Kontraktproduktie
in de
intensieve veehouderij
UIT HET
BEDRIJFSLEVEN
13
Tijdens de vakbeurs voor Veredelingsland-
bouw (Varuva), die van 3 t/m 6 oktober in
de Jaarbeursgebouwen te Utrecht werd ge
houden, organiseerde Mengvoeder UTDel-
fia b.v. te Maarssen een voorlichtingsniiddag
over de kontraktproduktie in de intensieve
veehouderij. Vooral de laatste jaren neemt
het produceren op kontrakt een eigen plaats
in. Er wordt op verschillende wijze over ge
sproken en geschreven, als gevolg van ver
schillende uitgangspunten.
Op deze voorlichtingsmiddag gaven zowel
ir. G. A. Meijer, voorzitter van het Produkt-
schap Vee en Vlees, als ir. J. J. M. Hen-
drickx, inspekteur van de Pluimveeteelt, hun
visie weer over de kontraktproduktie.
Aan beide inleidingen ontlenen wij de vol
gende samenvattingen.
In zo'n situatie heeft een beleidsmatig ingrijpen van
een landbouwpolitieke autoriteit ook geen zin. Vandaar
wellicht de terughoudendheid.
Wat kan er dan wel?
kontrakten kunnen de individuele producent afzet-
risiko's beperken;
kontrakten kunnen gedeeltelijk voorzien in financie
ringsproblemen;
kontrakten verschaffen afnemers continuïteit van
leveranties; zulke kontrakten zijn hoogst belangrijk
voor de afnemer, die zijn eigen afzet heeft vastge
legd in leveringskontrakten naar verder gelegen
schakels;
kontrakten betekenen een soort verzekering in geval
de afnemer of leverancier grote investeringen heeft
te doen.
KONTRAKTPRODUKTIE
EN HET LANDBOUWBELEID
Ir.. G. A. Meijer,
voorzitter van Produktschap voor Vee en Vlees.
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid heeft mede
als leidraad de inkomenslbescherming van de onder
nemer in de landbouw. Dat wordt nagestreefd met be
hulp van het in Ihet vooruitzicht stellen van prijzen, die
zo goed mogelijk worden waargemaakt doof interven
tiemaatregelen en/of maatregelén aan de grens van de
gemeenschap.
De pluimveesektor moet het overigens doen met uit
sluitend de tweede categorie. Rijst de vraag of in struk-
turele zin (welzijn van de onderneming) dan wel in
konjunkturele zin (welvaart van de onderneming, kos
ten van het prijs- en marktbeleid) nog aanvullende
maatregelen nodig zijn? Of, dat men overigens alle ont
wikkelingen vrij baan moeten laten? Aangezien het
probleem van de kosten van het Europese beleid in onze
sektoren niet speelt, nemen we aan dat de vraag of
verdere maatregelen gerechtvaardigd zijn, getoetst moet
worden aan kriteria als:
kan produktie op de afzetmogelijkheden worden af
gestemd om tijdelijke inzinkingen in de markt te
voorkomen, zodat de welvaart van de onderneming
veilig gestel'd wordt;
als de ondernemingsgewijze produktie basis van het
denken blijft, moeten dan ongewenste tendenzen wor
den afgeremd?
Beide kriteria hebben de problematiek van het afzet-
risiko als basis, maar dieper daaronder vinden we fi
nancieringsvraagstukken. Bij de groei van de bedrijven
worden deze steeds zwaarder. Wegens dit verschijnsel
heeft het Europese beleid gekozen voor financierings-
steun aan ontwikkelingsbedrijven met een systeem van
rentesubsidies. Het valt wéér op, dat de pluimveehou
derij niet meedoet. Voor het overige heeft Brussel
slechts enige resoluties gewijd aan de rol van produ-
centengroeperingen, waarvoor in enige lidstaten al een
aantal jaren steun mogelijk is. Tot gemeenschappelijk
beleid zijn we hier echter niet gekomen. Wel komt in
de voorstellen, die de Europese Commissie heeft gedaan,
de mogelijkheid voor van afsluiting van kontrakten door
deze groeperingen met verder liggende schakels. En dat
is dan het enige, dat in het landbouwbeleid over kon
trakten te zeggen valt.
De analyse, waarom zo weinig, levert het volgende op:
a. kontrakten geven noch de individuele ondernemer
noch de gezamelijke bedrijfstak werkelijk inkomens
zekerheid. Een uitzondering geldt misschien voor
het loonkontrakt;
b. kontrakten geven geen garantie voor een goede af
stemming van de produktie op de afzetmogelijkheid,
immers de afzet vindt plaats in een internationale
markt, waar ook vele andere aanbieders werkzaam
zijn.
Kontrakten kunnen voor de individuele
producent de afzetrisico's beperken.
Het zou wenselijk zijn, dat met behulp van kontrakt -
vormen wordt bereikt, dat de ondernemerproducent
een basis voor continuïteit vindt om voor zijn gezin en
één a twee volwaardige arbeidskrachten een inkomen
te halen. Dan kan de verdere ontwikkeling ook rustig
worden afgewacht zonder werkelijk beleidsingrijpen.
