Langs de melkweg
(LXXXIII)
Voortschrijdende mechanisatie melkwinning en bewaring
Door elke injectie ijzer
werd de verkoper wijzer
en de varkenshouder
grijzer
Magnesium
voor grasland
12
J. H. LANTINGA
Consulentschap voor de akkerbouw
en rundveehouderij Goes
december 1971 december 1972
|\E structuur van de melkveehouderij is de laatste
jaren sterk aan het veranderen. H,et aantal
melkveehouders neemt nog verder af, terwijl op veel
bedrijven het aantal melkkoeien sterk toeneemt. De
omvang van de totale melkveestapel verandert bij
deze verschuiving maar weinig. De schaalvergroting
van het aantal melkvee-eenheden per bedrijf wordt
voornamelijk mogelijk gemaakt door de thans be
schikbare mechanische hulpmiddelen. De mogelijk
heden van mechaniseren liggen het gunstigst bij
nieuwe bedrijfssystemen die bij een groter aantal een
heden aantrekkelijker worden.
Naast de vergroting van de bedrijfsomvang stijgen
de investeringen hierdoor belangrijk, terwijl de be
nodigde kosten voor de mechanisatie toenemen. Voor
een harmonische opzet is dan ook veel rekenwerk
nodig. Immers het rendement bij elke omvang en op
zet is een bepalende factor of er al dan geen veran
deringen in de bestaande bedrijfsstructuur moeten
worden toegepast.
Verschuivingen zijn nog volop in beweging. In het
jaar 1972 kwam tot uiting, dat deze ontwikkeling op
drift is gekomen. Enkele punten die bij bedrijfsver-
anderingen door schaalvergroting en perfectioneren
van de mechanisatie van de melkwinning en -bewa
ring naar voren komen zijn in onderstaande gege
vens samengevat.
Het aantal melkveehouders (melkleverende be
drijven) nam met 145 af. In december 1971 waren
er volgens het aantal monsters voor het kwaliteits
onderzoek van de melk 1637 melkleverende be
drijven, in december 1972 was dit aantal tot 1492
gedaald.
Het aantal ligboxenstallen voor melkvee nam in
1972 met 16 stuks toe. Het totaal aantal van deze
stallen is thans 28 waaronder 1 voerigboxen- en 3
9
27
2ö
39
2
5
3
12
22
32
4
11
65
126
strooiloopstallen. Deze 28 stalden zijn gebouwd
voor in totaal 1694 melkkoeien; dit is ruim 8
van de Zeeuwse melkveestapel. Het type melk-
stal op deze bedrijven is:
Dubbele tweestands tandem 8 bedrijven
Visgraat dubbele vierstands 13 bedrijven
Visgraat dubbele vijfstands 3 bedrijven
Visgraat dubbele zesstands 4 bedrijven
Op 13 van deze bedrijven zijn meetglazen gemon
teerd voor o.a. dagelijkse controle op de melkpro-
duktie Op 12 van deze bedrijven vond de aan
schaf van deze apparatuur in 1972 plaats. Dit duidt
op een streven naar perfectionering van de melk
winning.
Het aantal machines van het melkleidingtype
steeg van 65 to 126 stuks. Het aantal in gebruik
zijnde machines van dit type is naar het merk
voor zover ons bekend als volgt:
Alfa Laval
Man us
Miele
Senior
Surge-Melotte
Westfalia
Van de thans rond 1500 melkleverende bedrijven
HiW?f t° Kr w 15°? wedI1Jven machinaal gemolken.
ï*n hi van de melkmachines
van het melkleidingtype is.
?eiifairita-L melktanks met diepkoelapparatuur ver
dubbelde in aantal. Eind december 1972 waren er
165 melktanks in Zeeland.
Ingedeeld naar het merk zyn de aantallen als
volgt:
december 1971 december 1972
Alfa Laval
Girton
Linde
Mueller
Packo
Vanandel
Zero
Naast dit aantal waren er per 31 december 1972
nog 34 tanks reeds besteld, doch nog niet geplaatst
of aangesloten. Volgens een ruwe schatting wor
den dit jaar nog zeker 100 tanks in gebruik geno
men. Aan het eind van het jaar wordt dan meer
dan de helft van de Zeeuwse boerderijmelk ver
zameld in diepkoeltanks.
Het ophalen van diepgekoelde boerderijmelk met
een Rijdende Melkontvangst (R.M.O.) onderging
in 1972 een belangrijke uitbreiding. Alle Zuivel
bedrijven die in Zeeland werkzaam zijn, ontvangen
thans diepgekoelde melk rechtstreeks uit boerde
rijtanks.
In alle landen met een ontwikkelde melkveehou
derij is een gericht streven naar het stroomlijnen
van de melkwinning, -bewaring en -transport. Het
is mede daarom dat de opgang zijnde rondzetting
van de mechanisatie van de melkwinning en -be
waring op de boerderij aansluit bjj de hedendaag
se eisen. Deze ontwikkeling heeft naast de betere
kwaliteit van de grondstof melk ook een zeer be
langrijk sociaal aspect voor de melkveehouder en
zijn gezin.
4
16
2
1
1
34
43
6
30
2
8
36
65
83
165
Gezondheidsdienst voor Dieren
in Noord-Brabant
Boxtel.
