^Luid - getuid
Oosterschelde open
N'
Jongerenaktiviteiten
23
Onder redaktie van: H. A. HARDERWIJK
Op 7 april a.s. houden de verenigingen .Natuurbehoud is
zelfbehouden de aktiegroep Oosterschelde open" in Bergen
op Zoom een grote protestoptocht voor een „Oosterschelde
open". Ongetwijfeld zcd er in. de persmedia aandacht aan dit
evenement worden geschonken. In het onderstaande artikeltje
enkele motieven, die zouden kunnen pleiten voor een openhou
den van de Oosterschelde, althans naar de mening van de boven
genoemde verenigingen.1
Anderen, waaronder de gezamenlijke Zeeuwse landbouw
organisaties (hun motieven zijn neergelegd in het rapport van
Gewestelijke Raad Zeeland van het Landbouwschap en de
Zeeuwse Polder- en Waterschapsbond aan de Staten-Generaal
en Staten van Zeeland, augustus 1972) hebben zich uitgespro
ken voor een afsluiting van de OosterscheldeVoor de indivi
duele me.iingsvorming lijkt het ons interessant om deze week
en de volgende wat aandacht te schenken aan de verschillende
motieven pro en contra van afsluiting van de Oosterschelde.
BIOLOGISCHE RIJKDOM
DIOLOGISCH gezien vormt de Oosterschelde een
uniek en buitengewoon rijk milieu. Dat komt
door de getij stromen: bij elke vloed stromen 1100
miljoen kubieke meters water naar binnen en bij elke
eb vloeien die weer terug. Maar ondertussen hebben
ze wat achtergelaten: voedingsstoffen voor vele plan
ten en dieren plus allerlei zeedieren in hun jongste
ontwikkelingsstadia.
Gevoed door de getij denstromen, leeft in het wa
ter van de Oosterschelde een rijke levensgemeen
schap van zeedieren en -planten in een bonte ver
scheidenheid. Duikers ontmoeten onder water wui
vende begroeiingen van groene en rode wieren, ta
pijten van zeeanemonen en sponzen, rondscharrelen
de heremietkreeften, hooiwagenkrabben, zeespinnen,
brokkelsterren, zeenaalden, wonderschone zeenaakt-
slakken, stekelige zeeëgels. Ook in en op de zand
en slikplaten, die bij laag water droogvallen, leeft
een rijke planten- en dierenwereld Van die rijkdom
profiteren de vissen.
Ook de vogels maken gebruik van de voedselrijk-
dom van de Oosterschelde. Aan weerszijden van de
zeearm bevinden zich broedkolonies van zilvermeeu
wen, kapmeeuwen, visdiefje, noordse stern, dwerg
stern, kluut, tureluur en scholekster. Zelfs de grote
stern, die op Goeree broedt, komt regelmatig naar
de Oosterschelde om daar zijn maaltje vis te halen.
Na de broedtijd komen nog meer vogels naar dit ge
bied. Honderdduizenden vogels uit Groenland, IJs
land, Spitsbergen, heel Noord-Europa en grote delen
van Noord-Azië komen op hun trek naar het zuiden
in de Oosterschelde terecht om zich daar, geduren
de een paar dagen of een paar maanden, flink vol te
eten.
Een afsluiting van de Oosterschelde zal voor meer
dere van deze soorten een gevoelige aanslag op de
hele wereldpopulatie betekenen. Het zal dan ook geen
verwondering wekken, dat begin 1972 op een Inter
nationaal Kongres van vogeldeskundigen in de Roe
meense stad Mamaia sterk werd aangedrongen op het
openhouden van de Oosterschelde. Een resolutie van
die strekking werd door hen aan de Nederlandse re
gering gezonden. Sportvissers, onderwatersporters,
vogelliefhebbers, zij allen weten dat de Oosterschelde
onvervangbaar is.
REKREATIE
ALS rekreatiegebied is de Oosterschelde van on-
schatbare waarde voor de hele Delta. Gelegen
tussen de „zoete" meren als Veerse Meer, Grevelin-
genbekken en Haringvliet, brengt zij grote afwisse
ling in het Deltagebied. Deze afwisseling komt ten
goede aan mens en dier. Denk maar eens aan de wa
tersporter, die zich vanaf de meren naar dit 30.000
WEST ZEEUWS-VLAANDEREN
Op 13 april a.s. houdt de afdeling West Zeeuws-
Vlaanderen een ledenvergadering in zaal Jonkman,
Markt te Oostburg. Aanvang: 19.30 uur. Na afloop
van de bijeenkomst wordt er een bezoek gebracht aan
een bakkerij te Breskens.
