LANDBOUWSCHAP
Bespreking
minister Boersma met het
Landbouwschap
VAN HET
Aandacht voor
jonge boeren en tuinders
Landbouwcommissie Europees
len Europese Commissie!
parlement achter prijsvoorstel-
Werktuigendagen Liempde
markt. Het Landbouwschap acht een werkelijke prijs
verhoging noodzakelijk teneinde de inkomensontwik
keling in de landbouw in de pas te brengen met de
inkomenstrend buiten de agrarische sektor. Boven
dien betwijfelt het Landbouwschap ernstig of de
jongste prijsvoorstellen enige zekerheid kunnen bie
den voor een blijvende oplossing van de monetaire
moeilijkheden, welke zich in het komende prijsjaar
opnieuw kunnen voordoen. De voorgestelde land
bouwprijzen komen op geen enkele wijze tegemoet
aan de wensen van het COPA en aan de prijsvoorstel
len van de Europese Cie ontbreekt ten ene male een
objectieve methode van prijsberekening.
FFDENS de gedachtewisseling met minister Boer
sma werden door het Landbouwschap twee op
lossingen genoemd om een werkelijk landbouwprijs-
beleid te voeren. In Brussel zou het monetaire beleid
losgekoppeld moeten worden van het landbouwprijs-
beleid. Uiteraard moet er dan ruimte voor werkelijke
prijsverhogingen komen. Wanneer de EEG-Minister-
raad de prijsvoorstellen aanvaardt als een monetaire
maatregel om de gemeenschappelijke markt gedeel
telijk te herstellen (afbraak van compenserende
grensbedragen), zou dit hers'.el naar de mening van
het Landbouwschap op zijn minst in twee of meer
dere etappes plaats moeten vinden. De heer Boersma
merkte op dat de Europese Commissie niet bereid is
het monetaire beleid te ontkoppelen van het prijsbe
leid In dat geval zou de commissie bovendien met
geheel nieuwe en wellicht lagere voors ellen komen.
De Europes Commissie heeft medegedeeld dat in de
loop van dit jaar een gesprek met de ministerraad
plaats zal vinden over de grondslagen van het toe
komstig landbouwbeleid in de EEG. De bewindsman
is het met het Landbouwschap eens dat de lasten die
voortvloeien uit de monetaire moeilijkheden in de
gemeenschap zo rechtvaardig mogelijk verdeeld moe
ten worden.
Het Landbouwschap zei te verwachten dat de
prijsvoorstellen voor de akkerbouwsektor zeer ern
stige gevolgen zal hebben en dat de inkomenssituatie
in de akkerbouw niet alleen schrijnend maar ook en
vooral onrechtvaardig wordt beïnvloed. Ook voor de
veehouderij sektor zal het moeilijk zijn om begrip te
krijgen voor de prijsvoorstellen van de Europese
Commissie.
Het Landbouwschap verzocht minister Boersma te
Brussel aan te dringen op prijsbeslissingen die recht
doen aan de methode van prijsberekening die het
OOPA ontwikkeld heeft. Uit een oogpunt van tech
nische waardering achtte de heer Boersma de prijs
voorstellen weliswaar inventief en ingenieus, ten
aanzien van de inhoud heeft de bewindsman ook
zijn reserves. Hij hecht grote waarde aan een herstel
van de gemeenschappelijke markt waarbij men tege
moet komt aan de redelijke verlangens van de land
bouw.
Afd. Voorlichting Landbouw
schap
B. A. BOKMA
„IS het nog verantwoord een bedrijf te beginnen?"
*Met deze vraag wenden aspirant-boeren en -tuin
ders zich tot hun organisaties. Het grote probleem
is bijna altijd: de financiering. Enige vermogensvor
ming vóór het eigen bas worden is uitermate moei
lijk. In het Landbouw-Economisch Bericht 1973 van
het LEI is te lezen dat van de jonge bedrijfshoofden
slechts enkelen vóór de bedrijfsovername een inko
men hadden gelijk aan het CAO-loon van een land
arbeider. Meewerkend op het ouderlijk bedrijf kregen
zij geen of slechts een gedeeltelijke beloning voor
hun arbeid. Bij de bedrijfsovername werd dit wel
op een of andere manier verrekend, maar de finan
cieringsproblemen zijn er niet volledig mee opgelost.
