Een landbouwer
omstreeks 1800
m
9
IN het schepen-register van Cloetinge
is op 25 januari 1799 vastgelegd dat
Matthijs en Jacob Kakebeeke aldaar verkoch
ten aan Matthijs Cornelisz. Rottier een hof
stede, met al wat aan dezelve aard- en nagel
vast was en staande aan het eind van de
Nieuwstraat, in het Midden-ambacht binnen
genoemd dorp en liggende in de hoek de
Bijganck. In de overloper van Kloetinge kont
in genoemde veldhoek deze boerderij voor
met 1 gem. 110 R. boomgaard, verder een
perceel van 4 gem. 051 R., 1 gem. 178 R.
vroon, de vijverboomgaard met 2 gem. 034 R.
en 't Wal met 0.283 gem. De overige gronden
lagen in andere hoeken van het Midden-Am
bacht. De genoemde Bijgang werd omschre
ven als gelegen benoorden den Dorpe, be
gint van Zuyden in aan de Straat, noord op
en dan weder Zuyd op na (naar) de Mole".
In totaal behoorde bij de genoemde hof
stede 62 gem. 201 R. aan gronden, in hoofd
zaak in het Midden-Ambacht gelegen. De
totale koopprijs was 3258 Ponden, 16 schel
lingen en grooten Vlaams (ongeveer
f 19.550,—).
Voor ingezaaid land, losse goederen
(mestput, karnmolen, karnhond, spinde-,
schouw- en bedsteeboorden, dilthouten, ge
bonden wit en zwart stro, geplante bomen,
enz. kwam daar nog ca. £211,bij.
De nieuwe eigenaar, Matthijs Rottier, was
in 1799 28 jaar en zijn vrouw, Cornelia Sou-
tervdam, Geerardsd. was 23 jaar. Ze kwamen
beiden uit Biezelinge. Zijn ouders waren Cor
nells Jacobse Rottier en Maria Kakebeeke.
Deze woonden op een hofstede te Schore.
Hun kinderen waren Jacob, Matthijs, Corne
lia, Jacomina, Wilhelmina en Adriaan.
Nog in de zomer van genoemd jaar 1799
heeft volgens aantekeningen de Wed. Corn.
Zuidweg te Kloetinge ploegwerk verricht
voor Matthijc Rottier en wel ca. 90 gemeten,
hetgeen beduidend meer is dan de gekochte
percelen te Kloetinge. Het is uit de rekening
niet op te maken waar deze gronden waren
gelegen. Van dezelfde weduwe kocht Rottier
in 1801 nog 2 percelen gerst, n.l. 5 gem. 223
R. en 5 gem. 268 R. Tevens nog goederen op
de koopdag van genoemde weduwe, ter
waarde van £250,in februari 1800.
VERTREK NAAR RILLAND
DEEDS uit een acte van boedelscheiding,
opgemaakt den 11 en augustus 1802
door Jan Soetebier, openbaar notaris te
Goes, blijkt dat Matthijs Rottier en zijn vrouw
niet meer op de hofstede te Kloetinge wo
nen, doch nu reeds onder Rilland domicilie
hebben gekozen. De betreffende acte werd
opgemaakt in verband met het overlijden van
Martina Hendrikje Witte, echtgenote van
Geerard Soutendam, en moeder van de
vrouw van Matthijs Rottier. Aan de nagelaten
kinderen wordt het moederlijk erfdeel toege
wezen, hetgeen voor genoemde Cornelia
Soutendam neerkomt op £962.11.3, welk be
drag echter wordt voldaan met een gekwi
teerde obligatie ter grootte van 703.2.8
(ten laste van haar man M. Rottier) en de
rest uitbetaald in contanten. Laatstgenoemde
had dus bij zijn schoonvader destijds een
lening gesloten.
DE HOFSTEDE IN DE
REIGERBERGSCHE POLDER
Vanaf 1802 is dan Matthijs Cornszn. Rottier
pachtboer geworden in de hierboven ge
noemde polder, welke was bedijkt in 1773.
Deze hofstede was groot 185 gem. en 122
roeden en in genoemd jaar eigendom van
Jhr. mr. J. H. Schorer, Gouverneur van Zee
land. in de overloper van het Ambacht van
Rilland van 1805 wordt de hofstede aldus
beschreven:
In de HeeMeieNieek, gelegen tussen de
Langeweg, Scheidweg, Dorpsweg en de zee
dijk noordkant: Beginnende aan de Lange
weg:
Eigenaar: J. M. Schorer Baander:
M. Rottier
Tegen de Langeweg tot
tegen het Dorp 25 gem. 3 R.
Idem tot tegen het Dorp 30 86
Van Dorpsweg tot aan de
Scheidweg (is nu: van
Derde w. tot Tweede w.) 33 12
Idem 't Hof - weije en
zaailand, tussen Dorps
weg en Scheidweg 32 298
Idem tussen dezelve we
gen tot tegen de Kreek 33 12
Over die kreek tot aan de
kavelsloot Noordwest 19 281
Idem tot aan de Scheidweg 11 281
Totaal 189 gem. 94 R.
Een behoorlijk bedrijf dus van ongeveer 75
ha.
Een pachtafrekening uit 1806 vermeldt o.a.