[A de ramp van 1953 werd op voordracht van de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat be
sloten tot afsluiting van de Oosterschelde. Het is zonder meer begrijpelijk, dat in de emotionele situa
tie, die na de ramp was ontstaan een ramp die 1825 slachtoffers eiste en een ekonomische schade aan
richtte van ruim 1300 miljoen gulden een dergelijke beslissing iedereen zeer welkotn was. Met het voort
schrijden der jaren kwamen evenwel van deskundige zijde bedenkingen tegen de uitvoering van de laatste
fase van het Deltaplan, de afsluiting van de Oosterschelde. Met name de milieuhygiënische gevolgen bleken
een veel groter schaduw op het Deltaplan te werpen, dan aanvankelijk werd verondersteld. Sedert 1967 trach
ten verschillende groeperingen, die studies hebben gemaakt naar de gevolgen van het Deltagebied, dit te
doen herzien door de regering ertoe te bewegen een nieuwe, onafhankelijke en alle disciplines omvattende
studiekommissie in het leven te roepen. De taak van deze kommissie zou moeten bestaan in een hernieuwd
onderzoek van alle aspekten, teneinde een oplossing te kreëren, die de grootst haalbare veiligheid waar
borgt en tevens het huidige unieke en ideale milieu voor zover mogelijk onaangetast laat. Nog altijd
zijn er mensen, die denken dat de tegenstanders van afsluiting het veiligheidsaspekt verwaarlozen. Niets
is echter minder waar; niemand wenst zich een herhaling van '53. Als de handhaving van een leefbaar mi
lieu de optimale beveiliging van onze provincie tegen het water noodzakelijkerwijs in de weg stond, zou een
aktiegroep „Oosterschelde open" geen bestaansrecht hebben en zeker geen duizenden zo overtuigde mede
standers onder haar leden aantreffen.
Dat Rijkswaterstaat destijds heeft gedacht dat ze door kustlijnverkorting èan de wensen van de Zeeuw
se bevolking tegemoet kwam, neemt niemand haar kwalijk; wel nemen wij haar hoogst kwalijk, dat zij nu alle
waarschuwingen door wetenschapsmensen geuit, als niet ter zake doende klakkeloos naast zich neerlegt en
een nieuw onderzoek halsstarrig blijft weigeren. Dit, terwijl door deskundigen van verschillende zijden alter
natieven zijn aangedragen en andere wetenschapsmensen voortdurend een waarschuwende stem laten horen,
zoals b.v. in een rapport van de Oecologische Kring, waaruit wij het vplgende citeren: „niet-afsluiten, met als
onvermijdelijke konsekwentie het verzwaren van de bestaande dijken, is verre te verkiezen boven afsluiting".
den land- er. tuinbouw, fruitteelt en visserij niet te
veel verwaarloosd? Gaan we niet te veel op een stoel
met één poot zitten?
WATERSCHAPPEN
IVE waterschappen zijn vopr afsluiting van de Oos-
terschelde. Als motief voor afsluiting geven zij
de veiligheid op, maar in werkelijkheid gaat het om
de voorgespiegelde miljoenen voordeel die er voor de
landbouw in zouden zitten. Intussen gelooft niemand
meer in voordeel voor de landbouw. De onlangs ver
schenen visserijnota van het RIVO zal deze tendens
nog versterken. En dan het Rijnwater, dat in de toe
komst door het Zeeuwse Meer zal moeten worden ge
voerd. De hoeveelheid zware metalen is in één jaar
anderhalf maal zo groot geworden. Zesduizend ver
schillende stoffen vervuilen en vergiftigen de Rijn.
De waterschappen mogen straks misschien de zorg
voor het oppervlaktewater op zich nemen
ha grote getij dengebied kan begeven. Hij kan zwem
men in helder water zonder risiko voor zijn gezon-
heid. Hij kan in zijn boot met behulp van het getij
grote tochten maken. Op die tochten kan hij genie
ten van een steeds wisselend landschap, de langzaam
uit het water opdoemende platen, die onmiddellijk
door duizenden voedsel-zoekende vogels worden be
volkt. (Heeft hij zin om te vissen, geen bezwaar. Zo
vervult de Oosterschelde het gehele jaar door haar
rekreatieve funktie.
Bovendien zullen ook voor de rekreatie aan de
Zeeuwse stranden de gevolgen van de afsluiting
merkbaar zijn. Als de dwarsstroom van 1100 miljoen
kubieke meter water per getij wegvalt, zal de vuil-
stroom uit de Westersqhelde zich in noordelijke rich
ting tegen de stranden aanleggen. Dit zal een ster
ke vervuiling van deze stranden met zich mee bren
gen. De ebstroom van de Ooterschelde loopt namelijk
een uur langer door dan die van de Westerschelde,
waardoor dit vuile water naar zee wordt weggedrukt.
