk geven het hiermede geheel niet eens
te zijn! De heer Haartsen verduidelijkt zijn betoog met
te zeggen, dat hij de jongeren bedoeld, die voor een be
drijfsovername in de naaste toekomst staan.
Het is de heer Haartsen wel opgevallen, dat ter verga
dering veel vergrijsden, wellicht uit solidariteitsoogpunt,
zijn gekomen. Of is het om te zien hoeveel toeslag op de
A.O.W. zij nog zullen krijgen, zo vraagt de heer Haartsen
zich af!
Als lid van het hoofdbestuur namens de Plattelands
jongeren Zuid kan de heer Haartsen constateren, dat ge
durende zijn zittingsperiode van ruim 1 jaar veel is ge
beurd; er is veel overleg gepleegd met bestuur, leden-
(Zie verder pag. 7.)
