4
s
Alles over de aardappel
P
§J
De aardappelteelt in cijfers
rt
Ontwikkelingshulp via pootaardappelen
10
Op een persbijeenkomst te Dronten werd door vertegenwoordigers van diverse
instanties de aardappelteelt in al zijn facetten belicht. Dit gebeurde o.a. door de
heren J. M. Glotzbach, direkteur van het Produktschap voor Aardappelen, A. Ver
meer, voorzitter van de Pootgoedcommissie van het Landbouwschap; dr. ir. D. E.
van de Zaag, hoofd van de afd. Teeltonderzoek van het Proefstation v. d. Akker
bouw en W. H. Oliemans, directeur van de Stichting Agrarische Propaganda. Door
de gehouden inleidingen werd een vrijwel volledig beeld gegeven van de econo
mische betekenis van de aardappel, de te verwachten ontwikkelingen bij teelt en
afzet, het onderzoek, alsmede het marktonderzoek en de exportbevordering.
Op deze pagina's treft U een deel aan van de verstrekte informaties. Daaruit
springt vooral naar voren hoe groot de betekenis van de aardappelteelt voor de
Nederlandse akkerbouwer en de sterke positie die ons land inneemt bij de export
van zowel consumptie- als pootaardappelen!
NEDERLAND AAN DE TOP
De aardappel is nergens in de EEG zo belangrijk voor de
boer als in Nederland. Daar staat tegenover dat de graan-
teelt in ons land juist van minder betekenis is als elders.
Dat blijkt overduidelijk uit onderstaande gegevens:
Oppervlakte 1972
x 1.000 ha
C
jff
^•3
TJ
r*
H
■a
c
es
1
vU
I
a
CO
•a
C _o
e
a>
c
M
M
■§5
'3
3
u
CS
CS
t-.
SS
•3
O
0
Ui
Ui
Nederland
685
149
21,7
333
48,6
203
29,7
België
697
44
6,3
462
66,3
191
27,4
Luxemburg
62
2
3,2
45
72,6
15
24,2
West-Duitsl.
7.353
503
6,8
5.303
72,1
1.547
21,1
Frankrijk
13.769
336
2,4
9.738
70
3,695
26,9
Italië
9.326
209
2,2
5.398
57.
3.719
39,9
Engeland
4.506
236
5,2
3.799
84,3
471
10,5
Ierland
542
52
9,6
396
73,1
94
17,3
Denemarken 2.918
33
1,1
1.757
60,2
1.128
38,7
EEG
39.858
1.564
3,9
27.231
68,3
11.063
27,8
1960
1972
1972 in van 1960
Nederland
146
149
4- 2
België
79
44
44
Luxemburg
6
2
66
West-Duitsland
1.042
503
52
Frankrijk
888
345
61
Italië
378
209
45
Engeland
339
236
30
Ierland
95
44
54
Denemarken-
92
28
70
EEG
3.065
1.560
49
VERDERE INKRIMPING GEWENST
en de opbrengsten per ha zijn sterk gestegen. Ondanks die
stijgende ha-opbrengsten daalde het totale aanbod in de
EEG echter met 31 Nederland neemt vanzelfsprekend
een uitzonderingspositie in: terwijl het aanbod in Denemar
ken, Frankrijk en West-Duitsland met respectievelijk 61
47 en 39 afnam, maakte ons land een sprong naar boven
van 34
oppervlakte gemiddeld totaal opbrengst
x 1.000 ha opbrengst x 1.000 ton
ton/ha
Van de 30.000 ton aardappelen die van oogst 1959 is ver
werkt werd 2.000 ton of ca. 7 uitgevoerd. Van oogst 1964
was dit ca. 27 terwijl de uitvoer in 1969 reeds tot 40
was gestegen. Opv grond van de geschatte cijfers van oogst
1972 benadert de uitvoer op basis vers reeds de helft van
de industrieel verwerkte hoeveelheid.
Gerekend naar de uitvoerwaarde gaat ca. 2/3 van de uit
voer naar Wet-Duitsland en 15 20 procent naar België.
De resterende 15 20 gaat naar 25 verschillende landen.
Verwerkte aardappelen tot aardappelprodukten
(basis vers)
1972
1960
1972
1960
1972
1960
1972
in v.
1960
Nederland
146
149
28,6
37,5
4.173
5.581
34
België
79
44
23,9
29,7
1.894
1.319
30
Luxemburg
6
2
20,7
26,5
124
53
57
West-Duitsl.
1.042
503
23,6
29,9
24.558
15.038
39
Frankrijk
888
345
17,0
23,7
15.082
7.950
47
Italië
378
209
10,0
15,5
3.818
3.246
15
Engeland
339
236
21,7
27,2
7.281
6.460
11
Ierland
95
44
19,3
26,3
1.829
1.147
37
Denemarken
92
28
18,8
24,1
1.733
675
61
EEG
3.065
1.560
19,7
26,6
60.492
41.469
31
van oogst
in tons
uitgevoerd in tons
excl. grasland en kunstweiden.
In Nederland wordt dus meer dan 20 het het akker-
bouwareaal door aardappelen in beslag genomen, terwijl dit
percentage in de andere EEG-lidstaten varieert van 1,1
in Denemarken tot 9,6 in Ierland.
