Bewaarplaatsen
voor aardappelen en uien
(II)
Ervaringen met zeugenkalenders op
varkensproefbedrijf K. broekman en ir. m. cusell
„Zuid- en Tilburg.
West-Nederland" Samenvattend kan gesteld worden
te Sterksel uitvoering, goed bruikbaar is. De
12
CAR. - Goes
Specialist boerderijibouw,
J. H. VAN NTEUWENHUIZEN
In een vorig artikel zijn de ver
schillende beluchtingssy sternen be
handeld. Een bewaarplaats vraagt
echter ook druk vaste en geïsoleer
de wanden. Zo bedraagt de zij
waartse druk per strekkende meter
wand bij 3 meter stort hoogte voor
aardappelen 675 kg en bij 4 meter
storthoogte zelfs 1260 kg. De wan
den kunnen worden gebouwd met
1 o.a. pakken stro, hout, stenen, losse
keerwanden en prefab-panelen. Zo
wel in bestaande als nieuwe gebou
wen is de goedkoopste oplossing de
wanden voor een bewaarplaats zelf
te bouwen met hout. Gezien de ho
gere be waart emperaturen is een be
handeling van het bout met een
conserveringsmiddel aan te beve
len. Indien mogelijk verdienen bui
tendeuren voor een bewaarplaats de
voorkeur. Adressen van bedrijven
met bewaarplaatsen, bouwtekenin
gen en meer gegevens zijn te ver
krijgen bij uw bedrijfsvoorlichter.
DE BOUW VAN DE WANDEN
IN bijna alle bestaande gebouwen zijn de wanden
niet drukvast genoeg, omdat tegen spouwmuren
en steenmuxen niet kan worden gestort. Daarom moet
bij de bouw van een bewaarplaats in bestaande en
vele nieuwe gebouwen allereerst de nodige voorzie
ningen worden getroffen.
De goedkoopste oplossing is de wanden te bouwen
met pakken stro. Voor de drukvastheid en de isolatie
is het beter de wanden te bouwen ter dikte van twee
pakken stro. Tussen de buitenwanden en de pakken
stro kan eventueel plastic of karton worden aange
bracht. In de praktijk blijkt echter het werken met
pakken stro niet te bevallen. In de eerste plaats gaat
er opslagruimte verloren, terwijl bovendien het op
bouwen en afbreken van de wanden met stro extra
werk vraagt. Verder blijft er altijd een grotere kans
op ongedierte en vorstschade.
Zowel in bestaande als nieuwe gehouwen wordt
meestal een houten wandconstructie toegepast. Dit is
veel goedkoper dan een door een aannemer aan te
brengen gewapende gemetselde constructie. Aange
zien de aardappelen bij hogere bewaart emperaturen
worden bewaard dan vroeger het geval was, is de
kans op schimmelvorming in het hout groter gewor
den. Het is verstandig om al het te gebruiken hout 2
keer met een conserveringsmiddel te behandelen.
De wanden worden gebouwd met stijlen van 7,5 x
17,5 cm. Deze stijlen staan minstens 5 cm vanaf de
bestaande wanden en worden 20 cm in de beton ge
plaatst. Het gedeelte dat in de beton komt dient men
goed te behandelen met menie! Beter is het de stijlen
te plaatsen in een goed op de vloer te bevestigen sta
len balk. Hierdoor wordt voorkomen, dat de voet van
de stijl kan gaan rotten. Als stalen balk wordt meest
al UNP 18 gebruikt. Tussen de stijlen worden voor de
isolatie mineraalwolplaten aangebracht ter dikte van
2x5 cm. De platen moeten zo worden aangebracht,
dat de horizontale naden elkaar overlappen. Om een
goede aansluiting tussen isolatie en stijlen te verkrij
gen, moeten de platen op de volle breedte 2 cm wor
den ingedrukt. Als platen zijn o.a. geschikt van Iso-
verbel (glaswol) de plaat P.I. 156 met een afmeting
van 120 x 60 cm en van Lapinus (steenwol) de plaat
L.P. 5 met een afmeting van 100 x 50 cm. Dit betekent
dat de stijlen resp. 58 of 48 cm van elkaar moeten
worden geplaatst. Men moet dus goed opletfen, welk
materiaal door de aannemer wordt geleverd! Om het
isolatiemateriaal op hun plaats te houden worden
achter de platen tussen de stijlen latten van 22 x 32
mm aangebracht. Tegen de stijlen Worden daarna 1"
g.g. planken aangebracht.
