Een week Ierland
It's
a long
way
to
Tipperary
Ramingen EEG appeloogst steeds lager
12
We werden in de gelegenheid gesteld met een ZLM-
reis in samenwerking met de Geldse Maatschappij van
Landbouw een bezoek aan Ierland te brengen.
Ierland het groene eiland genoemd is 4 x zo
groot als Nederland met een bevolking van 3 miljoen,
waarvan de helft in de grote steden woont. Een land
langs de kust heuvelachtig, aan de oostkust vruchtbaar
der dan aan de westkust. Daar het zeer dun bevolkt is
laat het een arme indruk achter. Van de Ier krijg je de
indruk dat hij zich niet erg druk maakt over allerlei
kleinigheden. Hij lijkt gemoedelijk, gemakkelijk en zeer
rustig van aard. Tijd betekent naar het schijnt voor hen
geen geld, maar ze gaan meer van het idee uit: morgen
komt er weer een dag.
Bijna 25 van de bevolking werkt in de landbouw,
54 van de bedrijven is kleiner dan 20 ha, 24 tussen
d,e 20 en 40 ha en 12 groter dan 40 ha. In totaal zijn
er 20.000 boeren. 'De veestapel bestaa.t voor uit
melkkoeien en uit mestvee, ruim 2,1 miljoen.
HOGERE MELKPRIJS DOOR EEG
Het aantal varkens is sterk uitgebreid tot 1,1 mil
joen. Het aantal schapen loopt tegen de 4.5 miljoen. De
oppervlakte granen, aardappelen en suikerbieten zijn re
latief van minder betekenis dan de veeteelt. Ook de
fruitteelt is van weinig betekenis.
Het eerste bedrijf dat wij bezochten was een voor
Ierse begrippen groot bedrijf van 80 ha, waarop 108
melkkoeien werden gehouden met een gemiddelde melk-
gift van 4100 1 (gem. Ierland 2500 1). Ook hier had men
te kampen met een zeer droog voorjaar en weinig gras.
De prijs die de boer van zijn melk ontving was 32.6 cent
per liter bij 3,55 vet. De prijs van de melk was na de
toetreding tot de EEG gestegen met ±10 cent per liter.
De grondprijs bedroeg in deze omgeving 8000,per ha,
terwijl de rente op dat moment 14% was. Indien de
boer moest investeren in gebouwen voor aankoop vee of
grondverbetering kreeg hij een subsidie van 2%
rente, dus moest hij zelf nog 12 opbrengen. Van rente
subsidies kon men nog geen gebruik maken. De mest-
veehouderij, die in 1072/1973 een goede winst had op
gebracht, was evenals bij ons nu zeer verliesgevend.
De gebouwen waren sober, niet modern, wel doelma
tig. Welstandscommissies die kostenverhogende eisert
voorschreven zoals bij ons ontbreken.
BOER BETAALT GEEN BELASTING!
Enige zaken vielen ons in hoge mate op. De Ierse boer
betaalt nog geen belasting. De lonen bedroegen 125,
tot 150,per week (incl. de Weinige sociale lasten).
De landbouwvoorlichters waren in staking, hierdoor
konden de formulieren van de 2% vermindering van
rente niet worden ingevuld.
Het tweede 'bedrijf dat we bezochten was een coöpe
ratieve varkensmesterij, die als volgt was opgebouwd.
De leden van de Coöperatie leveren hun biggen af op
een leeftijd van 12 tot 14 weken met een gewicht van 35
a 40 kg. Bij de coöperatie werden de dieren nog geduren
de 81 dagen gemest. De voederconversie was 1 op 3,8, het
uitvalpercentage 4,04 De stallenbouw kost 130,
per varken. Een interessant bedrijf dat de laatste jaren
sterk was uitgebreid en voor de omgeving van grote be
tekenis was, vertelde ons niet alleen de direkteur van de
Coöperatie, maar ook de boeren waar we mee spraken.
BESSEN EN MESTVEE
Het volgende bedrijf Was een gemengd bedrijf met 10
ha zwarte bessen en 4 ha kruisbessen en 25 ha grasland.
Op het grasland werden mestvee en schapen gehouden.