ALLEEN IN ONS LAND UITBREIDING
Opvallend is ook dat de oppervlakte aardappelen alleen
in Nederland de laatste 1012 jaar werd uitgebreid. In de
andere belangrijke produktielanden zoals Frankrijk en West-
Duitsland kromp het areaal met meer dan 50 in!
Oppervlakte aardappelen
(incl. poot, vroege, voeder en industrie)
x 1.000 ha
Nederland heeft de hoogste ha-opbrengst. De opbrengst
in 1972 van 37,5 ton ligt 40 boven het EEG-gemiddelde.
Een verdere opbrengststijging is te verwachten door een ver
schuiving van de teelt naar betere gronden en meer gespe
cialiseerde bedrijven.
VERWERKTE AARDAPPELEN
De verwerking van aardappelen tot consumptieprodukten
wordt! van steeds grotere omvang en verwacht dat deze ont
wikkeling zich doorzet. Van de verwerkte aardappelen wordt
een steeds groter deel in de vorm van produkten uitgevoerd.
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
30.000
50.000
75.000
90.000
110.000
130.000
150.000
160.000
200.000
220.000
250.000
290.000
310.000
ca. 330.000
2.000
5.400
7.600
12.700
16.900
35.700
48.100
53.400
72.900
80.300
101.100
110.400
122.700
ca. 150.000
De verdeling naar produkten is in de vier landen d:e een
industrie van betekenis hebben, nogal uiteenlopend. In West-
Duitsland worden de meeste aardappelen tot pureepoeder
en andere gedroogde produkten verwerkt. In Engeland is de
produktie van chips van de meeste betekenis, terwijl in
Nederland de fabrikage van voorgebakken frites bovenaan
staat. In Frankrijk is de industriële verwerking tot voorge-
De verwerking tot frites in restaurants en door koks-
warenbedrijfjes zoals vanouds in België en Frankrijk voel
voorkomt, evenals de aardappelverwerking in onze frites
kramen e.d. zijn niet bij deze cijfers inbegrepen.
De inkrimping van de oppervlakte was dringend nodig,
want zelfs nu is er in „normale" jaren nog sprake van over-
produktie. Er wordt minder gebruikt voor veevoeder, de
vraag voor consumptie vertoont een licht dalende tendens
Moderne opslagplaats van een telersvereniging.
De Stichting Agrarische Propaganda verricht zeer
nuttig werk op het gebied van marktonderzoek en
exportbevordering van aardappelen in verse en ver
werkte vorm. Nieuwe markten worden aangeboord en
andere zodanig bewerkt dat de vraag toeneemt.
Vooral de pootaardappel is door zijn hoogwaardige
kwaliteit een dankbaar object. In bepaalde landen kreeg
men hiermee een opbrengststijging van nog geen 10 ton
per ha tot 3040 ton per ha.
DE AARDAPPEL ALS VOEDSELBRON
Een bijzondere rol kan de aardappel spelen bij de
voedselvoorziening in de ontwikkelingslanden, omdat
de hoeveelheid voedsel die een aardappel per ha op
levert vele malen groter is dan van diverse andere ge
wassen.
lïhkele cijfers ter illustratie:
Wereldproduktie akkerbouw
areaal opbrengst totale oogst
x 1 milj. pa kg per ha x 1000 ton
tarwe 210 1480 312.000
ijst 135 2260 306.000
mais 111 2410 267.000
aardappel 22^ 13300 307.000
Hoewel de oppervlakte naar verhouding van tayfifè,
mais en rijst slechts beperkt is, levert de aardappei met
dat kleine areaal toch evenveel voedsel als de andere
veel belangrijker gewassen.
Kwalitatief is het moeilijk om een kg aardappelen te
vergelijken met een kg rijst of tarwe, maar toch is de
voedingswaarde van de aardappel niet gering:
eiwit vet koolhydr.
kg/ha kg/ha kg/ha
Vitaminen
•Bi B2 Niacin
tarwe
rijst
mais
aardappel
199
150
186
287
31
38
70
13
981
1548
1748
2171
8.1
6.8
4.0
12.7
1.1 60.0 0
0.1 99.0 0
2.3 35.2 33
5.1 190.5 2540
BELANGENLOZE STEUN AAN ARME LANDEN
Mede in verband hiermee wordt de aardappelteelt in
een aantal arme landen gestimuleerd, door er betrekke
lijk kleine partijen pootaardappeln naar toe te sturen,
die ter plaatse op hun waarde voor het land te toetsen
en het pootgoed er in dat land zelf te vermeerderen, zo
dat de boeren er goedkoop over het beste uitgangs
materiaal kunnen beschikken.
Daar wordt door Nederland niet aan verdient en in
direct is er kans dat men zichzelf enigszins beconcur
reert, 'bijv. doordat de arme landen zelf gaan exporte
ren. „Daar willen we echter boven staan", aldus de heer
Vermeer, voorzitter van de pootgoedcommissie van het
Landbouwschap. „We willen op deze wijze onbaatzuch
tig een bijdrage leveren aan het ontwikkelingswerk".
