TUINBOUW
KLANKEN
Ook Walcheren in mineurstemming
Schijnt achter de wolken nog wel de zon
Kan er nog méér bij
DINGEN VAN DE WEEK
13
Met extra aandacht heeft uw correspondent uit WAL
CHEREN ons Land en Tuinbouwblad van vorige week
gelezen. We doen dit uiteraard toch reeds, om zijn veel
zijdigheid van ons hele agrarische patfoon vinden
we het één onzer breedst opgezette vakbladen, maar deze
keer hebben we extra ons best gedaan. De reden was, dat,
hoe we ook zochten er ditmaal zo weinig opbeurends in
stond. De droogteperiode die in 't bijzonder in zuidweste
lijk gebied fataal is of wordt, had veler belangstelling,
terecht!! Maar ieder weet dat dit een normaal onder
nemersrisico is, zij het van onprettige overmacht. Maar
daarnaast lazen we een artikel over de varkensmeste-
rij en de aardappelen, dat er niet om heen draait. Ook
de appel- en bloementeelt is niet om naar huis te schrij
ven, dat 't zo lekker loopt!
In Dingen van de Week, een rubriek waar men zich
breed opstelt en geen ongefundeerde mening van 't mo
ment tegenkomt, was geen optimisme te vinden over
de Achillespees van elk bedrijf: de energievoorziening
van olie en gas. Ook de Tuinbouwcommissie der ZLM
was nogal in mineur. Als lichtpuntje gloorde daar de
rooipremie voor verouderde bedrijven, hoewel dit in
wezen ook een paardenmiddel is. Ook werd in de Ttiin-
bouwcommissie aandacht besteed aan de jeugd (sei-
Ook op SCHOUWEN en DUTVELAND werden we 2e
Pinksterdag aangenaam verrast met wat neerslag. Jam
mer genoeg bleef het aantal mm beperkt. In ieder geval
werden de landerijen lekker opgefrist.
Het regenachtige weer was wel sneu voor de talrijke
recreanten, die in ons gebied vertoefden, maar daaraan
hebben we eerlijk gezegd niet zwaar getild! We hadden
het er zelf heel graag voor over gehad een hele dag
binnen te moeten blijven.
iDe zware nachtvorst van vorige week heeft ook in
onze omgeving schade berokkend aan diverse gewassen.
iDe direkte schade aan de vroege aardappelen was wel
het grootst. Opvallend bij deze nachtvorst is geweest, dat
het schadebeeld zo enorm grillig was. Het ene perceel
praktisch zwart en een ander perceel in de direkte om
geving geen schade. We hebben er persoonlijk nog geen
verklaring voor. In ieder geval betekent het een streep
door de rekening van verschillende telers van vroege
aardappelen. De levering valt later uit met daarbij nog
opbrengstderving.
De fruitopstanden zijn er vrij goed afgekomen. De
ontwikkeling van diverse bloemzaadgewassen verloopt
uitermate traag. Dat spul heeft vocht en warmte nodig
'bij de eerste aanzet. Hier en daar was de opkomst der
mate dun, dat tot uitrijden is besloten.
Ook de meeste witloftelers kampen met problemen.
Percelen met goede opkomst zijn zeldzaam. Sommigen
hebben na de regen van Pinksteren besloten tot over-
zaaien. Er liggen nog tal van percelen waar de keuze
overzaaien en of laten liggen twijfelachtig is.
Bij'zaaien kan dit probleem meebrengen, dat gelijktij
dig oudere en jongere wortels worden opgezet, met naar
alle waarschijnlijkheid verschil in groei van het lof.
Voor het pillenzaad heeft het zonder meer te weinig
per keer geregend. Het omhulsel is bij deze vlaagjes
niet genoeg geweekt om het zaad te doen kiemen.
'Er was aanvankelijk sprake van een tekort aan zaad,
maar dat blijkt mee te vallen. Wel is de rassenkeuze be
perkt.
De geplante knolselderij blijft aardig in het leven,
maar is bijzonder traag in ontwikkeling. Er moet nog
heel wat gebeuren voor een knol van formaat is ge
vormd!
Op de zaaiuien is door sommigen de tweede bespui-
ting met een bodemherbicide uitgevoerd. Hier en daar
is echter nogal wat loos wat de onkruidbezetting be
treft. Dat gaat op de een of andere manier veel geld
kosten. Mankracht is heel duur en zware middels zijn
niet zonder gevaar 'voor het gewas. We vernamen dat
een enkele handelaar voorzichtige pogingen deed om
wat zaaiuien te kopen op najaarslevering, rijp geoogst.
