Biedt de grondbank
perspectieven voor
ondernemer, gezin
en bedrijf
6
Bedrijfsgebouwen, woning en erf vallen buiten de aankoop door de grondbank. Het erf dient groot genoeg te zijn
opdat eventuele uitbreiding of nieuwbouw op eigen grond kan plaats vinden.
Het is opvallend dat enige jaren geleden veel meer over
de grondbank werd geschreven en gesproken dan mo
menteel het geval is. Komt dat omdat er zich wijzigingen
hebben voorgedaan, die een behoefte van de grondbank
minder noodzakelijk zouden maken? Wij zouden echt niet
weten welke argumenten dit kunnen zijn. Of het zou moe
ten zijn dat de inflatie nog sneller gaat dan men toén
voorzag en de grond daardoor nog als een waardevaster
objekt wordt gezien.
De rente die voor het aantrekken van kapitaal moet
worden betaald ligt zoals we allen weten tussen de 9%
en 10 Nu de grondbank over het gehele land kan wer
ken, menen wij er goed aan te doen de mogelijkheden
die er misschien voor sommigien liggen eens uitvoerig te
beschrijven.
WELKE EISEN WORDEN GESTELD AAN HET BEDRIJF
a. Het bedrijf mag de laatste 5 jaar niet zijn verkleind
tenzij deze verkleining gedwongen heeft plaatsgevon
den door bijv. onteigening, verlies van pacht buiten
eigen schuld e.d.
b. Onveilige pacht en andere onzekere gebruiksrechten
worden bij de oppervlaktebepaling niet meegerekend.
c. Bij inschakeling van de grondbank dient het bedrijf
een oppervlakte te hebben of te verkrijgen van 30 ha
voor een weide- of een gemengd bedrijf en 50 ha voor
een volledig akkerbouwbedrijf. Bij samenwerkingsver
banden dienen deze bedrijfsoppervlakten resp. 50 ha
en 80 ha groot te zijn.
Hieruit blijkt dat fruitteeltbedrijven in het geheel niet
in aanmerking komen. Ook de grens van 50 ha en 30 ha
vinden wij hoog gegrepen. Hierdoor komen er, wat de
oppervlakte betreft, maar een gering percentage van de
bedrijven in aanmerking. Naar onze mening te weinig!
AAN WELKE VOORWAARDEN MOET
DE ONDERNEMER VOLDOEN
a. Hij dient zijn hoofdberoep in de landbouw te hebben.
b. Er dient voldoende vakbekwaamheid bij de onderne
mer aanwezig te zijn, ook zal hierbij op de opleiding
worden gelet.
c. De ondernemer mag niet ouder zijn dan 44 jaar, ten
zij de opvolging verzekerd is.
d. De financiële draagkracht van de ondernemer dient
zodanig te zijn dat na inschakeling van de grondbank
een gezonde financieringsstructuur ontstaat.
WIE KUNNEN EEN AANVRAAG INDIENEN
1. Kinderen die het bedrijf overnemen van hun ouders
of schoonouders. In sommige gevallen ook bij over
name uit een onverdeelde boedel. De oppervlakte van
de over te nemen eigendomsgrond dient minimaal
25 van de bedrijfsoppervlakte te zijn met een mini
mum van 10 ha.
2. Diegenen die verplicht zijn van hun voorkeursrecht
gebruik te maken als pachter om het bedrijf of e«n
gedeelte daarvan te kopen. Ook hier geldt een mini
mum van 25 van de totale oppervlakte met een
minimum van 10 ha.
3. Diegenen die hun bedrijf kunnen uitbreiden met eigen
domsgrond. Er dient bij dit laatste een bedrijfsvergro-
ting te ontstaan van minimaal 25% van de totale op
pervlakte van minimaal 10 ha. De aanvrager mag de
grond niet zelf kopen, hij dient aan de S.B.L. om een
verklaring van voorgenomen koop te vragen.
