Aardappel
allerlei
f
f
f
f
f
f
f
Waarheen met
de marktontwikkeling bij
de aardappelafzetr
8
17 sept
8 okt
15 okt.
14,40
19,—
20,-
18,—
20,50
21,50
19,50
22,25
22,25
24,50
25,50
25,50
15,—
16,—
16,50
7,—
7,25
7,25
Bintje 35/50—55 20,— 21,50
Bintje 35 opw. 21,50 21,50
Bintje 50—55 opw. 22,25 23,50
Eigenheimer 25,50 25,
zand Bintje 16,50 18,
voeraardappelen tot 7,25 6,50
1971
9,25
9,75
9,25
15,50
9,—
5,75
1970
12,-
11,50
11,50
21,
9,25
5,-
Het valt op dat de voeraardappelen in deze 4 jaren steeds
hoger in prijs zijn geworden.
DE TERMUNMARKT
QE termijnmarktnoteringen van Bintje 40 opw. voor op
april gedane zaken geven in vergelijking tot vorige
jaren het volgende beeld te zien.
Termijnmarktnoteringen
in doorsnee in gids per 100 kg
Gewogen notering in:
2e week juni
2e week juli
2e week augustus
2e week september
2e week oktober
Hieruit blijkt dat de doorsneenoteringen zich dit jaar on
geveer gelijk gedragen als vorig jaar. Wat niet uit deze
cijfers naar voren komt is het onrustige gedrag van de no
teringen die vaak binnen een week en soms op dezelfde dag
grote fluctuaties te zien geven. De volgende cijfers geven
een beeld van de onrust van de termijnmafkt waarbij, om
beurten een laagste en hoogste notering wordt gegeven.
Zaken zijn gedaan op:
oogst
oogst
oogst
oogst
1973
1972
1971
1970
15,85
16,80
15,85
18,55
18,15
19,60
15,60
18,25
16,30
23,80
13,80
16,50
24,60
28,50
14,-
14,55
30,—
29,30
14,25
13,20
27 augustus
voor
25,30
3 september
voor
20,—
10 september
voor
26,40
17 september
voor
21,30
3 oktober
voor
33,30
8 oktober
voor
27,90
12 oktober
voor
32,—
Gezien deze grote prijsfluctuaties en het grote aantal
zaken dat tot stand komt vraagt men zich af of de termijn-
markt die als dekkingsmarkt is bedoeld, de effectieve markt
niet ongunstig beïnvloed.
DE CONSUMENTENPRIJZEN
"%/OLGENS het C.B.S. zijn de consumentenprijzen van
augustus op september met 7 h 8 cent per kg gedaald
De volgende cijfers, waarbij oolk de vergelijkbare prijzen van
de beide vorige jaren zijn vermeld tonen dit aan.
Landelijke detailverkoopprijs
in Nederland per kg, in centen
"|"OT op heden een bevredigend aardappelprijspeil, aldus
de mening van het Produktschap voor Aardappelen,
ook als in aanmerking wordt genomen dat de ha-opbreng
sten dit jaar wat lager zullen zijn en het klaarmaken ervan
in vele gevallen extra kosten en moeite met zich meebrengt.
De groothandelsnoteringen van de Rotterdamse beurs laten
zien dat de prijzen geleidelijk zijn aangetrokken.
Rotterdamse beurs
af produktiegebied in gids per 100 kg
Bintje 35/50
Bintje 35 opw.
Bintje 50 opw.
Eigenheimer
zand Bintje
voeraardappelen tot
pER half oktober bevonden de prijzen zich op hetzelfde
niveau als vorig jaar maar in 1971 en 1970 was het
prijspeil laag. De volgende cijfers geven hiervan een beeld.
Prijzen per half oktober
Rotterdamse beurs in gids per 100 kg
1973 1972
1973
1972
1971
Bintje
augustus
52
47
34
september
45
42
29
oktober
40
28
Eigenheimer
augustus
61
55
41
september
53
49
37
oktober
47
35
Op grond van de ervaring wordt voor oktober een weer
wat lagere winkelprijs verwacht dan in september; ook al
zijn de prijzen in oktober wat hoger geworden. Dit wordt
bevestigd door de consumentenprijzen in de beide vorige
jaren die ondanks een zekere prijsstijging op de effectieve
groothandelsmarkt toch in prijs daalden.
De detailverkoopprijzen in de grote steden die tot 11
oktober bekend zijn wijzen in dezelfde richting.