De prijs lag echter maar rond de 12 ct per kg. We heb
ben de indruk dat de telers nu niet bzpaald staan te drin
gen om een koopbriefje in hun zak te krijgen onder deze
omstandigheden. Het areaal zal waarschijnlijk zijn uitge
breid, maar in feite zou het wel eens een krimp kun
nen betekenen. Wanneer we landelijk alle uitgezaaide
uien gingen samenvoegen tot percelen met goede tot
matige stand, zouden we heel wat ha's met leeg land
overhouden.
De rente op de kapitaalmarkt blijft nog steeds in be
weging. Het is vrijwel zeker dat per 1 juli zowel de
debet- als creditrente's zullen stijgen. In een sektor als
de onze zullen we bij het huidige belastingklimaat wei
nig hebben aan een hoge creditrente, om de eenvoudi
ge reden dat geen besparing meer mogelijk blijkt! Wel
zal de verhoogde rente voor leningen en kredieten nog
weer 'bijdragen tot stijging van de kosten.
Als eenvoudige mensen vragen we ons wel eens af,
hoe lang deze ontwikkeling door kan blijven gaan We
vrezen echter dat het ons zuur zal opbreken!
In beroerde situaties wordt wel eens gezegd: „Achlter
de wolken schijnt de zon!"
Het wachten is nu op het doorbreken van de welda
dige zonnestralen. Met andere woorden; dat van O ver
heidszijde nog eens daadwerkelijke aandacht zal worden
geschonken aan de rechtvaardige belangen van het
agrarisch bedrijfsleven.
Nadat de langdurige droogte het THOOLSE land in
zijn greep gevangen hield, met een overwegend misera
bele opkomst van verschillende gewassen, kwam er als
een laatste klap, eind mei nog een zware nachtvorst bij.
Als men dan des morgens om acht uur nog de vorstbloe-
men op het platglas ziet liggen, weet men wel hoe laat
het is! Juist de vroege aardappelen die in het Thoolse
land zo belangrijk is, is in die nacht zwaar getroffen!
Zo zijn er percelen die er bij staan, of zij totaal doodge
spoten zijn en waar praktisch geen produktie van te
verwachten is; hoogstens misschien nog wat kriel!
Naast uitzonderingen is een groot percentage van de
percelen zwaar, of minder zwaar, getroffen door deze
zware en wel zéér late nachtvorst. Toen de kwekers
dachten dat zij al genoeg moeilijkheden met de droogte
hadden meegemaakt, moest dit er óók nog eens bijko
men. Juist de vroege aardappeltelers, die meestal eind
juni zouden kunnen rooien, zullen worden geconfron
teerd met een aanzienlijk mindere opbrengst. Uit erva
ring weet men, dat een dergelijke zware nachtvorst voor
de aardappeltelers funest is, omdat er van een zwaar ge
troffen gewas de produktie tot de helft, of nog verder
achteruit gaat. Vanzelfsprekend zullen, wanneer er bin
nenkort wat méér vocht en temperatuur komt, op de
minder getroffen percelen een matige opbrengst te ver
wachten zijn, alhoewel wat later in de zomer. Mede in
verband met de langdurige voorjaarsdroogte, zullen er
zoenarbeid). We hadden juist een serie gelezen over de
jeugdarbeid. Nu kan of althans is 't afwijkende wat
glibberig zijn om over sociale aspekten een eigen mening
te hebben, laat staan die te verkondigen zonder voor a-
sociaal te worden versleten! We nemen dit risico en
vinden 't wel wat erg bar, dat men zo weinig marge
overlaat voor de jeugdige scholieren om er wat bij te
verdienen. Eerstens de jeugminimumlonen! Is elke
jeugdige capabel om voetstoots 5060 of meer procent
te verdienen van volleerde vakmensen?? Tweedens: de
sociale druk wordt zó groot, dat men zich wel tweemaal
bedenken zal om een leerjochie aan te trekken. Nu
geeft de Regering wel twee tientjes aan 't bedrijfsleven,
en dit is oneindig veel groter dan alleen onze land
en tuinbouw, maar we zijn bang dat voor vele jongeren
zoals we lazen. Een nauwelijks triester entree in de
maatschappij denkbaar is dan via de werkloosheidswet!!
En we kennen er reeds die dit beleven! 50,8 van alle
Nederlands inkomen is belasting en sociale lasten en
de prognose is dat de sociale premies in ras tempo nog
3 a 4 zullen stijgen. Voor reële loonsverhoging, of
voor onze branche's inkomensstijging, zal in zijn totali
teit géén ruimte meer zijn.
