LANDBOUWSCHAP
Geen
waardering
voor
opwaardering
VAN HET
Dagboeknotities
als gevolg van de
revaluatie
6
K. N. L C.
HOOFDBESTUURSVERGADERING
LANDBOU W-COMITÉ
Het liet geen twijfel welk agendapunt in de op 2 oktober
j.l. gehouden vergadering van het hoofdbestuur van het
Koninklijk Nederlands Landbouw-Comité de meeste aan
dacht zou vragen. Eerst werd de ontwerp-begroting voor
1974, waarin nog een kleine wijziging was aangebracht,
definitief vastgesteld. Het voorstel was ook gedaan om
wijziging 'e brengen in het stelsel van contributie, maar
men vond het verstandiger om deze ingewikkelde zaak
eerst nog eens in het komende jaar grondig te doen be
studeren. Toen kwam de opwaardering van de gulden
aan bod en met name de mate en wijze van schadeloos
stelling van de Nederlandse land- en tuinbouw.
REVALUATIE EN COMPENSATIE
Voorzitter ir. Knottnerus schetste de gang van zaken
in de voorgaande twee weken. In eerste aanleg was er
na de bekendmaking van de revaluatie en de 2 B.T.W.-
compensatie nog niet zoveel reden tot ongerustheid..Dat
veranderde echter wel toen de draagwijdte bekend werd
van het onverkort doen doorwerken in het binnenlandse
prijspeil, o.a. door middel van een verscherpte prijsbe-
waking.
Het Landbouwschap heeft zich toen, mede naar aan
leiding van het concrete geval van de consumptiemelk
prijs, tot de regering gewend. Dit beleid had de toestem
ming van het hoofdbestuur. Het zou voor de hand heb
ben gelegen de met name in Duitsland ook gebruikelijk
geworden weg van de grenscompensatie te kiezen. Er
wordt voor de landbouw een inkomensbeleid gevoerd
via vastgestelde E.E.G.-prijzen.
Grenscompensatie had direct de 5 daling van deze
prijzen in guldens, en daarmee de aantasting van het na
gestreefde landbouwinkomensniveau, kunnen voorkomen.
Voor het overige had de land- en tuinbouw dan dezelfde
effecten ondergaan als andere bedrijfstakken. Nu heeft
de regering het officiële prijsniveau automatisch willen
laten dalen en de compensatie een toeslag van 2 ge
geven. Voor de verwezenlijking van deze toeslag is het
grove instrument van de B.T.W. gekozen. Dit zo zijnde,
had echter naar de mening van het hoofdbestuur min
stens een volledige globale compensatie moeten worden
gegeven.
Als zodanig schiet de 2 in het kader van de B.T.W.-
teruggave te kort. Daardoor wordt de inkomenslading
en de discriminatie ten opzichte van E.E.G.-collega's bij
de E.E.G.-richtprijsprodukten, vooral melk, granen, aard
appelmeel, suiker, des te schrijnender. Het hoofdbestuur
meende, dat de Nederlandse georganiseerde landbouw
ter gelegenheid van de komende algemene financiële be
schouwingen en de behandeling van het wetsontwerp
wijziging B.T.W.-regeling moet verlangen dat de 2 glo
bale compensatie wordt verhoogd tot het volledige, nog
nader te bepalen, percentage. Waar mogelijk moet voor
marktordeningsprodukten daarnaast nog de nodige com
pensatie worden verleend (zuivel-opslag vergoeding,
voorraadwaardering).
Ernstig bezwaar had het hoofdbestuur ook nog in het
bijzonder tegen de korte duur van de compensatierege
ling. De suggestie is gewekt dat op 1 april a.s. verreke
ning of afbraak zou kunnen plaatshebben, maar dat zou
de zaak nog extra onbillijk maken. In het kader van het
revaluatie- en compensatieprobleem besprak het hoofd
bestuur ook het prijsbeleid van de regering ten aanzien
van de consumptiemelk. Terwijl de ontwikkeling van di
verse kosten-elementen op verhoging van de consumptie
melkprijs duiden, is op grond van revaluatie-doorwerking
een onverantwoorde verlaging afgedwongen. Het hoofd
bestuur vond het gewenst de redelijke verlangens van de
landbouw demonstratief te onderstrepen, b.v. 'door mid
del van een aantal regionale bijeenkomsten van land
bouworganisaties. De daartoe te nemen stappen werden
besproken.