Op het bedrijf was één vaste werknemer aanwezig. De
vrouw had naast de verzorging van haar 3 jonge kinde
ren nog een beroep als onderwijzeres. Deze ondernemer
kampte met de volgende problemen, zeer lage prijzen
voor het mestvee.
Wat de .bessen betreft, de vogels en de nachtvorst, die
veel schade konden berokkenen. Verder werd het steeds
moeilijker plukkers te krijgen. De prijs van de zwarte
bessen was 1,25 per kg, de plukkosten bedroegen ƒ0,40
per kg.
Een bezoek aan de paardenraces in Kildary was een
evenement dat we niet graag hadden willen missen. De
sfeer was enorm en de publieke belangstelling groot.
Iedereen gokt en de bookmakers doen goede zaken. Te
vens werd een paardenstoeterij bezocht. Dit was een be
drijf dat in heel Ierland jonge paarden aankocht met een
bepaalde verwachtingswaarde. Deze paarden werden op
geleid en getraind voor de races en zo mogelijk ver
kocht. Trots toonde de eigenaar ons een paard dat hij
voor 60.000,had verkocht. Iets wat niet iedere week
en ook niet ieder jaar voorkomt, vertelde hij ons.
KOE HEEFT VOORRANG OP AUTO
De laatste landbouwkundige objekten die we bezoch
ten waren een melkfabriek in Mitcheltown, een K.L-
station en een vleesfabriek. Ook waren we in het be
roemde Johnston Castle, het instituut waar het land
bouwkundig onderzoek is geconcentreerd. De onderzoe
kers. die we daar ontmoetten, hadden veel contact met
de Nederlandse Onderzoekinstituten. De melkfabriek
was op coöperatieve basis met 5000 leden. In 1973 be
droeg de omzet 186 miljoen. Dit jaar werd een omzet van
225 miljoen verwacht 30 van de melk werd in tanks
aangevoerd.
In januari en februari krijgen 'de boeren een extra
toeslag van 7 cent .per liter, dit om te trachten de melk-
aanvoer meer geleidelijk te doen verlopen. Volgens eni
ge zuivelkenners uit Gelderland moet deze fabriek als
zeer modern worden aangemerkt.
In Ierland zijn de voorrangregels anders dan in ons
land. Wanneer een boer zijn vee naar een ander weiland
brengt over de provinciale weg stopt het gemotoriseerd
verkeer, tot de koeien zijn gepasseerd. Alle schade aan
vee is voor rekening van de chauffeur, vandaar de grote
voorzichtigheid. De indruk die we van de landbouw heb
ben gekregen is er een, dat de Ier niet bezig is een pas
op de plaats te maken.
In ons land zijn we verder. De boer verwacht veel van
de E.E.G., de consument niet. De produktie-omstandig-
heden zijn 'bepaald niet beter dan bij ons, maar voorstl
op veehouderijgebied zal Ierland een rol van betékenis
gaan spelen.
PRACHTIG LAND!
Toeristisch is Ierland een prachtig land. Een natuur,
toen wij er waren, met bloeiende meidoorn daartussen
de gele brem, de vele kleuren groen de zeer rustige we
gen met bijna igeen verkeer. En bepaalde gebieden met
perceelsgrenzen van opgestapelde keien gebieden waar
nog turf wordt gestoken. 'Op de wegen huifkarren, in ge
bruik voor toeristische tochten, getrokken door een
paard verlevendigen het Ierse landschap.
Een aangelegd park ter ere van president Kennedy in
de omgeving van New Ross, de geboorteplaats van zijn
overgrootvader, met een zeer grote oppervlakte met bo
men en planten uit de hele wereld was indrukwekkend.
Een land met veel kastelen waarvan weinige meer
worden gebruikt dan voor toeristische elementen.
Ook wij bezochten een Ierse avond in Knappogne
Castle met zang, muziek, toneel en een diner in een mid
deleeuwse sfeer te midden van een internationaal ge
zelschap met de heer Traas uit Tipperary als gast. Voor
ons was de reis prachtig en goéd dankzij reisleider ZLM
en Ierse bevolking.
