Met de
2Czlm
naar
Mallorca
HCT eiland Mallorca is ongeveer zo groot als de provin
cie Utrecht. Het hoort bij Spanje en ligt ter hoogte
van Valencia. De hoofdstad Palma telt ongeveer 240.000 in
woners. De andere plaatsen zijn veel kleiner, die grootsten
zoals Manacor, Soller en Puebla komen niet verder dan
12.000 tot 20.000 inwoners. De wegen op het eiland zijn
goed, maar smal. Alleen rond Palma is iets aan moderne
wegenbouw gedaan met rotondes, viaducten, e.d.
DE LUMUMBA SMAAKTE PRIMA
MET DE MUILEZEL OP STAP
DE lezers (er> lezeressen) van dit blad zien elk voor
jaar berichten over te maken excursies. Dit jaar
was er zelfs keuze uit drie mogelijkheden: naar Malorca,
naar Ierland en naar Denemarken.
De reizen worden vaak ondernomen door wat oudere
deelnemers, aangevuld met enkele jongeren. Degenen
die er een keer aan mee hebben gedaan, gaan hier
meestal mee door. Dit heeft tot gevolg dat men na
enkele keren meegeweest te zijn elkaar beter heeft le
ren kennen en waarderen. In de loop der jaren ontstaat
er hierdoor vriendschapsbanden en dat maakt alles extra
aantrekkelijk.
DE HEENREIS
I>rr jaar zijn we meegeweest naar Mallorca en hierover
wilden we U iets vertellen. Op 4 april vertrokken we
per bus uit Zeeland naar Schiphol. Twee uur na aankomst
konden we vervolgens door de grote slurf in het vliegtuig
gaan: een DC 9 van Martin Air. Het duurde overigens wel
even voordat ieder op zijn plaats zat en de veiligheidsriem
om had, want er waren 112 passagiers. Hiervan nam de
ZLM er 46 voor zijn rekening, 's Namiddags 5 uur zaten we
'm de lucht na een voorspoedige start. Tijdens de vlucht was
er van moeder aarde weinig te zien want er was een dik
wolkendek. We vlogen op ruim 9 km hoogte en de buiten
temperatuur was daar 4045° onder nul, zodat onderweg
uitstappen zonder winterjas en wanten niet aan te bevelen
was
Rond 7 uur, dus na een vlucht van 2 uur, waren we ge
land op het vliegveld van Palma. Vandiaar gingen we per
bus naar ons hotel te El Arenal, op ca 7 km van de hoofd
stad Palma. Ons hotel was bijna nieuw. We ontdekten trou
wens al vlug dat in de naaste omgeving overal met man en
macht werd gebouwd aan nieuwe hotels. Voorzover er nog
ruimte over was, werd die gebruikt voor het storten van
vuil en andere rommel. Het gaf ons wel enige moeite om
aan die vuilnisbeltachtige indruk te wennen
VEEL TOERISME
Het toerisme op (Mallorca is zeer snel in opkomst. Er is
nu al meer logeergeJegemheid dan bijv. in drukke badplaat
sen als Torremolinos en Benidorm samen; dus dat is nogal
wat! Het strand is erg lang, maar smal. Wel is er mooi zand,
zonder stenen. Heel veel rieten kapjes op paaltjes geven op
het strand beschutting tegen de veelal felle zon. Die rieten
parasols geven het strand een leuk aanzien. Ze vertonen ge
lijkenis met de hutten van bijv. negers in Afrika. Het ver
schil tussen hoog en laag water is klem, namelijk maar een
halve meter. Dat komt omdat het gaatje bij Gibraltar te
klein is om in tijd van enkele uren veel water door te latea
De kustweg ziet er keurig uit, met nieuwe frisse gebou
wen (meest hotels) en mooi aangelegde tuinen en perken.
EEN SPAANS-ZEEUWSE GIDS
yANAF de dag na onze aankomst zijn we behalve
's zondags elke dag met de bus op excursie ge
gaan. Toen woensdag 10 april het programma was afgewerkt
hadden we het eiland dan ook bijna helemaal kunnen bekij
ken. Het landschap was echter zo gevarieerd, dat we steeds
andere indrukken opdeden.
We boften daarbij dat we op onze bustochten werden be
geleid door een gids die weliswaar op Mallorca geboren en
getogen was, maar toch Hollands sprak. Hij deed dat wel
met een Spaanse mander van spreken (bijv. ures, dages,
maandes en jares) maar bij goed luisteren was het behoor
lijk bij te houden. (Hij droeg de naam Delphin, door ons ver
basterd tot Dolf of Dolfie en voelde zich prima bij ons thuis.
Dat! kwam mede omdat hij getrouwd was met een meisje uit
Terneuzen!