CENTRAAL AKKOORD
Het hoofdbestuur heeft zich gerealiseerd dat het terug
dringen van de inflatie een belangrijke zaak is voor zelf
standige ondernemers als die in land- en tuinbouw, die
de gevolgen niet kunnen afwentelen. De revaluatie van
de gulden is uitdrukkelijk toegepast als onderdeel van
een pakket anti-inflatie-maatregelen. Evenwichtige verde
ling van de lasten daarvan is noodzakelijk. In dat opzicht
is dan ook de aantasting van het landbouwinkomen als
direct en eerste gevolg onaanvaardbaar, als nog niet dui
delijk is of een evenwichtige inflatiebestrijding mogelijk
zal blijken. In het komende overleg in de Stichting van
de Arbeid over een nieuw centraal akkoord, waarin in
eerste instantie het „klimaat" (beleidsvoornemens van
de regering) ter sprake zal komen, zal van landbouwzijde
met nadruk dit punt naar voren moeten worden gebracht.
Ook daar zal moeten worden gewezen op de eis van een
betere compensatieregeling. In elk geval zal de landbouw
moeten vragen nog tijdig het zijne tot de regering te
kunnen zeggen over dit en andere onderdelen van het
regeringsbeleid, zoals wijziging onteigeningswet, belas
tingplannen, e.d.
De landbouworganisaties zijn in principe bereid hun
medewerking te verlenen aan de totstandkoming van een
centraal akkoord, gezien de betekenis die zulke afspra
ken kunnen hebben voor een doelmatig terugdringen van
de inflatie.
E.E.G.-LANDBOUWBELEID
Het hoofdbestuur heeft ook vrij uitvoerig stilgestaan
bij suggesties, die naar verluidt de E.E.G.-landbouwcom
missaris ir. Lardinois zou willen doen tot aanpassing van
het E.E.G.-Landbouwbeleid. Met instemming nam het
hoofdbestuur kennis van diens opvatting dat geen wijzi
ging in het stelsel van E.E.G.-prijspolitiek ter sprake be
hoeft te komen. De Commissie is voornemens om eind
van dezé maand een memorandum, een discussienota,
hierover aan de Raad voor te leggen. De Commissie is
verder van plan om tegen het eind van het jaar met haar
prijsvoorstellen voor 1974/75 te komen.
De bedoelde aanpassing zou vooral betrekking hebben
op onderdelen van het markt- en prijsbeleid voor „pro-
bleemprodukten", dat zijn produkten als tarwe en boter,
die te veel geld zouden kosten aan het Brusselse land
bouwfonds. Wat de boter betreft wordt gedacht aan een
heffing bij zuivelfabrieken als de botervoorraad het nor
male peil overschrijdt en aan een prijsverschuiving tus
sen boter en mager melkpoeder, die de boter in een
betere concurrentiepositie zou brengen.
Het hoofdbestuur heeft met het COPA ernstig bezwaar
tegen zo'n ondermijnen van de vastgestelde melkricht-
prijs. Medefinanciering door het bedrijfsleven t.b.v. boter-
verbruiksbevordering, los van de marktsituatie, is nog te
overwegen. Het bedrijfsleven is ook voorstander van een
veranderende waardeverhouding veteiwit, maar dan een
hele geleidelijke, zonder boterprijsverlaging. Ernstige be
zwaren had het hoofdbestuur tegen suggesties, die be
ogen de tarweteelt duidelijk terug te dringen. Een iets
verder ten gunste van andere granen te wijzigen prijsver
houding is acceptabel. Maar geprotesteerd moet worden
tegen het verminderen of afschaffen van een tevoren
vastgestelde denaturatievergoeding voor tarwe.
