De verzorging
van knolselderij
Meer aanbod op fruitveilingen
DINGEIV VAJ> DE WEEK
14
Tuinbouwconsulentschap
F. VADER
Het eerste gedeelte van de teelt van
knolselderij is weer achter de rug.
De tijd van het Dlanten is altijd het
meest spannend, vooral in verband
met het weer en de organisatie van
het werk. Degenen, die op tijd
hebben kunnen planten, hebben het
goed getroffen met de weersom
standigheden, omdat het toen vrij
koel en vochtig weer was, zonder
dat er teveel regen viel om er last
van te hebben. De stand is daarom
op de meeste percelen goed. Het is
nu van belang, dat de verdere ont
wikkeling van het gewas ook gun
stig verloopt. In dit artikel willen
we enkele punten aangeven, die
hierbij van belang zijn.
BEMESTING
DE totale behoefte aan stikstof van een gewas knol
selderij is onder gemiddelde omstandigheden 200
250 kg zuivere stikstof per ha, dat wil zeggen 800
1000 kg kalkammonsalpeter. Dit is uiteraard afhankelijk
van de grondsoort, de voorvrucht, de structuur van de
grond e.d.
In de meeste gevallen zal een deel van deze stikstof
al gestrooid zijn vóór het planten. De rest moet dan ge
geven worden als overbemesting. Dit kan in één keer
gedaan worden, half augustus. Meestal doet men het
echter in twee keer, n.l. eind juli en omstreeks half
september. "Vooral bij de laatste keer kan men dan de
hoogte van de gift aanpassen aan de stand van het gewas
op dat moment.
In sommige jaren kan men last hebben van een in
wendig bruin worden van de knol, zelfs zodanig dat de
knollen afgekeurd worden. Dit komt vooral voor als het
erg droog is in september. De oorzaak is niet geheel be
kend, maar houdt waarschijnlijk verband met een tekort
aan borium.
Uit veiligheidsoverwegingen zou men daarom voor de
overbemesting met stikstof gebruik kunnen maken van
chilisalpeter. Hierin zit n.l. 0,05 borium. Dit verdient
temeer aanbeveling als dit verschijnsel zich al eens eer
der heeft voorgedaan. Wat betreft stikstofhoeveelheid
komt 500 kg kalkammonsalpeter overeen met 800 kg
chilisalpeter.
Boriumgebrek kan men waarschijnlijk ook voorkomen,
door in augustus en september enkele keren te spuiten
met Borax. Het advies hierbij is om 10 a 15 kg Borax te
gebruiken per ha. Dit moet opgelost worden in warm
water en tegen de avond gespoten worden met veel wa
ter.
ZIEKTEBESTRIJDING
IfNQLSEIiDERIJ is een gewas, waar vrij veel in ge-
spoten moet worden om het gezond te houden. In
het begin van het seizoen, als de planten nog klein zijn,
kunnen bladluizen schade doen. Later, d.w.z. na half
augustus kunnen wantsen er in huishouden. Daarnaast
kan het gewas aangetast worden door bladvlekkenziek-
te.
Bladluizen kunnen al direkt na het planten op grote
schaal in het gewas voorkomen. Deze zijn lichtgroen en
zitten verscholen in de gekrulde hartblaadjes van- de
planten. Ze zijn daarom moeilijk te vinden.
Vooral als de planten klein zijn, kunnen ze veel groei-
remming veroorzaken. Daarnaast kunnen ze ook ziekten
overbrengen. Het is daarom van belang, om regelmatig,
d.w.z. afhankelijk van het weer om de 2 a 3 weken, een
bestrijding uit te v/oeren. Dit kan het beste gebeuren met
een langwerkend systemisch middel.
Wantsen zijn groenachtige insecten van 5—7 mm lang.
Ze zijn erg beweeglijk en kruipen overdag meestal weg,
zodat ze moeilijk zijn te vinden. Ze komen vooral
voor in de buurt van houtkanten. Wantsen kunnen ook
veel voorkomen in aardappelen. Als dit gewas gaat af
sterven, dus na half augustus, zoeken ze andere gast
heren en kunnen dan schade gaan aanrichten in knol
selderij. Wantsen steken in de jonge hartblaadjes van
de knolselderijplanten. Deze groeien daardoor niet meer
en worden zwart. Bij vochtig weer geeft dit aanleiding
tot rotten. Evenals bij bladluizen is het gewenst, om een
regelmatige bespuiting uit te voeren met een langwer-
kend systemisch middel. Hier moet men mee doorgaan
tot half september. Het komt er dus op neer, dat men
het gehele seizoen deze bespuiting moet uitvoeren, eerst
voornamelijk tegen luis en later tegen wantsen.
