Voorjaars-
voederwinning
geeft nog
steeds
opeenhoping
van werk!
11
SAMENVATTING
Voor grotere eenheden mestvee is een stal ge
wenst waarbij de verzorging van de dieren zo wei
nig mogelijk arbeid vraagt. Een grupstal is te duur,
terwijl een ligboxenstal te weinig perspectieven
biedt t.o.v. de roostervloersfal. Ben gestrooide loop
stal kost evenveel als de roostervloersfal maar
vraagt veel meer arbeid (strooiden en uitmesten).
Een roostervloersfal vraagt een investering van ca.
1000 per dier, incl. de huisvesting van de kalve
ren. Goedkoper bouwen is alleen mogelijk door
veel zelf te bouwen, bij nog grotere eenheden en/of
andere bouwmethoden en materialen. Dit laatste
wordt vaak bemoeilijkt door allerlei wettelijke
maatregelen in Nederland.
Verder is goedkoper bouwen mogelijk bij on
beperkt voeren van b.v. snijmaiswat in landen zo
als o.a. Italië, Frankrijk en België op grotere
schaal dan in ons land wordt toegepast. Eén en
ander is beschreven in het Zeeuws Landbouwblad
van 28 april j.l. Bij dit systeem kunnen de dieren
niet tegelijk aan het voerhek eten, wat een bezwaar
kan zijn.
6. Kelderwanden en buitenwanden met
betonstenen. Inclusief deuren, ramen
en luchtinlaten.
(met aannemer) 14.000,—
7. Zweeds voerhek met stalen bokjes
Afscheidingen tussen hokken hout
en u-profielen
(eigen werk) 5.000,—
8. Dakisolatie met 6 cm dikke kunsthars-
schuimplaten
(eigen werk) 1.500,—
9. Waterleiding 10 drinkbakjes
Elektriciteit 2.000,—
Prijs maart 1973 en incl. 16 B.T.W. 52.000,
Totale bouwkosten dus 650,per dier. Wanneer
de stal volledig door de aannemer wordt geplaatst, be
dragen de 'bouwkosten ca 850,per dier. Deze be
dragen moeten nog worden verhoogd met de kosten
voor mestopslag, krachtvoersilo en erfverharding voor
kuilopslag.
De kosten voor een kalverstal in een bestaande
grupstal bedragen ƒ150,a ƒ200,per kalf (eigen
werk).
tussen wegneembare afscheidingen. Deze tijdelijke
boxen zijn dan 50 cm breed en 125 cm lang. De af
scheidingen zijn 100 cm hoog en worden gemaakt van
2 cm dik plywood.
Het voerhek kan bestaan uit verticale houten of
stalen spijlen. Het is echter beter om een vastzethek
te plaatsen, zodat de kalveren tijdens het eten vast
kunnen staan. Aan het voerhek moet per kalf 35 cm
ruimte beschikbaar zijn. De voerbak wordt op 40 cm
hoogte geplaatst.
Kalveren kunnen zeer slecht tegen tocht, zodat het
verstandig is om vóór de kalverstal een „luchtsluis"
aan te brengen. Dit gedeelte kan zonodig tevens wor
den gebruikt voor opslag van voer. Verder is het be
langrijk dat de luchtvochtigheid in de kalverstal zo
laag mogelijk is. Naast voldoende ventilatie is het ge
wenst om boven de ligruimte op een eenvoudig lat
werk stro aan te brengen. Bij ventilatie via regelbare
ventilatoren is het gewenst om de verse lucht uit de
rest van de schuur aan te voeren. Dit is mogelijk wan
neer de kalverstal in de bestaande grupstal wordt ge
bouwd.
GESPREIDE AANKOOP VAN KALVEREN
Voor een optimale benutting van de stal is het ge
wenst dat de aankoop van de kalveren zoveel moge
lijk over het hele jaar wordt gespreid. Zowel de kal-
verstal als de mestveestapel zijn dan bijna het hele
jaar volledig bezet. Bovendien kan dan met een be
trekkelijk kleine kalverstal worden volstaan. Andere
voordelen zijn dat de arbeidöbehoefte voor het ver
zorgen en voeren van de dieren over het gehele jaar
nagenoeg gelijk is. Bovendien kunnen er regelmatig
slachtrijpe dieren worden aangeboden.
Meststal in aanbouw
WAT KOST EEN NIEUWE ROOSTERVLOERSTAL?
I\E totale kosten zijn natuurlijk sterk afhankelijk
van het aantal dieren en' de gebruikte bouwma
terialen. Een grote besparing is mogelijk door zoveel
mogelijk zelf te bouwen. In een groot aantal gevallen
is de nieuwe stal bijna volledig door de boer zelf ge
bouwd. Wanneer per jaar 3 x 20 kalveren worden
aangekocht en er per jaar 60 dieren''op een leeftijd
van 18 maanden worden afgeleverd, moet de meststal
plaats bieden aan 80 dieren.
Bij het begroten van de nieuwe stal wordt aange
nomen dat de kalverstal voor 20 kalveren in een be
staand gebouw wordt ondergebracht en dat met hulp
van een aannemer een mestveestal wordt gebouwd
voor 80 dieren. Voor een dubbelrijige stal wordt de
lengte dan 25 meter buitenwerks, gerekend 'bij 40 die
ren per rij en met een voerhekruimte van gemiddeld
60 cm per dier.