Het LEI constateert dan ook dat door de noodzaak tot
vermogensvorming in vele jonge agrarische gezinnen
mede gezien het relatief lage inkomen het con
sumptieniveau onder grote druk staat. Wij zouden
zeggen: de broekriem moet wat te ver aangehaald
worden. Wil de jonge boer of tuinder ook nog pro
beren zijn bedrijf uit te breiden en te moderniseren,
IJE landbouwcommissie van het Europees parle-
ment heeft zich, tijdens een recente vergadering
in Brussel achter de prijsvoorstellen inzake de land
bouw van de Europese Commissie gesteld. Een ont
werpresolutie waar dat in staat (opgesteld door de
Nederlandse christen-democraat J. de Koning) gaat
nu naar de plenaire vergadering van het parlement.
De parlementaire commissie heeft onder meer
vastgesteld dat goedkeuring van de landbouwprijs-
voorstellen van landbouwcommissaris ir. Pierre Lar-
dinois onmiddellijk de gemeenschappelijke landbouw
markt tussen de Beneluxlanden, Frankrijk en Dene
marken zou herstellen. Bovendien zouden de bestaan
de prijsverschillen enerzijds met Duitsland en ander
zijds met Italië aanzienlijk worden verminderd, al
hoewel de commissie erkent dat de uiteenlopende
prijsverhogingen, zoals ze voorgesteld zijn, de pro
ducenten in Duitsland en de Benelux voor grote
moeilijkheden zal stellen omdat onvoldoende com
pensatie voor de in deze landen optredende kosten
stijgingen geboden wordt, gaat ze daar toch mee ak
koord! Wel wordt het noodzakelijk geacht dat de lid
staten die hebben gerevalueerd, in de fiscale en/of
sociale sfeer aanvullende niet-produkt-gebonden
maatregelen kunnen nemen ten einde de landbouw
inkomens volgens de algemene prijsverhoging aan
de onderhavige verordening aan te passen. Ook geeft
de Landbouwcommissie wel uiting aan zijn bezorgd
heid met betrekking tot de economische situatie in de
landbouw en met betrekking tot de inkomens van
bepaalde categorieën producenten, zoals deze zijn
beschreven in het recente verslag van de Europese
Commissie en dringt er op aan dat de Europese
Commissie toekomstige prijsvoorstellen, evenals vo-
rigjaar, vergezeld doet gaan van zo exact mogelijke
gegevens omtrent de inkomensontwikkeling in en
buiten de landbouw en de kostenontwikkeling waar
mede deze zich ziet geconfronteerd.
AP 9 en 10 april wordt in de EEG-Raad van Land
bouwministers te Luxemburg de discussie over
de prijsvoorstellen 1973/'74 voortgezet. Hopenlük is
xSS?r begnP VOOr de moeilijke positie waar
in de landbouw verkeert dan in de landbouwcommis
sie van het Europese Parlement!
Overigens is by de eerste gespreksronde in Brus
sel in de Europese Ministerraad reeds duidelijk ge
worden dat met uitzondering van de Deense en in
zekere zin de Franse er geen delegatie was die zich
enthousiast loonde voor de Commissievoorstellen.
West-Duitsland was het volstrekt met de voorstellen
van Lardinois oneens en de Duitse minister Ertl liet
dan ook een ronduit onaanvaardbaar horen en zei
niet akkoord te kunnen gaan met koppeling van de
prijsvoorstellen aan intrekking van de compenseren
de bedragen. Hjj noemde het herstel van de eenheids
prijzen een gevaar voor de EEG. Het is een schimmen
spel, aldus Ertl, om in deze nog steeds onzekere mo
netaire situatie naar eenheidsprijzen te willen stre
ven.
ven. Ook België en Luxemburg stelden zich op het
standpunt dat het prijsbeleid op zichzelf bekeken
moet worden en dat het ontkoppeld moet wor
den van het vraagstuk van de terugkeer naar een
gemeenschappelijke landbouwmarkt. De Franse dele
gatie bepleitte in Brussel echter juist de noodzaak
van terugkeer naar een gemeenschappelijke markt
en de Britse delegatie voor een nog geringere prijs
stijging. Dat zal ook beter passen in de strijd tegen
de inflatie, aldus het Britse argument.
