Het
snavelhakken
in de
praktijk
VEE EN VLEES
18
i
Consulentschap voor de
Varkens en Pluimvee
houderij,
H. HALSEMA,
Tilburg
Zolang we geen andere afdoende
methode vinden om kanibalisme te
voorkomen, zullen we bij de meeste
koppels leghennen gebruik moeten
blijven maken van het snavelhak
ken. Het is jammer, dat er geen
betere methodes zijn, want het sna
velhakken blijft een vrij zware in
greep. Deze ingreep kan katastro-
fale gevolgen hebben als het niet
goed wordt gedaan!
blad. Voor u en voor mij was het interessant eens na
te gaan wat nu de praktijk ervan vindt. We hebben
enkele opfokkers en leghenhouders naar 'hun ervaring
gevraagd, waarbij we bij voorkeur pluimveehouders
hebben gekozen, die ervaring hebben met meerdere
methoden.
BEDRIJF A:
Een leghenhouder, die zelf opfokt. Deze pluimveehouder
heeft ervaring met dieren, welke gehakt waren op 8 dagen,
op 7 weken en op 12 weken. De beste ervaringen zijn tot
nu toe verkregen met op 8 dagen gehakte dieren. Het kop
pel, dat op dit moment in opfok is, is ook weer op 8 dagen
gehakt. De pluimveehouder is van mening, dat die grote
oorzaak van minder goed hakwerk moet worden gezocht in
de wijze van hakken, de leeftijd is minder belangrijk. Op dit
bedrijf worden de dieren op 8 dagen vrij stevig gehakt. Er
behoeft dan later maar ongeveer 10 overgehakt te wor
den.
Voor het hakken van nuchtere kuikens voelt deze pluim
veehouder weinig, omdat de dieren direkt na de geboorte
toch teveel te verwerken krijgen en omdat sommige kuiken
broeders geen uitvalsgarantie geven als de dieren nuchter
worden gehakt.
BEDRIJF B:
Leghenhouder, die zelf opfokt. Ook deze pluimveehouder
hakt de dieren op 8 dagen. In dit geval echter worden de
dieren maar licht gehakt. Bij het enten voor pokken en dif-
WANNEER HAKKEN:
In het verleden zijn vele tijdstippen van hakken be
proefd:
Pasgeboren kuikens op broederij of op het opfok-
bedrijf.
Kuikens 7 dagen oud.
In de loop van de opfokperiode (rond 8 a 10 weken)
afhankelijk van het entschema.
Kort voor 'het begin van de legperiode.
De hoeveelheid werk is het geringste bij het hakken
op de broederij of uit de kuikendozen. Naarmate de die
ren ouder worden vraagt het hakken meer werk. Van
alle tijdstippen, waarop gehakt wordt hebben we zeer
goede resultaten gezien. Het is echter wel zo, dat het
hakken op jongere leeftijd meer nauwkeurigheid en er
varing vraagt. Gebeurt het hakken op jonge leeftijd
niet goed, dan moet er later een gedeelte worden over-
göhakt als de snavels te lang zijn gelaten of zullen een
aantal dieren minder goed het voer op kunnen nemen
als de snavels te kort zijn gehakt, of als er knobbelvor-
ming optreedt.
WAT PREFEREERT DE PRAKTIJK
UITEENLOPENDE ONTWIKKELING
SLACHTVEEPRIJZEN
In de week tot 14 december is in Nederland de gemid
delde marktprijs voor slachtvee niet onbelangrijk geste
gen. De gemiddelde EEG-marktprijs bleef op het peil van
voorgaande week gehandhaafd. Er was een vrij goede
handel. Dat houdt mede verband met het feit dat in de
laatste weken van het jaar nogal wat slachtdagen uitval
len, terwijl bovendien doorgaans in de eindejaerse weken
de vleesconsumptie wat hoger is dan normaal. De prijzen
van rundvlees in de groothandel waren aan het begin van
de week voor de meeste artikelen hoger dan een week
tevoren. In de week tot 7 decembr werd 270 ton rund
vlees uitgvoerd, waarvan 128 ton naar Duitsland en 75
ton naar Frankrijk. Er kwam 744 ton vers/gekoeld rund
vlees binnen, waarvan 213 ton uit België; 237 ton uit Ier
land; 103 ton uit Engeland; 74 ton uit Frankrijk. Aan be
vroren vlees kwam 154 ton binnen. De invoer van levende
slachtdieren had betrekking op 685 stuks, waarvan 348
uit Hongarije; 271 uit Engeland; 30 uit Polen.