Naast de mineraalwolplaten (glas- of steenwol) kan
ook gebruik worden gemaakt van kunstharsschuim-
platen ter dikte van 2 x 5 cm (meestal tempex ge
noemd). Deze platen hébben bij 5 cm dikte een breed
te van 50, 100 of 122 cm breedte. De platen van 100 of
122 cm breedte moeten dan doormidden worden ge
zaagd. De onderlinge afstand tussen de stijlen wordt
hierdoor 50 of 61 cm, aangezien deze platen zich niet
laten indrukken. De stijlen moeten hier dus precies
50 of 61 cm van elkaar worden geplaatst.
Om de stijlen niet te dicht bij elkaar te moeten
plaatsen kan het beste worden gewerkt met glaswol
(stijlen 58 cm van elkaar) of tempex (stijlen 61 cm
van elkaar).
Glaswol ter dikte van 2x5 cm kost zonder B.T.W.
ca 8,per m2 en tempex ter dikte van 2x5 cm
kost zonder B.T.W. ca ƒ6,per m2. Op de stijlen
wordt een houten koppelbalk bevestigd (7,5 x 17,5
cm) of liever een stalen balk UNP 18. Daarna worden
alle koppel/balken met elkaar verbonden via de zol
derbalken en/of trekstangen. Indien geen zolder
wordt aangebracht, worden de koppelbalken via trek-
stangen-verbanden aan de spanten. Dit laatste is
vooral bij nieuwbouw het geval. De spanten moeten
hierop zijn berekend! Verder mag er geen ongedierte
1500
buitenblad in diverse
uitvoeringen
geïsoleerde
drukvoste wand
PLATTEGROND
eventueel eindspan-
ten toepassen
o b c golfplaten
geisoltird plafond
000RSNEDE
P'°tAu..LI U.'Ju Li'.. LI
Bewaarplaats voor ca. 500 ton
Opslagcapaciteit ca 2000 kg/m'
Wanddruk bij 3m storthoogte 675kg/m'
Spanten gelijmde houten spanten of stalen driescharnier spanten
achter de geïsoleerde houten wanden kunnen komen.
Om de bewaarplaats gemakkelijk te kunnen vullen
en ledigen moet bij afwezigheid van buitendeuren één
van de wanden uitneembaar zijn. Voor deze wand
worden de stijlen dan 2 meter van elkaar geplaatst.
Tussen de stijlen worden houten balken aangebracht
ter dikte van 5 cm. Het is ook mogelijk om deze wand
op te bouwen met L-steunen. Deze steunen zijn 3 me
ter hoog, niet vorstvrij en worden tegenwoordig ook
geleverd met een stalen voetsteun. Bij vorst zal deze
wegneembare wand moeten worden bedekt met plas
tic en/of pakken stro. In alle gevallen moeten in een
wegneembare wand voldoende loskleppen worden
aangebracht.
Bij nieuwbouw kunnen zowel stalen als gelijmde
houten spanten worden toegepast, die sterk genoeg
moeten zyn om de zijdelingse druk op te vangen.
Aan de binnenzijde kunnen tegen de spanten ook
prefab-panelen worden aangebracht, welke drukvast
en geïsoleerd zijn. Deze panelen zijn o.a. gemaakt van
hard board (Masonite) en hebben in de kern een iso
latie van kunstharsschuim. In bestaande gebouwen is
7, j Cons Varkens, en Pluimveehouderij
dat de schijfkalender, vooral de jaar-
langwerpige zeugenkalender (Wlea-
holts) heeft echter de meeste moge
lijkheden, gepaard met een goede
overzichtelijkheid.
yOOR een goedi'beheer van de zeugenstapel is een doelmatige produktiekontrole
noodzakelijk; dit geldt vooral voor de grotere bedrijven. Een produktiekontro-
lesysteem kan bestaan uit 3 onderdelen:
1. Identificatie van de dieren (tatoueernummers, plastic oorplaatjes, enz).
2. Systemen voor dagelijkse kontrole (zeugenkalenders).
3. Registratie van de dieren en hun produktie voor de beoordeling van het resultaat
achteraf (zeugenkaarten en dieelboekhouding).
