<~Üoor de <^Orouw
Plattelandsvrouwen telen Turks fruit
Nog aan de schoonmaak?
21
Redactiecommissie
Bond van Plattelandsvrouwen
Voor Zeeland:
D. KugelSwart, Poortvliet
Voor Brabant:
A. J. M. RoosenschoonStolk, Halsteren
\/OOR één der kleine huisjes in het Turkse dorpje Tascöprü Koyü is een vrouw met hoofddoek
en in harembroek gekleed bezig voor een gemetselde bakstenen oven, die vrij staat naast het
huis.
Uit een halvemaanvormige opening trekt ze het platte, gare brood naar zich toe, waarna met een
handige beweging het vuur in een gelijkvormige opening er naast wordt opgerakeld. Een nieuwe hoe
veelheid deeg wacht reeds om in deze vóór-verhitte oven geschoven te worden.
Lachend kijkt ze op, wanneer ze de gast van gisteravond ontdekt, die in het eenvoudige, zelfgebouw
de klublokaal een bijeenkomst bijwoonde van de eerste vrouwenvereniging op het Turkse platteland.
Snel komt ze aangelopen met een flakon eau de cologne, waarvan ze een weinig in mijn handen
sprenkelt onder het mompelen van een paar woorden, die de kleine Nurhan van 13, die mij door het
dorp vergezelt, vertaalt als ,,you are welcome". ,,U bent welkom" wordt voor mij het hoopvolle begin
van de gesprekken, die door Nurhan vertaald worden met het Engels, dat ze in Istanbul op een kost
school als één der hoofdvakken leert.
IIAAR moeder vertegenwoordigde Turkije in
1967 op een studiebijeenkomst in het gebouw
van de Wereldvoedselorganisatie in Rome. Deze
mevrouw Isvan kwam onder de indruk van het
vele werk, dat in andere landen door middel van
vrouwenorganisaties voor geïsoleerd levende plat
telandsbewoners wordt gedaan. Ze heeft sinds deze
bijeenkomst in Rome niet meer stilgezeten. Het
is haar gelukt op het Turkse platteland in haar
dorp een eerste vrouwenvereniging op te richten,
die op dit moment 52 leden telt.
Door de leerplichtwet heeft de bevolking
óók op het platteland, en nu laat ik de nomadische
bewoners buiten beschouwing doorgaans vijf
schooljaren gekend, onderbroken door lange va
kanties van in totaal vijf maanden. Deels zijn
deze vakanties te vergelijken met onze vroegere
aardappelrooivakanties; hier zijn de plat'elands-
kinderen nog allen mede-kostwinners. Het geleer
de op de lagere school wordt echter nooit funk-
tioneel en zeker niet bij de vrouw, die lange
dagen werkt op de kleine akker bij het schamele,
doch zeer nette huisje èn als loontrekkende op
de velden der grotere bedrijen. Mede hierdoor is
98 van deze vrouwen op het platteland vandaag
nog analfabeet en een derde van de kinderen
sterft mede door onkunde van de moeder uit deze
achtergebleven gezinnen der ontelbare keuterbe-
vrouwen bewerken de grond bij de kleine boerderijtjes. Let op
de typische hoofddoeken en de harembroeken die op het
platteland in dit gebied algemeen gedragen worden.
drijfjes in het Yalova-gebied, ten oosten van de
Bosporus landinwaarts. Nooit zullen de vrouwen
het koffiehuis of, zoals bij ons het dorpscafé, be
treden. Niet wegens een bepaald verbod, maar
vanwege een gewoonterecht of adat. Een voor
beeld van de vele obstakels, die de vrouwen be
letten aan het openbare leven deel te nemen!
AP dit moment wordt gewerkt aan een projekt,
dat het mogelijk zal maken, het zo juist
aangevangen voorlichtingswerk door een eerste
plattelandsvrouwenvereniging, uit te breiden en
een meer blijvende vorm te geven. Door het oplei
den van plaatselijke leidsters, die het vertrouwen
van hun dorpsgenoten genieten, zullen vrouwen
groepen opgericht kunnen worden, die op een
breed terrein blijvend aktief bezig zijn voor de
ontwikkeling van de eigen leden en voor de op
bouw van de eigen leefgemeenschap.
In de opleiding zullen de reeds bestaande voor
lichtingsmogelijkheden in het eigen gebied be'rok
ken worden. Het voordeel van een bestaande ver
eniging is, dat de vrouwen als groep gemakkelijk
en direkt te bereiken zijn. Want aan welk nieuw
gebeuren buitenshuis de Turkse plattelandsvrouw
ook wil deelnemen, de man zal hiervoor eerst
benaderd moeten worden.
de ovens waar het brood in wordt gebakken staan buiten,
onder een afdakje. Op de achtergrond hangen de zelf geweven
vloerkleedjes te drogen.
IP hopen in het méér ontwikkelde Europa onze
milieu-lessen ter harte te nemen, zodat door
onze ervaring in Turkije een gezond leefmilieu
behouden kan blijven voor de nog steeds kwaken
de kikkers gedurende de zoele zomeravond en
voor de tientallen ooievaars, die we in de verse
voren achter de ploeg langbenig zien schrijden.
