Spruitenteelt
op het zuid-westelijk
landbouwbedrijf
Goede vraag naar Cox's
DINGEN VAN DE WEEK
15
Consulentschap v. Tuinbouw
Goes
F. VADER
CPRUITKOOL is een van de belangrijkste volle-
cvopdsgrcentegewassen. De oppervlakte in Ne
derland schommelt de laatste jaren tussen 4500 en 5000
ha per jaar. Do belangrijkste teeltgebieden zijn de Zuid
hollandse eilanden, 'midden Zuid-Holland, Noord-Brabant
en Groningen. In Zeeland is de oppervlakte van 30 40
ha per jaar zeer bescheiden. Toch zou daar de teelt op
veel bedrijven goed kunnen passen, omdat de omstan
digheden wat betreft klimaat en bedrijfsstructuur gunstig
Pr us ft* r 'Ai ctAireM ff* Af rwah r éi r PI /jpl-J3
'j7J?i
zijn. Vooral omdat de laatste jaren nogal wat nieuwe ont
wikkelingen bij deze teelt aan de gang zijn, kan het nut
tig zijn enkele aspecten van de spruitenteelt nader te be
zien.
WIJZE VAN PLUKKEN
HET heeft enkele jaren geduurd, voordat het machinaal
plukken van spruiten in de praktijk ingang vond. De
laatste jaren is deze methode meer in de belangstelling ge
komen. Dit is vooral mogelijk geworden door de komst van
betere rassen en een aangepaste teeltwijze. Dit wil niet zeg
gen, dat het plukken met de hand nu niet meer kan. Voor
kleinere oppervlakten en als er slechts 1 man beschikbaar
is, is dit nog steeds de aangewezen weg.
Bij het machinaal plukken zijn verschillende methoden
mogelijk. De eenvoudigste uitvoering is het stationaire pluk-
element, uitgerust met een electromotor. De stammen wor
den daarbij naar de schuur vervoerd, waar ze geplukt wor
den. Dit transport vraagt echter vrij veel tijd, zodat de ont
wikkeling meer gegaan is naar het plukken op het land.
'Hierbij wordt de plukmachine meestal aangedreven met
behulp van een hydromotor en in de hefinrichting opgehan
gen. Soms wordt het element geplaatst op een lage twee
wielige wagen, waarover een tent aangebracht wordt, die
aan een kant open is, zodat men droog en uit de wind kan
staan. Daarnaast is er ook een z.g.n. veldtrailer, waarbij het
plukelement opgesteld is op een tweewielige wagen, die ge
heel dicht gemaakt is met zeildoek. De aanvoer van de
stammen en de afvoer van de geplukte stronken gebeurt met
transportbanden. In de volgende tabel is aangegeven, wat
die investering bedraagt voor de verschillende uitvoeringen
en wat de prestaties zijn die onder goede omstandigheden
behaald kunnen worden.
Machinaal plukken
Hand-
pluk
Statio
naire
pluk
element
Pluk
machine
in hefin
richting
of op
wagen
Veld
trailer
met aan-
en afvoer-
banden
Investering
Arbeidsbehoefte ha
Toppen
Afhakken
Transportstammen
Plukken 450 uur
Transport spruiten 20 uur
Sorteren en wegen 70 uur
f 3300 4600 f 13500
10 uur
30 uur
40 uur
140 uur
90 uur
10 uur
70 uur
70 uur
10 uur
90 uur
10 uur
60 uur
60 uur
10 uur
90 uur
Totaal
540 uur 310 uur 250 uur 230 uur
ftRUCCR S Tl A! A! TCAIAE* PE R VEE
- '377 7*
-'37* 7*
Uit deze tabel blijkt, dat de grootste prestatie is te be
halen met de veldtrailer. Het is echter weinig meer dan met
de machine in de hefrichting of op een wagen, zodat de
veldtrailer gezien de hoge prijs niet aantrekkelijk is. In de
tabel is ook te zien, dat met machinaal plukken 40 a 50
arbeidsbesparing verkregen kan worden ten opzichte van
plukken met de hand.
(Zie verder pag. 17)
Op de fruitveilingen in ons gebied was vorige week een
ruim aanbod van Cox's Orange Pippin en de kwaliteit was
over het algemeen goed. Ook de vraag was redelijk en hier
door hadi de afzet een vlot verloop tegen over het algemeen
wat hogere prijzen dan in de voorgaande week.
Op de veiling in Terneuzen was vorige week woensdag
een aanbod van 100 ton Cox's Orange Pippin. De grote ma
ten klasse I kwaliteit deden algemeen tussen 70 en 90 ct
per kg. De maat 65/70 mm werd tussen 50 en 70 ct per kg
afgedrukt en de maat 60/65 mm tussen 35 en 45 ct.