Dat neemt niet weg, dat er een reden kan zijn tussen
organisaties van belanghebbenden gezamenlijk oplossin
gen te zoeken voor een aantal per kontrakt te regelen
voorwaarden. Slechts indien gevreesd zou moeten wor
den voor eenzijdige bevoordeling van een der partijen
door de te sterke positie van de andere zodat het onaf
hankelijk bestaan zelf in het gedrang komt, gelooft ir.
Meijer, dat beroep op de rechtsbeschermende taak van
de Centrale Overheid noodzakelijk zou zijn.
KONTRAKTPRODUKTIE EN DE BOER
Ir. J. J. M. Hendrickx,
inspecteur van de Pluimveeteelt te Zeist.
In het bedrijfsleven is de kontraktproduktie al vele
jaren geleden ingevoerd. Aanvankelijk waren er nogal
wat weerstanden te overwinnen, mafcr al spoedig
werd de produktie onder kontrakt als een normale zaak
beschouwd. De behoefte aan kontraktproduktie bestaat
zowel bij vele boeren als bij toeleveringsbedrijven, veel
al de voderfabrikant, en bij de afnzmers, het slachte
rijen.
De boeren sluiten mede afhankelijk van het produkt
dat zij produceren om verschillende redenen kontrakten
af. Door een kontrakt kunnen ze de afzet op het juiste
moment verzekeren (sladhtkuikens) en dikwijls ont
staat de behoefte aan een kontrakt vanwege grote prijs-
schommelingen die grote financiële risico's op korte ter
mijn betekenen, vooral voor sterk gespecialiseerde pro
ducenten. Een minimumprijskontrakt of een garantie-
prijskontrakt geeft dan meer zekerheid.
ONKRUIDBESTRIJDING IN WINTERKOOLZAAD
Unitas Service B.V. - Etten Leur bericht ons dat sinds
verleden jaar ook Legurame-spuitpoeder toegelaten is in
winterkoolzaad. Het middel heeft enkele voordelen bo
ven het gebruikelijke TCA. Legurame-spuitpoeder be
strijdt uitstekend duist, straat- en raaigrassen, terwijl
ook muur in de regel vrij goed wordt bestreden. Het mid
del is echter selectiever voor koolzaad, de waslaag op het
blad wordt niet aangetast en bij correcte toepassing treedt
geen gewasschade op. Om geen schade aan het koozaad te
veroorzaken moet het produkt echter wel worden toege
past tijdens de periode van vegetatieve rust van het kool
zaad: in principe zou een toepassing mogelijk zijn van no
vember tot februari. In de praktijk wordt geadviseerd Le-
gurame te spuiten zo spoedig mogelijk na eind oktober,
als de maximum temperatuur reeds enkele dagen be
neden 12 graden C is.
Het middel wordt hoofdzakelijk via de bodem opgeno
men, waarna het de celdeling in de jonge wortelweefs'els
blokkeert. Legurame werkt, vooral gezien zijn toepas
singstijdstip, erg traag. De volledige afsterving van het
onkruid kan enkele maanden in beslag nemen (bij na-
j aaröbespuiting)
Aangezien Legurame bij lage temperaturen nogal lang
aktief blijft in de bodem, kunnen onder normale omstan
digheden geen zomergranen, graszaad of vlas worden in
gezaaid na eventueel uitwinteren van het gewas. Wel
kunnen in dat geval zonder risico bieten, aardappels of
erwten worden verbonwd. Legurame-spuitpoeder wordt
steeds aangewend in een dosering van 3 kg/lha in 400
600 1 water per ha.
Philips-Duphar Nederland B.V. te Amsterdam heeft
voor onkruidbestrijding in winterkoolzaad het middel
„Kerb", werkzaam op basis van propyzamide. Duist,
straatgras, muur en ook graanopslag worden hiermede op
afdoende wijze bestreden, kweekgras wordt ermee sterk
in de ontwikkeling geremd. Het toepassingstijdstip is na
opkomst van het gewas, zo spoedig mogelijk na eind ok
tober, als de maximum temperatuur reeds enige dagen
beneden 12 graden C is. Indien de bespuiting door om
standigheden niet in het najaar kan plaatsvinden, kan de
ze nog worden uitgevoerd gedurende de tweede helft van
februari tot 'begin maart, vóórdat het gewas de hergroei
heeft hervat. Kerb kan dan alleen worden toegepast op
gewas dat de winter goed ontwikkeld is doorgekomen. De
dosering is 1,5 kg per ha. Op lichte klei- en zavelgronden
met minder dan 25 slib is 1 kg per ha voldoende. Op
zeer zware en humusrijke gronden is 2 kg per ha nodig.
