Witlof zonder dekgrond
Appelcrisis
komt hard aan
D°?„
Appelmarkt bleef zwak
DINGEN VAN DE WEEK
17
De prijs van de appels ligt op een bedroevend laag
peil. Lang was er een redelijk hechte bodem in de markt,
doordat voor de kroet 2223 ct per kg werd betaald, maar
nu heeft die bodem het ook begeven. De Golden Delicious
zakte daardoor nog dieper onderuit en sleepte de Goud-
reinette in zijn val mee. Het is weer gewoon crisis. Na het
optimisme van vorig seizoen is er nu een forse kater.
PRODUKTIE HOGER DAN GERAAMD WAS
ACHTERAF is het altijd mogelijk om verklaringen te
geven voor een dergelijke sombere situatie als we
nu meemaken. Maar vorig najaar werd de huidige prijs-
delbacle door niemand voorzien. Wel werd een aanmer
kelijk lager prijspeil verwacht dan het jaar tevoren, maar
dat het zó fout zou gaan werd zelfs door pessimisten niet
verwacht.
De oorzaak ligt waarschijnlijk vooral in de meevallen
de produktie. In alle EEG-landen werden de ramingen
belangrijk overtroffen. Pas kort na de pluk werd het dui
delijk dat de oogst ca 10 hoger was dan aanvankelijk
werd geschat. Tien procent lijkt op het eerste gezicht niet
bijzonder veel, maar het kan juist beslissend zijn. Vorig
seizoen bedroeg de produktie in de „oude" EEG (Italië,
West-Duitsland, Frankrijk, België en Nederland) afge
rond 5V2 miljard kg appels en dat was duidelijk beneden
normaal. Vooral in West-Duitsland was de oogst toen
klein, doordat de „boereboomgaarden" een beurt jaar had
den. Nu was de produktie ca 6V2 miljard kg en dat was
globaal weer even hoog als in het dieptepunt van de cri
sis. Alleen in 1969 was de produktie nog hoger, maar dat
hebben we dan ook gemerkt!
Ru wweg zou gesteld kunnen worden dat de appelpro-
duktie in de oude EEG vorig seizoen ca 10 kleiner was
dan „normaal" en het laatste seizoen ca. 10 hoger dan
„normaal". De verschillen zijn dus betrekkelijk beperkt,
maar wel buitengewoon belangrijk voor de prijs!
GROTE PRIJSSCHOMMELINGEN
ris altijd gezegd dat het fruitverlbruik elastisch is.
Daarmee wordt bedoeld dat er meer fruit wordt ge
kocht en gegeten naarmate de prijs daalt. Het lijkt er
evenwel op dat de rek er nu grotendeels uit is. Veel huis
vrouwen kopen fruit als ze dat nuttig, nodig of lekker
vinden en daarbij speelt de prijs een ondergeschikte rol.
Vroeger was er vaak geen geld voor, maar nu is de money
meestal niet meer doorslaggevend. Vandaar ook dat de
Granny Smith steeds grif wordt verkocht voor b.v. 2,50
per kg, hoewel goede Golden ernaast wordt aangeboden
voor minder dan de helft van de prijs.
Volledigheidshalve moet er bij worden opgemerkt dat
tevens de distributiekosten een steeds groter percentage
van de verkoopprijs gaan uitmaken, vooral door de stij
gende onkosten. Elke kilo fruit brengt voor de handelaar-
winkelier enkele dubbeltjes kosten met zich mee, onver
schillig of voor 20 of voor 80 ct per kg is ingekocht. Als
het fruit in kleinverpakking wordt verkocht komt dat
nog sprekender tot uiting. Dan zal fruit waar de teler via
de veiling b.v. 30 ct per kg voor krijgt, in de winkel nog
vlug b.v. 7580 ct moeten kosten. Bij de consument zijn
de verschillen tussen „duur" en „goedkoop" fruit dus al
tijd veel kleiner dan voor de teler.
Maar de kwestie is, dat naarmate het fruitverbruik
minder elastisch is, de prijsschommelingen groter wor
den. Bij een iets te groot aanbod keldert de prijs oneven
redig diep naar beneden. Bij een krap aanlbod (b.v. van
stoofperen) stijgt de prijs tot een opmerkelijk gunstig
peil.
