De aardbeienteelt
in Noord-Brabant
Een belangrijk onderdeel
van de tuinbouw
in deze provincie
15
G. Th. OP T HOOG,
Tuinbouwconsulentschap
Tilburg.
OET is jarenlang bekend, dat de aardbeienteelt in
Noord-Brabant zeer belangrijk is, in het geheel
van de, tuinbouwproduktie in deze provincie.
Om de lezer een indruk te geven omtrent de be
langrijkheid van de aardbeienteelt in Nederland en
meer in het bijzonder in Noord-Brabant, geven wij
allereerst een overzicht van de arealen in Nederland
en Noord-Brabant. Wij gaan in dit overzicht terug tot
het jaar 1960, toen de aardbeienteelt wat oppervlakte
betreft op een hoogtepunt was.
Oppervlakte aardbeien
Nederland Noord-Brabant Noord-Brabant
Jaar
opp./ha
index
opp./ha
index
in van
Nederland
1960
4.883
100
2.680
100
55
1961
4.579
94
2.445
91
53
1962
4.233
87
2.178
81
51
1963
4.263
87
2.189
82
51
1964
4.516
92
2.410
90
53
1965
3.897
80
2.179
81
56
1966
3.480
71
2.035
76
58
1967
2.759
57
1.716
64
62
1968
2.662
55
1.662
62
62
1969
2.657
54
1.689
63
64
1970
2.805
57
1.796
67
64
1971
2.776
57
1.833
68
66
1972
2.961
61
1.960
73
66
Duidelijk zien we in dit overzicht dat het areaal na
1960 geleidelijk aan is ingekrompen. Het dieptepunt wat
betreft de oppervlakte ligt in de jaren 1968/1969. Lande
lijk gezien is dan het areaal bijna gehalveerd ten opzichte
van 1960. In Noord-Brabant heeft de inkrimping minder
hard gegaan, dan elders in het land. In de jaren 1968-
1969 was het areaal nog ongeveer van het jaar 1960.
Vanaf 1970 is er weer een geringe uitbreiding van het
areaal te constateren, zowel landelijk als provinciaal.
Deze ontwikkelingen hebben er toe geleid dat momenteel
van het Nederlandse areaal aardbeien in Noord-Bra
bant te vinden is.
VEILING BREDA, HET BELANGRIJKSTE AFZETPUNT
Op alle Brabantse veilingen worden aardbeien aange
voerd. De veiling R.B.T. te Breda is veruit de belangrijk
ste veiling, voor wat de aardbeien betreft. Om U een in
druk te geven van de aardbeienteelt en de afzet van aard
beien nemen we deze veiling als voorbeeld voor de pro
vincie 'Noord-Brabant. In de hierna volgende overzichten
worden de vijf laatste jaren betrokken (1968 t/m 1972).
Aanvoer aardbeien bij de veiling R.B.T. te Breda
Jaar Aanvoer x Omzet x Middenprijs ets
1000 kg f 1000,per kg
1968 5.726 8.087 141
1969 7.272 10.706 147
1970 6.899 11.225 163
1971 6.967 11.439 164
1972 7.246 11.882 164
Uit dit overzicht zien we dat de omzet aan aardbeien
in de laatste vijf jaren met 3,8 miljoen gulden is geste
gen. Bij deze omzetstijging dienen we echter een toelich
ting te geven, omdat in het aanvoerpatroon, vooral in de
laatste vijf jaren, nogal wat verandering is gekomen.
OMSCHAKELING NAAR AFZET VOOR DE
CONSUMPTIE
ytROEGER bestond de aanvoer uitsluitend uit volle-
grondsaardbeien voor de verwerkende industrie,
welke werden aangevoerd in de periode van 1 juni tot
half juli. Op het ogenblik zijn de fabrieksaardibeien nog
steeds het belangrijkste, doch daarnaast begint ook de
aanvoer van aardbeien met dop voor de direkte consump
tie van betekenis te worden. Daarnaast zijn door invoe
ring van nieuwe teeltmethoden ook aardbeien op de vei
ling gekomen buiten de hiervoor genoemde aanvoer-
periode. Wij hebben in Noord-Brabant in toenemende
mate te maken gekregen met: 1. glasaardbeien
2. verlate aardbeien.