4. Als er een combinatie plaats vindt van bedrijfsover
name en -vergroting gelden de afzonderlijk genoem
de onderdelen als eis. Dit met dien verstande dat de
totale verkoop aan de grondbank in totaal minimaal
25 van de bedrijfsoppervlakte dient te zijn met een
minimum van 10 ha.
WORDEN DE BEDRIJFSGEBOUWEN MEE
OVERGENOMEN DOOR DE GRONDBANK
Door de grondbank worden noch de bedrijfsgebouwen
noch het erf aangekocht. De grootte van het erf dat men
zelf in eigendom behoudt dient van een dergelijke groot
te te zijn dat uitbreiding of nieuwbouw ten allen tijde op
eigen grond kan plaatsvinden.
WELKE PRIJS WORDT DOOR DE GRONDBANK
BETAALD
a. Bij de overname van ouders aan kinderen wordt de
te betalen prijs gebaseerd op de verkeerswaarde van
verpachte grond. De taxatie wordt uitgevoerd door de
S.B.L. en behoeft de goedkeuring van de voorzitter
van de S.B.L.
b. Indien de pachter gebruik moet maken van zijn voor
keursrecht heeft hij recht de grond te kopen voor de
verkeerswaarde van verpachte grond. Zonodig vast
gesteld door de taxateurs van de Grondkamer. Na
deze aankoop kan men de grond overdragen aan de
Grondbank weliswaar getaxeerd door de S.B.L. voor
de verkeerswaarde van verpachte grond.
c. Voor de grond die wordt aangekocht voor bedrijfs-
vergroting wordt een prijs betaald gebaseerd op de
verkeerswaarde van vrije grond die op dat moment
geldt. De goedkeuring van de prijs dient plaats te vin
den door de voorzitter van de S.B.L.
v
OP WELKE MANIER WORDT DE IN EIGENDOM
VERKREGEN GROND UITGEGEVEN AAN
DE GEBRUIKER
De grond wordt uitgegeven in erfpacht voor een pe
riode van 26 jaar. Het erfpachtsrecht is een zakelijk recht
om hei volle genot te hebben van een aan een ander
toebehorend onroerend goed, met de verplichting voor
de eigendom een jaarlijkse pacht te voldoen hetzij in geld,
hetzij in voortbrengselen of vruchten.
Voor alle aangebrachte verbeteringen, zoals drainage,
wordt bij beëindiging van de erfpacht een billijke vergoe
ding betaald.
HOE HOOG IS DE ERFPACHTSCANON EN WANNEER
VINDT HERZIENING PLAATS?
Bij de uitgifte in erfpacht wordt de canon vastgesteld
op 31/2 van de voor de grond betaalde koopsom plus
de kosten. Stel de aankoopprijs bedraagt: de verkeers
waarde van de verpachte grond wordt geschat op
8.000,per ha en de notariskosten, de kosten van ka
dastraal recht bedragen 200,Totaal dus 8.200,
De canon die nu betaald moet worden, bedraagt 31/2
van 8.200,287,per ha.
Hierboven op komen alle zakelijke lasten en belastin
gen zoals polderlasten, grondbelasting, straatbelasting,
her- of ruilverkavelingsrente. Laten we aannemen een
bedrag van ƒ143,per ha, dan bedragen de totale las
ten ƒ430,per ha. De canon kan slechts na 13 jaar
worden gewijzigd op verzoek van één der partijen aan
de hand van de door het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek gepubliceerde cijfers op basis van het gemiddel
de prijsniveau voor gebruiksvrij los land in het betreffen
de gebied.
WAT GEBEURT ER INDIEN DE ERFPACHTER
OVERLIJDT
Vanzelfsprekend dient de eigenaar dus de grond
bank binnen 3 maanden na dit overlijden hiervan in
kennis te worden gesteld. Binnen 1 jaar na het overlijden
dient men toestemming te vragen het erfpachtsrecht aan
één ergenaam over te doen of aan een derde te ver
kopen.