Er werden 238 levende mestrunderen uitgevoerd, 162
naar Italië; 51 naar Frankrijk, terwijl 53 stuks werden
aangevoerd uit Duitsland en Frankrijk.
Overzicht prijsverloop EEG in de week tot 14 decem
ber: EEG-gemiddelde ƒ299,25 (onv.); Nederland ƒ270,69
(264,82); België ƒ302,89 (301,72); Luxemburg ƒ314,77
(314,82); Duitsland 277,49 (267,31); Frankrijk 316,32
(317,74); Italië ƒ320,67 (318,60); Denemarken ƒ277,49
(267,31); Engeland ƒ312,06 (307,41); Ierland ƒ271,55
(277,10).
KALVERPRIJZEN VERDER OMLAAG j
De gemiddelde marktprijs voor vette kalveren in Ne
derland liep nog wat verder terug, evenals de gemiddelde
EEG-marktprijs. Over het algemeen was de markt ge
kenmerkt door een matige handel. De uitvoer van kalfs
vlees blijft omvangrijk, met 2269 ton in de week tot 7 de
cember, toen 1363 ton naar Italië ging, 569 naar Duitsland
en 188 ton naar Frankrijk. Uit Duitsland kwamen 744
mestkalveren en 365 nuchtere kalveren 'binnen, terwijl
voorts aan nuchtere kalveren 120 stuks uit Frankrijk en
115 uit Engeland werden aangevoerd.
Overzicht prijsverloop: EEG-gemiddelde 463,72
(465,61); Nederland ƒ445,93 (446,33); België ƒ395,70
(416,80); Luxemburg ƒ460,74 (onv.); Duitsland ƒ452,88
(462,72); Frankrijk ƒ491,91 (492,19); Italië ƒ491,14
(490,08); Denemarken ƒ310,81 (313,35); Engeland ƒ497,81
(onv.); Ierland ƒ380,50 (376,61).
WOLVEE
De aanvoer van wolvee op de veemarkten was vrijwel
gelijk aan voorgaande week. De handel was goed en de
markt was prijshoudend. Sneek noteerde voor vette lam
meren 7,508,25 'en vette schapen 4,805,50 per kg
geslacht eni voor weidelammeren 150—190 per stuk ver
geleken met resp. 7,508,00 en 4,505,20 per kg voor
gaande week. In Purmerend noteerde men voor weide-
lammeren 110155 (110145); vette lammeren 165
225 (165—215); vette schapen 125—205 (125—195).
DE VARKENSPRUZEN
De Coveco heeft per 14 december de uitibetalingsprijzen
voor de in de week tot 14 december overgenomen varkens
met 8 cent verhoogd. Uitgangsprijs wordt 4,09 per kg
voor varkens van 75/90 kg, kl. I af-mesterij. Er wordt 'een
korting ingehouden van IV2 voor dekking van de kos
ten van commissie en vracht.
Van 1 december af wordt geen revaluatie-toeslag meer
betaald, omdat vanaf die datum de exporteurs en be- en
verwerkers (dus het slachtende bedrijf) deze 2 moe
ten terugvorderen via de belastingdienst.
De NCB-coöperatie (Boxtel), de HOVA (Cuyk) en de
VAKO (Oss) hebben de uitbetalingsprijzen voor de in de
week tot 21 december over te nemen varkens niet gewij
zigd. Uitgangsprijs blijft 4,05 per kg voor geslachte var
kens van 75/90 kg, kl. I af-mesterij. Voor varkens van de
kl. E geldt een toeslag van 5 cent, voor varkens van de kl.
II, III en IV gelden de gebruikelijke kortingen van 5, 10
en 15 cent. Voor varkens van de kl. E geldt een toeslag
van 5 cent, voor varkens van de kl. II, HI en IV gelden
de gebruikelijke kortingen van 5, 10 en 15 cent. Voor var
kens van 91-100 kg geldt een korting van 2 cent per kg
voor elk kg gewicht boven de 90. In de week tot 8 decem
ber werden ca 197.000 varkens geslacht, 7000 minder dan
voorgaande week. In de week tot 14 december werden
19.951 levend en 35.572 geslachte varkens uitgevoerd.
Daarvan gingen naar Duitsland resp. 13.985 en 23.021;
Frankrijk 3299 en 8669; Italië 3299 en 3880; België 2 ge
slachte. Aan magere deelstukken werden 2419 ton uitge
voerd, alsmede 656 ton buikspek en 142 ton fabricagespek.