De onderlinge verschillen hielden uiteraard1 nauw ver
band met de kwaliteit. Overigens was het nog altijd een
sombere zaak op. de appelmarkt, al was er wel sprake van
enige stijging voor de betere kwaliteiten Goudreinette en
Golden Delicious.
Goed gekleurde partijen Goudreinette deden in de grote
maten tussen 55 en 60 ct per kg. De gewone Goudreinette
steeg tot 45 ct per kg en dat is 5 ct per kg meer dan de
vorige week werd betaald.
De allerbeste Golden Delicious kwam in de grote maat
eveneens aan 45 ct per kg. De klasse II bleef in de grote
maten echter hangen tussen 30 en 35 ct. De maat 65/70
mm klasse I noteerde wanneer de kwaliteit erg goed was
tot 33 ct per kg maar er moest ook nogal wat uit de markt
genomen worden op het niveau van de industrieprijs die op
18 ct per kg kwam, dat is 5 ct minder dan in de voorgaande
weken werd betaald.
Het niet te grote aanbod van Winston kon zich goed hand
haven op 70 tot 90 ct per kg voor de grote maten en 50 tot
65 ct voor de klasse I 65/70 mm. In Zeeland bleef het aan
bod van Conference van grote betekenis. Vorige week was
hiervan weer ruim 100 ton te koop. De kwaliteit was best
en de vraag levendig, vooral weer voor de kleine maten.
De grote maten werden wat goedkoper en kwamen op rond
een gulden per kg. De klasse I 55/60 mm werd verkocht plm.
88 ct per kg. De lid maat 50/55 mm noteerde rond 77 ct en
del maat 45/50 mm werd verkocht rond 67 ct per kg.
Het aanbod van St. Rémy stoofperen liep terug en de
prijs kwam op 1,40 per kg. Beurré Alexander Lucas is er
af en toe ook nog wat te koop. Hiervoor werd tussen 55 en
65 ct per kg betaald
Doyenné du Cornice neemt geen plaats van betekenis
meer in op de fruitveilingen.
DIJ alle narigheid die er op het ogenblik uit de fruit-
teeltsektor naar voren komt door de veel te lage
prijzen voor appelen, doet het goed ook een wat meer
opgewekt geluid te laten horen. En dit dan ten aanzien
van het kleinfruit, dat in Zeeland en met name in Ka-
pelle en omgeving toch nog altijd van grote betekenis
is.
Vorige week donderdag werd in de kantine van het
veilinggebouw te Kapelle een kleinfruitmiddag gehouden
die door ruim 100 personen werd bezocht. Bij deze ge
legenheid kwam duidelijk naar voren dat er zeker kan
sen zijn voor degenen die kleinfruit willen telen met de
nodige zorg en vakmanschap. Voorzitter B. Leys sprak
hierover reeds in zijn openingswoord. Hij zei gelukkig te
zijn met het feit dat in het seizoen ruim 400 kleinfruit-
telers één of meerdere keren per dag hun produkten
komen afleveren bij de veiling in Kapelle en dit grote
aantal van kleinere ondernemers zorgt voor een klein-
fruitprodukt met een waarde van ruim 3]/2 miljoen gul
den, dat is bijna 30 van de totale veilingomzet. De heer
Leys zei verder van mening te zijn dat, gezien de resul
taten in het verleden en datgene wat men weet van de
toekomst, het verantwoord is deze teelt niet alleen in
stand te houden maar ook uit te breiden. Deze uitbrei-
dingt kent uiteraard haar grenzen, vooral vanwege de
grote arbeidsbehoefte in de oogsttijd, maar dat kan juist
de kracht zijn van degenen die het goed kunnen en wil
len doen. Zeer belangrijk noemde hij het uitgaan van
gezond plantmateriaal, waarbij de Stichting Selectie- en
Vermeerderingsbedrijf Zeeland te Wissenkerke veel
goeds kan doen. Dat er toch nog wel wat problemen
zijn rond de kleinfruitteelt kwam op deze middag ook naar
voren. Vooral geldt dat ten aanzien van de frambozen,
waarover de heer C. Geense van het Consulentschap
voor de Tuinbouw te Goes een inleiding hield.
T^E problemen voor frambozen zijn er niet ten aan-
zien van de pluk, want wanneer dat aan de orde
is hebben de scholieren vakantie en daarom kan de
framboos ook in wat grotere oppervlakten geteeld wor
den dan b.v. de bramen. De problemen liggen veel meer
op het terrein van de teelt en zijn zelfs zodanig dat een
aantal telers in een bepaald gebied reeds hun frambo
zen hebben gerooid of van plan zijn dit te doen. Wij
hebben uit hetgeen de heer Geense vertelde, begrepen
dat vooral de korreligheid die aan een virusziekte wordt
geweten, hierbij een grote rol speelt.