Er bestaat al een exportheffing op tarwe, die niet te rij
men is met de behoefte aan tarwe, die in de wereld blijkt
te bestaan en die een prijsbeweging in de richting van de
richtprijs verhindert. De tarwetelers in het noorden van de
E.E.G. dreigen zodoende met hun opbrengstprijzen ten
onrechte tot de interventieprijs teruggedrukt te worden.
De suikerregeling passeerde uiteraard ook de revue.
Het hoofdbestuur onderstreepte de twee grote principiële
bezwaren die geuit zijn tegen de denkbeelden van Com
missie: een importverplichting met produktiebeperking
waar nog niet duidelijk is hoe elders in de wereldbehoefte
wordt voorzien en het niet rechtstreeks kunnen benutten
door E.E.G.-telers van door groeiende vraag op de we
reldmarkt ontstane mogelijkheden.
ONDERWIJS
Het hoofdbestuur nam kennis van een rapport „Sprei
ding en organisatie van het agrarisch onderwijs" van een
werkgroep uit de Onderwijscommissie van het Landbouw
schap. Het onderschrijft de opvatting dat het agrarisch
onderwijs zich slechts kan handhaven als een goed ge
spreid net van onderwijs-instellingen tot stand komt met
eenheden van voldoende omvang. Het zou een beduiden
de vermindering van het huidige aantal scholen beteke
nen. Het hoofdbestuur onderschrijft graag het advies van
de werkgroep dat er overal provinciaal overleg tot stand
komt tussen alle agrarische onderwijs-instellingen, zoals
daar hier en daar al mee begonnen is. Afhankelijk van de
ontwikkeling van de concentratie in het gehele lagere be
roepsonderwijs zou gestreefd kunnen worden naar agra
rische onderwijscentra, waarin de verschillende onder
wijsvormen verticaal samengaan.
B. A. BOKMA
afdeling Voorlichting
Landbouwschap
Op 'het gevaar af dat u aan het einde van deze afleve
ring denkt: „Er stond voor mij ditmaal weinig nieuws
in", willen wij toch de Landbouwschapsaktiviteiten
vanaf 15 september tot en met 4 oktober op een rijtje
zetten.
Het begon met de aankondiging van de revaluatie
van de gulden op zaterdagmorgen. De volgende dinsdag
luisterden wij gespannen naar het nieuws van het Haag
se Binnenhof, waar de regering haar plannen voor de
toekomst bekend maakte. Op dezelfde dag vergaderde
het dagelijks bestuur van het Landbouwschap. (Het
dagelijks bestuur wordt gevormd door de voorzitters
van de centrale landbouworganisaties en de agrarische
vakbondorganisaties). Gewoonlijk komt men 's woens
dags bijeen. Onderwerp van gesprek waren die dinsdag
de troonrede, landbouwbegroting en revaluatie
Er konden toen nog geen nauwkeurige berekeningen
gemaakt worden over de gevolgen van de revaluatie
voor het inkomen van boer en tuinder. Ook het effekt
van de tijdelijke schadeloosstelling door de overheid
was nog niet te overzien. Toch stelde het dagelijks be
stuur van het Landbouwschap die dag 18 september
vast, dat bepaalde takken van de land- en tuinbouw
tekort gedaan werd.
SPOEDBERAAD EN TELEGRAMMEN
Bleef het Prinsjesdag nog bij haastig rekenwerk en
een constateren van de feiten, een dag later voerde een
delegatie van het Landbouwschap een spoedbespreking
met de minister van Landbouw, 's Ochtends meldde de
kranten dat de regering de prijzen van diverse land-
bouwprodukten wilde verlagen. De prijs van consump
tiemelk bijvoorbeeld zou met 2 cent omlaag moeten,
zowel op 1 oktober als op 1 april van het volgend jaar.