Er gingen 125 biggen naar België; 136 naar Duitsland en
111 naar Italië. Ingevoerd werden 548 slacht varkens
(overwegend beren) en 489 biggen, alle uit Duitsland.
De varkensmarkt is vriendelijk gestemd. De groothan-
delsorijzen voor ritiben werden voor de week tot 14 de
cember nog wat verhoogd, terwijl de prijzen van de ove
rige deelstukken onveranderd bleven. Aanvankelijk ten
deerde de markt wat zwakker, doch er trad gaandewegs
enig herstel in. In de week vanaf 26 november was de ge
middelde EEG referentieprijs 3,93 (3,91). In de lidsta
teritis wordt ongeveer 60 van die dieren overgehakt. Ge
hakte dieren vermorsen minder voer volgens deze praktijk
man. Hij geeft ook nog enkele raadgevingen:
Bij het hakken op 8 dagen mag het hok niet te warm
zijn, bij hoge temperaturen krijg je meer bloeders.
Er moet gehakt worden in een rustig tempo.
Er moet af en toe gerust worden.
Het apparaat moet bijzonder goed worden afgesteld voor
men gaat hakken.
BEDRIJF C:
Opfokker. Dit bedrijf heeft ervaring met dieren, die zijn
gehakt op 1 dag, op 8 dagen en verder op verschillende leef
tijden tijdiens de opfokperiode. Deze opfokker hakt bij voor
keur op een leeftijd van ongeveer 12 weken. Het voordeel
-s dan, dat men er met één keer hakken vanaf is. Bij het
hakken op jonge leeftijd moet altijd een gedeelte worden
overgehakt, soms komen vleesknobbels voor, vooral bij het
hakken op één dag. Als een koppel gaat pikken voor de 12
weken ,dan wordt er natuurlijk direkt gehakt.
MEERDERE GOEDE TIJDSTIPPEN
Ook op studieclubbijeenkomsten werd naar ervaringen
gevraagd), de conclusie kan als volgt worden samengevat:
Op één of twee dagen hakken komt in de praktijk weinig
voor.
Op zeven dagen worden wel een aantal kuikens gehakt
dan echter altijd door ervaren hakkers, die beschikken
over goede apparatuur.
Het grootste gedeelte van de kuikens wordt gehakt op
een leeftijd van 8 tot 12 weken.
Er zijn weinig koppels, die niet worden gehakt. Dit kan
alleen maar in speciale gevallen, wanneer de dieren hun
leven verblijven in hokken, waar de licht intensiteit te
regelen is.
Het hakken blijft een moeilijke en onplezierige bezigheid
moeilijk vooral door de concentratie, welke nodig is om
het werk goed te verrichten. Men probeert vaak met eer
vast team mensen het hakwerk te verrichten, omdat een
zekere routine erg belangrijk is.
Er zijn in de praktijk nogal wat verschillende meningen
over het beste tijdstip, waarop kan worden gehakt, reden
waarom wij concluderen, dat er meerdere goede tijdstippen
zijn.
Goede apparatuur is onontbeerlijk, heeft men goede appa
ratuur dan moet dit nog goed worden onderhouden en af
gesteld.
ten waren deze prijzen de volgende: Nederland 3,76
(3,71); België 3,97 3,92); Luxemburg ƒ4,19 (4,16);
Duitsland ƒ3,86 3,84); Frankrijk ƒ4,15 (4,17); Italië
ƒ4,23 (4,23); Engeland ƒ3,83 (3,84); Denemarken ƒ3,74
(3,65); Ierland 3,77 (3,73).
BIGGEPRIJZEN
De richtprijs voor biggen, vastgesteld door het Land
bouwschap was voor de week van 10 tot 15 december
122,10 (122,35) voor 'biggen van 22 kg, met 2,40 per kg
meer of minder al naar gewicht. Voor Zuid-Nederland
was de prijs voor die week 126 (126,05).
VEE EN VLEES IN DE E.E.G.
Duitsland. In NRW was de aanvoer van slachtvee wat
kleiner, doch in het zuiden soms wel 30 groter dan
voorgaande week. Niettemin was de markt in het alge
meen prijshoudend. Voor koeien trekken de prijzen zelfs
ies aan. Voor ArStiesen liep in NRW de gemiddelde prijs
met DiM 2.10 op tot DM 364,10. De gemiddelde marktprijs
was in de week tot 14 december goed 10 hoger dan voor
gaande week. Voor kalveren evenwel liep de gemiddelde
marktprijs met 10 terug.