BEGROTING
1. Afmeting buitenwerks 12 m breed en
25 m lang.
2. Uitzetten, grondwerk, zand, bouwver
gunning etc. 2.500,
3. Stalen spanten 5 stuks
Gordingen hout, 8 x 20 cm
Golfplaten open nok met afdekkap
Geplaatst door derden 14.500,
4. Betonpoeren 14 stuks
Betonvloer '12 cm dik met wapening
(met aannemer) 6.000,
5. Roosterbalken ca 150 m2 6.500,
De mestkelders zijn gereed
C.R.A. Eindhoven.
Ing. H. M. J. SMEETS.
Uitbreiding van de veestapel heeft
geleid tot minder beschikbare uren
voor de werkzaamheden. De voe
derwinning komt daardoor in de
knel. Om kwaliteitsvoer te winnen
is het belangrijk dat de veldperiode
zo kort mogelijk is. Dit is te berei
ken door bepaalde werkzaamheden
o.a. maaien en oprapen, af te stoten
en de schudcapaciteit te verhogen
door een bredere schudmachine te
nemen.
De opraapwagemmethode, uitge
voerd door de loonwerker, kan voor
veel bedrijven aantrekkelijk zijn.
Zit men erg krap in de tijd, dan is,
ondanks de hogere kosten, de hak-
selmethode aan te bevelen.
Door de sterke toename van aantal koeien per
man vraagt de veestapel, ook bij een moderne in
richting, meer tijd. Hierdoor komt de voorjaarsvoe-
derwinning in het gedrang. Een juiste aanpassing
van de mechanisatie, eventueel nog gecombineerd
met ruwvoederwinning in de vorm van snijmais, zal
de arbeidstop wat afvlakken.
De totale veeverzorging inclusief het melken, kan
in de zomerperiode op 1 1,5 manuur per grootvee-
eenheid per week worden gesteld, afhankelijk van
de bedrijfsomstandigheden en toegepaste melkme-
thode. Op bedrijven met 40 50 g.v.e. komt men dan
al snel aan 50 uur per week, die veelal geleverd moe
ten worden door de boer hulp van gezinsleden.
Stel nu dat er een arbeidsaanbod is van 75 uur
per week. Na aftrek vsan de benodigde uren voor het
vee, rest er nóg 25 manuren die beschikbaar zijn voor
de overige werkzaamheden. In de periode mei/juni
zal men deze zoveel mogelijk voor de voederwinning
proberen te benutten.
Op een bedrijf waar totaal 25 ha gras voor voeder-
Voorjaarsvoedering vergt nog steeds veel tijd!
winning gemaaid wordt, dient in de periode tweede
helft mei/juni 20 ha geoogst te worden. Dit komt
overeen met ruim 3 ha per week, waarvoor, rekening
houdende met onwerkbaar weer, ongeveer 20 uur be
schikbaar is, verdeeld over 5 6 dagen.
KORTE VELDPERIODE
Om kwaliteitsvoer te winnen is het noodzakelijk
dat de veldperiode kort is. Daarom is het wenselijk
dat zo snel mogelijk na het maaien goed wordt ge
schud. In de praktijk zien we echter, dat juist in de
voorjaarsperiode het aantal velddagen hoog is, omdat
dan de te oogsten oppervlakte groot is. Deze is bin
nen de beschikbare tijd met de aanwezige machines
veelal niet verwerkbaar. Aangezien eerder ingekuild
dan gehooid kan worden en bovendien bij inkuilen
de investering in gebouwen en machines lager is,
kiest men meestal voor deze methode.
SCHUDCAPACITEIT BELANGRIJK
'In het voorbeeld is ongeveer 3 a 4 uur per dag be
schikbaar voor veldwerk, terwijl ruim 3 ha per week
gemaaid wordt. Per ha is voor maaien, schudden
met een trommelschudder en wiersen, ongeveer 6
uur per ha nodig. Voor genoemde hectaren komt dit
overeen met de 20 beschikbare uren per week, waar
door geen tijd over is voor bijeenrijden.
Indien zelf gemaaid wordt zal de eerste dag niet
geschud kunnen worden, zodat een kostbare droog-
dag verloren gaat. Wordt echter het maaien uitbe
steed aan de loonwerker, dan kan wel direct geschud
worden en komen er enige uren vrij voor hulp bij
het inkuilen door de loonwerker.
Aanschaf van opraapwagen in combinatie met
buurman kan, economisch bezien en voor hulp bij het
inkuilen, wel aantrekkelijk lijken, maar is in verband
met de beschikbare uren niet verstandig, tenminste
indien men een normale werkdag wil handhaven.
Om een grotere schudcapaciteit te halen, voor iets
meer armslag bij tegenvallend weer, is een brede cir-
kelschudder van 4 a 5 m werkbreedte aan te beve
len. Deze heeft ongeveer de dubbele capaciteit van
een trommelschudder. Voor veel bedrijven is qua ar
beidsaanbod en winning kwaliteitsvoer, een goede
schud- en harkmachine aan te bevelen. Het maaien
en het inkuilen kunnen afgestoten worden naar de
loonwerker. Wil men dit niet, om of andere reden,
dan zal dit resulteren in het maken van langere werk
dagen, waarbij echter opgemerkt dient te worden dat
dit niet ten koste mag gaan van het melken en de
veeverzorging.
(Zie verder volgende pagina.)