J. ROtELSE
We zagen hier in Ierland over de televisie dat er een
soort boerenoorlog heerst in Nederland en enkele ande
re landen. Het is te begrijpen. In juli en augustus gaat
heel Nederland op vakantie met dure caravans, tenten
3f naar nog duurdere hotels in binnen- en buitenland.
Als je dan zelf maar moet blijven werken omdat het er
nu eenmaal niet zo dik aan zit en je kijkt daar dan van
de akker naar de weg waar al die welvaart passeert en
ze rijden daar zonder een spatje pijn, want het loon gaat
door en er zit nog een dik vakantiegeld boven op, nu dan
raakt de maat vol.
Bovendien komt het nog voor dat die vakantieganger
met weinig achting naar ons 'kijkt. Immers die boer z'n
bedrijf is te iklein, hij is niet efficiënt of gewoon een
domme boer.
Met deze gedachten in zijn hoofd heeft die vakantie
ganger niet altijd ongelijk. Vooral met de conclusie „dom
me" boer. Want inderdaad zijn we dom dat we voor een
lage beloning het voedselpakket blijven leveren. De eer
ste levensbehoeften „moeten" goedkoop zijn. Wat luxe
kost is minder belangrijk. De meeste mensen zitten er
meer over te klagen dat het voedsel enz. zo duur was
tijdens hun vakantie, dan dat ze hun auto met bijbeho-
ren bijv. eens taxeren hoe duur dat was.
De welvaartmaatschappij is wat eenzijdig. Laat
iemand gerust vakantie houden; de meesten hebben het
wel nodig. Maar laat ze eerst betalen voor wat die boer
daar doet aan de overkant van de sloot, voordat ze een
boot op hun auto laden of er achteraanhangen.
Tarwe is één der belangrijkste gewassen op het bedrijf
van de heer Traas.
De boeren in Ierland hebben het ook niet breed. De
vleesprijzen te laag, vooral het jongvee en verbazingwek
kende kostenstijgingen. Vooral kunstmest is omhoog in
prijs, zodanig dat de Ierse boer. minder gaat gebruiken,
terwijl het gebruik toch al laag is. Ze kost bijv. 10-10-20
600,per ton, dus 30,per 50 kg zak. 26 N kost
20,per 50 kg. Dat is toch een beetje bar. Machines
gaan dezelfde weg. De tractor een Massey-Ferguson,
kostte mij 860.toen we hier kwamen. Een nieuwe
Massey-Ferguson 135 'kost nu in de buurt van £2.000,
Laten we er over stoppen, u kent het verhaal. Van be
lang is het of wij het hier ondanks kostenstijgingen nog
een beetje kunnen redden. Met veel inspanning zou ik
u misschien een economisch inzicht kunnen geven in on
ze bedrijfsresultaten. Maar laten we het gemakkelijk en
praktisch houden. 'Dit bedrijfje is 24 ha en eigendom,
geen pachtkosten en rente en aflossing meer. Als wij
dan hier zo'n beetje boeren en fruit kweken kunnen we
de oude auto inruilen tegen een nieuwe, wat fruitkisten
kopen, een tractorfrees aanschaffen, Wat drainage aan
leggen en in het algemeen het land wat verbeteren en
dan is het met de investeringen gedaan. Voor privé
schiet er dan over: normaal levensonderhoud, eens iets
aan uitbreiding van meubilair en wat verbeteren aan
het huis. Dit jaar hebben we bijv. een portaaltje aan het
huis laten bouwen. In Zeeland ook wel een klompekot
geheten. En dan is het meerdere aan inkomsten boven
uitgaven ook weer schoon op.