Op woensdag 9 en donderdag 10 mei worden te Liemp
de dit jaar weer de traditionele werktuigendagen gehou
den. Op velerlei gebied zal de bezoeker op het buiten
„Velder" voorlichting kunnen vinden en krijgen op agra
risch gebied. Zo zal bijv. voorlichting worden gegeven
over de rentesubsidie.Mogelijkheden bij verbetering van
boerenj, stallen, nieuwbouw veredelingslandbouw en
voorzieningen uitbreiding rundvleesprodiuktie. Opvallend
is de aandacht voor het milieu; verschillende deelnemers
en vooral ook de voorlichtingsdiensten zullen daaraan
aandacht besteden. Er zullen „biowassers" worden ge
toond, die de ventilatielucht van varkensstallen van hun
onaangename geur ontdoen en verscheidene methoden
op het gebied van biologische afbraak van mest zullen
hun aandeel leveren in de stankbestrijding.
Op het punt van stallenbouw zal men een betere huis
vesting voor mestkalveren tonen. Ook verrijst er een
moderne Uniframe-stal, die met levend vee zal worden
bezet. In de stal met voer-ligboxen zullen, dank zij de
samenwerking met het Proefstation voor de Rundvee
houderij en het I.V.O. in Zeist melkkoeien in volle pro-
duktie te zien zijn. Gezien de belangstelling voor de
rundvleesproduktie zullen er rood- en zwartbonte vlees
rassen en diverse kruisingen te zien zijn en bovendien
kalveren en varkens. In een buitenstal zullen schapen
worden ondergebracht.
In de Ring zal worden gedemonstreerd, hoe bij het uit
rijden van kuilvoer veilig een trekker kan worden ge
bruikt. De Arbeidsinspectie zal beveiligingsmaatregelen
toelichten, waarbij waarschijnlijk een stuntman het ge
vaarlijke omslaan van een trekker zal laten zien.
Bij de landbouwtrekkers zal men de nieuwe mogelijk
heden van de grote Mercedes-Benz zowel als de Deutz-
Intrac kunnen bewonderen. Het wordtt daarmee o.a. mo
gelijk, dank zij voor. en achteraftakassen aan de voor
kant gras te maaien en het aan de achterzijde op te ra
pen. Ingewikkelde arbeidsgangen kunnen in één rit over
het land worden uitgevoerd, wat de structuur ten goede
komt.
Voor tuinbouwers zijn er kassen van kunststof, die in
segmenten kunnen worden verrold en in de sector eigen
vindingen vragen de Brabantse boomkwekers de aan
dacht met een constructie van een trekker met daarnaast
een wagen, waannee grote laanbomen en andere gewas
sen met aardkluit kunnen worden verplant
De grootste aardbeienteler van Nederland zal laten
zien hoeveel er op dit terrein gemechaniseerd is en hoe
men de oogst over de gehele zomer kan spreiden. Een
demonstratie met sla- en preiplantmachines en een, waar
bij elf trekkers tegelijk worden ingeschakeld, zal zeker
ook veel belangstelling trekken.
Op de meeste stations zullen weer combinaties van
toegangs- en spoorkaarten verkocht worden naar de spe
ciaal voor de Werktuigendagen geschapen halte Liempde.
Wie de voorkeur geeft aan de auto vindt rondom het
terrein volop parkeergelegenheid.
dan lijken zijn problemen bijna onoverkomelijk.
In de loop der jaren hebben al vele commissies
studie verricht en rapporten uitgebracht over de
problematiek van de jonge agrariër. Soms heeft het
tot zichtbare resultaten geleid, maar ook zijn rap
porten na verschijning onder een stoflaag verdwenen.