Bladvlekkenziekte is een schimmelziekte, die vooral
in natte perioden voorkomt. Op de bladeren komen
bruine vlekjes met een lichtere rand en zwarte puntjes
in deze vlekjes. De aantasting begint bij de buitenste
bladeren. In ernstige gevallen kan een groot deel van
de bladeren binnen korte tijd afstreven. De plant kan
daardoor niet meer goed uitgroeien. Bladvlekkenziekte
komt meestal pas na half augustus in ernstige mate voor.
Een bestrijding kan plaats vinden door vanaf half augus
tus om de drie weken te spuiten met een maneb-tin mid
del, dat ook tegen aardappelziekte wordt gebruikt. Als
de ziekte in het perceel geconstateerd wordt en het is
vochtig weer, moet men een keer extra spuiten.
Het is duidelijk dat er in de champignonteelt in ons
land voor nieuwe telers nauwelijks of geen plaats is.
De bestaande kunnen het wel aan. Toch zullen zij er goed
aan doen, overleg te plegen met hun kollega's uit de
EEG. Doen zij dat niet, dan vervalt men in landelijke
kontingenteringen die niemand tot iets verplichten. Het
zal niet gemakkelijk zijn afdoende bescherming tegen
dumpirig te krijgen aan de buitengrens der EEG, maar
wel kan men door nauwe samenwerking met de kolle
ga's over de grens de markt redden. Champignons zijn
een produkt met toekomst. Ze hebben 'weinig smaak,
maar het ongeëvenaarde voordeel dat ze een lage kalo-
riewaarde bezitten. Het verbruik zal dus nog zeer lang
toenemen. Als de produktie in de hand gehouden wordt
een produkt met toekomstmogelijkheden.
Tot dusver ziet het er echter naar uit, dat men ook
hier de weg van naast elkaar heen leven en van over-
produkti'e kiest. Het zou jammer zijn als deze, betrek
kelijke kleine, groep telers, niet een voorbeeld gaf van
wat overleg bij de produktie vermag.
OVERPRODUKTIE BIJ DE CHAMPIGNONTEELT
De vraag naar champignons op de internationale
markt neemt nog toe, zegt het Produktsóhap voor Groen
ten en Fruit, met name die naar verwerkt produkt (soe
pen, konserven enz.). Maar de produktie neemt nog veel
sterker toe. In Frankrijk en het verre oosten (Taiwan)
werd de produktie de laatste vier jaar verdubbeld. Bij
ons is het aantal telers vrij konstant gebleven, n.l. on
geveer duizend, maar bijna iedereen bouwde cellen bij.
Verder steeg de opbrengst per vierkante meter sterk,
zodat thans de aanvoer op veilingen en bij de verwer
kende industrie 15 7c groter is dan vorig jaar. De prijzen
daalden van 3,18 in 1970 als gemiddelde veilingprijs tot
ƒ2,39 vorig jaar. Dit jaar zal men weer wat lager ko
men, terwijl de kosten, net als overal elders, stijgen.
Vorig jaar hebben Frankrijk en Duitsland beide hun
produktie met 25 uitgebreid. Ook daar neemt de vak
kennis toe, zodat er een vlijmscherpe konkurrentie is
ontstaan. Dit is merkbaar bij de levering aan de industrie:
Hier biedt Frankrijk aan voor nog lagere prijzen dan wij.
Omdat van onze produktie 73 dus bijna driekwart,
naar de industrie gaat is dit ernstig. Van de industrieel
verwerkte produktie ging 90 naar het buitenland,
voornamelijk naar de Bondsrepubliek (97 7c van het uit
gevoerde kwantum). Op de Duitse markt was vroeger
Taiwan de grote konkurrent, thans Frankrijk.
De Franse produktie steeg van 58.000 ton in 1968 via
68.000 ton in 1970 naar 116.000 ton vorig jaar. Frankrijks
uitvoer groeide met 66 hoewel slechts 39 van de
produktie uitgevoerd moest worden. Intussen zijn de
fabrikanten van konserven aldaar overeen gekomen de
teelt niet verder uit te breiden dan met nogmaals 10 7c
op straffe van een boete die een frank per kg verwerkt
produkt bedraagt. Dit is mogelijk doordat de fabrikanten
kontrakteren met de telers. Men zou zeggen dat een
te groot aanbod de prijzen laag houdt en dus in het voor
deel van deze fabrikanten is, maar daar staat tegen
over dat sommigen dan hun verwerkingskapaciteit uit
breiden. Alsdan stort óók de markt voor het verwerkte
produkt in elkaar.
