Wat te doen
tijdens een hittegolf?
VEE EN VLEES
Te nemen maatregelen in plirimveehokken,
in varkens- en mestkalverstallen
I. L. B.-WAGENINGEN
Elk jaar kennen wij in ons land een kortere of lan
gere periode met uitzonderlijk warm weer. Op veel
pluimvee-, varkens- en mestkal ver bedrijven hebben de
iieren het dan erg moeilijk. De hittegolf in juli 1972,
lie de oorzaak was van grote sterfte onder slachtkui-
sens, ligt nog vers in het geheugen.
Hoewel zeer hoge temperaturen zowle door mens als
ioor dier als onaangenaam worden aangevoeld, behoeft
ie gezondheid er niet door te worden aangetast, als de
uchtvochtigheid maar voldoende laag is. Het probleem
n stallen tijdens een hittegolf is juist dat en hoge tem
peratuur nogal eens samengaat met een hoge lucht-
/ochtigheid. Dit komt omdat de dieren zelf erg veel
vaterdamp produceren, die in de stallucht wordt op
genomen. Ais er dan onvoldoende wordt geventileerd,
oopt niet alleen de temperatuur van de stallucht zeer
ïoog op, maar wordt ook te weinig waterdamp afge
loerd. De relatieve luchtvochtigheid in de stal wordt
lierdoor onaanvaardbaar hoog. Om problemen te voor-
tomen, ipoet men trachten de relatieve vochtigheid in
le stal bij temperaturen boven 25 C. niet hoger te doen
:ijn dan ongeveer 50
Het zal duidelijk zijn, dat een ruime en doelmatige
uchtverversing de schadelijke invloed van een hitte
golf op het stalklimaat aanzienlijk kan beperken.
Door een werkgroep, bestaande uit medewerkers van
iet Instituut voor landbouwbedrijfsgebouwen, verschil-
ende Consulentschappen, de Inspektie van de Pluim
veeteelt en de Gezondheidsdienst voor Dieren is een
itudie verricht over deze problemen. In het onderstaan-
le wordt een samenvatting gegeven van de door hen
jeadviseerde maatregelen, die vóór af tijdens een hit-
egolf kunnen worden genomen.
/OORAF TE NEMEN MAATREGELEN
Kontroleer of er voldoende ventilatiecapaciteit in
uw hok of stal aanwezig is. Normen bij mechanische
ventilatie:
voor pluimvee 3,6 m3 te verplaatsen lucht per kg
maximaal aanwezig gewicht; voor varkens en mest-
kalveren 1 m3 te verplaatsen lucht per kg levend
gewicht.
Kontroleer de bedrijfszekerheid van uw ventilatoren
en regelapparatuur.
Reinig alle ventilatoren vóór de zomer grondig; im
mers de capaciteit kan door vervuiling teruglopen.
Kontroleer of er bij afzuigventilatie voldoende lucht
inlaatopeningen in uw stal zijn en of deze goed ver
spreid zijn aangebracht. Norm: 2,5 cm2 per m3 te
verplaatsen lucht.
Ga «bij natuurlijke ventilatie na of de inlaat- en de
nokopeningen wel voldoende ruim zijn en over de
gehele lengte in beide gevels en in de nok zijn aan
gebracht.
Is de open nok voorzien van afschermgaas, dan dient
dit stofvrij te worden gemaakt.
Zorg voor een goede stalisolatie, zodat de warmte-in-
straling van buiten naar binnen kan worden geweerd.
Als er vrijheid van keuze is in de kleur van de dak
bedekking, dan heeft een lichte kleur de voorkeur.
'Een grote stalinhoud zorgt er voor dat de luchttem
peratuur rond de dieren niet in korte tijd teveel
oploopt.
Streef in de zomer naar een lagere bezettingsdicht
heid in uw hok of stal dan in de winter.
Een deugdelijke alarminstallatie is ontontbeerlijk om
te hoge temperaturen in stallen te signaleren. Het
systeem mag niet uitschakelbaar zijn en behoort be
halve te hoge temperaturen ook andere storingen,
zoals stroomuitval, te signaleren. De werking moet
regelmatig worden gekontroleerd.
Te sterke zonnestraling kan worden tegengegaan door
het afschermen van ramen en het aanbrengen van
beplanting aan de zonzijde met hoogopgaande bomen.
DIRE KT TE NEMEN MAATREGELEN TIJDENS EEN
HITTEGOLF
Belangrijke maatregel: laat de dieren overdag volle
dig met rust. Alles moet worden gedaan om te voor
kómen dat de dieren zich opwinden of dat zij zich
te veel gaan bewegen.