De deskundigen zijn er nog niet uit wat nu precies de
oorzaak is van de moeilijkheden. Meer gericht onderzoek
zal noodzakelijk zijn om hier uit te komen. Verder werd
duidelijk gemaakt dat een belangrijke oorzaak van teelt
moeilijkheden gevonden kan worden in de natuur, want
de framboos stelt hoge eisen aan de grond, vooral wat
structuur en waterhuishouding betreft. Daarom moet in
de eerste plaats alles gedaan worden wat mogeijk is
om deze optimaal te doen zijn en de heer Geense heeft
hiervoor verschillende aanwijzingen gegeven. Ten aan
zien van de vruchtzetting zal een voortdurende selectie
door de teler noodzakelijk zijn om het gewas gezond te
houden. Elk jaar dienen de zieke planten te worden ver
wijderd, zodat geen uitbreiding kan plaats vinden. Ook
is een goede windbeschutting van grote betekenis.
Veel minder problemen zijn er bij de rode bessen,
waarvan evenals bij de frambozen de veilingaanvoeren
de laatste jaren zijn afgenomen en de prijzen zijn geste
gen. Er komt echter weer wat meer belangstelling, ook
in wat grotere oppervlakten en dat zou gestimuleerd kun
nen worden indien mechanische snoei mogelijk zou wor
den.
Problemen had de heer Geense met het steeds ouder
worden van het bessenareaal op Zuid-Beveland. Dit kan
de kwaliteit van het produkt nadelig gaan beïnvloeden.
TATEINIG problemen en veel goede resultaten in de
laatste jaren werden behaald met de bramen, waar
over de heer L. Nijsse, chef van de Proeftuin te Kapelle
zijn licht liet schijnen. Ruim 40 jaar geleden kende men
in Kapelle en omgeving reeds de bramenteelt. In 1930
werd n.l. het ras Hymalaya uit Amerika geïntroduceerd.
Tot 1950 is het bramenareaal landelijk steeds wat uitge
breid, daarna tot het midden der zestiger jaren gestabili
seerd en sinds 1965 neemt het areaal wat af. Het ligt
landelijk iets beneden de 100 ha, waarvan Zaltbommel
en Kapelle de belangrijkste centra zijn. De jaarlijkse pro-
duktie ligt rond 1 miljoen kg en de laatste jaren komt
hiervan iets meer dan de helft op de veiling in Kapelle-
Biezelinge, waar het gehele Zeeuwse aanbod geconcen
treerd wordt aangeboden. De prijs heeft zich steeds zo-*
danig ontwikkeld dat zij is meegegaan met de kosten
stijging iets wat niet van veel tuinbouwprodukten ge
zegd kan worden. De Hymalaya, die bijna 40 jaar het sor
timent heeft beheerst, krijgt de laatste jaren concurren
tie van de doornloze rassen en speciaal de Thornless
Evergreen, die aanvankelijk door een wat verkeerde be
handeling te weinig produktie gaf om voor de toekomst
interessant te zijn, maar die nu toch als een aanwinst
gezien kan worden met veel goede eigenschappen, ech
ter niet als een vervanger van de Hymalaya en dan voor
namelijk vanwege het vrij late tijdstip van rijpheid. Door
de stevigheid van de vrucht wordt de Thornless Ever
green door de handel voor de verse markt zowel als
voor de industrie gewaardeerd. De produktie is ook hoog
en de plukprestaties zijn zelfs beter dan van de Hyma
laya. Alle teeltwerkzaamheden kunnen gemakkelijker
worden uitgevoerd, maar het nadeel is, zoals gezegd, de
late rijpingsperiode en daarom was de conclusie van de
heer Nijsse donderdag in Kapelle dat de Hymalaya voor
lopig nog niet gemist kan worden uit het bramensorti
ment.
("}VER de gewasbescherming maakte de heer Geen-
se, de vervanger van de heer Mandersloot, vele
waardevolle opmerkingen en met name was het goed
dat hij nog eens nadrukkelijk wees op de noodzaak dat
een gaaf produkt aan de consument wordt aangeboden,
dat echter geen enkele residu-tolerantie overschrijdt, zo
dat er geen risico is voor de consument. Er is van de
zijde der Keuringsdienst van Waren een nauwgezette
controle op de aanwezigheid van gewasbeschermïngs
residu en de heer Mandersloot vond dat gelukkig omdat
zeer grote belangen op het spel staan. Daarom moet
men zich ook terdege houden aan de gebruiksaanwijzing
gen die gelden voor de verschillende middelen. Vooral
bij bramen kan de gewasbescherming in de bloeitijd wat
problemen geven omdat vanwege de bijen geen giftige
middelen gebruikt mogen worden en de bramen een erg
lange bloeitijd kennen.
Het was nuttig op al deze facetten van de kleinfruit
teelt op deze voorlichtingsmiddag in Kapelle nog eens
de aandacht te vestigen het stemt tot voldoening dat
deze sektor tot op heden in elk geval redelijke bedrijfs
resultaten heeft behaald.