Op de fruitveilingen in ons gebied nam vorige week
het kleinfruit nog een zeer belangrijke plaats in, maar
toch kwamen nu ook de eerstelingen van de hard fruit
oogst 1973 aan de veilingen. Dat betrof in Zeeland en
kele partijtjes Yellow Transparant waarvoor tussen
0,97 en 1,01 per kg werd betaald. Daarnaast was er
plaatselijk nog een groot aanbod van Golden Delicious
van de oogst "72. Wanneer wij bedenken dat deze appelen
ruim negen maanden in de koelhuizen hebben gestaan,
is het opmerkelijk welk een goede kwaliteit er thans
nog wordt aangeboden. Met de afzet gaat het echter
niet meer, want de prijzen bleven onveranderlijk laag
op 55 tot 65 ct per kg voor de grote maten en 45 tot 50
ct per kg voor de klasseI65/70 mm en ongeveer 25 ct
voor de maat 60/65.
Het verschil in prijs van Golden Delicious tussen nu
en twee weken geleden bedraagt voor de meeste maten
ten minste 40 ct per kg. Het lang bewaren is dit jaar
wel heel verkeerd uitgelopen. Wat het kleinfruit betreft
valt op, dat in Brabant en Zeeland vorige week de aan
voer van frambozen in doosjes heel groot werd. Tot nu
toe was dat in hoofdzaak een Zeeuwse aangelegenheid
en met name voor het gebied Kapelle. Onder invloed
van het grote Brabantse aanbod daalde de prijs, zodat
tijdelijk vorige week rond en zelfs wel beneden 3 per
kg voor dit produkt werd betaald en dat is 1 minder
dan tijdens de drukste aanvoerweek in Zeeland alge
meen werd besteed. Eind vorige week lag de Zeeuwse
prijs van industrieframbozen in doosjes tussen 3,30 en
ƒ3,40 per kg.
Het aanbod van rode bessen liep sterk terug. De
vraag bleef groot en de prijzen lagen rond 2 per kg
voor de goede kwaliteit. Het aanbod in pondsdozen van
rode bessen is dit jaar groter dan anders en de afzet op
die manier heeft zeer vlot plaats.
De eerste aanvoer van bramen van de volle gfond
eind vorige week in Zeeland bracht 1,40 tot 1,60 per
250 gram op.
Kruisbessen werden dagelijks verkocht rond 1,60 per
kg. Zwarte bessen komen er dit jaar weer weinig. De
vraag is groot en de prijs lag gedurende de eerste dagen
dat er een aanbod van betekenis was tussen 3,30 en
3,50 per kg.
Verder zijn er ook nog altijd, of beter gezegd weer op
nieuw, aardbeien uit de kassen te koop. Ook deze wor
den duur betaald en noteren al naar gelang van de kwa
liteit tussen ƒ3,50 en 5 per kg.
T is een bekend feit dat de animo voor de bloe
menteelt ook bij verschillende tuinders in onze
omgeving de laatste jaren groter is geworden. Vooral
dit jaar heeft een belangrijke uitbreiding plaats gevon
den, soms in de volle grond, maar in hoofdzaak in de kas
sen waarin anders groenten werden geteeld of soms
ook wel aardbeien. Dit jaar zijn er enkele vervoerslijnen
voor bloemen naar veilingen elders in Nederland van
uit het zuid-westen ontstaan en in Walcheren werd een
bloemenverkoopafdeling gesticht. Aangenomen mag
worden dat in de komende maanden het aanbod van
bloemen vanuit het zuid-westen verder zal toenemen
want er zijn heel wat chrysanten, anjers en freesia's uit-
geplant, waarvan de pluk straks gaat beginnen.
Het is te hopen dat de afzet een wat vriendelijker
verloop zal krijgen dan de laatste tijd over het algemeen
het geval was. De laatste maanden waren niet erg roos
kleurig voor de bloementelers. Er werden over het al
gemeen lage tot soms zeer lage prijzen betaald en dat
viel tegen, vooral bij degenen die geen ervaring hebben
en dachten dat bloemen altijd duur waren. De oudere
bloementelers met meer ervaring weten, dat tijden van
op- en neergang in deze sektor er altijd zijn geweest
en dat zij steeds opnieuw voorkomen. Daarom maken
die zich niet direkt ongerust over wat naar ze hopen
slechts een tijdelijke inzinking zal zijnl
Toch zijn er ook onder de anderen velen niet gerust
en komt meer en meer de mening naar voren dat de
enorme toename van de bloemenproduktie in de laatste
jaren misschien wel wat te fors is geweest. Die houden
het er op dat een periode van stabilisatie dringend nood
zakelijk zal zijn.