CRISIS TOCH AAN HET WEGEBBEN
R de oogstschommelingen is het moeilijk om vraag
en aanbod op elkaar af te stemmen. Bovendien is er
na elk jaar met een relatief kleine oogst en goede prijzen
direct zoveel optimisme dat er onmiddellijk op wordt ge
reageerd met meer nieuwe aanplant. Nieuwe aanplant die
vaak dringend nodig is om de bedrijven op peil te hou
den of te verbeteren, maar die tevens zo vlug kan leiden
tot aanhouden van de overproduktie.
De heer Kemmers gaf op de Fruitteeltdag te Kapellc
als zijn mening dat de fruitteeltcrisis aan het wegebben
is. Wie de huidige fruitprijzen bekijkt en leest dat over
al in de EEG de appelvoorraden groter zijn dan vorige
jaren om dezelfde tijd, zal dat wellicht betwijfelen. Toch
kan de heer Kemmers wel degelijk gelijk hebben. Vooral
in West-Duitsland was de appeloogst het laatste seizoen
groter dan normaal, terwijl ook Frankrijk boven het ge
middelde uitkwam. Speciaal West-Duitsland neemt een
sleutelpositie in. Als de oogst daar in het komende sei
zoen b.v. 400500 miljoen kg lager zou zijn dan vorig
jaar omdat de boereboomgaarden weer hun traditionele
beurtjaar hebben, komt er direct ruimte op de markt.
Frankrijk kan dan zijn overschot weer vlotter kwijt,
daardoor vermindert de druk op de markten in de andere
landen, inclusief Nederland en alles ziet er dan direct
weer zonniger uit.
KANS OP (TIJDELIJK) EVENWICHT
IYE laatste jaren is er in de EEG weinig geplant. Vooral
daarom hopen we nog steeds dat er een evenwicht
zal ontstaan tussen vraag en aanbod. Met betere prijzen
dan nu gegeven worden. De vraag is wel of een eventuele
opleving lang zal duren. Op de achtergrond doemt weer
al de dreiging op van de Granny Smith in Frankrijk. De
Granny gedijt vooral in de Loire-vallei veel beter dan
door vele deskundigen werd verwacht of misschien
werd gehoopt. Het ras wordt dan ook vrij veel geplant en
er worden ook veel bomen mee omgeënt, zodat het aan
bod in snel tempo zal toenemen. D«eze winter waren de
Franse Grannies al in tamelijk grote hoeveelheden te
koop in ons land en ze vonden grif aftrek.
Frankrijk blijft dus een zware konkurrent en met elke
devaluatie of zwevend maken van de Franse franc wordt
de konkurrenitiepositie van de telers in dat land verste
vigd. Overigens is het nu ook in Frankrijk crisis, want
ook daar kan men voor de huidige prijzen beslist niet te
len. In hun eigen belang is het gewenst dat de produktie
binnen de perken blijft. Dat is dan misschien nog een
zekere geruststelling, al vertrouwen we de boel ook op
dit punt niet helemaal.
A. v. O.
Van het Instituut voor Tuinbouwtechniek is een bro
chure verschenen onlder de titel „Economische aspecten
van het forceren van witlof zonder dekgrond" (Publica
tie nummer 85). De schrijvers zijn ing. J. P. G. Huijs en
ir B. J Heipia. De prijs bedraagt 2,50.
Zoals de titel aangeeft wordt vooral ingegaan op de
economische kanten van de witlofteelt, o.a. wat betreft
de kosten. De uitgewerkte voorbeelden hebben echter
betrekking op een grootscheepse aanpak met niet min
der dan 5400 m2 (ruim een halve hectare) trekopper-
vlakte. Het gaat daarbij om investeringen variërend van
ƒ660.000 tot bijna ƒ1 miljoen. Daarmee wordt wel erg
hoog gemikt. Bij (dergelijke cijfers zal het de gewone"
teler van witlof in Zeeland en Noord-Brabant ongetwij
feld duizelen! We verwachten dan ook niet dat er veel
van zulke „witloffabrieken" in dit gewest zullen verrij
zen en men kan zich afvragen of dergelijke rapporten
wel voldjoende op de praktijk zijn afgestemd! Toch staat
er ook nog heel wat in het boekje waarmee een witlof
trekker zijn nut kan doen, o.a. omdat ook wordt inge
gaan op bijzonderheden betreffende teelt en opslag van
wortels, de wijze van forceren, de keuze van het for-
ceersysteem (laden of kisten), enz.