Geen voer verstrekken overdag, zeker niet vlak
vóór of in het begin van de warmste periode van de
dag.
Stel de sehakelklokken van de voermachines in
pluimveehokken daarom op andere voertijden in.
In varkensstallen, waar gerantsoeneerd wordt ge
voerd, kan het rantsoen worden verminderd, even
tueel gehalveerd, terwijl alleen 's-avonds laat en
's mbrgens vroeg wordt gevoerd.
i Voor mestkal ver en wordt het voerniveau verlaagd,
d.w.z. de hoeveelheid melkpoeder per liter water
wordt verminderd, bijv. met een derde.
i Zorg voor voldoende en vers drinkwater.
Waar geen automatische drinkwatervoorziening aan
wezig is, extra water verstrekken.
Het laden of overhokken van dieren zoveel mogelijk
vermijden. Indien noodzakelijk, dan alleen vroeg in
de morgen of 's nachts.
In de „gevaarlijke dagen" het snavelkappen, pokken-
difterie-enten, kastreren en dergelijke handelingen
niet in de warmste periode van de dag uitvoeren.
Stel de ventilatieregelaar zodanig af dat alle ventila
toren inderdaad voluit draaien.
'Zorg er voor dat alle ventilatiekleppen volledig ge
opend zijn.
Bij mechanische ventilatie moet het openen van een
enkele deur of een extra luik met voorzichtigheid
geschieden. Het gevaar bestaat dan nl. dat het groot
ste gedeelte van de binnenkomende lucht via deze
openingen wordt aangezogen, met als gevolg onre
gelmatige luchtverdeling in de stal.
Bij natuurlijke ventilatie moeten alle aan- en afvoer-
openingen zover mogelijk worden geopend en even
tuele afschermkappen voor de openingen verwij
derd.
Het openen van buitendeuren heeft bij natuurlijke
ventilatie een gunstig effekt. In slachtkuikenhokken
mogen de deuren slechts langzaam worden geopend
om een schrikeffekt te vermijden.
Zorg zonodig voor extra luchtbeweging in de stal of
het hok door bij aanwezigheid van een hetelucht-
kachel de ventilator ervan op volle capaciteit in te
schakelen.
In natuurlijk geventileerde slachtkuikenhokken kun
nen enkele verplaatsbare ventilatoren voor luchtbe
weging in lengterichting van het hok zorgen. Deze
ventilatoren dienen uiteraard tijdig, dus vóór de zo
mer, te worden opgehangen.
In varkensstallen tijdens zeer warm weer geen of
weinig strooisel gebruiken in de ligruimte en de hok
ken zoveel mogelijk vrijhouden van mest, gier en
stof.
In roostervloerstallen ervoor zorgen, dat er in de
zomer weinig mest onder de roosters zit.
Geen mengmest uit de stallen pompen bij hoge tem
peraturen.
In rooster- en in legbatterij hokken de mest alleen
verwijderen op het koelste tijdstip van de dag.
Raap broedeieren zoveel mogelijk vóórdat de warm
ste periode van de dag is bereikt. Plaats de broed
eieren direkt in een donkere, goed geïsoleerde ruimte,
die wordt gekoeld door het nat houden van de vloer
en alleen 's nachts wordt geventileerd.
Houd de 'bewaartijd van eieren (vooral broedeieren)
zo kort mogelijk.
De mogelijkheden tot stalkoeling zijn zeer beperkt.
Het natspuiten van dak, wanden en omgeving heeft
alleen een gunstig effekt bij slecht geïsoleerde hok
ken en bij lage lucht vochtigheden. Zijn deze voor
waarden aanwezig dan met het natspuiten beginnen
vóórdat de warmste periode van de dag is bereikt en
doorgaan tot de buitentemperatuur duidelijk daalt.
Water binnen in de stal spuiten is minder juist om
dat hierdoor de relatieve luchtvochtigheid te hoog
zal kunnen worden.
.Indien u eraan twijfelt of de uitrusting van uw stal
of hok wel voldoende waarborgen biedt om de kwalijke
gevolgen van een hittegolf op te vangen, raadpleeg dan
tijdig uw voorlichter.
LJCHTE DALING SLACHTVEEPRIJZEN
Voor de week tot 14 juni is de gemiddelde marktprijs
mor slachtvee in Nederland wat lager becijferd dan
/oorgaande week. Sinds 14 mei is de gemiddelde markt-
irijs met goed 9 teruggelopen. Ook de gemiddelde
3EiG~prijs liep in die periode terug, doch handhaafde
:ich de afgelopen week op het peil van voorgaande week.