Bintje in centen per kg
augustus
september
4 oktober
11 oktober
Amsterdam
3879 (54)
30—60 (49)
38—72 (48)
36—52 (46)
Den Haag
29—60 (51)
20—58 (45)
34—58 46)
33—60 (44)
Uit de tussen haakjes geplaatste rekenkundige doorsnee-
prijzen blijkt dat er nog een dalende prijstendens bestaat.
Dat, zoals uit de landelijke C.B.S.-prijzen blijkt, dit jaar
in september de prijs 3 tot 4 cent hoger was dan vorig jaar
in dezelfde maand is niet veroorzaakt door de hogere telers-
prijs maar moet praktisch uitsluitend worden toegeschreven
aan de algemene kostenstijging van het distributieapparaat.
Volgens deze cijfers zou de totale opbrengst dit jaar ca.
11 lager zijn dan vorig jaar, maar 6 hoger zijn dan het
gemiddelde van de jaren 1964 t/m 1968, Hierbij moet in
aanmerking worden genomen dat in die jaren een deel van
de zandaardappelen nog werd vervoederd. De laatste jaren
komt dit bijna niet meer voor, zeker niet als, zoals van
oogst 1972, de prijs voor de consumptieafzet goed is. De op
vatting van het bedrijfsleven is in het algemeen dat deze
voorlopige raming te laag is uitgevallen en het percentage
tarra, dat op 17 is geraamd, te hoog is. De verwachting
is dan ook dat de definitieve oogstraming die in de 2de helft
oktober wordt gehouden en half november bekend kan zijn,
een hoger resultaat zal geven.
DE OOGSTVERWACHTING IN DE
EUROPESE GEMEENSCHAP
Van alle partnerlanden zijn intussen cijfers bekend over
het areaal aardappelen. Hierin worden geen noemenswaar
dige veranderingen meer verwacht. De cijfers laten zien dat
in de oude E.È.G. alleen Nederland en België het areaal
t.o.v. 1972 hebben uitgebreid. De areaalinkrimping is ge
middeld 2y2 dit niettegenstaande de hoge prijzen van de
vorige oogst. Hieruit moet worden afgeleid dat de inkrim
ping van de voeraardappelteelt in landen als West-Duits-
land en Frankrijk en het verdwijnen van de consumptie
aardappelen op bedrijven die zich niet op de aardappelteelt
kunnen specialiseren van meer omvang is geweest dan de
uitbreiding op bedrijven en in gebieden doe geschikt zijn
voor de aardappelproduktie. Uit de areaalcijfers blijkt al
thans niets van het zgn. „achter de markt aan telen".
Over de opbrengsten zijn alleen voorlopige tot zeer voor
lopige cijfers bekend en het is niet uitgesloten dat hierin
nog veranderingen van betekenis komen.
VOORLOPIGE OOGSTRAMING TE LAAG?
yOLGENS de „voorlopige" oogstraming zou de ha-op
brengst dit jaar aanzienlijk lager zijn dan in het
recordjaar 1972. Van kleiaardappelen zou die marktwaardige
ha-opbrengst 5Y2 ton of 16 lager zijn en vam de zandaard
appelen eveneens 5Y2 ton, wat ten opzichte van 1972 20
lager is.
Doordat het areaal kleiaardappelen met 4.800 ha en het
areaal zandaardappelen met 1.400 ha is uitgebreid zijn de
totaal opbrengsten echter minder gedaald dan de ha-op
brengsten. De volgende cijfers over de ontwikkeling van de
netto opbrengsten laat onder meer zien dat de totale op
brengst aan iklei- en zandaardappelen dit jaar 283.000 ton
toch kleiner zou zijn dan vorig jaar.
Voorlopige E.E.G.-opbremgsten
Netto totaal opbrengsten
incl. pootaardappelen en vroege aardappelen
1964 t/m 1968
1969
1970
1971
1972
kleiaard.
1.769 100
1.897 111
2.013 123
2.216 130
2.271 132
zandaard.
560 100
472
542
472
425
84
97
84
76
1973 (voorlopig") 2.036 119
377 67
x 1.000 ton
totaal
2.270 100
2.369 104
2.555 112
2.688 118
2.696 119
2.413 106
x 1.000 ton
1972
1973
t.o.v. 1972
Nederland
5.581
5.300
5,0
België/Luxemburg
1.398
1.350
3,4
West-Duitsland
15.038
13.600
9,5
Frankrijk
7.950
7.683
3,4
Italië
3.002
2.947
1,8
oude E.E.G.