We zijn ook in mineur, maar we spreken veel onder
nemers die het werkelijk zat worden. Daarnaast hebben
we nogal wat contacten in 't bedrijfsleven, waar men
ook al geen jubel hoort.Ook ons veilingswezen, om in
onze branche te blijven, tobt met moeilijkheden. In Wal
cheren is men zelfs overgegaan tot straffe hantering der
veilingstatuten en vele collega's hebben een boete ge
had voor verkoop buiten de organisatie om. 't Is ook
moedeloos dat elke financiële sanering gevolgd wordt
door een rits verhogingen, zodat ons bestuur weer voor
't blok staat! In schrille tegenstelling met onze maatre
gelen is wel het regeringsbesluit om de boeren vrijheid
te geven hun melk aan de deur te mogen verkopen. Hoe
de melkfabrieken hierop zullen reageren zijn we wel be
nieuwd naar!!
Het spijt ons dat we zo negatief zijn, maar bij 't ook
goede dat er is, mogen o.i. de kritische kanten toch niet
vergeten worden. En negatief vinden we de kwesties
van jeugd en jeugdwerkloosheid en een belemmering
van het vrije ondernemerschap. In onze branches kan
het van jaar tot jaar en in de tuinbouw van week tot
week anders liggen. Dit zijn moeilijk of niet te herroe
pen feiten, tenzij de wat het schip keert. Maar hier mag
men ook niet naar verlangen.
Het feit dat uw correspondent ras zijn pensioen nadert
en dan wel de tijd rijp acht om te stoppen met schrijven
verandert geen zier aan zijn mening!
vóór de 28ste juni niet veel aardappelen gerooid kun
nen worden. Nogthans konden deze week de „bij uitzon
dering" niet getroffen vroegste telers, een begin maken
met het rooien van hun produkt, welk geteeld zijn op
lichte grond met goede struktuur. In andere aren stond
in de maand juni het Thoolse land op zijn mooist, met
zijn diverse snel groeiende gewassen, maar dit jaar is
het op veel plaatsen nog een miserabel gezicht. Er zul
len nu percelen tussen liggen, die dit jaar braak blij
ven liggen, omdat de tijd voor een plaatsvervangend ge
was voorbij is, want tijdens de droogte had overzaaien
geen enkele zin. Voor de telers van witlofpennen is
net ook een moeilijke zaak, wanneer een groot gedeelte
van hun witlof perceel geen voldoende planten bezit om
een regelmatige produktie te verkrijgen. Een en ander
kan ook tot gevolg zijn, dat het winterwerk van witlof-
trekken, óók gedeeltelijk in de knoei komt te zitten,
wanneer de pennen te laat beschikbaar zijn. Ondanks
dit sombere voorjaarsbegin moge de ondernemers niet
bij de pakken neerzitten, maar blijven streven om er
weer van te maken, wat er van te maken is. Juist wan
neer de inkomens in gevaar komen, is het van het
grootste belang om op de kleintjes te passen, en absoluut
niet Gods water maar over Gods akker te laten stro
men. Een bekende oudere bollenteler heeft eens in peni
bele omstandigheden gezegd: „Ook dit zullen wij door
staan", waardoor juist ook het nodige optimisme weer
de boventoon gaat voeren, die wij dit jaar zo hoog nodig
hebben, in ons bedrijf met zijn telkens terugkerende
ups and downs.
„Wat zijn we toch ontzettend afhankelijk van omstan
digheden waarop we geen enkele invloed hebben, zoals
b.v. de weersgesteldheid". Deze opmerking is de laatste
tijd dikwijls gemaakt in tuinderskringen. Daar was ook alle
aanleiding toe. Het is half maart begonnen met een droog
te die voor grote delen van ons gebied ongekend groot is
en niet zal nalaten grote schade te veroorzaken. Juist voor
de Pinksterdagen, in de nacht van 29 op 30 mei, daalde de
temperaturen tot voor de tijd van het jaar extreem lage
waarden en opnieuw kwam er grote schade aan tal van
produkten. Eind vorige week, op donderdagavond, sloeg
de natuur opnieuw toe. Tijdens een onweersbui viel er op
tal van plaatsen in Zeeland zoveel hagel dat opnieuw zwa
re schade ontstond aan verschillende produkten. Wan
neer we dit alles zo bekijken is het geen wonder dat er
soms een angst leeft voor hetgeen de natuur kan bieden.
Wat dat betreft is er dan niet zoveel verschil met de vol
ken in verre landen waar we wel over lezen en die ook ken
nen de angst voor hetgeen de natuur kan bieden. Geluk
kig kunnen wij daar iets anders tegenover staan, daar
„honger" bij ons geen rol speelt. Toch hebben veel onder
nemers in onze sektor in de afgelopen weken ervaren hoe
afhankelijk ze zijn van de weersomstandigheden en hoe
weinig men kan doen wanneer het tegen zit.