Vooral via de diepe geulen van de voordelta wordt
de Oosterschelde voor ververst. Van het overige
water wordt per getij 4 ververst. Zodra de enorme
dwarsstroom wegvalt, zal ook de voordelta geheel
veranderen. De ongetwijfeld vérstrekkende gevolgen
zijn nauwelijks te voorspellen. Vast staat wel dat de
koppen van Schouwen en Walcheren sterk aangetast
worden. De maatregelen om de aantasting te bestrij
den, zullen honderden miljoenen van de belastingbe
taler vergen.
WERKGELEGENHEID
IIET is maar de vraag of de belastingbetaler die
honderden miljoenen straks zal kunnen opbren
gen, want ook de werkgelegenheid komt in het ge
ding. Weliswaar bezorgt de industrie ons werk, maar
de toenemende automatisering geeft ons een steeds
grotere produktie met steeds minder mankracht. De
fabrieken worden groter, terwijl het aantal arbeids
plaatsen afneemt. De schaduwzijde van grote indus-
trie-koncentraties is dat hele landstreken onleefbaar
worden. Heeft men in Zeeland nog niets geleerd? In
Japan krijgt men de rekening al gepresenteerd. Hele
steden worden afgebroken, omdat grote gebieden on
leefbaar zijn geworden. Is het dan niet verschrikke
lijk, dat in Zeeland honderden arbeidsplaatsen in een
gezonde, door de natuur geschonken werkkring, zo
maar worden weggegooid, zoals straks bij de visserij
het geval is? Dat de regering in het kader van de
Deltaschadewet wat smartegeld uitkeert en aan de
menselijke aspekten van deze zaak geen enkele aan
dacht besteedt? Dat daarbij in een wereld met steeds
toenemend voedselgebrek een voorraadkast van hoog
waardig voedsel zonder meer wordt vernietigd? Sta
ren wij ons niet te veel blind op de industrie en wor-
Is de veiligheid wel zo groot, zoals de aktiegroepen
stellen, dat uitstel voor enkele jaren vrijwel geen
enkel risico oplevert
ALTERNATIEVEN
AM de Oosterschelde te beveiligen en tevens het
mi'ieu geheel of gedeeltelijk te sparen, zijn ver
schillende alternatieven aangedragen zoals b.v. het
plan van ir. Meyer. Deze wil een dam in het Keeten
leggen, de dijken op Deltahoogte brengen en de Oos
terschelde open laten. Dit plan spreekt ons aan.
De Delftse studenten willen kompatimenteren met
een perforatie in de dam. We hebben grote waarde
ring voor hun plan, omdat zij daarmee willen zoeken
naar een oplossing. Hun plan redt echter slechts een
deel van de Oosterschelde en zelfs dat niet voor hon
derd procent. Zij proberen binnen het raam van de
Deltawet te blijven. In de loop der tijden zijn talloze
wetten gewijzigd waarom een Deltawet dan niet?
Die is toch niet heilig?
Op een bijeenkomst van het Zeeuws Genootschap
werd het volgende plan geopperd, dat onmiddellijk
bijval van de Delftse studenten kreeg: breng de dij
ken op Deltahoogte. Dan heb je een grote veiligheid
bereikt (vergelijk Westerschelde). Wil men daarna
persé een nog grotere veiligheid, dan zal men op dat
moment (getuige de uitspraak van prof. ir. P. A. v.
d. Velde van de TH-Delft in de PZC van 28-10-72)
waarschijnlijk technisch al in staat zijn om een
stormvloedkering te maken die het hele Oosterschel-
demilieu ongeschonken laat. En mocht men dan nog
niet zover zijn, dan is de veilighéid toch al zo groot,
dat uitstel voor enkele jaren extra-studie vrijwel geen
risiko oplevert.
Een andere, veel goedkoper en wellicht even goe
de mogelijkheid om de veiligheid na dijkverhoging
uit te bouwer. en nog optimaler te maken, is het
reguleren van de Oosterschelde via strekdammen,
die voorzichtig, stap voor stap, met veel beleid wor
den uitgebouwd op plaatsen waar de stroom te dicht
onder de wal komt. In de voordelta is dit wel moge
lijk, waarom in de Oosterschelde niet? Wij vragen ons
af wat er tegen een hernieuwd onderzoek is. Hoe komt
het dat enkele mensen, die het in hun hoofd hebben
de Oosterschelde af te sluiten, zo'n onderzoek tegen
kunnen houden? Wij, als aktiegroep, willen niet an
ders dan langs de weg van de rede tot een verant
woorde beslissing komen. Aldus aktiegroep „Ooster
schelde Open".