F)E sterke toename van de bloementeelt kwam voor-
al door teleurstellende resultaten die de laatste
jaren werden behaald met de teelt van tomaten in de
kassen. Nu zien wij echter het verschijnsel dat de toma
ten duur zijn en de bloemen goedkoop! Het kan verke
ren en soms op zeer korte termijnl De veilingaanvoeren
van tomaten zijn de laatste tijd niet eens zo erg veel
kleiner geweest dan de laatste jaren gemiddeld het ge
val was, maar de prijzen lagen aanzienlijk hoger. Vooral
in de maand juni was dat het geval want tegenover
een prijs van gemiddeld ƒ6,per bakje in 1972 bij de
belangrijkste Nederlandse tomatenveilingen werd dit jaar
in juni gemiddeld 10,per bakje betaald, dus dat
maakt nogal wat verschil uit.
Vooral in West-Duitsland blijkt een zeer grote vraag
te bestaan naar dit tuinbouwprodukt en dat kwam mede
door dat de concurrentie uit Roemenië, die in voorgaan
de jaren bijzonder groot was, nu belangrijk kleiner is.
Wat hiervan de reden is, is niet bekend. Door de hoge
tomatenprijzen hebben de groenteveilingen in ons land
gedurende de eerste helft van 1973 belangrijk hogere
omzetten geboekt. Uit een overzicht blijkt dat bij de 17
belangrijkste Nederlandse veilingen, die samen 71
hebben van de landelijke omzet, het eerste halfjaar een
stijging van de omzet is geweest van 17%. Vooral in
het Westland is belangrijk meer omgezet dan in andere
jaren. Wij hebben geen idee hoe het in het zuid-westen
zit maar toch wel de indruk dat omzetstijging hier min
der zal zijn dan het landelijk peil.
(~\P de dezer dagen in Kapelle gehouden ledenver-
gadering van de veiling „Kapelle-Biezelinge en
Omgeving" toonde voorzitter B. Leys zich niet ontevre
den over de ontwikkeling van de omzet op deze veiling,
maar daverend enthousiast was hij hierover toch ook
niet. Cijfers werden niet genoemd; alleen werd vermeld
dat de lagere omzet aan aardbeien werd gecompenseerd
door hogere opbrengsten van frambozen in Kapelle. Aan
genomen mag worden dat het fruit ook in Zeeland voor
hogere omzetten gezorgd zal hebben in de eerste helft
van 1973.
In het overzicht van het Centraal Bureau komt Zee
land niet voor omdat daarin slechts de 17 belangrijkste
veilingen zijn vermeld met omzetten van meer dan 20
miljoen gulden in het vorige jaar. Opmerkelijk vonden
wij, dat de veiling te Geldermalsen een 50 hogere
omzet bleek te hebben terwijl Zaltbommel, die ook in
de club boven 20 miljoen zit, slechts een 6 hogere
omzet boekte. Breda met een stijging van ruim 35
mocht er ook zijn! Het is hier niet de plaats om in te
gaan op de achtergrond van deze sterke stijging, maar
het is toch een verheugend feit dat het algemene beeld
in de tuinbouwsektor is, zoals uit de cijfers van de be
langrijkste veilingen blijkt.
Wat de tomatenteelt betreft waarover wij spraken met
betrekking tot de opbrengst, moeten wij ook melding
maken van de zorgen die de tomatenveilingen hebben in
verband met de fustvoorziening. Er blijkt een enorm te
kort aan tomatenfust te zijn, zodanig dat er gedurende
de maand augustus op ernstige moeilijkheden bij de
fustvoorziening wordt gerekend. Het Centraal Bureau
heeft maatregelen genomen om te trachten de verwachte
moeilijkheden zo goed mogelijk op te lossen, waardoor
onder meer een besluit is genomen door het Produkt-
schap van Groenten en Fruit om de eenmalige tomaten-
kratten meerdere keren te mogen gebruiken wanneer ze
schoon en solide zijn. Er is niet alleen een enorm tekort
aan fust, er heeft zich op deze markt ook een flinke
prijsstijging voorgedaan, die overigens niet op zichzelf
staat maar voor alle houtsoorten over de hele wereld
geldt. Ook bij de fruitpresentatie zal deze stijging van
de houtprijzen, die nog niet ten einde lijkt te zijn, in de
toekomst alle aandacht vragen.