Over de droogte en de gevolgen daarvan hebt u de laat
ste weken in dit blad geregeld kunnen lezen. De gevolgen
van de nachtvorstschade leken aanvankelijk voor wat ons
gebied betreft mee te vallen, maar in de loop van de vori
ge week kwamen toch steeds meer schademeldingen.
Niet alleen van zwarte aardappelen en bonen dat was
al gauw te zien maar ook en vooral in de fruitsektor.
In tal van plaatsen zijn er boomgaarden waarin bevroren
appelen zijn te vinden. Soms is dat in erge mate het geval.
Het beeld dat we zien is grillig, maar degenen die het trof
zitten met de brokken.
Veel groter dan de direkte schade door bevroren appe
len lijkt op dit moment te worden de schade die is ont
staan door vermindering van de kwaliteit. Vooral de appe
len hebben in veel boomgaarden ernstig geleden. Cox's
Orange Pippin en James Grieve hebben dikwijls veel
vorstringen en we zagen bedrijven waar de appelen com
pleet gescheurd waren van de koude. Die vruchten gaan
thans niet meer van de bomen af, maar straks wordt daar
enkel industriefruit van geoogst.
Het totale beeld voor de komende appeloogst was voor
wat Zeeland betreft toch reeds niet zo best en daar is nu
door de vorst nog een extra domper bovenop gekomenl
Dat bleek echter nog het einde niet te zijn want vorige
week donderdag, aan het eind van een koude dag, ont
laadde zich boven grote delen van Zeeland en vooral van
Zuid-Beveland een hevig onweer, waarbij plaatselijk veel
hagel viel. In enkele gebieden, zoals in de omgeving van
Nieuwland, de Zak van Zuid-Beveland, Kapelle-Biezelinge
en plaatselijk in Oost Zuid-Beveland viel zoveel hagel, dat
er sprake is van ernstige schade aan het fruit. Ook hierbij
is het beeld weer bijzonder grillig en zijn de scheidslijnen
tussen geen en veel schade soms scherp getrokken, maar
de tientallen telers die het trof weten dat zij hoogstens
een tweede klas produkt zullen oogsten en er zijn gevallen
waarin aangenomen moet worden dat zelfs dat niet meer
het geval zal zijn. Geen wonder dat heel wat ondernemers
geen beste tijd hebben.
I-IET is ons in diverse gesprekken in het eind van de
vorige week ook op opgevallen dat het aantal fruit
telers dat niet tegen hagelschade is verzekerd, vrij groot
is. Wanneer we opmerkingen maken over de noodzaak om
dat toch te doen, komt steevast naar voren dat de bedrijfs
resultaten het de laatste jaren beslist niet toelaten de pre
mie voor de hagelverzekering op te brengen. We willen
direkt aannemen dat dit zo is, maar moeten er dan toch op
wijzen dat het een heel trieste zaak is dat het zo ligt. Ver
zekering tegen hagelschade is een kostenfactor waar we
in feite niet buiten kunnen. De moeilijkheid is alleen, dat
we in onze branche geen mogelijkheid hebben om deze
kosten door te berekenen. Integendeel zelfs, de afgelopen
maanden hebben we met zware verliezen onze appels
moeten verkopen.
Regelmatig komen de berichten over kostenstijgingen
op ons af. De minister van Economische Zaken heeft de
mogelijkheid om kostenstijgingen door te berekenen voor
het bedrijfsleven verzacht. Er kan nu sneller worden ge
reageerd. We nemen direkt aan dat dit nodig is. Het is
alleen niet te verteren voor degenen, die geen doorbe
rekening kunnen toepassen! Maar we hebben over dit
probleem de laatste tijd reeds bij herhaling geschreven
en ook deze week zullen we de oplossing ervoor, niet
kunnen aangeven.
Op dit moment mogen we alleen maar hopen dat het dit
seizoen wat de appels betreft beter zal lopen met de prij
zen dan we de laatste tijd gewoon waren. Er zijn aanwij
zingen dat er in elk geval een veel kleinere produktie in
Europa gaat komen. We vernamen dat er weer handelaren
in het Zeeuwse zijn gesignaleerd om zaken te doen met
de fruittelers. Er is een groep die altijd op het hout ver
koopt en die zal er blijven. Toch willen we ieder aanraden
om zich te bezinnen en te oriënteren alvorens het besluit
tot verkoop te nemen. De wegen om dat te doen zijn vol
doende bekend. Het zou jammer zijn wanneer men door te
vroeg en ondoordacht handelen op basis van de ervaring
van dit jaar, zichzelf schade zou berokkenen!