De landbouwschapsmensen waren om het maar eens
onparlementair te zeggen des duivels. Dezelfde dag
wordt dan ook aan minister Lubbers van Economische
Zaken een telegram gezonden. Geprotesteerd wordt te
gen de prijsverlagingen en tegen de wijze waarop deze
doorgevoerd worden. Met klem wordt aangedrongen
op een onderhoud. Ondertussen is ook het bedrijfsleven
op de ketting gesprongen. Met name vanuit de zuivel
sector wordt stelling genomen tegen de voornemens van
de regering. Over het samenspel tussen Landbouwschap
en bedrijfsleven, zei bestuurslid en CMC-voorzitter Van
Leeuwen later in de openbare bestuursvergadering van
het Landbouwschap op 3 oktober, dat het Landbouw
schap voortreffelijk werk had verricht met het terzijde
staan van degenen, die in de frontlinie streden.
Vrijdag 21 september kwam het dagelijks bestuur van
het Landbouwschap weer in spoedvergadering bijeen.
Het resultaat daarvan was, dat bij het kabinet aangedron
gen werd geen besluit tot prijsverlaging van de con
sumptiemelk te nemen. Ook drong men erop aan, dat
het kabinet de regeling van de compensatie nogmaals
onder ogen ziet. Het Landbouwschap verzocht op de
kortst mogelijke termijn een onderhoud met een dele
gatie uit het kabinet. Dit gesprek had maandagmiddag
24 september plaats. Van regeringszijde waren aanwe
zig premier Den Uyl, de ministers Lubbers en Brouwer
en staatsecretaris Van der Stee (Financiën).
TUINBOUW ONGERUST NAAR AANLEIDING VAN
MILJOENENNOTA
Dezelfde middag kwamen in Den Haag de hoofd
afdelingen Tuinbouw en Siergewassen van (het Land
bouwschap in een gezamenlijke vergadering bijeen. Daar
vormden de dreigende verhogingen van de energieprij
zen en de gevolgen varr de revaluatie het onderwerp van
gesprek. Met name de sierteelt moet een aanzienlijk
verlies incasseren. Na afloop van deze vergadering, werd
ten kantore van het Landbouwschap de pers ingelicht
over de gevolgen van de stijgende energieprijzen voor
de tuinbouw.
Woensdag 26 september kwam het dagelijks bestuur
van het Landbouwschap weer bijeen. Weer stonden re
valuatie en landbouwbegroting op de agenda, voorzien
van uitvoerig commentaar van de sociaal-economische
afdeling en de verscheidene produktiesectoren binnen
het Landbouwschap. Deze vergadering diende ook als
voorbereiding voor de openbare bestuursvergadering op
3 oktober. In de loop van de middag werd bekend, dat
de consumptiemelkindustrie onder protest een prijsver
laging van 1 cent heeft moeten accepteren.
PARLEMENT WERD INGELICHT
Vrijdag 28 september boog de commissie Melkveehou
derij zich over de problematiek van de revaluatie. In
een extra vergadering beraadslaagde ook de de 'hoofd
afdeling Akkerbouw. In deze vergaderingen kwam dui
delijk de ontevredenheid naar voren ten aanzien van de
schadeloosstelling voor de revaluatie. Er werden advie
zen opgesteld voor de bestuursvergadering van het
Landbouwschap. Deze opefibaxe bestuursvergadering
werd 3 oktober gehouden.
Daags na de bestuursvergadering werd door het Land
bouwschap aan de voorzitters van de fracties in de
Tweede Kamer en aan de leden van de vaste Kamercom
missie voor Landbouw een brief waarin de bezwaren
tegen de gevolgen van de revaluatie voor de land- en
tuinbouw worden uiteengezet.
Met het weinige echte nieuws dat wij u ditmaal heb
ben aangeboden, hopen wij u wel een indruk te hebben
gegeven van de manier waarop de belangen van boe
ren, tuinders en hun medewerkers door het Landbouw
schap tot in het parlement worden verdedigd. Er wordt
niet met de vuist op tafel geslagen of met deuren ge
gooid. Via een zo breed moigelijk overleg, waaraan alle
groeperingen in land- en tuinbouw meedoen, probeert
het Landbouwschap door overtuiging met harde argu
mentatie het pleit te winnen.