Of men in dit geval van een levensvatbaar bedrijf kan
spreken laat ik aan u ter beoordeling over. Stel dat men
het negatief beoordeelt, wilt u dan aan mij schrijven
wat anders we kunnen gaan doen. Alles verkopen en
misschien 350.000 in handen krijgen? Van die rente zou
men goed kunnen leven op het ogenblik. Maar die
350.000 is met een inflatie van 15 hier in Ierland of
met de 8 van Nederland in minder dan geen tijd ge
halveerd. Thans ben ik 37 jaar, dus ik geloof niet dat we
ons pensioen er mee halen. Dus dan zal er bij gewerkt
moeten worden in één of ander beroep. M'n hoofd staat
er niet erg naar en ik dacht dat het wat schaars was in
de werkgelegenheid. Persoonlijk lijkt het mij het beste
om rustig door te gaan. De grond loopt niet weg en als
je geen gekke dingen doet is er nog wel wat te verdie
nen meen ik, ook op een bedrijfje zoals dit. Bovendien is
er ook nog zoiets als vrijheid op eigen grond. Je moet
er natuurlijk wel op werken, maar het is voor jezelf. Als
ik bijv. stenen van het land héb te rapen vind ik dat
niet leuk en dan klaagde ik wel eens bij m'n vrouw over
die rotstenen Maar m'n vrouw zei tegen me: klaag nu
maar niet teveel, want het zijn je eigen stenen. Er zijn
mensen genoeg die hun levenlang stenen moeten rapen
van een ander.
Het wordt steeds duidelijker dat de appeloogst in de
E.E.G. aanmerkelijk kleiner zal zijn dan vorig jaar. Ook
waarschijnlijk zelfs kleiner dan in 1972, toen het prijs
peil als gevolg van het beperkte aanbod betrekkelijk gun
stig was. Opvallend is dat de ramingen steeds lager uit
vallen. De invloed van de kleine* appeloogst zal het dui
delijkst zijn bij de najaars- en winterassen.
iO MINDER IN FRANKRIJK
Een herziene raming van de appeloogst in Frankrijk
geeft aan dat dit jaar men een vermindering van 20
ten opzichte van vorig jaar gerekend kan worden. Ge
raamd is een produktie van 1.547.000 ton vergeleken met
1.875.000 ton in 1973 en 1.630.000 ton in 1972.
In de belangrijkste teeltgebieden verwacht men dit
jaar 941.000 ton Golden Delicious te oogsten vergeleken
met 1.184.000 ton in 1973. Dat betekent een verminde
ring met 21 procent. Zou dit over het gehele gebied van
Frankrijk het geval zijn, dan zal de totale Golden-pro-
duktie ongeveer 1.036.000 ton opleveren vergeleken met
1.312.000 ton vorig jaar. Een en ander is gebaseerd op de
ramingen per 1 augustus.
36 PROCENT MINDER APPELEN IN BELGIË
Naar de standcijfers per eind juni rekent men in Bel
gië met een daling van de produktie van appelen van
omstreeks 29 procent tot 169.000 ton (1973: 237.500 ton en
1972 265.000 ton). De teruggang is het sterkst bij de hoog-
stammen, namelijk van 42.500 tot 7500 ton. Bij de laag
stammen bedraagt de geraamde daling 30 procent tot
161.500 ton (195.000).
41 MINDER IN WEST-DUITSLAND
De Westduitse appeloogst 1974 zal volgens de juli-ra-
ming erg klein worden en uitkomen op 1.188.500 ton
(v. j. 2.015.700; v. v. j. 1.238.900). Dat is maar liefst 41
minder dan vorig jaar en zelfs nog ca. 4 kleiner dan
in 1972. Men verwacht dan ook de kleinste appeloogst
sinds 1965.
De produktievermindering heeft in gelijke mate be
trekking op de intensieve teelt en op de zgn. „Streu-
anbau". Deze laatste de „Streu-anbau" die dit jaar
ca. 71 (v. j. 71 v. v. j. 61 van de totale West
duitse appelproduktie omvat, blijkt overigens telkenjare
weer van zeer grote invloed te zijn op de prijsvorming
van appelen in West-Europa.
Ook bij peren verwacht men dit jaar de kleinste oogst
sinds 1965. Men schat de produktie dit jaar op 292.400
ton (v. j. 413.800 v. v. j. 344.200 ton). Dit wil zeggen
29 minder dan vorig jaar en 15 minder dan in 1972.
Alleen in Nederland en België is er sprake van een
grote pereoogst. In Frankrijk zal vooral de produktie
van de latere peren eerder aan de matige kant "zijn, ter
wijl uit Engeland beichten komen dat de Conference een
iets kleinere oogst belooft dan normaal.