OOK ZIJN ER VERLENGINGSMOGELIJKHEDEN
ONDER BEPAALDE VOORWAARDEN
De aanvraag dient 12 a 18 maanden vóór de afloop
van het contract te geschieden. De duur van het recht
wordt verlengd tot het 65e jaar van de erfpachter met
een maximum van 26 jaar. Indien in de tussentijd de eisen
van bijv. bedrijfsgrootte zouden zijn verhoogd, worden
er bepaalde regels gesteld waaraan men dan moet vol- i
doen.
IS OVERDRACHT AAN EEN KIND, BEHUWD- OF
PLEEGKIND, NA HET EINDE VAN HET RECHT
MOGELIJK
Gedurende de duur van het erfpachtkontrakt is over
dracht aan een kind, behuwd- of pleegkind mogelijk op
basis van de rechten plichten en de duur van het bestaan
de kontrakt.
Bij het einde van het kontrakt is het mogelijk dat de
erfpachter verzoekt met zijn kind, behuwd- of pleegkind
een nieuwe overeenkomst aan te gaan. Deze kinderen
krijgen de voorkeur een nieuwe overeenkomst te sluiten
onder de voorwaarden die op dat moment gelden.
IS ER VERGOEDING MOGELIJK BIJ HET EINDE
VAN DE ERFPACHT
Voor alle verbeteringen tijdens de erfpachtsduur aan
gebracht (met toestemming van de eigenaar) wordt een
billijke vergoeding gegeven, te betalen door de nieuwe
erfpachter. (Denk aan drainage.)
WAAR MOET MEN DE AANVRAAG INDIENEN
De aanvraag dient te worden ingediend bij de Hoofd
ingenieur-Directeur van de Landinrichting in de provin
cie Zeeland, Landbouwcentrum, Westsingel 58 te Goes
en voor Brabant, de H.I.D. voor de Landinrichting, St.
Jozefstraat 93 te Tilburg.
DRIE MOGELIJKHEDEN VOOR GRONDGEBRUIK
Door het besluit de grondbankproef over het hele
land uit te breiden is er in feite een derde mogelijkheid
geschapen voor gebruik van grond.
We kennen de eigendom, wat naar onze mening zal
blijven bestaan. Aan eigendomsrechten mag men niet tor
nen. Gezien de huidige rentestandaard een duur gebruiks
middel doch naar ieders verwachting waardevast.
We kennen het instituut van de pacht geregeld in de
pachtwet met de verpachter en de pachter. In feite een
financieringsinstituut van zeer groot belang voor de land
bouwonderneming. We dienen dit instituut met wellicht
enkele wijzigingen zeer beslist te houden. We kennen nu
sinds kort de grondbank met uitgifte in erfpacht. Deze
grondbank biedt financieringsfaciliteiten bij bedrijfsover
name, bedrijfsvergroting en verkoop van verpachter aan
pachter. Faciliteiten waar echter slechts een gering per
centage van de bedrijven voor in aanmerking komt. Iedere
ondernemer zal moeten bezien van welke mogelijkheden
hij gebruik maakt, indien hij voor de beslissing komt te
staan een bedrijf over te nemen van zijn ouders e.d. De
voorlichters van de ZLM willen U graag van advies die
nen.
WENS
Wij hebben nog één hartgrondige wiens. Een wens die
we reeds eerder naar voren hebben gebracht, maar die
nog steeds niet is vervuld!
Ook bedrijven met een mindere oppervlakte dan 50 ha
grond voor akkerbouw en 30 ha grond voor gemengd-
of weidebedrijf hebben de financieringsfaciliteiten van de
grondbank nodig bij overdracht, vergroting e.d.
Was het niet beter nu eens af te stappen van een
aantal ha gnens. Uit de praktijk weten we dat het aantal
ha niet alles zegt over de levensvatbaarheid van een be
drijf. Wensen gaan soms in vervulling, hopelijk ook
deze! Vooral wanneer de uitkomst van belang is voor vele
ondernemers, gezinnen en bedrijven in de landbouw!
J. MARKUSSE.