LANDBOUWSCHAP WIL VERDERE STUDIE
|\E sociaal-economische afdeling van het Land-
bouwschap heeft de oude en minder oude rap
porten opnieuw onder de loupe genomen. Dit ge
beurde met de bedoeling na te gaan wat wel en wat
niet is gerealiseerd. Vanzelfsprekend gaat het Land
bouwschap daarbij uit van de huidige problematiek.
Er is een nota opgesteld waarin een soort inventari
satie is gemaakt van de aanbevelingen van de diver
se rapporten Ier oplossing of verlichting van de pro
blematiek van de agrarische ondernemers vóór, tij
dens en na de bedrijfsovername.
Een en ander is voor het dagelijks bestuur van het
Landbouwschap aanleiding geweest om te besluiten
tot de instelling van een commissie die zich in deze
problemen moet verdiepen. De commissie zou samen
gesteld moeten worden uit vertegenwoordigers van
de drie landbouworganisaties, de drie centrale jon
gerenorganisaties, Rabo-bank, plattelandsvrouwen,
agrarische werknemers, de Vereniging van Land-
bouwboekhoudbureau's en één of meer hoogleraren.
Als adviseur zouden deskundigen van het ministerie
van Landbouw en het LEI kunnen optreden. Met
nadruk heeft het dagelijks bestuur van het Land
bouwschap gesteld dat een antwoord op de vragen
van de toekomstige boer of tuinder slechts indivi
dueel kan worden gegeven.
FINANCIERING EN RENTABILITEIT
F de nota van de sociaal-economische afdeling
wordt al min of meer aangegeven welke on
derwerpen in het onderzoek van de commissie cen
traal zullen staan. Men denkt daarbij aan: de gevol
gen van de groei van de economie en welvaart voor
de noodzakelijke groei van de agrarische onderne
ming; het kostenpatroon van de onderneming van
een jonge boer of tuinder, alsmede het beperken
van de risico's gedurende de eerste jaren na de be
drijfsovername; de gevolgen voor de rentabiliteit
door verschillende verhoudingen van eigen en vreemd
vermogen; de vooruitzichten voor de ontwikkeling
van de agrarische onderneming, immers voor het
voortbestaan van de onderneming is het moment van
bedrijfsovername slechts één van de vele kritische
momenten; de externe voorwaarden (beschikbare
grond, toekomstige ontplooiing), welke voor een
deel bepalend zijn voor de uitbreidingsmogelijkheden
van een jonge ondernemer in een bepaald gebied.
VELE PROBLEMEN
IJE kernpunten van de problematiek liggen zoals
uit deze opsomming blijkt, bij financièring en
rentabiliteit. Tot een van de taken van de commissie
zou kunnen worden gerekend het maken van een
nadere studie over eventuele nieuwe financierings-
vormen. Naast het bankwezen zouden daarbij dan
tevens de afnemers- en leverancierskredieten, als
mede vormen van risicodragend vermogen moeten
worden betrokken. In de overheidssfeer zou bestu
deerd kunnen worden of bepaalde regelingen dienen
te worden aangepast en/of nieuwe vormen nodig
zijn. Enkele ondersteunende maatregelen waar jonge
ondernemers nu baat bij kunnen hebben, zijn het
Borgstellingsfonds, Grondbank, O. en S.-Fonds. Ook
rentesubsidie, en ruilverkavelingen kunnen met
name de jonge ondernemers vooruit helpen. Voor het
oplossen van de financieringsproblemen is de renta
biliteit van doorslaggevende betekenis. Nagegaan zou
moeten worden in welke mate de rentabiliteit zou
kunnen worden beïnvloed bijvoorbeeld door specia
lisatie, bepaalde samenwerkingsverbanden, de afzet
mogelijkheden van de produkten, landbouwbeleid,
fiscaal beleid en maatregelen vanwege het milieu en
de planologie.
De bevindingen van -de commissie zullen als richt
snoer kunnen dienen voor het zoeken naar het ant
woord op de vraag van iedere jonge boer en tuinder:
„Is het nog verantwoord een bedrijf te beginnen?"