QNZE eerste tocht, op vrijdag 5 april, reden we bij don
ker kil weer naar Oriënt en Sollerich, aan de voet van
de bergen. Onderweg vroegen we onze gids waarom alle
blinden van de huizen dicht waren. Daarop kregen we te
horen dat een Mallorcaan anders is dan een Hollander, zij
houden namelijk niet van de zon want daarvan kan men
blijkbaar ook te veel krijgen! In Oriënt kwamen we aan
tijdens een mals regenbuitje. Onze gids gaf ons het advies
om geen koffie te bestellen, maar om een Lumumba te vra
gen. Niemand wist wat dat was, maar iedereen volgde de
raad op. 't Smaakte prima. Het drankje bleek als volgt te
zijn samengesteld: een dubbele portie cognac, aangevuld
met warme chocolademelk, samen opgediend in een groot
glas. Je kon daar trouwens ook pure oognac (echte, dus
geen Vieux) kopen voor amper 40 et per glaasje.
Het dorpje Oriënt is het kleinste op het eiland Het heeft
i9>h9W B
In de omgeving van Palma ziet men honderden van
dergelijke windmolentjes, die dienen om het grondwater
op te pompen.
tevens het kleinste kerkje en het kleinste schooltje. Dit
schooltje telt 8 leerlingen, zogenaamd verdeeld over 67
klassen» maar alles ondergebracht in één klein lokaaltje met
vijf banken. De kinderen waren met de juf bezig met palm
takken, want twee dagen later was het Palmpasen. In Solle
rich bezochten we een oud landgoed, waarbij een kapel, een
olijfperseriji en een prachtige tuin.
EEN MAALTIJD OM TE ONTHOUDEN!
|y|AANDAG 8 april bezochten we de omgeving van La
Puebla, een gebied waar we de meeste en beste-
land- en tuinbouw aantroffen. We brachten o.a. een bezoek
aan een gemengd bedrijf en een coöperatie. Deze laatste ex
ploiteerde ook een café-restaurant waar ons een soort rijste
pap werd aangeboden. Het was een bijna complete maaltijd
Bij informatie vernamen we wat er zo al in zat. Rijst als
Het landschap Is mooi en afwisselend, maar de bevol
king maakt geen welvarende indruk. Er wordt echter
vaak nog zeer primitief gewerkt!
hoofdbestanddeel, dan erwtjes, fóppelever, garnalen, var
kenskluifje, kreeft, inktvis, mossels, olijfolie, konijn, krui
den en artisjok. Of we er nu zijn weten we niet, maar
't smaakte bij velen wel voortreffelijk.
De 9e april zagen we de mooie grotten van Drach en
Hams. Onderweg stond nu en dan een mooie mimosaboom.
Velen dachten dat mimosa een plantje of struikje was (ik
ook) en stonden toch wel te kijken van de omvang van de
bomen. Op deze route zagen we ook heel grote cactusplan
ten; de fel-rode vruchten hiervan worden benut als varkens
voer.
De laatste excursiedag, woensdag 10 april, gingen we
naar Valdemosa en Soller in het berggebied van Mallorca.
De bergen zijn hier tot 1500 meter hoog, onderaan begroeid
met olijven en boven kaal. We troffen het slecht. Op 500 m
hoogte kwamen we in laaghangende wolken terecht en zagen
we eigenlijk niets meer. De chauffeur had dan ook een zware
taak om ons heelhuids weer thuis te brengen.
^OEN 's woensdagavonds de excursies achter de rug
waren, kwamen we tot de konklusie dat we geen ver
gelijkbare landbouw hadden ontdekt, maar wel een voor ons
nieuw en zeer interessant landje hadden gezien.
In de vlakte van Jordi bij Palma kwam nogal veeteelt
vcor, doch de veehouderij wordt heel anders bedreven dan
wij gewoon zijn. De meeste koeien lopen op een
ruimte bij het erf, waar ze dan met lucerne worden gevoed.
De boer gaat met een muilezel of een klein soort paard voor
een tweewielige kar met houten wielen en een zeis wat
lucerne maaien en opladen. Vijftig jaar geleden zag men dat
zelfde bij ons, maar dan niet voor de koeien maar voor de
werkpaarden. Typerend voor het geoied zijn üe veie wind-
molentjes, waarmee het water voor bevloeiing en beregen.ng
uit de ondergrond wordt opgepompt in 'bassins.
AMANDEL-EILAND
£EN groot deel van Mallorca is bergachtig, dan wel zo
rotsig en vol stenen dat er geen cultuurgewassen
kunnen worden verbouwd. Dat de mogelijkheden toch wel
tot het uiterste worden benut was te zien in de bergen, waar
tot flinke hoogte olijfbomen op moeizaam aangelegde ter
rassen groeien.
Overigens is Mallorca vooral het eiland van de amandel.
Van deze fruitsoort staan'er 6 4 7 miljoen bomen. Men ziet
ze vrijwel overal, waar men ook loopt of rijdt. Ze beslaan
naar ruwe schatting bijna de helft van de cultuurgrond.'Als
de bomen in februari bloeien moet dat een fantastisch ge
zicht zijn als over afstanden van tientallen kilometer onaf
gebroken tussen de bloesem gereden kan worden.