3e invoer blijft omvangrijk. In de week tot 8 juni wer-
len 1821 levende slachtdieren ingevoerd, waarvan 1564
lit Engeland en 131 uit Duitsland. Aan vers/gekoeld
dees kwam goed 900 ton binnen, alsmede 330 ton be-
/roren vlees. Voor vers vlees was Ierland de grootste
everancier met 276 ton, gevolgd door Engeland met
.67 ton, Frankrijk met 134 ton en België met 124 ton.
In het le kwartaal bedroeg de produktie van rund
vlees, verkregen uit slachtingen van binnenlands rund
vee 46.850 ton vergeleken met 44.500 ton in 1972. Op
jasis van 1966 100, bedroeg de index 102. Voor kalfs
vlees was dat 277 en voor varkensvlees 163.
Overzicht verloop marktprijzen in de EEG in de week
ot 14 juni: gemiddelde EEG ƒ341,35 (onver.); Neder-
and ƒ315,31 (316,40); België ƒ352,05 351,54); Luxem-
>urg ƒ353,19 356,88); Duitsland ƒ321,64 320,74);
frankrijk ƒ354,45 (353,79); Italië ƒ372,31 (372,78); En-
Jeland ƒ340,50 (340,68); Denemarken ƒ302,55 307,54);
erland ƒ331,03 323,50).
£ALVERPRIJZEN OMHOOG
De gemiddelde marktprijs voor slachtkaïveren steeg
liet onbelangrijk. De gemiddelde EEG-prijs ging een
veinig omhoog. De uitvoer van kalfsvlees had in de
veek tot 8 juni betrekking op 2653 ton, waarvan 1337
on naar Italië en 1062 ton naar Duitsland ging. Opge-
nerkt kan worden dat momenteel de Deense uitvoer van
calfsvlees van weinig betekenis is. Er gingen in de ge-
ïoemde week 1930 mestkal veren de grens over, waar
van 1885 stuks naar Italië. Naar Duitsland gingen 227
ïuchtere kalveren, terwijl uit Duitsland 660 stuks wer-
len aangevoerd.
Overzicht prijsverloop: EEG-gemiddelde 500,29
(496,06); Nederland ƒ475,87 (457,47); België ƒ474,36
(465,79); Luxemburg ƒ495,22 468,92); Duitsland ƒ508,52
(503,08); Frankrijk ƒ469,91 (490,61); Italië ƒ557,08
(557,38); Engeland ƒ539,11 (541,77); Denemarken
ƒ345,64 (350,612); Ierland ƒ452,82 444,14).
COVECO-VARKENSPRUS ONVERANDERD
Per 15 juni heeft de Coveco de uitbetalingsprijs voor
de in die week overgenomen varkens niet gewijzigd.
Dat betekent dat' men blijft uitgaan van een prijs van
4,04 per kg voor geslachte varkens van 75/90 kg, kl. I,
af-mester'ij. Voor zwaardere varkens en andere kwali
teiten gelden de gebruikelijke kortingen en toeslag, zo
als die ook bij de inkooporganisaties gehanteerd wor
den. De Coveco past voorts een korting toe van 1%
op de uitbetalingsprijs, zulks ter dekking van de kosten
van vracht en commissie.
VARKENSPRUZEN OMLAAG
De NQR-coöperatie (Boxtel) en de inkooporganisaties
van de industrie VAKD (Oss) en HOVA (Cuyk) hebben
de uitbetalingsprijzen voor de in de week tot 22 juni
over te nemen varkens met 4 cent verlaagd.
Men gaat uit van een prijs van ƒ3,95 per kg voor
geslachte varkens van 75/90 kg, kl. I, af-mesterij. Voor
varkens van de kl. E. geldt een toeslag van 5 cent per kg
en voor varkens van de kl. II, III en IV gelden de ge
bruikelijke kortingen van resp. 5, 10 en 15 cent per kg.
Voor varkens van 91/100 kg wordt 2 cent per kg gekort
voor elk kg boven de 90.
In de week tot 10 juni werden ca. 193.000 varkens ge
slacht. In de week tot 8 juni gingen 10.968 levende en
29.897 geslachte varkens naar de partnerlanden, waar
van resp. 6503 en 11.732 naar Frankrijk; 3542 en 11.687
naar Duitsland; 784 en 6478 naar Italië en 159 levende
naar België. Aan magere delen gingen 1281 ton naar
de partnerlanden, alsmede 537 ton spek, terwijl naar
Engeland nog 260 bacon werd afgeleverd. Er kwamen
uit Duitsland 108 biggen binnen, terwijl 175 slachtvar-
kens worden ingevoerd, 119 uit Duitsland; 37 uit Frank
rijk en 19 uit Denemarken. De weinig bevredigende
gang van zaken in de vleeshandel hebben aanleiding
gegeven tot een verlaging van de uitbetalingsprijs, die
op grond van de calculaties al eerder had moeten plaats
vinden.