32.969
30.880
6,4
Groot-Brittannië
6.527
6.388
2,1
Denemarken
704
625
11,1
Ierland
1.250
1.360
9,0
„nieuwe" drie
8.481
8.373
1,3
totaal E.E.G.
41.450
39253
5,3
zeer voorlopig
Uit deze cijfers blijkt dat in alle landen een lagere oogst
wordft verwacht, behalve in Ierland waar onder invloed van
het 9 grotere areaal de oogst wellicht iets groter zal zijn
dan in 1972.
(Zie verder volgende pagina.)
Bij het „open huis" dat Van Beveren bv te Brou
wershaven voor belangstellenden ter gelegenheid van
het gereedkomen van de twee hallen voor de opslag van
8000 ton aardappelen heeft gehouden, is door de adj. dir.
J. de Vries van Holding Zengstra bv te Assen ingegaan
op de te verwachten marktontwikkeling bij de aardap-
pelafzet.
Zich beperkende tot het hoofras Bintje, konstateerde
de heer De Vries dat de enorme hoeveelheid waarin dit
ras wordt aangeboden aantrekkelijk is voor elke fabri
kant en industrie. De meest geschikte kwaliteit voor de
verwerkende industrie komt van de gebieden, zoals we
die aantreffen in de Polders, het Zuidwesten, West-Bel-
gië en Noord-Frankrijk. Het aanbod van Bintjes binnen
een straal van 100 km rondom Zeeland is ongeveer een
miljoen ton, binnen een straal van 300 km ongeveer 4
miljoen ton. In deze straal van 300 km wonen ca 880
miljoen mensen, ongeveer 30 van de totale EEG-be-
volking. En deze kunsumeren jaarlijks zo tussen de 7 en
8 miljoen ton aardappelen. Ze kunnen niet eens allemaal
Bintjes eten als ze dat zouden willen!
Nu veranderen de kunsumptiegewoonten sterk. In
Amerika verwacht men na een teruggang in de afgelo
pen jaren weer een stijging van de aardappelconsump
tie per hoofd van 50 kg nu naar 56 kg in 1980. Een stij
ging die samenhangt met een toeneming van de con
sumptie van de aardappel in verwerkte vorm als chips,
frites, enz. Daar dezelfde tendens in Europa is te be
speuren, zal de aardappelleverancier zich nog meer op
de wensen van de chips- en fritesfabriekant moeten in
stellen. Zo is het aardappelverbruik in de reeds genoem
de straal van 300 km rond Zeeland in de vorm van
chips, frites, puree, e.d ca. 15 van de totale aardap
pelconsumptie en wel ca. 1 miljoen ton. Er moet, ana
loog met de Amerikaanse ontwikkeling in 1980, rekening
gehouden worden met een verdubbeling, dus ca 30
of 2 miljoen ton. In Amerika wordt zelfs verwacht dat
in 1980 75 van de aardappelen „uit het zakje" wordt
genuttigd. Deze verwachting, betrekking op het gebied
liggende binnen de straal van 300 km rond Zeeland, zou
dit zelfs neerkomen op 4 a 5 miljoen ton Bintjes meer,
die door de aardappelverwerkende industrie zouden
worden afenomen. Dat is echter nog toekomstmuziek.
Maar, aldus de heer De Vries, een fabrikant heeft de
minste problemen als hij uit overvloedig aanwezige
grondstof kan putten. Hij zal in de toekomst met nog
meer zorg in het verleden, zijn leveranciers beoorde
len op de mogelijkheden. Een bedrijf, waarvan ver
wacht mag worden zeer grote verplichtingen na te kun
nen komen heeft beslist een pré. Een dergelijk bedrijf
moet voor langere tijd kunnen beschikken over een
grote hoeveelheid grondstof en afspraken met de te
lers zijn daarVoor noodzakelijk. Evenzeer is het voor
de telers van belang om zich voor langere tijd van een
afzet te verzekeren. Het is niet onwaarschijnlijk dat
strakt meer dan de helft van de Nederlandse Bintjes in
de process-industrie zal gaan verdwijnen, en er voor
een groot gedeelte straks diepgevroren weer uitkomt.
Onze opzet is de kostprijs zo laag mogelijk te houden
door sterke omzetvergroting en rationeler werken, aldus
de heer De Vries.