De aanvoer van slachtvarkens was vrijwel overal groter
dan in de voorgaande week. Op de meeste plaatsen liepen
de prijzen op in een vlugge tot willige markt.
Naar raming is de gemiddelde marktprijs zeker met DM
4 per 100 kg gestegen ten opzichte van voorgaande week.
Frankrijk. De varkensmarkt was vrij stabiel. De situa
tie op de markt voor varkensvlees is wat onoverzichtelijk
en uiteenlopend. De groothandelsprijs op Rungis was ge
middeld een fractie lager dan voorgaande week. Opmer
kelijk is daarbij dat de interprofessionele notering voor
levende varkens omhoog ging.
De gemiddelde marktprijs voor slachtvee is wat lager
becijferd dan voorgaande week. Niettemin hebben zich
voor bepaalde categorieën nog lichte prijsstijgingen voor
gedaan. Ook voor kalveren was de gemiddelde markt
prijs lager.
België. De varkensmarkt was vast. Voor alle kwalitei
ten liepen de prijzen op in Anderlecht. Er was slechts een
betrekkelijk kort aanbod in extra kwaliteiten, alsook in
zeugen. In de provincie was het aanbod vrij ruim, wat
evenwel niet leidde tot lagere prijzen, behoudens in Ton
geren waar merkwaardig voor de extra's de prijzen
iets afbrokkelden. De afzet van levende en geslachte var-
kns verloopt normaal. Frankrijk biedt lagere prijzen voor
hammen, doch Italië is een willig koper. Duitsland blijft
'behoorlijk geïnteresseerd in ribben. De slachtveemarkt is
vrij stabiel. De gemiddelde marktprijs is iets hoger becij
ferd dan voorgaande week. Uit Ierland kwamen 637 le
vende slachtdieren binnen. Voor slachtpaarden en wol
vee bleven de prijzen op peil.
v. d. W.
weken hierover nader bericht ontvangen van de Ge
zondheidsdienst voor Dieren.
Voor het geval een beerhouder een dergelijk bericht
niet ontvangt, zal hij zichzelf dienen aan te melden bij
de Gezondheidsdienst (bet adres is: Molenwijkseweg 48
te Boxtel).
Hiermee is de aansluiting van beerhouders bij de var
kensgezondheidszorg, welke in de afgelopen jaren gelei
delijk heeft plaatsgevonden al naar gelang het gebied
en het gebruik van de beer (alleen voor eigen bedrijf
óf voor algemene dekdienst) voltooid.
Van 1 januari 1974 af zal dus iedere beerhouder aan
gesloten dienen te zijn bij de varkensgezondheidszorg
van de Gezondheidsdienst voor Dieren in zijn provincie.
AANSLUITING VAN BEERHOUDERS IN NOORD-BRAB
Ter bevordering van een gezonde varkensstapel heeft
de hoofdafdeling Veehouderij van het Landbouwschap in
'haar laatstgehouden vergadering besloten dat in de pro
vincie Noord-Brabant van 1 januari 1974 af alle houders
van een of meer jonge beren en/of dekberen aangeslo
ten dienen te zijn bij de georganiseerde varkensziekten-
bestrijding (varkensgezondheidszorg) van de Provincia
le Gondzondheidsdienst voor Dieren in N.-Brabant. Deze
aansluiting gold reeds een aantal jaren voor de houden
van een dekbeer voor eigen bedrijf, maar komt nu ook
te gelden voor dekstations met een of meer beren voor
algemene dekdienst.
IT BIJ VARKENSGEZONDHEIDSZORG
Dit besluit is genomen op grond van artikel 11, lid 2
van de Verordening Berenhouderij 1971 naar aanleiding
van een verzoek van de Gewestelijke Raad van het
Landbouwschap voor Noord-Brdbant. Tevoren is hier
over overleg gepleegd met het Varkensstamboek en de
Gezondheidsdienst voor Dieren in Noord-Brabant. Het
hierboven genoemde besluit is gepubliceerd in het Ver
ordeningenblad Bedrijfsorganisatie van de Sociaal-Eco-
nomisdhe Raad d.d. 3 december 1973.
Voorzover zij bekend zijn, zullen de houders van beren
voor algemene dekdienst, die nog niet vrijwillig deel
nemen aan de varkensgezondheidszorg, in de komende
De theorie van het hakken is u al verschillende ke
ren voorgeschoteld in de vorm van artikelen o.a. in dit