In de week vanaf 28 mei was de EEG-referentieprijs
gemiddeld ƒ4,03 (4,05). In de partnerlanden waren de
referentieprijzen de volgende: Nederland ƒ3,82 (onver.);
België ƒ3,93 (3,95); Luxemburg ƒ4,00 (3,96); Duitsland
ƒ3,63 3,62); Frankrijk ƒ4,07 (4,09); Italië ƒ4,54 (4,55);
Engeland 3,90 (3,96); Denemarken ƒ4,15 (4,17); Ierland
4,27 (4,30).
VEE EN VLEES IN DE EJK.G.
België: Anderlecht meldde een aflopende varkens-
markt, waarbij er middenweeks weinig aanbod was in
extra kwaliteiten. De afzet van levende en geslachte
varkens naar Frankrijk handhaafde zich behoorlijk, die
naar Duitsland en Italië was wat moeilijker. Voor ham
men en carbondes liepen de prijzen op, terwijl buiken
zwakker in de markt lagen. De markt voor slachtvee
was vrij stabiel. Het betrekkelijk korte aanbod in ossen
werd tegen redelijke prijzen vrij vlot geplaatst. Voor
koeien en vaarzen konden de prijzen zich in het alge
meen handhaven. Uit Engeland kwamen ca. 1350 slacht
dieren en uit Ierland ca. 660. De levend-uitvoer naa
Italië was kleiner dan gewoonlijk. Voor slachtpaarden
liepen de prijzen wat terug tot Fr. 6388 per kg ge
slacht. Voor Britse schapen liepen de prijzen van Fr. 84
92 en voor Ierse van Fr. 8895.
Frankrijk: De varkensmarkt was zwak en aflopend.
Op Rungis liep de notering voor de belle-coupe met 9
punten terug, hammen daalden zelfs met 20 centimes.
Voor ribben was de prijsdaling minder groot. Op de le
vende markten waren de prijzen overwegend lager. Een
wat korter aanvoer in slachtvee was mede oorzaak dat
de prijzen zich redelijk konden handhaven. De handel
was overigens vrij kalm. Dat gold met name de handel
in deelstukken. Voor stieren was er wat meer belang
stelling dan voorgaande weken het geval was.
Denemarken: In de week tot 26 mei werd uit Dene
marken 160 ton kalfsvlees uitgevoerd. Daarvan ging 69
ton naar Duitsland en 72 ton naar Italië. Aan rundvlees
werd 1945 ton uitgevoerd, waarvan 1660 ton naar Italië.
Voorts werden 933 levende runderen uitgevoerd, waar
van 231 naar Duitsland. De uitvoer van varkensvlees,
incl. bacon, had betrekking op 6515 ton. Daarvan ging
4960 ton naar Engeland; 546 ton naar Italië; 271 ton
naar Frankrijk; 184 ton naaf Duitsland; 242 ton naar
Zweden. Naar Engeland ging nog 117 ton reuzel. Aan
slachtafvallen werden 650 ton uitgevoerd, waarvan 227
ton naar Duitsland en 227 ton naar Engeland. De uitvoer
van darmen en magen had betrekking op 721 ton,
waarvan 378 ton naar Frankrijk gingen, 150 ton naar
Italië en 78 ton naar Duitsland. Er werden voorts nog
3257 levende varkens uitgevoerd. De gemiddelde markt
prijs voor slachtvee daalde in de week tot 14 juni van
ƒ307,54 tot ƒ302,55; de kalverprijs van ƒ350,62 tot
345,84 levend gewicht. v- d. W.
LANDBOUWPRIJSINDEXCIJFERS MAART 1973
Volgens het Centraal Bureau voor de Sta':ctiek bedroeg
het groepsindexcijfer voor akkerbouwprodukten in maart
1973 155 tegen 92 in de overeenkomstige maand van vorig
jaar. (Basis: overeenkomstige maand 1962/1964 100). De
hogere prijzen voor bijna alle produkten in de akkerbouw-
sektor waren oorzaak voor deze stijging. Ook deze maand
waren graanstro, bruine bonen en vlas lager in prijs. Het
groepsindexcijfer voor veehouderijprodukten liep, in verge
lijking met maart 1972, met 13 punten op tot 155. Hier wa
ren alle produkten hoger in prijs.