„Een jaar pacht van bovenomschreven Hof
stede met zijn Huisinge, Schuur en Stallingen
en verderen timmer en de nombre van 185
gemeten 122 roeden zaailand en weije, ge
legen als boven, verschenen Bamisse Agtien-
hondert en zes a 24 gulden per gemet -het
7e jaar is totaal 761.12.6.
De pachter bracht daarop in mindering:
betaald dijkgeschot £372.10
timmer- en metselwerk 38.11.3
13.275 bossen dekriet 88.10.
strodekkerswerk 11.10.6
smèedwerk 1.12.2
teeren van de schuur 1.10
werk aan tuin en planten 2.18.8
Een aantal jaren later in mei 1817
pachtte Matthijs Rottier nog een weiland
groot 4 gem. 189 R. gelegen in Vlake en
eveneens eigendom van mr. J. H. Schorer,
Gouverneur van Zeeland. De pachtduur was
7 achtereenvolgende jaren. De totale pacht
som ƒ421.8.
Het fraaie 18e eeuwse woonhuis in de Reigersbergsche polder te
Rilland.
De Hofstede (woonhuis) te Kloetinge.
TESTAMENT
QMTRENT de gang van zaken op en in
verband met het landbouwbedrijf in de
Reigerbergsche polder vernemen we uit de
aanwezige stukken niet veel, behalve dan dat
Rottier pachter bleef tot omstreeks 1822 en
dat hij in dat jaar bericht kreeg dat zijn pacht
heer Jhr. mr. J. H. Schorer op 19 januari van
dat jaar was overleden.
Meer vinden we uit die periode over par
ticuliere aangelegenheden van hem en zijn
gezin, o.a. een Testament. Op 28 april 1809
werd een acte opgemaakt door notaris
Leonard de Fouw Jzn. te Goes, waarin de
beide echtelieden Matthijs Corneiisse Rottier
en Cornelia Zoutedam, wonende onder Ril
land, verklaren hun testamentaire beschik
king van 21 april 1803 waarbij de bepalin
gen van het zgn. „Aasdomsversterfrecht"
(placcaat van 18 december 1599) zouden gel
den, in zoverre werden gewijzigd, dat in
tegenstelling daarmee nu het Schependoms-
recht diende te worden gevolgd, zoals dat op
Zuid-Beveland gold. Dit laatste recht, waar
bij gold dat het goed bij versterf daarheen
ging waar het vandaan kwam, bleef in Zee
land van kracht tot in 1809. Deze vastlegging
van hun uiterste wilsbeschikking was uiter
aard vooral belangrijk voor hun directe na
komelingen. Er werden n.l. in de periode dat
Rottier en zijn vrouw op de hofstede te Ril
land woonden meerdere kinderen geboren,
t.w. Geerard, geboren in 1801, Kornelis, geb.
in 1803, Jacob, geb. in 1808, Matthijs, geb. in
1809 en Adriana, geb. in 1815. Omtrent laatst
genoemd dochtertje vinden we een verkla
ring van dokter J. de Graag te Krabbendijke,
welke luidt:
„Ik ondergetekende, Praktizerend Chirur
gijn en Vroedmeester, verklar'e bij deze op
den 24 Juni 1818 aan Adriana Rottier, oud 3
jaar, dochter van Matthijs en van Cornelia
Zoutendam, wonende te Rilland, de koepok
ken te hebben ingeënt, met als gevolg dat
dezelve bij eenen regelmatigen afloop, alle
die verschijnselen hebben opgeleverd, die
de voorbehoeding tegen de kinderziekte
waarborgen. Krabbendijke, 15 Jan. 1819, get.
J. de Graag".
GOED IN FINANCIËLE ZAKEN
TJIT tal van papieren blijkt wel dat Rottier
goed was in financiële zaken en soms
hielp hij deze of gene aan wat geld. Zo leen
Waar Matthijs Rottier woonde van 18231840.
(Nisse - Stellepolder).
de hij op 7 april 1817 aan Pieter Laurusse
Kriekaart, arbeider te Rilland, de som van
742,„terug te betalen in goede gangbare
grove goude of zilvere klinkende Nederland-
sche muntspeciën en op geen andere wijze,
en dus geentsints in eenige billetten, pa
piergeld of andere Publieke Effecten". De
rente was vijf procent per jaar, ingaande op
genoemde datum. Als onderpand diende een
woning van de debiteur, gelegen op het dorp
Rilland, n.l. A. nr. 17. Notaris de Fouw in Goes
had de betreffende acte opgemaakt.
Uit 1822, het jaar waarin hij Rilland verliet,
vonden we een rekening betreffende zijn
voogdijschap over de minderjarige Jacob
van den Boomgaard. Bij de uitgaven komen
posten voor wegens kleding, kosten familie
raad, kostgeld, onderwijs, zakgeld, enz. De
totale uitgaven bedroegen 845,60, doch
daarvan is 589,70 honorarium en 73,42
verschotten. Een ontvangstpost van 60,
huur van Jacob van den Boomgaard over 8
maanden diensttijd als boereknecht van
maart tot november 1822. De jongen ver
diende dus wat en zijn loon moest aan de
voogd worden afgedragen.
(Zie méér va«taa M)