£R worden aan het laboratorium van de Gezondheids
dienst wel eens flakons „ijzer injèktie-vloeistof"
ter onderzoek aangeboden; men is dan benieuwd hoe de
samenstelling en hoe hoog het gehalte aan „ijzer" in deze
vloeistof is. Het komt wel eens voor dat deze preparaten
dan niet de konsentratie, die vermeld staat op het flesje,
bevatten. Dit kan de varkenshouder ekonomische ver
liezen opleveren. Immers hij denkt bij ziekteverschijnse
len pas in de laatste plaats aan ijzer-tekorten, daar alle
dieren met de voorgeschreven hoeveelheid vloeistof in
gespoten werden.
Het volgende voorbeeld dient ter illustratie.
Enige tijd geleden werden in het sektielokaal van de
Gezondheidsdienst voor Dieren 2 biggen van 5 weken
aangevoerd. De klacht was, dat deze dieren vrij plotse
ling gestorven waren. De kadavers waren buitengewoon
bleek en het verdere onderzoek wees er op, dat de dieren
aan ernstige bloedarmoede geleden hadden.
i
glJ bezoek aan het bedrijf bleken de meeste biggen
bleek van kleur te zijn en velen waren duidelijk
achtergebleven. De eigenaar had alle biggen ingespoten
met zoals later bleek namaak Imposil 200. Imposil is
een van de ijzerpreparaten, die een goede naam heeft. De
varkensfokker had de flesjes betrokken van V. te B., een
handel in genees- en ontsmettingsmiddelen. Uit de ver
pakking bleek, dat het flesje, waarop de naam Imposil
voorkwam, niet op de normale wijze was verpakt. Het
zegel „uitsluitend voor dierenartsen" week af wat be
treft lettertype.
£R komen ons wel eens geruohten ter ore dat er een
handel bestaat in lege flesjes van bepaalde ijzer
preparaten met een goede naam. Ook hoorden wij dat
iemand bij een drukker een opdracht trachtte te plaatsen
voor namaaketiketten van een bekend ijzerpreparaat. In
dit geval kwam dit zegel voor op een verpakking, welke
niet door de Nederlandse importeurs wordt gebruikt. Wel
wordt dieze verpakking met Franse tekst in België ge
bruikt, maar dan weer zonder het betreffende zegel.
Volgens het opschrift moest het ijzergehalte 100 mg/
ml zijn. Bij onderzoek op 2 verschillende laboratoria bleek
dit echter maar 16 mg/ml te zijn. Het gehalte was dus
ongeveer 1/6 van wat het hoorde te zijn. Bovenstaande
geschiedenis is hiermee naar onze mening wel te verkla
ren!
GEZOND GRAS, GEZOND VEE
MEN hoort weieens spreken van een zeker „anta-
gonisme" bij bepaalde voedingsstoffen voor de
plant. Antagonisme of „tegenwerking" komt in de
levende natuur veel voor. Verschillende voedings
elementen, die als „ionen" in het bodemvocht aanwe
zig zijn, kunnen in het plantenlichaam een tegen
gestelde werking uitoefenen. Vooral bij kationen
komt dit voor; dat zijn de positief geladen deeltjes
van de voedingselementen kalk, kalium, natrium en
magnesium.
hoort men weieens spreken van de antagonis
tische werking in de grond van kalium en
magnesium. Dat is eigenlijk een heel bijzonder effect.
Op het laboratorium voor Landbouwscheikunde te
Wageningen is dit onder leiding van professor Schuf-
felen diepgaand onderzocht.
Daarbij bleek het volgende. Het bodemvocht voert
de voedingselementen naar de wortelwand. De plant
neemt deze op. Daartoe stuurt zij zogenaamde „dra
gers" naar de wortelwand. Dit zijn bepaalde stoffen,
moleculen in het celsap, die bijv. de kalium- en/of
magnesiumdeeltjes oppikken en deze „dragen" naar
die delen van de plant, waarvoor ze bestemd zijn. Nu
bleek, dat de kaliumdeeltjes uit het bodemvocht een
krachtiger aantrekkingskracht op deze dragers uit
oefenen, dan de magnesiumdeeltjes doen. Laatstge
noemde hebben, zoals dat heet, een geringere bin
dingsenergie.
WAARUIT volgt, dat men vooral zorgen moet voor
voldoende magnesiumdeeltjes in het bodem
vocht. De plant, het gras, heeft deze nodig voor een
,goede groei. En: gezond gras, gezond vee. Voldoende
magnesium in ihet gras is het zekerste middel legen
kopziekte. Kieseriet is een goed oplosbare - magne
siummeststof. CHet werkt dus snel. In het vroege
voorjaar gestrooid, 200400 kg/ha, geeft kieseriet de
grasplant ruimschoots de kans het eerder bedoelde
„antagonisme" te overwinnen en tevens voor het
vee voldoende magnesium in haar bovengrondse de
len op te nemen. Ook op de Limburgse löss heeft
kieseriet een gunstig effekt op de magnesiumvoorzie
ning van het gras. En daarmee op die van het kost
bare melkvee, aldus v. E. van de Ned. Kali Import
Mij.