Op de fruitveilingen was vorige week het aanbod van
appelen niet bijzonder groot, echter was ook de vraag
maar klein, waardoor er voor het grootste deel van de
aanvoer geen verbetering in het prijspeil optrad, dat
sedert begin januari drastisch is ingezakt. Er kwam bij
dat ook de markt voor industriefruit inzakte door het
grote aanbod in ons land en vanuit Frankrijk. De witte
industrie-appelen die maanden achtereen tussen 22 en 24
cent per kg deden, zakten in tot 16 a 17 cent en de
rode industrie-appelen kwamen op 1314 cent.
Hierdoor kon het vorige week gebeuren dat er partij
en appelen uit de markt genomen moesten worden op
het interventieprijsniveau, dat is tussen 18 en 21 cent
per kg, al naar gelang de maat en het ras.
Voor de allerbeste kwaliteit waren soms nog wel re
delijke prijzen te maken. Het aanbod hiervan was ech
ter klein. Zo werd er vorige week woensdag in Fijnaart
zeer goede Cox's Orange Pippin verkocht tegen prijzen
van 0,80 tot 1,per kg, maar dat waren kleine hoe
veelheden. De maat 6570 mm kwam daar ook nog tot
64 cent per kg maar gemiddeld zal de prijs weinig bo
ven 45 cent per kg hebben gelegen.
De maat 6065 mm klasse I deed in Fijnaart 3239
cent en hiermede lag deze veiling woensdag wel aan de
top wat de Nederlandse fruitprijzen betreft. Waarschijn
lijk echter ook wel aan de top wat de kwaliteit betreft
Winston met een mooie kleur is ook goed te verkopen.
In Goes-Krabbendijke werd hiervoor vorige week tot
80 cent per kg betaald en goudireinette met een mooie
rode kleur deed tot 60 cent per kg. Het merendeel van
de aanvoer is echter Golden Delicious en dan dikwijls
klasse II kwaliteit en daarvoor lag de prijs van de grote
maten meestal niet boven 25 cent per kg en de maat
6570 mm bracht 20-22 cent op. Wat groenere partijen
Golden Delicious deden in de grote maten tot rond en
iets boven 40 cent per kg. De gewone partijen goudrei-
nette deden in de grote maten meestal rond 35 cent per
kg en de maat 6575 mm noteerde tussen 25 en 30 cent.
Beter ging het met de peren. Het aanbod was niet
te groot en de waag nam wat toe, vooral naar de grote
maten Conference waarvoor donderdag in Goes tot rond
1 gulden per kg werd betaald, nadat woensdag in Kapelle
de prijs van de maat 6065 mm tot 90 cent per kg was
opgelopen. Klasse I 5560 mm werd voor 77-80 cent per
kg verkocht. De maat 5055 mm werd iets goedkoper
op plm. 60 cent. Doyenné dus Cornice kon zich herstel
len tot rond 1,20 per kg voor de gemiddelde kwaliteit
grote en middelmaat. Saint Remy stoofperen deden on
veranderd rond 1,30 per kg.
TATE willen deze week wat dieper ingaan op de zeer
sombere situatie rond de afzet van onze appelen.
De markt is volkomen in de war, niet alleen voor wat het
consumptiefruit betreft, maar ook wat betreft het fruit
voor de industrie. Het prijspeil is gezakt tot een niveau
dat we niet voor mogelijk hadden gehouden. En dat in
een tijd waarin we dagelijks worden bepaald bij stijgen
de kosten op alle terrein!
Blijkens een mededeling van het Produktéchap voor
Groenten en Fruit waren per begin januari de totale Ne
derlandse appelvoorraden ongeveer 15% grotér dan het
vorig jaar op hetzelfde tijdstip en waren de voorraden
peren ongeveer de helft kleiner. Van de totale handels-
produktie van appelen was begin januari ongeveer 49
geruimd. Het vorig jaar was dat 50% en twee jaar ge
leden 52 Bij de peren was per begin januari 78
van de handelsproduktie geruimd tegen 76 het vorig
jaar en 79 twee jaar geleden. De export van appelen
was tot begin januari ongeveer even groot als het voor
gaande seizoen namelijk ongeveer 25 miljoen kg. De ge
middelde prijs van de appelen van dit seizoen tot begin
januari was 41 cent per kg tegen het vorig jaar 53 cent
en twee jaar geleden 25 cent.
Bij de peren was de middenprijs dit jaar 66 cent tegen
45 cent het vorig jaar en 37 cent twee jaar geleden. On
danks de hogere gemiddelde prijs van de peren kwam
de geldelijke opbrengst toch 12% lager uit.