Een en ander heeft tot gevolg gehad dat in 1972 op de
veiling te Breda aardbeien zijn aangevoerd vanaf half
maart tot half november. Laten we daarom de hierboven
vermelde totaalcijfers eens wat verder uiteen halen en
beginnen met de glasaardbeien.
Aanvoer glasaardbeien bij de R.B.T.-veiling te Breda
Jaar Aanvoer x Omzet x Middenprijs ets
1000 kg 1000,— per kg
1968 288 1.050 3,64
1969 449 1.425 3,18
1970 466 1.490 3,20
1971 340 1.284 3,78
1972 452 1.869 4,13
Uit het bovenstaande zien we dat de omzet aan glas
aardbeien langzaam stijgende is geweest in de laatste 5
jaren. Over een periode van 5 jaren gezien is de stijging
0,8 miljoen gulden.
Bij de hiervoor vermelde middenprijzen moeten we nog
opmerken, dat men hier te maken heeft met uitsluitend
aardbeien uit de koude kassen. De teelt van aardbeien
in verwarmde kassen is in Noord-Brabant nog van weinig
betekenis. Voor wat betreft de rassen was de verdeling
in 1972 als volgt: Gorella 84 Glasa 6 Redgauntlet
1 en Diversen 9
Aanvoer natuuraardbeien bij de R.B.T.-veiling te Breda
Jaar Aanvoer x Omzet x Middenprijs ets
1000 kg 1000,per kg
1968 5.438 7.037 129
1969 6.823 9.280 136
1970 6.515 9.669 151
1971 6.488 9.779 151
1972 6.354 8.894 140
In deze tabel zijn alle natuuraardbeien opgenomen, dus
zowel de aardbeien zonder dop (voor de industrie) als de
aardbeien met dop (voor de verse consumptie).
^ATEN we daarom deze cijfers maar voor kennis
geving aannemen en overgaan tot een splitsing
naar de bestemming van aardbeien.
Aanvoer natuuraardbeien zonder dop (industrie)
bij Veiling ILB.T. te Breda
Jaar Aanvoer van omzet x middenprijs ets
x 1000 kg
totaal
1000,—
per kg
1968
4.009
74
5.083
127
1969
5.261
77
7.152
136
1970
5.252
82
7.865
150
1971
4.725
73
6.586
139
1972
4.623
73
6.095
132
Uit deze tabel blijkt dat het niet overdreven is te zeg
gen dat de industrie-aardbeien nogal een belangrijk aan
deel uitmaken van de totale aanvoer. Van alle aange
voerde natuuraardbeien gaat er nog steeds ongeveer
deel naar de conservenindustrie. Voor wat betreft de
middenprijzen zien we in de laatste jaren een daling op
treden. Dit geeft in een tijd van steeds stijgende kosten
wel te denken. Men moet hieruit afleiden dat de rentabi
liteit in de laatste jaren ook dalende is. Voor wat betreft
de verdeling van de rassen was de situatie in 1972 als
volgt: Gorella 65 Senga Sengana 24 en overige ras
sen 11
Aanvoer natuuraardbeien met dop (verse consumptie)
bij veiling R.B.T. te Breda
Jaar Aanvoer van omzet x middenprijs ets
x 1000 kg
totaal
1000,—
per kg
1968
1.429
26
1.953
137
1969
1.562
23
2.128
136
1970
1.181
18
1.870
158
1971
1.763
27
3.194
181
1972
1.731
27
2.798
162
NIEUWE VERPAKKINGSMOGELIJKHEDEN
STIMULEREN CONSUMPTIEAFZET
De aanvoer van aardbeien voor de verse oonsumptie
heeft de laatste jaren wat meer belangstelling gekregen.
Ook in de prijs zit een stijging tot 1972. In het laatste
jaar daarentegen is de prijs weer wat gaan dalen. De
slechte kwaliteit van de natuuraardbeien, veroorzaakt
door weersomstandigheden, zal hiervan mogelijk de oor
zaak zijn geweest. De aanvoer van natuuraardbeien voor
de verse consumptie bestondi in 1972 uit de volgende ras
sen: Gorella 66 Redgauntlet 26 en overige rassen
8%.