Zo te zien vraagt de amandel weinig teeltzorgen. Per boom
schijnt men 30 kg te kunnen oogsten, al zal de gemiddelde
opbrengst heel wat lager zijn. De prijs van die amandels is
de laatste 2 jaar fors gestegen, van ca. 7,50 tot 11,per
kg. Voor de economie van het eiland lijkt dat een belang
rijke zaak.
SINAASAPPELS EN CITROENEN
gEHALVE amandelen groeit er nog een rijke verschei
denheid van andere fluitsoorten. We noemden reeds
de olijfbomen in de bergen. De stammen van die bomen
zijn vaak meer dan 1000 (zegge: duizend) jaar oud en van
een bizarre schoonheid. Meestal zijn oorspronkelijk drie
boompjes diiaht bij elkaar geplant en deze boompjes zijn ge
leidelijk in elkaar geschrengeld en vergroeid tot één grillig
gevormde stam. Buitengewoon mooi, echte kunstwerken van
de natuur! De kroon wordt regelmatig verjongd; de stam
is tijdloos.
Lager in de valleien groeien Johannisbroodbomen (ook erg
mooi), vijgen, druiven, perziken, sinaasappelen, citroenen,
pruimen .appels, peren, mispels, enz.
Vooral de sinaasappels en citroenen maakten indruk op
't gezelschap. De sinaasappels hingen rijp aan de bomen
(pluktijd januarijuni) en het is toch wel een belevenis die
zo te kunnen plukken. Eigenlijk mag niet gesproken worden
van plukken, want ze worden van die bomen geknipt met
een soort snoeisöhaar.
De citroenen zijn nog interessanter. Die dragen het hele
jaar door, 4 oogsten per jaar. Steeds zijn er bloemen, jonge
vruchtjes en rijpe vruchten tegelijk aan dezelfde boom. De
oogstbare citroenen hingen in lagen op de bomen.
De oppervlakte sinaasappels en citroenen is op Mallorca
echter beperkt, waarschijnlijk omdat aan andere produkten
meer te verdienen valt.
DRIE OOGSTEN PER JAAR
yyE merkten al op dat de vallei van Puebla een vrucht
bare indruk maakte. De grond is goed, met weinig
stenen. Er stonden overal sproeiers voor beregening; het
water werd tientallen meters diep uit die ondergrond opge
pompt. De gewassen groeiden goed en zagen er overwegend
verzorgd uit. Het schijnt mogelijk drie oogsten per jaar te
verkrijgen, o.a. van vroege aardappelen (mei oogstbaar, be
stemming export), daarna witte bonen (juli oogstbaar) en
tenslotte nog eens late aardappelen. Aardappelmoeiheid zou
hier geen problemen opleveren!
Verder waren o.a. diverse granen te zien, artisjokken,
capucijners en ook een groot veld (paar ha) met doordragen
de aardbeien op plastic. Enkele vrouwen waren aan 't oog
sten. De vruchten werdien daarbij in grote plastic emmers
verzameldi. De vruchten waren groot, dof donkerrood en
stevig. Ze brachten (begin oogst) ca. 10,per kg op.
Op de coöperatie te Puebla was men bezig met het ver-
zendklaar maken van late aardappelen, oogst vorig jaar.
Prijs ca. 30 ct per kg, dus niet onbevredigend. Trouwens, in
't algemeen waren de prijzen die voor de diverse produkten
werden genoemd' zeker niet aan de lage kant. Toch maakte
het platteland een armelijke indiruk. Er wordt in een kalm
tempo en vaak ontstellend primitief gewerkt, zodat de post
arbeid zeer hoog moet liggen. Slechts zelden zag men bijv.
een trekker. De aardappelen werden tegen phytophthora met
de rugspuit gespoten, de stalmest werd met een soort zaai-
bekken verspreid, enz. Behalve met paarden en muilezels
werd het meeste met de hand gedaan. De stenen in de grond
en die vaak steile hellingen bemoeilijken op veel plaatsen
het werk ook in sterke mate.
WEER THUIS
IJIT waren enkele indrukken van het landschap en de
land- en tuinbouw op het eiland. Toen we alles had
den gezien, was er weer des te meer waardering over de
omstandigheden in eigen land. Niemand wou dan ook ruilen
met de Mallorcaanse boer!
Donderdagmorgen 11 april werden er nog wat inkopen
gediaan en de koffers gepakt en daarna vertrokken we weer
naar het vliegveld van Palma, waar we omstreeks 2 uur met
dezelfde DC 9 van Martin Air naar Schiphol vertrokken.
Precies 2 uur na het vertrek landen we daar, zodat ieder
voor bedtijd weer thuis kon zijn. 't Was alles bijeen een rus
tige, gezellige en mooie reis. We hopen met dit gezelschap
nog meerdere malen een dergelijke excursie te kunnen mee
maken, zij het dan naar een ander land!
TWEE REISGENOTEN.