Wat de situatie in het buitenland betreft ontlenen we
uit het bericht van het Produktschap dat in Engeland de
appelvoorraden per begin januari anderhalf tot twee
maal zo groot waren als het vorig jaar. Bij de Cox's is
er ook in Engeland veel uitval door stip.
Over de zeer grote voorraad appelen in Frankrijk hebt
u twee weken geleden nog in dit blad kunnen lezen.
Overal in Europa zijn de voorraden trouwens groot en
daarom zijn de verwachtingen voor de afzet in de ko-
ntende tijd helaas niet hoog gespannen
^AT er veel fruit gereed staat om te ruimen, ook op
een laag prijspeil, blijkt ook uit de opgaven die
er bij de veilingen binnen kwamen voor de D.D.R. Toen
de prijzen voor deze leveringen bekend gemaakt wer
den, was de algemene opmerking van de teler dat deze
bijzonder laag waren en niet interessant om mee te doen.
Toen de opgaven voor februari moesten worden gedaan,
ging het om bijzonder grote kwanta zodat degenen die
ze onder moesten brengen voor bijna onoplosbare pro
blemen stonden om dat enigszins redelijk te verwezen
lijken. In Frankrijk is ook het interventieprijspeil voor ap
pelen bereikt, zodat men daar hoop heeft dat er veel
uit de markt genomen zal kunnen worden om hierdoor de
afzetkansen voor het betere fruit te vergroten.
We vernamen dat dit land zelfs al zijn hoop op de in
terventieregeling heeft gevestigd om hierdoor het fruit
dat niet van de beste kwaliteit is, direkt uit de markt te
nemen.
Op zich is dat nog niet zo gek. We dachten dat het
ook voor ons gebied van belang zou kunnen zijn indien
de Nederlandse fruittelers gezamenlijk het besluit zou
den durven nemen om de minste kwaliteiten niet aan te
bieden voor consumptie. Misschien had hiermede zelfs
vroeger in het jaar begonnen moeten worden ien had b.v.
reeds in de winter op een zeker moment de verkoop van
schuurappels voor verse consumptie niet meer toege
staan moeten worden.
Nu bereiken we met de overvloed van soms versleten
fruit dat ook de prijs van het betere produkt in de goot
ligt. Van nature zijn we niet zo dirigistisch ingesteld en
willen we graag een zo groot mogelijke vrijheid van han
delen voor de ondernemer, maar wanneer we door be
paalde maatregelen om fruit uit de markt te houden het
algehele prijspeil wat naar boven zouden kunnen bren
gen, zou dat een zeer welkome zaak zijn.
Er komt namelijk bij, dat de ervaring leert dat de con
sument niet zo bar veel merkt van de zeer lage appel-
prijzen want de prijzen in de winkels gaan niet overeen
komstig naar beneden. We konden enige tijd geleden
zelfs in de kranten lezen dat de kosten van het levens^
onderhoud waren gestegen o.m. door hogere prijzen
voor groenten en fruit! Voor groenten kunnen we dat
aannemen maar dat het fruit daar ook bij genoemd wordt
is een ondenkbare zaak.
LJ ET seizoen zal weer al te ver zijn gevorderd om
nog wat te gaan doen aan het verplicht uit de
markt nemen van de mindere kwaliteiten appelen en
peren. Toch zullen we daar in de toekomst meer bij stil
moeten staan. Het zal het behoud zijn van het betere
bedrijf.
Via onze veilingen, die we kunnen zien als producen
tenorganisaties zoals ook Frankrijk deze kent, moet in
deze richting gewerkt kunnen worden. Zoals het nu gaat
is het wel duidelijk dat we op de verkeerde weg zijn en
dat de crisis in de fruitteelt nog in volle hevigheid woedt
De stemming onder de telers is op dit moment nog niet
zo beneden nul als in verband met de situatie verwacht
zou worden. Dat vindt haar reden in het feit dat 1973
over het algemeen redelijk is verlopen. De appels van
de oude oogst hebben een behoorlijke prijs opgebracht
en de start van de nieuwe oogst viel ook niet tegen.
Eerst in januari is het bijzonder slecht geworden. De re
serve, of beter gezegd de winst, die men dacht te heb
ben opgeslagen in het koelhuis, blijkt op dit moment ech
ter in verlies om te slaan en dat is een betreurenswaar
dige ontwikkeling!