In 1972 werd een prpef genomen met een nieuw soort
(éénmalige) verpakking, te weten de zgn. Montecatini-
krat met pondsdozen. Het merendeel van de consumptie
aardbeien werd evenwel nog aangevoerd in de zgn. 2-kilo
bakjes. Hoe het met deze nieuwe verpakkingswijze is af
gelopen in 1972, ziet U in de nu volgende tabel.
Aanvoer natuuraardbeien met dop (verse consumptie)
in 1972 bij R.B.T.-veiling te Breda
Verpakking Aanvoer x Omzet x Middenprijs
1000 kg 1000,— cts/kg
Montecatini-krat
(met pondsdozen) 199 11 411 206
2 kg-bakje 1.532 89 2.388 156
Ofschoon nog slechts 11 van het totale aanbod in de
Montecatini-krat werd aangevoerd, zien we een prijsver
schil van 50 ct per kg ten gunste van deze krat. De han
del blijkt deze wijze van verpakken dus wel te waarderen
en ook te willen betalen. Aangezien deze nieuwe verpak
king uitsluitend werd gebruikt bij de betere aardbeien-
telers, is ddt prijsverschil enigszins geflatteerd. We moe
ten dus wel bedenken dat juist de best verzorgde aard
beien in deze nieuwe verpakking zijn terecht gekomen.
Met de nu volgende tabel willen wij U dit duidelijk ma
ken:
R.B.T.-veiling te Breda
Natuuraardbeien met dop (verse consumptie) 1972.
Aanvoer naar keuringsklasse.
Verpakking kwaliteit I kwaliteit II afwijkend
Montecatini-krat 90 10
2 kg-bakje 18% 67% 15%
Hieruit ziet U dus dat het merendeel van de aardbeien
aangevoerd in de zgn. Montecatini-kratten is gekeurd in
de kwaliteitsklasse I. Bij de 2 kg-bakjes kwam het over
grote deel terecht in kwaliteitsklasse II. Dus helemaal
eerlijk lijkt ons het hierboven gesignaleerde prijsverschil
niet.
Maar ook wanneer we de zaak wat meer kritisch be
naderen, komen we tot prijsverschillen. Laten we daarom
de prijsverschillen nu eens vaststellen bij de aardbeien,
gekeurd in de kwaliteitsklasse I. Wij beperken ons hierbij
tot de twee belangrijkste rassen te weten: Gorella en
Redgauntlet.
R.B.T.-veiling te Breda
Middenprijzen natuuraardbeien met dop in 1972 in cts/kg
Kwaliteit I aangevoerd in:
Ras Montecatini-krat 2 kg-bakje verschil
Gorella 203 191 12
Redgauntlet 233 181 52
Hieruit zien we dug dat vooral de telers van Redgaunt
let hebben geprofiteerd van de hogere prijzen.
DE VERLATE AARDBEIENTEELT
^pOT slot van dit overzicht willen we nog aandacht
besteden aan de nog vrij nieuwe teeltmethode van
verlate aardbeien, afkomstig van gekoeldie wachtbed-
planten.
R.B.T.-veiling te Breda. Aanvoer verlate aardbeien af
komstig van gekoelde wachtbedplanten
Jaar Aanvoer x Omzet x Middenprijs ets
1000 kg 1000,— per kg
1969 11 38 368
1970 29 119 406
1971 139 376 271
1972 440 1.119 254
Wij zien dat de uitbreiding van deze teelt stormachtig
is geweest. In een periode van 4 jaar is de aanvoer ge
stegen van 11 naar 440 ton. De omzet van dit soort aard
beien is hiermede in 1972 gekomen boven één miljoen
gulden.
Eerlijkheidshalve moeten we hierbij nog vermelden dat
in 1972 een klein gedeelte van deze verlate aardbeien be
stond uit vruchten van de zgn. „doordragers" Ostara en
Rabunda.
Verder is de aanvoerperiode van verlate aardbeien uit
gebreid, tengevolge van het feit dat men in 1972 op een
aantal bedrijven aardbeien heeft gehad als een nateelt
in die kassen.
DE STAND VAN ZAKEN IN 1972
Om U een inzicht te geven omtrent de stand van zaken
op het ogenblik, volgt hier nog een totaal-overzicht over
het jaar 1972.
(Zie verder pag. 17)