Dit opleidingsprojekt in Turkije legt de nadruk
op het initiatief van de volwassene, wat hij wenst
te v/eten of te kunnen; het zal de weg wijzen,
waarlangs men de zelfbegeerde kennis of kunde
kan vergaren. Dat deze oogst jaarlijks mag toe
nemen, aldus mevr. M. K. Schleurholts—Grooten
huis, European AVP of AOWW, onlangs in een
radiopraatje „Modern Platteland".
WE zachte winter die we achter de rug hebben heeft
de grote schoonmaak vervroegd. Veel vrouwen
zal dit feit helemaal onberoerd laten, maar voor an
deren en dit aantal is nog wel zó groot dat we ze
niet graag allemaal tegelijk te gast zouden krijgen
betekent het lekker vroeg klaar zijn dit jaar, zeker
vóór Pasen.
Ja, als het lente is worden gordijnen buiten gehan
gen, worden matten geschrobd en de zolder of de ber
ging met bezemen gekeerd.
Natuurlijk gaan er stemmen op die zeggen dat wie
haar huis het hele jaar door gewoon en goed schoon
houdt niet in een paar weken tijd de hele boel over
hoop behoeft te halen. De moderne huizen en meube
len zijn gemakkelijk te onderhouden, bekledingsstof-
fen zijn motvrij, de huidige vitrage levert geen was-
en strijkproblemen op, kolenkachels sterven uit, veren
bedden worden niet meer gebruikt evenmin als ko-
lenfornuizen, en vele nieuwe huizen hebben geen zol
der meer.
WAT GAAN WE DOEN?
WAT is allemaal waar. Maar niet elke huisvrouw
woont in een centraal verwarmd nieuw huis en
welke vrouw met een stel gezonde, drukke kinderen
heeft tegenwoordig nog hulp van een werkvrouw of
dienstmeisje? Ook heeft niet elke vrouw zoveel orde
en regelmaat dat elke kast in huis regelmatig wordt
uitgehaald en schoongemaakt.
We werken inderdaad anders dan onze grootmoe
ders, maar de schoonmaak, de opruim- en vernieu
wingsbehoefte is toch gebleven. Als de eerste stralen
van de voorjaarszon, hoe heerlijk ook, onbarmhartig
alles belichten, de verf, het verschoten behang, de be
kleding van de stoelen, dan lijkt het dat we er niet
aan kunnen ontkomen! Want ook vernieuwen en her
stellen hangt nauw samen met de schoonmaak.
Schoonmaak die niet afhangt van het huis waarin we
wonen, ook niet van de ons ter beschikking staande
apparatuur of de grootte van het gezin en zelfs niet
van leeftijd. Wel hangt het van onze beurs, vaardig
heid en enthousiasme af of de behanger, de stoffeer
der en de schilder ingeschakeld zullen worden, of dat
we zelf de kwast en de plaktafel zullen hanteren.
We willen hier dan ook niet in de eerste plaats ver
tellen dat u dekens beter eerst kunt kloppen vóór u
ze gaat wassen en evenmin dat u bij het schoonmaken
van een huis op zolder of in ieder geval boven, be
gint, dat kasten en plafond onderhanden genomen
worden vóór de rest wan een kamer aan de beurt
komt. Maar misschien heeft nog niet iedereen er aan
gedacht kasten op te ruimen vlak voordat de vuilnis
man langs komt. en de zolder eens met het gehele ge
zin aan te pakken. Dat is niet alleen gezelliger maar
ook praktisch. Elk gezinslid kan nu zelf of mee be
slissen wat wel of niet bewaard zal worden en voor
sleep- of stouwwerk is mankracht bij de hand.
Daarbij raden wij nog aan niet alle speelgoed weg
te doen of weg te geven waar de eigen kinderen in
middels te groot voor zijn geworden. Er komt ook
wel eens bezoek met kindertjes of we passen wel eens
op andermans kroost en dan komt enig speelgoed in
huis heel goed van pas.
En dan de laatjes. Die doen we zeker zelf èn
alleen, want daarin komen we immers van alles te
gen? Tedere herinneringen, staaltjes van menselijke
behoudzucht, slordigheid en eigenaardigheden. En we
nemen ons voor de zoveelste keer voor om nu toch
echt binnenkort alle foto's die we tegenkomen te gaan
inplakken en we leggen ze zorgvuldig op een stapel
tje. Verder de brieven, die oude vulpen, het kleine
kapotte ringetje uit onze jeugd, dat gedroogde bloem
pje, herinnering aan een feestje bij lieve vrienden en
de ansichten die we kregen uit verre, vreemde lan
den. We kunnen er niets van wegdoen en rangschik
ken dus alles maar weer ordelijk in de afgestofte
laatjes
BETTY TEELING
STERREN
Stilkens staar ik naar de sterren
die in onvolprezen pracht
lonken, flonkeren van verre,
'k Zie hen fonkelen in de nacht,
als in beven voortgedreven
langs een ongeschreven baan.
Waar zij nimmer aan ontkomen
maar voor immer veilig gaan,
Sterren zwermen zonder zwaarte
aan de hoge hemeltrans.
Ons vermanend met de klaarte
van een louterende glans.
Als planeet zeer zeker duister,
geven zij in 't Scheppingskoor
't eeuwig lied van licht en luister
elk in eigen ritme door.
't Staat in dienst van hoger Machten
heel dit laaiend legioen.
Verre sterren stralen krachten,
die op aarde wonderen doen.
Schone zielen staan als sterren
voor de volkeren op wacht.
Over brengend licht en luister,
in het duister van de Nacht.
A. ZONDERTUIS.