n,>
W-V:
Mïs %'m '"W&mè
wBSSfimvm
Grote schommelingen van de marktprijzen
worden vaak slechts voor een deel in het
kontrakt opgevangen
Alleen kapitaalkrachtige producenten kunnen moeilij
ke perioden met eigen middelen overbruggen. De kon-
traktgever, dus de voederindustrie of slachterij heeft er
baat bij, dat hij op enige termijn zekerheid heeft van
veederafzet en optimale benutting van de slachtkapaci-
teit. Daardoor kan de produktieplanning tussen de ver
schillende deelnemende en elkaar opvolgende schakels
van de integratiekolom goed georganiseerd worden en
dus beter op elkaar worden afgestemd. Dit leidt tot be
sparingen. Daarnaast speelt natuurlijk ook de commer
ciële binding die eigen is aan een kontrakt onmisken
baar een rol. Ook kan gesteld worden dat de produktie
onder kontrakt wellidht wat rustiger verloopt, in die
zin dat niet meer bij elke aankoop een aflevering moei
lijke en tijdrovende commerciële beslissingen moeten
worden genomen.
Voorzover kontrakten een prijsgarantie inhouden,
dient rekening te worden gehouden met het feit dat
eventuele grote schommelingen van de marktprijzen
vaak slechts voor een deel in het kontrakt worden op
gevangen. Dat is dan ook de reden dat bij ongunstige
marktverhoudingen die zidh relatief in de kontrakten
weerspiegelen, de kontraktteelt als zodanig weieens in
een kwaad daglicht komt te staan.
Excessen op het gebied van de konti aktteelt krijgen
vaak een overtrokken publiciteit, waardoor de bonafide
integratie ten onrechte tekort wordt gedaan. Het kan
worden gesteld dat de overgrote meerderheid van de
iiontrakten moreel 'verantwoord is.
De commerciële inhoud van de kontrakten variëert
echter min of meer. De ondernemingskapaciteiten van
de boer en de mate waarin hij zich onafhankelijk kan
opstellen, bepalen daarbij vaak de uiteindelijke inhoud
en het rendement van zo'n kontrakt.
Afgezien van relatief kleine en moeilijk te kwanti
ficeren verschillen tussen de winstmogelijkheden van
de verschillende kontrakten die worden aangeboden,
zal de onderlinge konkurrentie tussen de verschillende
integraties geen grote verschillen toelaten en tot een
globale evenwichtigheid leiden.
Een integratie die tegenover andere integraties bij
voortduring ongunstig afsteekt, prijst zichzelf uit de
markt. De kontraktproducenten zullen dan proberen zo
snel mogelijk een andere ihtegratie te kiezen. De indruk
bestaat, dat hoe gedetailleerd men ook probeert te zijn
in de omschrijving van de kontrakten, men niet alles
kan voorzien en alle risico's kan dekken. Bepaalde,
soms belangrijke aspekten zoals kwaliteit van het pro
dukt kunnen vaak moeilijk worden omschreven in for
muleringen die öbjektief houvast bieden. Zeer belang
rijk is daarom dat men vertrouwen kan stellen in de
kontraktpartner. Een goede arbitrageregeling zoals die
middels de algemene leveringsvoorwaarden in de pluim
veesektor-zijn vastgelegd, verdient ons inziens meer aan
dacht.
HOE HERGROEI VAN ITALIAANS RAAIGRAS
TE VOORKOMEN?
Vrijwel ieder voorjaar blijkt op vele percelen hergroei
op te treden van Italiaans raaigras. Deze hergroei is dan
echter zeer moeilijk te bestrijden, terwijl veel mechani
sche bewerkingen ongunstig zijn voor de structuur. Men
kan dit probleem voorkomen door het Italiaans raaigras
in oktober/november dood te spuiten met 3 liter „Gra-
moxone". Aldus schrijft ons I.C.I. Holland BV te Rotter
dam. Het gewas kan dan gemakkelijker worden onderge
bracht en in het voorjaar zal geen hergroei optreden. Te
vens behoeft er minder diep geploegd ie worden, terwijl
de dorre massa beter zal verteren. Met de betrekkelijk la
ge dosering van 3 liter „Gramoxone" in 500700 1 water
per ha zal het Italiaans raaigras uitstekend worden ge
dood. Tot enkele dagen vóór het ploegen kan nog gespo
ten worden en er behoeft niet gewacht te worden tot het
gewas is afgestorven.
ONKRUIDBESTRIJDING IN WINTERTARWE
IN HET NAJAAR
Voor onkruidbestrijding in wintertarwe, zo spoedig
mogelijk na het zaaien en in ieder geval vóór de opkomst
van gewas en onkruiden brengt Philips Duphar Tok-Ul-
tra vloeibaar. Het bestrijdt kamille, kleefkruid, ereprijs,
muur, duist, windhalm -en straatgras. De dosering is voor
zeeklei en zavel met minder dan 30 slib, rivierklei en
löss: 8 1 per ha; voor zeeklei met meer dan 30 slib: 10
1 per ha en voor gronden met meer dan 6 c/c humus: 10 1
per ha. Tok Ultra kan zonder risico op alle tarioerassen
worden toegepast. Als de onkruidbestrijding in het najaar
hoofdzakelijk op duist is gericht, dan kan deze 'bestrijding
ook plaatsvinden met Tok E-25.