De zeugenkalender is een zeer belangrijk hulpmiddel voor de uitoefening van de
dagelijkse kontrole. Hiermee verkrijgt men een goed overzicht van de stadia in de
produktiecyclus waarin de verschillende zeugen zich bevinden. Met andere woorden,
men ziet in één oogopslag wanneer er biggen geboren zullen worden, wanneer er zeu
gen naar het kraamopfokhok moeten, wanneer er zeugen berig verwacht kunnen wor
den, wanneer er zeugen 3 weken door zijn, enz., enz. Gedurende een jaar zijn op het
Varkensproefbedrijf „Zuid- en West-Nederland" ervaringen opgedaan met de meest
voorkomende zeugenkalenders.
BESCHRIJVING VAN DE KALENDERS
1. Ronde schijfkalenders.
De nummers van de zeugen worden bij het dekken op een schijf geplakt; deze schijf
draait in een half- of een heel jaar rond. Het nummer van de zeug passeert al rond
gaande een aantal vaste wijzers: kontrole na 3 weken dekken, kontrole na 6 weken
dekken, het werpen, het spenen, enz. Zeugen welke herdekt zijn, worden in de regel
verder naar het midden van de schijf geplakt. Hierom zijn bij de kalender die in een
heel jaar ronddraait ook een aantal kleinere cirkels getrokken.
2. Langwerpige kalender met schuif platen.
Bij dit type kalender worden de zeugennummers geplakt op losse platen welke
iedere dag wat naar rechts worden verschoven. De zeugennummers passeren zodoende
weer de aangegeven stadia. Tenslotte komen dan de platen buiten de kalender. Een
nieuwe kaart kan dan aan de linkerzijde worden toegevoegd. Deze kalender is in drie
stroken verdeeld, zodat op bedrijven waar meerdere beren aanwezig zijn de resultaten
per beer gevolgd kunnen worden.
3. Langwerpige kalender met papierrollen.
Deze kalender is voorzien van twee papierstroken die verdeeld zijn in vakjes waar
boven de data zijn vermeld. Op de dekdatum wordt het zeugennummer in het des
betreffende vakje genoteerd. De strook papier wordt dagelijks iets opgeschoven zodat
het zeugennummer vanaf de dekdatum de verschillende stadia passeert. Bij het wer
pen wordt het zeugennummer op de bovenliggende papierstrook overgeboekt en pas
seert zo een aantal vaste punten, zoals bloedarmoede spuiten, castreren, spenen e.d.
4. Zeugenkalender ln kaartmodel.
Deze zeugenkalender is een grote kaart. Door het zeugennummer te noteren op de
datum van inseminatie liggen meteen ook een aantal andere tijdstippen vast, zoals:
brcistkontrole op 3 weken
rantsoenverhoging van de zeugen
overplaatsing naar het kraamhok.
Bij de dagelijkse kontrole moet men steeds deze data op de kalender gaan zoeken
om te weten op welke zeugen men speciaal moet letten.
BEOORDELING VAN DE KALENDERS
In de tabel is een globaal overzicht gegeven van de bruikbaarheid van de verschil
lende kalenders.
Schijfkalender Schijfkalender
jaaruitvoering halfjaar uitv.
Langwerpige Langwerpige Zeugen,
kalender kalender kalender-
schuifplaten
papierrollen
kaart
Fabrikaat/
verkoper I.L.B.
via
C.V.P. Tilburg dierenarts
Wienholts
I.L.R.
Aanschaf
kosten f 160,
55,—
produkt
gebonden
130,-
ƒ1,50
Overzichte
lijkheid goed
goed
slecht
goed
slecht
Ruimte per dag ±10 nrs.
10 nrs.
7 nrs.
10 nrs.
4 nrs.
Inzicht in
terugkomers goed
matig
matig
goed
matig
Inzicht in de
regelmaat van neen
het terugkomen
neen
ja
Ja
ja
Aangeven van
ijzerspuiten, ja
castreren e.d.
ja
matig
ja
neen
Kontrole op
zeugen na
spenen en vóór ja
volg. dekking
beperkt
neen
ja
moeilijk
Blijven de ge
gevens bewaard neen
neen
ja
ja
ja
Eenvoud van
bediening goed
goed
matig
goed
matig
